مستثنيات دين

سؤال 231 - مستدعى است مستثنيات دين را بيان فرمائيد.
جواب:  خانه محل سكونت و لباس مورد احتياج اگر چه به جهت زينت و تجمل باشد و حيوان يا هر وسيله ديگرى كه براى سوار شدن به آن محتاج باشد بلكه لوازم خانه از قبيل فرش وپرده و ظروف براى خوردن و آشاميدن و طبخ نمودن براى خود يا ميهمان بادر نظر گرفتن مقدار حاجت به حسب شأن خود بطورى كه اگر آنها را بفروشد در زحمت و تنگى قرار مىگيرد و سبب منقصت او مىشود بلكه بعيد نيست كتب علميه براى اهلش به مقدار احتياج بر حسب حال و مراتب علمى از مستثنيات دين باشد.

سؤال 232 - هر گاه شخص مديون خانه محل سكونتش از مقدار احتياج بيشتر است وظيفه اش چيست.

جواب:  لازم است مازاد بر مقدار احتياج براى سكونت خود را بفروشد يا اين كه تمام آن خانه را بفروشد و خانه كم ارزش تر كه مناسب حال و به مقدار حاجت او باشد تهيه كند.

سؤال 233 - هر گاه مديون دو يا مثلا سه خانه داشته باشد و به جهت سكونت خود به همه آنها محتاج باشد آيا همه مستثنى است يا خير و همين طور نسبت به لباس و وسيله سوارى.

جواب:  در مورد سؤال چنانچه طورى است كه واقعا همه مورد احتياج براى سكونت يا پوشيدن و يا سوار شدن خود و عائله اش باشد مستثنى است.

سؤال 234 - آيا خانه محل سكونت مديون كه از مستثنيات دين است مخصوص به حال حيات مديون است يا شامل بعد از موت هم مىشود.

جواب:  مخصوص به حال حيات مديون است پس اگر بميرد و غير از خانه محل سكونت مال ديگرى نداشته باشد بايد همان خانه فروخته شود و مصرف دين گردد.

سؤال 235 - هر گاه مديون با رضايت خود خانه محل سكونتش را بفروشد و بخواهد با آن دين خود را ادا كند آيا طلبكار مىتواند آن را بگيرد يا خير.

جواب:  بلى مىتواند و معنى اين كه خانه و امثال آن از مستثنيات است اين است كه جايز نيست مديون را به فروش آنها مجبور كنند تا دين خود را ادا نمايد ولى اگر خودش راضى باشد مانع ندارد بلى سزاوار است كه طلبكار راضى نشود كه مديون به جهت پرداخت بدهى، مسكن خود را بفروشد اگر چه با رضايت خودش باشد و در روايت وارد شده كه شخصى به حضرت صادق عليه السلام عرض كرد من مقدارى از مردى طلبكارم و او ميخواهد خانه‌اش را بفروشد و طلب مرا بدهد حضرت صادق عليه السلام سه مرتبه فرمود (اعيذك بالله ان تخرجه من ظل رأسه