سؤال 25 - آيا جايز است كسى كه در جبهه يا غير جبهه است براى وحدت و ترغيب افراد به نماز، امام جماعت شود يا خير؟ در صورتى كه خود را لايق نمىداند و گناهكار است ولى براى حفظ نماز و مسئوليتى كه به عهده دارد جلو مىايستد.
جواب: در صورتى كه واجد شرائط امامت جماعت نيست احوط آنست كه خود را در معرض امامت قرار ندهد ولى اقوى جواز است.
سؤال 26 - شخصى كه كمرش مقدارى خميدگى داشته باشد به نظر حضرتعالى مىتواند امام جماعت شود يا خير؟.
جواب: اگر صدق انتصاب نكند، به نظر حقير اقتدا، مشكل و احوط ترك است.
سؤال 27 - اجرتى كه بعضى از دوائر دولتى به بعضى از روحانيون كه در آنجا اقامه نماز مىكنند و يا مسأله مىگويند مىدهند چه صورت دارد؟.
جواب: اجرت گرفتن صحيح نيست ولى اگر مبلغى قربة الى الله بدهند و او هم قربة الى الله نماز بخواند اشكال ندارد.
سؤال 28 - اگر عدهاى امام جمعه يا امام جماعتى را عادل ندانند آيا شرعا جايز است كه بى عدالتى او را در بين مردم منتشر نمايند؟.
جواب: جايز نيست.
سؤال 29 - كسى كه بطور دائم يا موقتا در اثر كسالت، قادر بر خواندن نماز بطور جهر نيست، آيا براى شخص قادر، اقتدا به او جائز است يا نه و همچنين كسى كه مقدارى از پا و دستش را قطع كردهاند كه قادر به سجده كامل نيست اقتدا به او جائز است يا نه؟.
جواب: در مفروض سؤال، احوط ترك است.
سؤال 30 - در تمام رسالههاى عمليه، ذكر شده كه مكروه است اقتداء مسافر به حاضر و حاضر به مسافر، آيا مقصود، اين است كه مطلقا فرادى از جماعت بهتر است و يا اين اقتدا و اختلاف نماز امام و مأموم نسبت به اقتداء حاضر به حاضر، اقل ثوابا است؟.
جواب: مقصود، اين است كه اگر مسافر به حاضر اقتدا كند با اختلاف نماز امام و مأموم ثواب اين اقتدا و جماعت كمتر است از اقتداء حاضر به حاضر و مسافر به مسافر و در هر حال مزيت جماعت بر فرادى محفوظ است.
سؤال 31 - امام جماعت در مسجد براى شنواندن مأمومين، نماز را با بلندگو مىخواند در اين صورت نماز مأمومين اشكال دارد يا نه؟.
جواب: نماز آنان اشكال ندارد.
سؤال 32 - امام جماعت مسجدى كه عدالتش بر ما ثابت شده براى روضه خواندن، در مجالس زنانه، شركت مىكند و در خصوص حجاب و ساير امور مذهبى هم به آنان تذكراتى مىدهد، آيا اقتدا به او جائز است يا نه؟.
جواب: بلى جائز است.
سؤال 33 - شخصى امام جماعت است و از روى اجتهاد يا تقليد نماز با اغسال مستحبى را بدون وضو، جايز مىداند، آيا كسى كه مقلد مجتهدى است كه غسل مستحبى را براى نماز، كافى نمىداند به آن امام جماعت، اقتدا كند يا نه؟ و اگر اين مأموم كه مقلد مجتهد ديگر است شك كرد كه آيا امام، بعد از غسل مستحبى، وضو هم گرفته است يا نه مىتواند به او اقتدا كند؟.
جواب: جواز اقتداء شخص مذكور، به اين امام، موقوف به احراز طهارت او مطابق فتواى مقلد خودش مىباشد.
سؤال 34 - اگر امام جماعت، بعلتى نمازش باطل بوده، آيا لازم است كه به مأمومين اطلاع بدهد تا آنان نماز خود را اعاده كنند و يا لازم نيست اظهار نمايد؟.
جواب: اگر بعد از نماز فهميد كه نمازش باطل بوده نماز مأمومين صحيح، و اظهار امام، لازم نيست.
سؤال 35 - اگر شخص بخواهد، امام جماعت شود، بايد از مجتهد، اجازه بگيرد يا همان توجه و اعتماد مردم كافى است؟.
جواب: اجازه داشتن امام جماعت، از مجتهد، معتبر در صحت جماعت نيست، همين قدر كه مأمومين، او را عادل بدانند مىتوانند به او اقتدا كنند.
سؤال 36 - اقتدا به شخص فاسق شيعه به ملاحظه بعض جهات مانند خويشاوندى و رفاقت و نظائر اينها - با توجه به اين كه اقتدا موجب حفظ وحدت است و بدين جهت، قصد مأموم، جنبه دينى و معنوى پيدا مىكند و ضمنا مندوحه هم دارد - چگونه است؟ البته از مرحوم همدانى رضوان الله عليه در مصباح الفقيه استفاده مىشود كه مشكل است.
جواب: اقتداء حقيقى، به امام جماعت فاسق، جائز نيست ولى جواز اقتداء صورى به او بطورى كه موجب اشتباه ديگران نباشد و مفسده ديگرى مثل ترويج باطل، بر آن مترتب نگردد دائر مدار ضرورت است.
سؤال 37 - اگر كسى يكى از گناهان كبيره را كه موجب حد شرعى است انجام دهد و پيش از اطلاع حاكم شرع، توبه كند مىتواند امام جماعت شود؟.
جواب: اشكال ندارد.
سؤال 38 - آيا امامت و اقامه جماعت را براى بنده - با در نظر گرفتن اين كه مردم اظهار تمايل به اين موضوع مىكنند - تجويز مىفرمائيد يا نه؟.
جواب: امام جماعت علاوه بر عدالت بايد مسائل نماز را خوب بداند. حال اگر شما مسائل نماز را خوب مىدانيد و مردم هم شما را عادل مىدانند و مى توانند به شما اقتدا كنند و اگر كاملا وارد مسائل امامت نيستند امامت شما مشكل است.
سؤال 39 - اگر حالى به امام جماعت، دست دهد كه قادر بر ادامه جماعت نباشد تكليف مأمومين چيست؟.
جواب: در صورتى كه براى امام، حالى پيش آيد كه فاقد شرط جواز اقتدا بشود مأمومين مىتوانند يكى از خودشان را - كه واجد شرائط امامت و در صف اول باشد - جلوتر ببرند و در اقتدا، عدول به او كنند و مىتوانند نماز خود را فرادى نمايند.
سؤال 40 - اگر مأموم، در ركعت آخر امام، اقتدا كند آيا جائز است كه پس از پايان اين نماز، امام نماز ديگر خود را به همين مأموم، اقتداء كند يا نه؟.
جواب: در فتاوى فقهاء عظام، به اين فرع بر خورد نكردهام ولى به حسب ظاهر عمومات، مانع ندارد اگر چه احوط، ترك است.
سؤال 41 - شخصى در حين خواندن حمد، اكثر اوقات، بين (غير المغضوب عليهم) و (ولا الضالين) فاصله زيادى مىدهد، البته ايجاد اين فاصله، و وقف زياد، براى اين شخص، غير اختيارى است بطورى كه اراده مىكند اما نمىتواند كلمات مذكور را بدون وقفه ادا كند، كه اين حالت شايد وسواس باشد، آيا چنين شخصى مىتواند امام جماعت شود يا نه؟ و در صورتى كه گاهى اوقات مى تواند نماز را خوب بخواند باز به اميد خوب خواندن، امامت جايز است يا نه؟.
جواب: اگر فاصله منافى با موالات نباشد نماز صحيح است و مىتواند با وجود سائر شرائط امامت جماعت، نماز جماعت بخواند و اگر منافى با موالات باشد امامت او صحيح نيست.
سؤال 42 - مىگويند دعاهاى روزهاى ماه مبارك رمضان، كه در مفاتيح ذكر شده، توسط صوفيها تحريف گرديده، آيا اين گفته، صحيح مىباشد و ضمنا اگر اين گفتهها را امام جماعتى بگويد، و قبول هم داشته باشد، مىتوان به آن امام جماعت اقتدا نمود يا خير؟.
جواب: خواندن دعاهاى مورد سؤال، به قصد رجا مانع ندارد، و نسبت مذكوره، مسلم نيست، و اگر امام جماعت، عقيدهاش تحريف آن دعاها باشد، مضر به عدالت نيست.
سؤال 43 - شخص عالم اعمى، از جهت شبهه در كيفيت تطهير بدن و لباسش، آيا جايز است امام جماعت باشد يا خير؟. و نيز اعمى بودن مانع امامت هست يا خير؟.
جواب: در صورتى كه واجد شرائط امامت جماعت باشد، اشكال ندارد و بينائى شرط نيست.
سؤال 44 - اگر امام جماعت دندانهاى خود را كشيده و بواسطه نداشتن دندان، بعضى از حروف را نمىتواند صحيح ادا كند، آيا در چنين حالى مىتواند امامت كند يا واجب است دندان مصنوعى بگذارد، و براى نماز شخص خودش چه صورت دارد؟.
جواب: در فرض سؤال براى اشخاص صحيح القرائه امامت او صحيح نيست ولى براى خود او تا وقتى دندان ندارد مجزى است، و چنانچه با دندان گذاشتن بتواند نماز را صحيح بخواند واجب است دندان بگذارد.
سؤال 45 - شخص غريبى در شهرى وارد شد و براى اداء نماز به مسجد رفت و ديد جماعت بر پا شده ولى اين شخص، امام جماعت را نمىشناسد آيا مىتواند به آن امام جماعت، اقتدا كند يا نه؟.
جواب: تا احراز عدالت امام جماعت را نكند اقتدا جائز نيست لكن اگر از اقتداء جمعى از مؤمنين ظاهر الصلاح، اطمينان به عدالت امام پيدا كرد جائز است.
سؤال 46 - نماز خواندن پشت سر آقايان اهل علم و روحانيونى كه از طرف اوقاف به حج مىروند چه صورت دارد؟.
جواب: دخالت اداره اوقاف، در امور دينى، غير مشروع است و كسى كه معلوم باشد كه مزدور اوقاف است و از آن اداره، ارتزاق، مىكند به او اقتدا نكنيد 1.
سؤال 47 - در حاشيه عروة الوثقى راجع به امامى كه خود را عادل نمى داند فرمودهايد: در صورتى كه در شك رجوع به مأمومين نمايد، احتياط به اعاده نماز، ترك نشود، بفرمائيد وجه اين احتياط چيست و نيز بفرمائيد آيا احتياط مذكور در صورتى هم كه امام خود را معرض قرار نداده باشد لازم الرعاية است يا خير؟.
جواب: وجه احتياط اين است كه جماعت بودن نماز امام غير عادل، مسلم نيست و محتمل است فرادى باشد، هر چند نماز مأمومين، محكوم به جماعت باشد و منفرد بايد در شك، بوظيفه خود عمل نمايد و جايز نيست به ديگرى رجوع كند و در احتياط مذكور فرقى بين معرض قرار دادن يا ندادن نيست.
سؤال 48 - آيا زنى كه مستحاضه نيست مىتواند به زنى كه مستحاضه است و خونش بند نمىآيد اقتدا كند يا نه؟.
جواب: احوط، ترك اقتدا است.
سؤال 49 - امام جماعتى در اثر تصادف با ماشين يا حادثه ديگرى يك پايش شكسته، حال در اثر شكستگى، يك پاى او درست جمع نمىشود كه براى سجود و تشهد و سلام، زانو بزند و بايد آن پاى شكسته را در سجود و تشهد، كمى بكشد ولى شرائط ديگر، موجود است آيا جايز است كه با اين حال، امامت نمايد يا نه؟.
جواب: اگر وظيفه او نماز مختار است و مثلا سر انگشت پا را در سجود به زمين مىگذارد هر چند پاها محاذى با يكديگر نباشند اقتدا به او صحيح است و اما اگر مثلا نمىتواند سجده مختار را بجا آورد احوط، عدم اقتدا به او است.
سؤال 50 - ما هو رأيكم في عالم يصلي صلوة الجماعة وعنده عدة بنات غير متزوجات وقد أدركن الشبب وهو مع ذلك يتحلى بروح الإيمان، والعدالة فهل في ذلك إشكال - مع العلم بأن البنات لهن رغبة في الزوا
جواب: أم لا؟.
جواب: مجرد كون البنات له وعدم إقدامه على تزويجهن لا ينافي العدالة وليس بمعصية نعم لو وجد الكفو وللبنات رغبة في الزواج و لم يأذن الوالد سقط حقه في الإذن ولهن الزواج بدون إذنه.
سؤال 51 - آيا دانشجوى دانشگاه مختلط، كه مؤدب به آداب و اصول دينى و اسلامى است مىتواند متصدى مقام امامت بشود و براى مردم در محيط دانشگاه و يا مساجد، نماز بخواند و تشكيل جماعت بدهد يا نه؟.
جواب: شرائط امام جماعت همان است كه در رساله عمليه نوشته شده است.