انواع دخانیات

١ – حکم سیگار کشیدن

سؤال: اینجانب حدود 5 سال پیش به دلیل برخی مشکلات روحی و روانی روی به استعمال دخانیات(سیگار) آوردم، البته تعداد مصرف اینجانب بسیار محدود است ولی به هر حال من هم در زمره اهل دخان هستم. حدود یکسال و نیم قبل به دکتر اعصاب مراجعه کردم و تحت درمان قرار گرفتم و با تحمل مشقات بسیار قدری حالم بهتر شده است و بحمدالله اکنون زندگیم عادی است لکن هنوز مصرف دخانیات را به صورت محدود ادامه میدهم و پزشک معالج نیز مرا از آن منع نکرده است هر چند از آن تمجید هم نکرده است و خانواده ام نیز از موضوع بی خبرند. امروز در یک روزنامه(صدای عدالت) مطلبی دیدم مبنی بر حکم آیةالله مکارم در مورد تحریم سیگار کشیدن اکنون سوال من این است که آیا من نیز باید ترک بکنم؟ پر واضح است ترک آن مستلزم مشقاتی است.

جواب:با توجه به ضررهای متعدد و ثابت شده انواع دخانیات هر چه زودتر آن را کنار بگذارید و بدانید موجب طول عمر و سلامتی شما خواهد شد.

٢ – استفاده از برچسب ترک سیگار

سؤال: چسب های ترک سیگار اگر بعنوان مقدمه و درمان ترک سیگار باشند استفاده از آنها چه حکمی دارد؟

جواب:هرگاه ترک سیگار تنها از این راه امکان پذیر باشد مانعی ندارد.

٣ – پول فروش یکجای سیگارها برای تغییر دادن شغل

سؤال: ما پس از پی بردن به حرام بودن فروش سیگار کسب را جمع کرده و تمامی سیگارها را یکجا فروختیم. آیا این پول هم حرام است و باید با این پول اگر حرام است چه کار کنیم؟

جواب:وجه مزبور که برای خلاص شدن از بیع سیگار بوده است برای شما حلال است.

٤ – استفاده مواد مخدّر برای معتادین سنین بالا

سؤال: فرموده اید استفاده از موادّ مخدّر حرام است آیا براى اشخاصى که مدّت 20 سال یا بالاتر از تریاک استفاده مى کنند و سنّ آنها بالاست نیز حرام است؟

جواب:استفاده از موادّ مخدّر براى هیچ کس جایز نیست مگر این که اگر کسى بخواهد آن را ترک کند جانش به خطر بیفتد.

٥ – کشیدن سیگار در مجامع عمومی

سؤال: آیا استعمال سیگار در صورتى که اشخاص دیگرى که در آن مجلس هستند راضى نباشند و موجب اذیّت آنها شود یا براى آنها زیان داشته باشد جایز است؟ در حالى که بعضى از مجامع طبّى مى گویند: ضرر سیگار براى کسى که در آن فضاى دودآلود است سه برابر ضررى است که براى سیگارى دارد، لذا در بسیارى از مکانهاى تجارى و ادارات دولتى سیگار کشیدن را ممنوع اعلام کرده اند، آیا جایز است با این اعلان «سیگار کشیدن ممنوع است» مخالفت کرد یا باید به آن پایبند بود؟

جواب:اذیّت کردن دیگران جایز نیست و سیگار کشیدن در صورتى که موجب ضرر به دیگران شود نیز جایز نیست و در ادارات دولتى یا خصوصى که سیگار کشیدن را ممنوع کرده اند این کارحرام است حتّى اگر موجب اذیّت هیچ کس نشود.

٦ – حکم سیگار کشیدن افراد معتاد

سؤال: اخیراً فتوایی مبنی بر تحریم استعمال سیگار صادر فرموده اید آیا این فتوا شامل کسانیکه از قبل اعتیاد به سیگار داشته اند میشود .

جواب:این فتوی شامل حال همه می شود مگر کسانی که واقعاً توانائی بر ترک نداشته باشند.

٧ – حکم کشیدن سیگار

سؤال: کشیدن سیگار براى افراد مبتدى، و استمرار آن براى افراد معتاد، اعمّ از این که ترک آن به آسانى ممکن باشد یا نباشد، چه حکمى دارد؟

جواب:کشیدن سیگار و انواع دخانیّات، حرام است و با توجّه به این که ترک آن براى همه معتادان ممکن است، حالت اضطرار معمولا در آن تصوّر نمى شود; مگر به دستور خاص طبیب آگاه، و فرقى بین افراد مبتدى و معتاد نیست.

٨ – ادله فتوای تحریم استعمال سیگار و سایر دخانیات

سؤال: اخیراً در محافل مختلف سخن از این است که جنابعالى سیگار را تحریم کرده اید، مایل بودیم توضیح بیشترى در این زمینه از حضرتعالى بشنویم.

جواب:این جانب از چند سال پیش این فتوا را به صورت مشروط ذکر کرده بودم، و در رساله توضیح المسائل موجود است که: «اگر کشیدن سیگار (و سایر دخانیات) به شهادت اهل اطّلاع ضرر مهمّى داشته باشد حرام است.» ولى اخیراً با شهادت و گواهى جمعى از پزشکان آگاه، و اساتید متعهّد دانشگاه، و با توجّه به آمارهاى تکان دهنده اى که از مرگ و میر ناشى از سیگار، و بیمارى هاى خطرناکى که از آن نشأت مى گیرد به ما رسیده، ثابت و مسلّم شد که خطرات مهمّ دود سیگار یک واقعیّت است، که حتّى فرزندان افراد سیگارى و معاشران آنها از آن در امان نیستند! لذا فتواى تحریم به طور مطلق را دادیم، و از خدا مى خواهم همه مسلمانان جهان، مخصوصاً جوانان عزیز را که نخستین قربانیان این بلاى خانمان سوز هستند، از شرّ آن حفظ کند، و با هوشیارى تمام مراقب خویش و اطرافیان و دوستان خود باشند. ان شاء الله زنده بمانیم و ببینیم که جامعه ما از لوث وجود این دود آلوده پاک شده است. در این جا به مناسبت تقاضاى مکرّر فضلا اشاره کوتاهى به مدارک مسأله مى شود:

 1ـ قرآن مجید در آیه 195 سوره بقره مى فرماید: (وَلا تُلْقُوا بِایْدیکُمْ اِلَى التَّهْلُکَةِ)طبق آمارهایى که از سوى پزشکان متخصّص اعلام شده، مرگ و میر ناشى از دود سیگار در سال به پنج میلیون نفر مى رسد! و آمار بیمارى هاى خطرناک قلبى و تنفّسى و سرطان ناشى از دود سیگار نیز بسیار بالاست. بنابراین، کشیدن سیگار مصداق إلقاء نفس در تهلکه است.

 2ـ قاعده «لاضرر و لاضرار فى الاسلام» مستفاد از روایات متعدّد گرچه شأن ورودش اضرار به دیگران است، ولى مى دانیم شأن ورود مفهوم عام، قاعده را محدود نمى کند، و إضرار به نفس را نیز شامل مى شود.

3ـ در حدیث معروف فقه الرضا(علیه السلام) آمده است: «کُلُّ اَمْر یَکُون فیهِ الْفَسادُ مِمَّا قَدْ نَهَى عَنْهُ … فَحَرامٌ ضارٌّ لِلْجِسْمِ وَ فَسادٌ لِلنَّفْسِ» و در روایت تحف العقول نیز شبیه آن دیده مى شود. طبق این روایات هر چیزى که ضرر مهمّى براى بدن داشته باشد حرام است. (البتّه ضررهاى جزئى که در همه چیز هست و قابل اجتناب نیست، از آن خارج و منظور ضررهاى کلّى است).

 4ـ بعضى عادت به خوردن گِل دارند، که در روایات اسلامى به نوعى وسواس تعبیر شده، و از آن شدیداً نهى شده است. به خاطر این که براى انسان ضرر دارد، در روایتى آمده است: «اِنَّ الطّینَ یُورِثُ السُّقْمَ فى الْجَسَدِ وَ یُهَیِّجُ الدّاءَ (خوردن گل سبب بیمارى و تهییج درد است) لذا مرحوم شهید در کتاب مسالک نخستین دلیل تحریم آن را بما فیه من الاضرار الظاهر للبدن شمرده است، اینها نشان مى دهد که حرمت اشیاى مضرّه از مسلّمات بوده است. حتّى روزه واجب اگر ضرر داشته باشد باید ترک شود، و غسل و وضوى واجب در صورت ضرر تبدیل به تیمّم مى شود.

 5ـ از همه اینها گذشته طبق قاعده مسلّم اصولى «کلما حکم به العقل حکم به الشرع» (هر چیزى که عقل قطعى به آن حکم کند، شرع هم به آن حکم خواهد کرد) مسأله حرمت سیگار و انواع دخانیّات در عصر و زمان ما، که زیان هاى مهم آن بر همه دانشمندان ثابت شده، جاى تردید باقى نمى گذارد. فتواى همه مراجع به حرمت مواد مخدّر نیز از همین جا سرچشمه مى گیرد[1]

٩ – سیگار کشیدن پزشکان

سؤال: متأسفانه برخى از همکاران پزشک سیگار مى کشند. این کار چه حکمى دارد؟ مخصوصاً که برخى از مردم با استدلال به کار آنها سیگار مى کشند و مى گویند: اگر سیگار ضرر داشت پزشکان سیگار نمى کشیدند؟ وظیفه ما چیست؟

جواب:با توجه به اینکه سیگار کشیدن به خاطر ضررهاى فوق العاده اش که همه آگاهان به آن اعتراف دارند حرام مى باشد با زبان خوب به آنها تذکّر دهید که این کار را ترک کنند.

١٠ – سیگار فروشی

سؤال: فروشندگی سیگار چه حکمی دارد؟

جواب:حرام است.