١ – در آمد حاصل از برداشتن ابروی مردان
سؤال: با سلام آیا پولی که آرایشگر ها از طریق برداشتن ابروی مردها کسب می کنند حلال است؟
جواب: جايز نيست مردان خود را شبيه زنان کنند، و در آمد حاصله از این کار نیز خالی از اشکال نیست.
٢ – وظیفه لوله کشی که انشعاب غیر قانونی کشیده
سؤال: شغل من لوله كشی هست . زماني لوله پشت کنتور براي مردم كشيدم حالا پشيمان چكاركنم؟
جواب: کار بدي مرتکب شده ايد. جدا توبه نموده و با اعمال نيک آينده، گذشته را جبران نماييد و در عين حال به کساني که اين کار را براي آنها انجام داده ايد اعلام کنيد استفاده نکنند و الا بصورت ناشناس به اداره آب اطلاع دهيد
٣ – دوختن لباسهای تنگ و کوتاه
سؤال: من خیاط هستم و مشتری هایم لباس امروزی تنگ و کوتاه با آستین کوتاه می خواهند. اگر بدوزم در روز قیامت باید جوابگو باشم؟
جواب: با توجه به اینکه اینگونه لباس ها را می توان زیر چادر یا در منزل پوشید مسوولیتی متوجه شما نیست .
٤ – دست کاری کردن مدرک تحصیلی
سؤال: اگر کسی با دستکاری در مدرک تحصیلی خود در شرکتی مشغول به کار شود درآمد حاصله چه حکمی دارد؟
جواب: اشکال دارد مگر اینکه با مسؤول شرکت، حقیقت را بگوید.
٥ – کرایه دادن ماشین برای کار حرام
سؤال: اگر معتادی یک ماشین کرایه کند برای خرید مواد مصرفی خودش، آیا پول کرایه برای راننده اشکال دارد؟
جواب: اشکال دارد.
٦ – تولید و ساخت نقش فروهر
سؤال: من کارگر تولید کننده کتیبه های تخت جمشید هستم از جمله چیزهایی که درست می کنیم نقش فروهر است که از نمادهای مردم مصر گرفته اند و پس از تغیرات به شکل امروزی درآورده شده و زردتشتیها آن را اهورا مزدا و نماد خود می دانند. آیا تولیدات آن اشکال دارد یا نه درصورتیکه شغل من همین می باشد؟
جواب: در صورتی که مجسمه نباشد و بصورت نقش برجسته باشد و ترویج فرقه های باطله نباشد مانعی ندارد.
٧ – کار در تالاری که درآن مجالس حرام برگزار می شود
سؤال: یکی از فامیل های من در تالار پذیرایی برایم کار پیدا کرده است . چون در تالارهای پذیرایی جشن عروسی برگزار می کنند و از موسیقی لهو ولعب استفاده می کنند و می رقصند: 1- آیا اشکال ندارد بروم در آنجا کار کنم؟ 2- آیا با این شرایط حقوق من حلال است؟
جواب: در صورتی که کار شما کار حلالی بوده باشد و حتی الامکان در مجالس حرام آنها حضور نداشته باشید کار کردن و حقوق شما اشکالی ندارد.
٨ – استفاده از امکانات دولتی جهت انجام کارهای شخصی مسئول دولتی
سؤال: مدتى است كه بعنوان کارورز در اداره اى كار میكنم، ما مجبوريم با امكانات دولتى كارهاى شخصى آنها را انجام بدهيم تكليف چيست؟ درآمدم حلال است؟ چون در غیر اینصورت باید کارم را رها کنم چون غیر از کارهای شخصی کار دیگری نیست که بخواهیم انجام بدهیم. تکلیف حقوقی که گرفتم چه می شود؟
جواب: تا زمانی که ضرورت اقتضاء کند می توانید به این کار ادامه دهید.
٩ – جبران درآمد حاصل از ریش تراشی
سؤال: آرایشگری که به تراشیدن ریش مبادرت داشته و اکنون توبه کرده باید چه کند؟
جواب: مقداری که احتمال می دهید در مقابل تراشیدن ریش بوده احتیاط آن است که به فرد نیازمند بدهید و اگر خودتان نیازمند هستید می توانید استفاده کنید.
١٠ – دوختن لباسی که می داند در مجلس حرام استفاده می شود
سؤال: اگر خیاطی یقین داشته باشد لباس زنانه ای که (پوشش کاملی ندارد) می دوزد در مجالس مختلط پوشیده می شود، آیا مجاز به دوخت چنین لباسی هست؟
جواب: خیاط مسوولیتی در قبال این کار ندارد، هر چند بهتر است تا می تواند از دوختن آن خودداری کند.
١١ – دوختن لباسی که می داند در مجلس حرام استفاده می شود
سؤال: اگر خیاطی یقین داشته باشد لباس زنانه ای که (پوشش کاملی ندارد) می دوزد در مجالس مختلط پوشیده می شود، آیا مجاز به دوخت چنین لباسی هست؟
جواب: خیاط مسوولیتی در قبال این کار ندارد، هر چند بهتر است تا می تواند از دوختن آن خودداری کند.
١٢ – بکار بردن مواد بصورت دو تکه در کار
سؤال: اگر نجار یا آهنگر بخواهد درب بسازد، آیا برای جلوگیری از پرت مواد اولیه می تواند چوب یا آهن را به صورت دو تکه در کار مصرف کند آن هم در قسمتی که دیده نشود؟ آیا این کار غش در معامله است؟
جواب: در صورتی که این کار متداول و معمول باشد و تاثیری در استحکام نداشته باشد مانعی ندارد.
١٣ – ارائه صورتحساب غیر واقعی
سؤال: اگر شخصى از طرف اداره اى مأموريت گرفته و صاحب كار به او گفته: «هر چه هزينه جارى شود ما با صورت حساب پرداخت می کنيم»، و اين فرد در هزينه هاى جارى خود صرفه جويى كند، آيا می تواند صورت حساب حالت عادى را به صاحب كار ارائه دهد و ميزان صرفه جويى شده را براى خود بردارد؟
جواب: خير، اين كار صحيح نيست چون ملاك صورت هزينه است، مگر اينكه صاحب كار از ابتدا متعهد شود كه هزينه هاى جارى را تا حد معمول و متعارف پرداخت می كند و نظرى به نحوه فعاليت كارمند نداشته باشد. در اين صورت چنين فردى می تواند صرفه جويى كند و مازاد را براى خود بردارد.
١٤ – شرکت در معامله ای که یقین به شرعی و قانونی بودنش ندارد
سؤال: گرفتن پورسانت از معامله ای که یقین ندارم خلاف شرع و قانون است حلال یا حرام است؟
جواب: باید تحقیق کنید نخست وضع معامله را روشن سازید و بعد حق الزحمه خود را دریافت کنید.
١٥ – استفاده از مانکن در مغازه
سؤال: در برخی مغازه ها جهت جلب مشتری، مانکن دارند که هم عامل تحریک و هم ترویج فرهنگ بیگانه است. حکم سودی که از این طریق بدست می آید چیست؟
جواب: این کار حرام است و درآمد آن نیز خالی از کراهت نیست.
١٦ – فروش لوازم آرایشی که می داند خریدار استفاده حرام می کند
سؤال: در مساله شماره 1762 آورده اید که هرگاه چیزی را که منافع حلال دارد به کسی بفروشند که آن را قطعا در حرام مصرف می کند معامله آن حرام است. آیا این حکم در مورد فروش لوازم آرایشی که فروشنده می داند خریدار از آن استفاده کرده و با چهره آرایش کرده در میان مردم ظاهر خواهد شد نیز صدق می کند؟
جواب: این حکم در لوازم آرایشی و مانند آن جاری نیست.
١٧ – دریافت هزینه ی بازی از درآمد شرط بندی
سؤال: بنده مالک مغازه ی بازی های رایانه ای هستم. مدتی افرادی اقدام به بازی رایانه ای فوتبال کرده و طبق قرار خودشان فرد بازنده هزینه بازی را پرداخت می نماید. حال سوال این است که گرفتن این پول از نظر شرعی برای مالک مغازه دارای اشکال است؟ و اگر این پول دارای اشکال است، مبلغی را که طی این مدت با جهل به مسئله دریافت کرده ایم و با دیگر درآمد ها مخلوط شده است، حکم شرعی آن چگونه است؟
جواب: باید به مقداری که یقین دارید به صاحبانش برسانید و اگر آن ها را نمی شناسید از طرف آن ها در راه خدا صدقه دهید و چنان چه نه مقدار و نه صاحبش معلوم است، با دادن خمس آن اموال پاک می شود.
١٨ – آرایش کردن زنی که خود را در معرض نامحرم قرار می دهد
سؤال: من آرایشگر بانوان هستم. سوال من این است که اگر من آرایش و پیرایشی به روی مشتریان خود انجام دهم و آن شخص خود را در محافل نامحرم ظاهر کند و مرتکب گنه شود، من هم در گناهش شریک هستم؟
پولی که از این راه به دست می آورم حرام است یا حلال؟
جواب: شما مسئولیتی ندارید و درآمدتان حلال است ولی سزاوار است با زبان خوب اگر احتمال تأثیر می دهید امر به معروف و نهی از منکر کنید.
١٩ – حقوق های هنگفت در برخی رشته های ورزشی
سؤال: آیا ورزشهای حرفه ای و قهرمانی جزء مشاغل مشروع در اسلام به حساب می آیند، به عبارت دیگر آیا فرد مسلمان می تواند ورزشی را شغل خود قرار دهد و در مقابل آن پولهای هنگفت بیت المال را بگیرد مانند فوتبال که با حقوق های چند صد میلیونی یک فوتبالیست امرار معاش می کند؟
جواب: در حد معقول مانعی ندارد ولی حقوق های نامعقولی که معمول شده آن هم از بیت المال جایز نیست.
٢٠ – حقوق کارمندانی که با رابطه جذب اداره شده اند
سؤال: ارگانهاى دولتى افرادى را از طریق امتحان و مصاحبه و مانند آن، و تعدادى را نیز از طریق رابطه و پارتى بازى، گزینش و به کار مى گیرند. به نحوى که اگر این رابطه نبود، افراد دیگرى را از طریق امتحان و مصاحبه، جذب مى کردند. حقوق و مزایاى افرادى که از طریق پارتى بازى، جذب کار شده اند چه حکمى دارد؟
جواب: اصل این کار جایز نیست، و حقوقى که مى گیرند اشکال دارد.
٢١ – پول گرفتن رفتگران از شهروندان
سؤال: بعضى از رفتگرها با این که از شهردارى حقوق مى گیرند، و فقیر و عاجز هم نیستند، از مردم نیز مطالبه اجرت مى کنند. آیا این کار جایز است؟
جواب: در صورتى که دهندگان پول با میل خودشان به عنوان انعام چیزى به آنها بدهند، مانعى ندارد.
٢٢ – پاداش دادن به کارکنان کمیته امداد از کمک های مردمی
سؤال: هنگام برگزارى بعضى مراسمات در کمیته امداد حضرت امام(رحمه الله)، مانند جشن عاطفه ها، از کمک هاى جمع آورى شده، مبالغى به عنوان پاداش به پرسنل برگزار کننده پرداخت مى گردد. این کار چه حکمى دارد؟
جواب: تنها مى توان اجرت زحمات آنها را از آن کمکها پرداخت کرد.
٢٣ – دریافت حق الزحمه برای درمان بیماری های سگ و گربه
سؤال: دامپزشکى هستم که امور درمانى حیوانات را انجام مى دهم. با توجّه به مسؤولیّت شغلى اینجانب لطفاً بفرمایید: درآمد حاصل از درمان و معاینه سگ و گربه در صورتهاى زیر چه حکمى دارد؟
1ـ سگ ها و گربه هاى ولگرد.
2ـ سگ ها و گربه هاى اهلى، که به طور عادى در کنار انسانهاى زندگى مى کنند و مشکلاتى مى آفرینند.
3ـ سگ ها و گربه هاى اهلى، که براى شکار یا کار دیگر از آنها استفاده مى شود.
4ـ سگ ها و گربه هایى که به جهت امور زینتى و جایگزین شدن عاطفه در خانه یا محلّ کار نگهدارى مى شود.
جواب: درمان سگها و گربه هایى که فایده مشروعى دارند، و گرفتن اجرت در مقابل آن مانعى ندارد. همچنین در مواردى که حیوانات ولگردى باشند که اگر کنترل نشوند مشکلاتى مى آفرینند.
٢٤ – معامله با کفار و کار در بلاد کفر
سؤال: آیا امروزه رفت و آمد و معامله با کفار و کار کردن در کشوری مثل هلند اشکال شرعی دارد یا نه؟ و آیا کمک به کفر و طاغوت می شود یا نه؟
جواب: هرگاه در کارهای مشروع شرکت کند مانعی ندارد.
٢٥ – حق الزحمه کارشناس املاک بر اساس قیمت ملک
سؤال: اینجانب کارشناس رسمی دادگستری در امور املاک هستم و معمولا تعیین قیمت کارشناسی املاک و مستقلات به این حقیر ارجاع می شود. حق الزحمه متعلقه نیز بر حسب قیمتی که بر روی ملک گذاشته ام تعیین و اخذ می شود. یعنی هرگاه قیمت ملک بیشتر باشد حق الزحمه من بیشتر خواهد بود و برعکس در حالیکه کاری که من می کنم یکسان است. اخیراً یکی از علمای محل به این حق الزحمه اشکال شرعی وارد ساخت و با استناد به آیه شریفه «وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلّا ما سَعى» اعلام نمود که حق الزحمه باید بر اساس کار انجام شده باشد. حال از محضر حضرت عالی استدعا دارم بفرمایید آیا حق الزحمه من ایراد شرعی دارد یا خیر؟
جواب: اخذ حق الزحمه به شکلی که نوشته اید اشکالی ندارد ولی در هر حال انصاف را رعایت کنید.
٢٦ – گرفتن دستمزد بابت معرفی سرمایه گذار به شرکت سرمایه گذار
سؤال: معرفی سرمایه گذار به شرکتهای سرمایه گذاری و دریافت دستمزد بابت این کار حلال است؟
جواب: اگر از شرکت های هرمی باشد جایز نیست.
٢٧ – فروش لباسی که پوشش واجب در آن حفظ نمی شود
سؤال: تولید و فروش پوشاک زنانه ای که بعضی از اندام های زنان را همچون قسمت بالای سینه و یا دست ها و یا ران و ساق پا را نمی پوشاند و غالبا در مجالس و یا منزل از آن استفاده می شود و فروشنده احتمال می دهد خریدار آن را در حضور نامحرم نیز استفاده خواهد کرد چه حکمی دارد؟
جواب: برای فروشنده اشکال ندارد ولی خریدار باید مراقب جنبه های شرعی باشد.
٢٨ – کار کردن مسلمان در کلیسا و معابد اهل کتاب
سؤال: مسلمان اگر در محیط کلیسا و معابد اهل کتاب با دریافت مزد کار کند چه اشکالی دارد؟ البته کارهای جزئی مثل نگهبانی، رانندگی، نقاشی، باغبانی که در عین حال عقیده مسلمانی خودش را هم نگه می دارد.
جواب: اشکالی ندارد ولی بهتر است در غیر مقام ضرورت این کار را نکند.
٢٩ – مطالبه کرایه بیشتر از نرخ معمول یا مشخص شده
سؤال: در بعضی از موارد که کرایه ماشین مشخص است و راننده ای تقاضای پول بیشتری می کند و اگر ندهیم می گوید راضی نیستم، در این موارد ما چه بکنیم؟ پول بیشتر بدهیم یا کرایه معمول را؟
جواب: کرایه معمول کافی است؛ بیش از آن حق ندارد.
٣٠ – گرفتن حق دلالی
سؤال: حق دلالی حلال است؟
جواب: در صورتیکه کاری بر خلاف مقررات و قوانین شرع و قوانین جاری مملکت و مصالح کشور نکند اشکالی ندارد.
٣١ – درآمد کارخانه ای که با پول حرام تأسیس شده
سؤال: من صاحب کارخانه ای بزرگ هستم که از پدرم به من ارث رسیده اما اساس و پولی که برای بنیان گذاری این کارخانه هزینه شده از راه حرام بوده. پس از مرگ پدرم من تمام سود و درآمد کارخانه را تا به امروز که تقریباً 22 سال می شود صرف امور خیریه کرده ام. حالا سوال من این است که اگر الان قصد داشته باشم که از درآمد این کارخانه استفاده شخصی کنم حرام است؟ آیا این کارخانه ممکن است برای من روزی حلال شود؟
جواب: در صورتیکه حلال و حرام با هم مخلوط شده حکم مخلوط به حرام را دارد که اگر صاحبان آن را نشناسید و مقدار آن را ندانید آن اموال با پرداخت خمس حلال می شود.
٣٢ – فروش اسلحه و لوازم شکار
سؤال: بنده در کشور آمریکا زندگی میکنم و مالک یک فروشگاه هستم که در آن لوازم شکار، ماهیگیری و همچنین انواع اسلحه و فشنگ و چاقو و لوازم مربوطه فروخته می شود. با توجه به اینکه اگر از این لوازم خصوصاً اسلحه بصورت صحیح استفاده نشود ممکن است باعث آسیب رساندن به انسان های بیگناه یا حتی مرگ آنها بشود، حال می خواستم بدانم حکم شرعی این شغل در اسلام چیست و اگر شخصی با اسلحه و مهماتی که از بنده تهیه نموده شخص بی گناهی را بکشد بنده نیز شرعاً مقصرم یا خیر و از نظر شرعی درآمد بنده حلال است یا حرام؟ لازم به ذکر است که خرید و فروش اسلحه در اینجا امری قانونی است.
جواب: با توجه به اینکه خرید و فروش اسلحه در آنجا قانونی است چنانچه به افراد بالغ و عاقل بفروشید، شما مسئولیتی ندارید.
٣٣ – اشتباه مکانیک در تشخیص عیب
سؤال: شخصی مکانیک است، اگر تشخیص اشتباه دهد و مشتری قطعه ای اشتباه بخرد و پس از آن متوجه اشتباه خود شود آیا لازم است که مکانیک پول آن قطعه را به مشتری بپردازد؟
جواب: آری، باید یا پول آن را بپردازد یا از او حلّیت بطلبد و یا به نحوی مصالحه کند.
٣٤ – کار کردن در شرکتی که به طور غیر قانونی تأسیس شده
سؤال: کار کردن و حقوق گرفتن از شرکتی که کار غیر قانونی نمی کند اما به واسطه رانت و برخی اقدامات غیر قانونی تأسیس شده چه حکمی دارد؟
جواب: تأسیس آن کار خلافی بوده ولی اگر در حال حاضر اعمال خلافی انجام نمی دهند کار کردن و حقوق شما مانعی ندارد.
٣٥ – دریافت کرایه بر خلاف مبلغ مصوب تاکسیرانی
سؤال: سازمان تاکسیرانى جهت هر مقصدى مبلغى را به عنوان کرایه مشخّص نموده است. حال اگر عرف جهت همان مقصد مبلغى مغایر با نظر سازمان در نظر بگیرد، آیا مى توان طبق عرف عمل کرد؟
جواب: چنانچه سازمان مذکور یک سازمان رسمى است، باید به نرخ آن عمل کرد.
٣٦ – تماس ناخواسته دست راننده تاکسی با نامحرم
سؤال: به هنگام گرفتن کرایه بطور ناخواسته و مکرّر، دستم با دست زنان نامحرم برخورد مى کند. حکم آن چیست؟
جواب: حرام نیست; ولى سعى کنید چنین اتّفاقى نیفتد.
٣٧ – دروغ گفتن کارگر با اجبار کارفرما
سؤال: این جانب مدّتى است که در یکى از باجه هاى مخابرات مشغول به کار هستم. کارفرمایم معتقد است که از نرخهاى مخابرات بیشتر باید گرفت. کار دیگرى که انجام مى دهیم، خدمات فورى است; مثلا کارهایى از قبیل خلافى ماشینها باید زود گرفته شود، ولى به دلایلى زود انجام نمى شود. وى مى گوید: «ارباب رجوع را با دروغ بفرست تا بروند» حال اگر من دروغ بگویم، گناه کرده، و به خلق خدا نیز ظلم نموده ام، و اگر راستش را بگویم، ارباب رجوع با من درگیر شده، کارم را هم از دست مى دهم. مشکل دیگر این است که اگر کسى تلفن بزند و مبلغ آن 27 تومان شود، به خاطر نبودن پول خُرد، مجبور هستم 30 تومان بگیرم. حکم شرع درباره این مسائل چیست؟
جواب: چنانچه نتوانید کارفرما را متقاعد کنید که طبق قوانین و مقرّرات عمل شود، آن کار را رها کنید، و به دنبال کار مشروعى باشید. ان شاء الله خداوند به شما کمک خواهد کرد.
٣٨ – اشتغال زنان در مشاغل اجتماعی
سؤال: از قدیم الأیام کار در خارج خانه بر دوش مردان بوده است. اکنون به خاطر جهل بعضى از مردان، برخى از مشاغل اجتماعى را، که نیاز به بودن زن نمى باشد، به آنها محوّل کرده اند. آیا صحیح است که بعضى از زنان، مشاغل مردان را بدست بگیرند، در حالى که طبیعت براى هر یک از زن و مرد، مشاغل مختصّ به خود را قرار داده است؟
جواب: اشتغال زنان به کار، با حفظ جهات شرعى، حرام نیست. ولى بى شکّ مسأله تربیت فرزندان براى زنان مهمتر است.
٣٩ – حقوق کارگرانی که به وظیفه خود عمل نمی کنند
سؤال: اگر نگهبانى به وظیفه خود عمل نکند (مثلا سر وقت در محلّ پست خود حاضر نشود) آیا پولى که مى گیرد و غذایى که مصرف مى کند، اشکال شرعى دارد؟
جواب: هر کارگر و کارمندى به وظیفه اش عمل نکند، حقوق او اشکال دارد.
٤٠ – اخراج کارمندان
سؤال: شخصى 14 الى 15 سال است که در اداره اى خدمت مى کند، و چون استخدام شده، باید مبلغ معیّنى به او بدهند تا از آنجا برود. آیا مى توان او را اخراج کرد؟
جواب: آرى در صورت تخلّف و نپذیرفتن تذکّرات، اخراج او بى مانع است; ولى حقّ و حقوق عرفى و قانونى او را باید پرداخت کرد.
٤١ – اجبار کارمندان به انجام تست اعتیاد
سؤال: آیا مسؤول حراست یک اداره مى تواند فردِ مسلمانِ نماز خوانِ شیعه دوازده امامى را جهت تست اعتیاد بالاجبار وادار نماید که به طور ایستاده و بدون آب و طهارت در شیشه اى ادرار نماید؟
جواب: آزمایش عدم اعتیاد نیازى به چنین کارهایى ندارد، و هیچ کس نباید دیگرى را به این گونه کارها مجبور کند.
٤٢ – پولی که صاحبان فروشگاه ها به مامور خرید ارگان ها می دهند
سؤال: شخصى مأمور خرید یک شرکت است، و از مغازه خاصّى براى آن شرکت خرید مى نماید. البتّه اجناس آن مغازه ارزان تر از جاهاى دیگر است، و آن شخص در حدّ ممکن چانه مى زند. بنابراین خرید از آن مغازه به نفع شرکت مى باشد. ولى صاحب مغازه مبلغى به مأمور خرید مى دهد، که همیشه از آن مغازه خرید کند. گرفتن این پول چه حکمى دارد؟
جواب: هرگاه آن پول از محل درآمد صاحب مغازه باشد، و اثرى روى قیمت اجناس خریدارى شده نگذارد، اشکالى ندارد.
٤٣ – شراکت کارگزاران دولت با شرکت های سرمایه گزاری
سؤال: چنانچه شرکتى، با این هدف که از موقعیّت شغلى کارگزاران دولت، یا بانکها براى کسب امتیازات مالى و پشتیبانى از برنامه هاى خود بهره مند شود، کارمندى را به عنوان عضو هیئت مدیره شرکت معرّفى، یا انتخاب نموده، و با واگذارى سهام در سرمایه شرکت شریک نماید، و آن شخص نیز به هر ترتیب از قصد شرکت آگاه باشد، آیا حقوقى که از طرف شرکت به وى پرداخت مى شود، یا اصل سود سهامى که از طریق مذکور به نام او ثبت گردیده، براى گیرنده حلال است؟ حقوقى که شخص مذکور از مؤسّسه اصلى متبوع مى گردد چه حکمى دارد؟
جواب: چنانچه برنامه جدید مزاحمتى با کار قبلى نداشته باشد، و برخلاف مقرّرات و تعهّدات او نباشد، هر دو حقوق براى او حلال است.
٤٤ – کار کردن نزد کسی که درآمدش حرام است
سؤال: آیا کار کردن نزد شخصى که درآمدش از پول حرام است، جایز مى باشد؟
جواب: اگر یقین داشته باشید که مزد شما را از پول حرام مى دهد، جایز نیست.
٤٥ – حکم شرعی مشاغلی که مستلزم لمس و نظر بدن بیمار است
سؤال: مشاغلى چون دندان پزشکى، زایمان، جرّاحى و مانند آن مستلزم نظر و لمس بدن بیمار است. حکم شرعى آن چیست؟ آیا تفاوتى بین صورت ضرورت و غیر آن هست؟ معیار ضرورت چیست؟
جواب: این گونه امور فقط در صورت ضرورت جایز است، و معیار ضرورت تشخیص عرف عام و صالح است.
٤٦ – ثبت حضور برای کارمندان غایب در محل کار
سؤال: برخی همکاران بنده به دلیل تمام شدن مرخصی سالانه خود به صورت غیر قانونی به مرخصی رفته و کارت ورود و خروج آن را دیگر همکاران هر روز برای او می زنند، به صورتی که فرد در خارج از شرکت است ولی حضور او ثبت شده است. سوال اول اینکه حقوقی که فرد از این راه دریافت می کند چه حکمی دارد؟ آیا کل حقوق دریافتی آن ماه حرام است و یا فقط حقوق روزی که مرخصی غیر قانونی بوده؟ سوال دوم اینکه عمل همکاران وی که کارت را می زنند چه حکمی دارد؟ آیا آنها در گناه و کسب درآمد غیر حلال سهیم هستند؟
جواب: حقوق روزهایی که در مرخصی غیر قانونی بوده اشکال دارد و در مورد کار همکاران نیز آری، در گناه او قطعاً شریک هستند.
٤٧ – اشتغال به کارهای گمرکی و مالیاتی
سؤال: به نام خدا و سلام
از جهت اینکه در بعضی روایات، تعابیری شدید و غلیظ دربارهء امثال گمرک و گمرکچی و مالیات‌چی و... آمده آیا می توان گفت استخدام در گمرک یا ادارهء مالیات، حرام است و انجام عملیات گمرکی یا مالیاتی نیز حرام است؟
جواب: این مربوط به زمانهایی است که خلفای جور آن پولها را از مردم میگرفتند و از آن استفاده میکردند.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
