انهار
انهار
مطالب خواندنی

نماز آیات

بزرگ نمایی کوچک نمایی
مسأله 1491-نماز آيات- كه دستور آن بعداً گفته خواهد شد- بواسطه چهار چيز1 واجب مي شود: اول: گرفتن خورشيد، دوم: گرفتن ماه، اگر چه مقدار كمي از آنها گرفته شود و كسي هم از آن نترسد، سوم: زلزله، اگر چه كسي هم نترسد. چهارم: رعد و برق و بادهاي سياه و سرخ2 و مانند اينها3 درصورتي كه بيشتر مردم بترسند4 كه بنابراحتياط واجب بايد براي اينها هم نماز آيات بخوانند5.
1- سيستاني: سه چيز...
2- بهجت: و صيحه ترسناك و مانند اينها از چيزهايي كه از آيات آسماني و زميني بوده و موجب ترس بيشتر مردم مي شود بنابرأظهر.
3- گلپايگاني: درصورتي كه به آنها آيت، صدق كند، اگر چه كسي هم نترسد.
خوئي، تبريزي، صافي، وحید: از آيات آسماني...
4- اراكي، زنجاني: [پايان مسأله]
خوئی: و اما در حوادث زميني مانند فرو رفتن آب دريا و افتادن كوه كه موجب ترس اكثرمردم مي شودبنابراحتياط واجب نماز آيات ترك نشود.
تبريزي:  واما در حوادث زمینی ،مانند فرو رفتن آب دریا و افتادن کوه که موجب ترس اکثر مردم شود بنابراحتياط نماز آيا خوانده شود ولي بعيد نيست كه در حوادث زميني كه زلزله نباشد، نماز آيات واجب نباشد.
فاضل، نوري: ‍[و] بنابراحتياط واجب در حوادث وحشتناك زميني مانند شكافته شدن و فرو رفتن زمين در صورتي كه بيشتر مردم بترسند، بايد نماز آيات بخوانند.
وحید: و اما در حوادث زمینی مانند فرو رفتن آب دریا و افتادن کوه که موجب ترس اکثر مردم شود احتیاط مستحب خواندن نماز آیات است.
صافي: و درحوادث زميني نيز كه موجب ترس بيشتر مردم مي شود، احتياط واجب خواندن نمازاست.
سيستاني: سوم: زلزله بنابراحتياط واجب، اگر چه كسي هم نترسد، و اما در رعد و برق و بادهاي سياه و سرخ و مانند اينها از آيات آسماني در صورتي كه بيشتر مردم بترسند و همچنين در حوادث زميني مانند فرورفتن زمين و افتادن كوه كه موجب ترس اكثر مردم شود، بنابراحتياط مستحب نماز آيات ترك نشود.
سبحانی: در صورتی که بیشتر مردم بترسند باید برای این ها هم نمازآیات بخوانند.
5- مكارم: چهارم: صاعقه و بادهاي سياه و سرخ و هرگونه حوادث خوفناك آسماني درصورتي كه بيشتر مردم بترسند، بلكه براي حوادث خوفناك زميني نيز اگر موجب وحشت بيشتر مردم شود، احتياط واجب آن است كه نماز آيات بخوانند.
*****
مظاهری: مسأله- نماز آیات در هنگام چهار اتفاق واجب می شود: اول: گرفتن خورشید ؛ دوم: گرفتن ماه گرچه مقدار کمی از آنها گرفته باشد ؛ سوم: زلزله؛ چهارم: حوادث خوفناک مثل رعد و برق و شکافتن و فرو رفتن زمین در صورتی که بیشتر مردم بترسند.
مسأله 1492-اگر از چيزهايي كه نمازآيات براي آنها واجب است بيشتر از يكي اتفاق بيفتد، انسان بايد براي هر يك از آنها يك نماز آيات بخواند، 1 مثلاً اگر خورشيد بگيرد و زلزله هم بشود، بايد دو نماز آيات بخواند.
1-  مظاهری: [پایان مسأله]
مكارم: مثل اين كه چند بار زلزله شود يا گرفتن خورشيد با زلزله همراه گردد، اما اگر در بين نماز آيات اين امور واقع شود، همان يك نماز آيات كافي است.
فاضل: مثلاً اگر دوبار زلزله شود بايد دو نماز ايات بخواند، اما اگر يك زلزله اتفاق افتد و به دنبال آن پس لرزه بيايد، پس لرزه ها نماز مستقل ندارد. و همين طور اگر دو تا از آنها اتفاق بيفتد يعني هم خورشيد بگيرد و هم زلزله شود.
مسأله 1493- كسي كه چند نماز آيات بر او واجب است، اگر همه آنها براي يك چيز بر او واجب شده باشد، مثلاً سه مرتبه خورشيد گرفته و نماز آنها را نخوانده است1، موقعي كه قضاي آنها را مي خواند، لازم نيست معين كند كه براي كدام دفعه آنها باشد2 و همچنين است اگر چند نماز براي رعد و برق و بادهاي سياه و سرخ و مانند اينها بر او واجب شده باشد،3 ولي اگر براي آفتاب كردن و ماه گرفتن و زلزله، يا براي دو تاي اينها نمازهايي بر او واجب شده باشد بنابراحتياط واجب، بايد موقع نيت، معين كند نماز آياتي را كه مي خواند براي كدام يك آنها است4.
اين مسأله در رساله آيات عظام بهجت  و مظاهری نيست
1- نوري: يا براي چند چيز باشد مثلاً براي آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله نمازهايي بر او واجب شده باشد...
2- نوري: [پایان مسأله]
3-  سبحانی: و اما اگر نوع اسباب مختلف باشد برای آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله یا برای دوتای این ها نمازهایی بر او واجب شده باشد بنابراحتیاط واجب باید موقع نیت معین کند. نماز آیاتی که می خواند برای کدام یک آنهاست.
4- صافي: اگر موقع نيت معين كند نماز آياتي را كه مي خواندبراي كدام يك آنها است موافق با احتياط عمل كرده است.
*****
خوئي، تبريزي، سيستاني،وحید: مسأله- كسي كه قضاي چند نماز آيات بر او واجب است، چه همه آنها براي يك چيز بر او واجب شده باشد مثلاً سه مرتبه خورشيد گرفته و نماز آنها را نخوانده است، چه براي چند چيز باشد مثلاً براي آفتاب گرفتن و ماه گرفتن و زلزله نمازهايي بر او واجب شده باشد، موقعي كه قضاي آنها را مي خواند لازم نيست معين كند كه براي كداميك آنها مي باشد..
.وحید: هر چند احتیاط مستحب آن است که معین نماید اگر چه به تعیین اجمالی مثل آنکه نیت کند اول نماز آیات یا دوم نماز آیاتی که بر من واجب شده قضای آن را بجا می آورم.
زنجاني: مسأله- كسي كه چند نماز آيات بر او واجب است، اگر آن نمازهاي آيات احكام يكسان داشته باشند، -مانند قضاي نمازهايي كه براي خورشيد گرفتگي هاي متعدد خوانده مي شود – لازم نيست كه در نيت معين كند كه براي كدام يك نماز مي خواند و اگر نمازهايي بر عهده كسي باشد كه احكام متفاوتي داشته باشد، مثلاً يكي قضاي خورشيد گرفتگي باشد كه لازم نيست فوراً بجا آورده شود، و يكي براي زلزله است كه فوريّت  دارد، يا يكي ادا و ديگري قضا باشد، بايد موقع نيت معين كند كه نماز آياتي كه مي خواند براي كدام يك از آنها است.
مكارم: مسأله- لازم نيست تعيين كند نمازي كه مي خواند براي كداميك از اين حوادث است كه رخ داده ، همين اندازه كه نيت آنچه بر او واجب است بكند، كافي است.
مسأله 1494-چيزهايي كه نماز آيات براي آنها واجب است، در هر شهري اتفاق بتفتد، فقط مردم همان شهر بايد نماز آيات بخوانند و بر مردم جاهاي ديگر واجب نيست1، ولي اگر مكان آنها به قدري نزديك باشد كه با آن شهر يكي حساب شود، نماز آيات بر آنها هم واجب است.
1- تبريزي، وحید، مظاهری: [پايان مسأله]
نوري: در هر شهري يا نقطه ديگري اتفاق بيفتد، مردم همان شهر و آن نقطه بايد نماز آيات بخوانند و بر مردم جاهاي ديگر واجب نيست. [پايان مسأله]
******
خوئي، سيستاني، بهجت، زنجاني: مسأله- چیزهایی که نماز آیات برای آن ها واجب است درهر جايي اتفاق بيفتد (سيستاني: و احساس شود) فقط مردم همانجا بايد نماز آيات بخوانند و بر مردم جاهاي ديگر واجب نيست (بهجت: اگر چه ازتوابع يكديگر و به يك اسم معروف باشند).
مکارم: مسأله- در صورتی که نماز آیات واجب است که این امور در همان محل رخ دهد و اگر در شهرها و نقاط دیگر رخ دهد بر او واجب نیست.
مسأله 1495- از وقتي كه خورشيد يا ماه شروع به گرفتن مي كند انسان بايد نماز آيات را بخواند1 و بنابراحتياط واجب 2 بايد 3 به قدري تأخير نيندازد كه شروع به باز شدن كند.
1- فاضل: و بنابرأقوي وقت آن تا زماني است كه همه آن باز نشده باشد...
نوري: و بنابراحتياط واجب بايد از وقتي كه شروع به باز شدن مي كند تأخير نيندازد.
سبحانی: و وقت نماز تا باز شدن کامل باقی است .
مظاهری: و تا وقت باز شدن تمام آن باید نیت ادا کند ولی بعد از باز شدن باید نیت قضا نماید.
2- اراكي: بنابراحتياط مستحب...
[عبارت «بنابراحتياط واجب» در رساله آيت الله بهجت نيست]
3- خوئي، تبريزي: بهتراين است كه...
*****
گلپايگاني، صافي: مسأله- از وقتي كه خورشيد يا ماه شروع به گرفتن مي كند، انسان مي تواند نماز آيات را بخواند، وبايد به قدري تأخير نيندازد كه تمام قرص باز شود (صافي: بلكه أحوط آن است كه از قبل از شروع در باز شدن تأخير نيندازد).
سيستاني: مسأله- وقت شروع در نماز آيات براي كسوف و خسوف موقعي است كه خورشيد يا ماه شروع به گرفتن مي كند و تا زماني كه به حالت طبيعي برنگشته ادامه دارد، (اگر چه بهتر آن است كه به قدري تأخير نيندازد كه شروع به باز شدن كند) ولي تمام كردن نماز آيات را مي توان تا بعد از بازشدن خورشيد يا ماه تأخير انداخت.
زنجاني: مسأله- وقت اداي نماز آيات در خورشيد يا ماه گرفتگي ، از وقتي است كه خورشيد يا ماه شروع به گرفتن مي كند و تا وقتي كه كاملاً باز شود ادامه دارد ، لكن بنابراحتياط مستحب به قدري تأخير نيندازد كه شروع به باز شدن كند.
وحید: مسأله- وقت نماز آیات در خسوف و کسوف از زمانی است که خورسید یا ماه شروع به گرفتن می کند تا زمانی که قرص باز نشده و احتیاط مستحب آن است که به قدری تأخیر نیندازد که شروع به باز شدن کند بلکه مستحب است هنگام شروع به گرفتن نماز را بخواند.
مكارم: مسأله- در موقع گرفتن خورشيد يا ماه، وقت نماز آيات از موقعي است كه شروع به گرفتن كرده، و تا زماني كه كاملاً باز نشده ادامه دارد ولي احتياط مستحب آن است كه قبل از شروع به باز شدن نماز را بخواند.
مسأله 1496-اگر خواندن نماز آيات را به قدري تأخير بيندازد كه آفتاب يا ماه شروع به باز شدن كند، بايد نيت ادا و قضا نكند1 ولي اگر بعد از باز شدن تمام آن، نماز بخواند بايد نيت قضا نمايد.
اين مسأله دررساله آيات عظام:  مكارم، سبحانی و مظاهری  نيست
1- خوئي، تبريزي: نيت ادا مانعي ندارد...
وحید: ادا است...
سيستاني: نيت ادا مانعي ندارد، ولي بعد از باز شدن تمام آن، نماز قضا مي شود.
بهجت، فاضل، نوري: بنابراحتياط واجب بايد نيت ادا و قضا نكند...
زنجاني: بنابراحتياط مستحبّ نيت ادا و قضا ننمايد، و بعد از باز شدن تمام آن، نماز قضا مي شود.
*****
گلپايگاني، صافي: مسأله- اگر خواندن نماز آيات را به قدري تأخير بيندازد كه تمام قرص آفتاب يا ماه باز شود و بعد از باز شدن تمام آن نماز بخواند، بايد نيت قضا نمايد و قبل از باز شدن تمام آن، ادا است.
مسأله 1497-اگر مدت گرفتن خورشيد يا ماه بيشتر از خواندن يك ركعت باشد ولي انسان نماز را بخواند، تا به اندازه خواندن يك ركعت به آخر وقت آن مانده باشد بايد نيت ادا كند1 بلكه اگر مدت گرفتن آنها به اندازه خواندن يك ركعت هم باشد بنابراحتياط واجب2 بايد نماز آيات را بخواند و اداست.
اين مسأله دررساله آيات عظام مكارم، سبحانی و مظاهری  نيست
1- فاضل: [پايان مسأله]
بهجت: تا وقتي به اندازه خواندن يك ركعت به وقت باز شدن مانده باشد، بايد نيت ادا كند. [پايان مسأله]
2- [عبارت«بنابراحتياط واجب» در رساله آيت الله اراكي نيست]
*****
گلپايگاني، صافي: مسأله- اگر مدت گرفتن خورشيد يا ماه به اندازه خواندن يك ركعت نماز. باشد ، نمازي را كه مي خواند ادا است و همچنين است اگر مدت گرفتن آنها بيشتر باشد ولي انسان نماز را نخواند تا به اندازه خواندن يك ركعت به باز شدن تمام قرص مانده باشد*، ولي اگر مدت گرفتن ماه يا خورشيد به اندازه خواندن يك ركعت نباشد، بنابر احتياط نيت ادا و قضا نكند و به قصد ما في الذمه نماز را بجا آورد.
. سيستاني: يا كمتر...
* سيستاني: به اندازه خواندن يك ركعت يا كمتر به آخر وقت آن مانده باشد در این صورت نماز آیات واجب  و ادا است.
خوئي، تبريزي: مسأله- اگر مدت گرفتن خورشيد يا ماه به اندازه خواندن يك ركعت نماز يا كمتر باشد، وجوب نماز آيات در اين صورت مبني بر احتياط است و اگر مدت گرفتن آنها بيشتر باشد ولي انسان نماز را نخواند، تا به اندازه خواندن يك ركعت به آخر وقت آن مانده باشد در اين صورت نماز آيات واجب و ادا است.
وحید: مسأله- اگر مدت کرفتن خورشید یا ماه به اندازه خواندن یک رکعت نماز یا کمتر باشد نماز
آیات واجب و اداست و همچنین است اگر مدت گرفتن آنها بیشتر باشد ولی انسان نماز را نخواند تا به اندازه خواندن یک رکعت یا کمتر از آن به آخر وقت آن مانده باشد .
زنجاني: مسأله- اگر مدت گرفتن خورشيد يا ماه به اندازه نماز آيات باشد، بايد نماز آيات را بجا آورد، و تا زماني كه از گرفتن ماه يا خورشيد به مقدار خواندن يك ركعت وقت باقي است، نماز اداست و بعد از آن نماز قضا مي شود، و اگر مدت گرفتن خورشيد يا ماه كمتر از نماز آيات باشد، بنابراحتياط نماز آيات را بخواند و نيت ادا و قضا ننمايد، هر چند بعد از باز شدن خوانده شود.
مسأله 1498-موقعي كه زلزله و رعد و برق و مانند اينها اتفاق مي افتد ، انسان بايد فوراً نماز آيات را بخواند1 و اگر نخواند معصيت كرده2 و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است.
1-  خوئي : به نحوي كه در نظر مردم تأخير محسوب نشود و اگر تأخير كرد، معصيت كرده و بنابراحتیاط وقت خواندن نیت ادا و قضا نکند.
2- مكارم: و احتياط مستحبّ آن است كه تا آخر عمر هر وقت توانست بخواند.
*****
تبريزي: مسأله- در نماز آيات براي زلزله يا رعد و برق و بادهاي سياه و مانند آنها لازم است مكلف نماز آيات را فوراً بخواند و چنانچه تأخير بيندازد، أحوط آن است كه به قصد ما في الذمه بياورد و قصد ادا و قضا نكند.
سيستاني: مسأله- موقعي كه  رعد و برق و مانند اينها اتفاق مي افتد و بخواهد احتياط كند اگر وقتشان وسعت داشته باشد لازم نيست نماز آيات را فوراً بخواند و در غير اين صورت مانند زلزله بايد فوراً آن را بخواند به نحوي كه در نظر مردم تأخير محسوب نشود و اگر تأخير كرد، احتياط مستحبّ آن است كه بعداً بدون نيت ادا و قضا بخواند.
زنجاني: مسأله- موقعی که زلزله و رعد و برق و مانند این ها اتفاق می افتد مکلف باید فورا نماز آیات را بخواند. به نحوی که در نظر مردم تأخیر محسوب نشود و اگر بدون عذر تأخیر کرد معصیت کرده و بايد هر چه زودتر بخواند و بنابراحتياط وقت خواندن، نيت ادا و قضا نكند.
وحید: مسأله- موقعی که زلزله و رعد وبرق و مانند این ها اتفاق می افتد –چنانچه گذشت- باید نماز آیات را بخواند و باید به اندازه ای که عرفا تأخیر گفته می شود نماز را عقب نیندازد و در صورت تأخیر نماز را بجا آورد و بنابراحتیاط واجب نیت ادا و قضا نکند.
مسأله 1499- اگر بعد از1 باز شدن آفتاب يا ماه بفهمد كه تمام آن گرفته بوده، بايد قضاي نماز آيات را بخواند، ولي اگر بفهمد مقداري از آن گرفته بوده قضا بر او واجب نيست2.
1- خوئي، سيستاني، وحید: اگر گرفتن آفتاب يا ماه را نداند و بعد از...
زنجاني: اگر هنگام گرفتن خورشيد يا ماه، گرفتن آنها رانداند و بعد از ..
2- زنجاني: و كسي كه در موقع گرفتن خورشيد يا ماه نماز آيات را عمداً نخوانده باشد، در صورتي كه تمام ماه يا خورشيد گرفته باشد بنابراحتياط واجب بايد براي قضاي نماز آيات غسل نموده و نماز بخواند و نماز قضا بدون غسل باطل است.
مسأله 1500-اگر عده اي بگويند كه خورشيد يا ماه گرفته است، چنانچه انسان از گفته آنان يقين پيدا نكند و نماز آيات نخواند و بعد معلوم شود راست گفته اند1، در صورتي كه تمام خورشيد يا ماه گرفته باشد بايد نماز آيات را بخواند2، و اگر دو نفر كه عادل بودن آنان معلوم نيست بگويند خورشيد يا ماه گرفته، بعد معلوم شود كه عادل بوده اند بايد نماز آيات را بخواند3 بلكه اگر4 معلوم شود كه مقداري از آن گرفته احتياط واجب آن است كه نماز آيات را بخواند.
1- بهجت: و يا اين كه دو نفر كه عادل بودن آنها معلوم نيست شهادت بدهند و عادل بودن آنها ثابت نشود و انسان نماز آيات نخواند و بعد معلوم شود كه عادل بوده اند...
2-  سبحانی: [پایان مسأله]
گلپايگاني، صافي: بلكه اگر مقداري از آن هم گرفته باشد، بنابراحتياط مستحب نماز آيات را بخواند و همچنين است اگر دو نفر که عادل بودن آنان معلوم نيست، بگويند خورشيد يا ماه گرفته، بعد معلوم شود كه عادل بوده اند.
بهجت: بلكه اگر معلوم شود كه مقداري از آن گرفته، احتياط در آن است كه نماز آيات را بخواند.
مكارم: وگرنه واجب نيست.
نوري: ولي اگر مقداري از آن گرفته باشد خواندن نماز آيات بر او واجب نيست و همچنين است اگر دو نفر – كه عادل بودن آنان معلوم نيست – بگويند خورشيد يا ماه گرفته، بعد معلوم شود كه عادل بوده اند.
3- اراكي: ولي اگر معلوم شود كه مقداري از آن گرفته، در هر دو صورت احتياط مستحبّ آن است كه نماز آيات را بخواند.
4- فاضل: بلكه اگر در هر دو صورت...
*****
خوئي، تبريزي، سيستاني،وحید: مسأله- اگر عده اي (خوئي، تبريزي: كه اطمينان به گفتار آنها نباشد) بگويند كه خورشيد يا ماه گرفته است چنانچه انسان از گفته آنان يقين يا اطمينان شخصي پيدا نكند (خوئي: و در آن اشخاص، شخصي كه ثقه باشد، نباشد)* و نماز آيات نخواند و بعد معلوم شود راست گفته اند، در صورتي كه تمام خورشيد يا ماه گرفته باشد نماز آيات را بخواند ولي اگر مقداري از آن گرفته باشد، خواندن نماز آيات بر او واجب نيست.و همچنين است اگر دو نفر که عادل بودن آنان معلوم نيست. بگويند: خورشيد يا ماه گرفته، بعد معلوم شود كه عادل بوده اند.
*وحید: چنانچه انسان از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا نکند و در آن اشخاص ، شخصی که گفته او شرعا معتبر است نباشد...
. تبریزی: و همچنین است اگر دو نفر که عادل بوده اند بگویند.
.وحید: یا شخصی که ثقه بودن او معلوم نیست بگویند : خورشید یا ماه گرفته و بعد معلوم شود که آن دو عادل بوده اند و یا آن شخص ثقه ای بوده که ظن برخلاف گفته او نبوده است.
زنجاني: مسأله- اگر  یک یا چند نفر بگويند كه خورشيد يا ماه گرفته است،  و اعتبار گفتار آنان از نظر شرع ثابت نباشد چنانچه نماز آيات نخواند و بعد از راهی که شرعا معتبر است شرعا ثابت شود که گفتار آنها راست بوده، در صورتي كه تمام خورشيد يا ماه گرفته باشد، بايد نماز آيات بخواند، بلكه اگر مقداري از آن هم گرفته باشد، بنابراحتياط خواندن نماز آيات بر او واجب است.
مسأله 1501- اگر انسان به گفته 1 كساني كه از روي قاعده علمي وقت گرفتن خورشيد و ماه را مي دانند ، اطمينان پيدا كند كه خورشيد يا ماه گرفته، بنابراحتياط واجب2 بايد نماز آيات را بخواند و نيز اگر بگويند فلان وقت خورشيد يا ماه مي گيرد و فلان مقدار طول مي كشد و انسان به گفته آنان اطمينان پيدا كند، بنابراحتياط واجب3 بايد به حرف آنان عمل نمايد4، مثلاً اگر بگويند آفتاب فلان ساعت شروع به باز شدن مي كند احتياطاً بايد نماز را تا آن وقت تأخير نيندازد5.
اين مسأله در رساله آيت الله بهجت نيست.
1- فاضل: اگر انسان به گفته منجمين و ...
2و3- [عبارت «بنابراحتياط واجب» در رساله آيات عظام: گلپايگاني، فاضل، صافي و سيستاني و سبحانی نيست]
4- خوئي، تبريزي، سيستاني: [پايان مسأله]
5- گلپايگاني، صافي، سبحانی: اگر بگويند آفتاب فلان ساعت باز مي شود بايد نماز را تا آن وقت تأخير نيندازد.
فاضل: نبايد نماز را تا آن وقت تأخير بيندازد.
نوري: احتياطاً بايد نماز را از آن وقت تأخير نيندازد.
*****
مكارم: مسأله- اگر از گفته منجمين و اشخاصي كه از اين امور اطلاع دارند، اطمينان پيدا كند كه خورشيد يا ماه گرفته، بايد نماز آيات را بخواند و نيز اگر بگويند فلان وقت خورشيد يا ماه مي گيرد و فلان مقدار طول مي كشد و به گفته آنها اطمينان پيدا كند، بايد وقت را رعايت كند.
زنجاني: مسأله- انسان از هرراهي اطمينان پيدا كند كه يكي از موجبات نماز آيات به وقوع پيوسته، بايد نماز آيات بخواند، بنابراين اگر انسان از گفته كساني كه از روي قاعده علمي مي گويند فلان وقت خورشيد يا ماه گرفته، يا مي گيرد و فلان مقدار طول مي كشد، اطمينان پيدا كند، بايد به حرف آنها عمل نمايد.
وحید: مسأله- اگر انسان از گفته  کسانی که از روی قاعده علمی از گرفتن خورشید یا ماه خبر دهند اطمینان پیدا کند که خورشید یا ماه گرفته باید نماز آیات را بخواند و نیز اگر بگویند فلان وقت خورشید یا ماه می گیرد و فلان مقدار طول می کشد و انسان از گفته آنان اطمینان پیدا کند باید به اطمینان خودش عمل نماید.
مظاهری: مسأله- گفته اشخاصی که از گرفتن خورشید یا ماه و زلزله و مانند این ها اطلاع دارند حجت است و باید طبق گفته آنها عمل شود گرچه اطمینان هم حاصل نشود.
مسأله 1502-اگر بفهمد نماز آياتي كه خوانده1 باطل بوده، بايد دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
اين مسأله در رساله آيات عظام: مكارم، بهجت و مظاهری نيست
1- سيستاني:  که نماز آیاتی که برای آفتاب گرفتگی یا ماه گرفتگی خوانده ...
مسأله 1503- اگر درو قت نماز يوميّه، نماز آيات هم بر انسان واجب شود، چنانچه براي هر دو نماز وقت دارد1، هر كدام را اول بخواند اشكال ندارد، و اگر وقت يكي از آن دو تنگ باشد2، بايد اول آن را بخواند و اگر وقت هر دو تنگ باشد، بايد اول نماز يوميّه را بخواند.
1- زنجاني: و خواندن هيچ يك از آنها فوريّت  ندارد...
2- زنجاني: يا خواندن آن فوريّت  داشته باشد مانند نماز آيات به جهت زلزله...
مسأله 1504-اگر در بين نماز يوميّه بفهمد كه وقت نماز آيات تنگ است1، چنانچه وقت نماز يوميّه هم تنگ باشد، بايد آن را تمام كند بعد نماز آيات را بخواند2، و اگر وقت نماز يوميّه تنگ نباشد، بايد آن را بشكند و اول نماز آيات ، بعد نماز يوميّه را بجا آورد.
این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
1- زنجاني: يا نماز آيات فوري بر عهده اوست...
2- زنجاني: و الا بايد آن را بشكند ، و اول، نماز آيات، بعد نماز يوميّه را بجاآورد.
مسأله 1505-اگر در بين نماز آيات بفهمد كه وقت نماز يوميّه تنگ است، بايد نماز آيات را رها كند و مشغول نماز يوميّه شود و بعد از آن كه نماز را تمام كرد، پيش از انجام كاري كه نماز را به هم بزند، بقيه نماز ايات را از همانجا كه رها كرده بخواند.
این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.
مسأله 1506-اگر در حال حيض يا نفاس زن، آفتاب يا ماه بگيرد1 و تا آخر مدتي كه خورشيد يا ماه باز مي شوند در حال حيض يا نفاس باشد نماز آيات بر او واجب نيست2 و قضا هم ندارد.
اين مسأله در رساله آيت الله بهجت نيست
1- خوئي، تبريزي: يا رعد و برق و مانند اينها اتفاق بيفتد، نماز آيات بر او واجب نيست و قضا هم ندارد.
سيستاني: يا زلزله اتفاق بيفتد، نماز آيات بر او واجب نيست و قضا هم ندارد.
2- فاضل: ولي بنابراحتياط واجب پس از پاك شدن قضا نمايد، و همچنين اگر زلزله يا ساير آيات پديد آید، بنابراحتياط واجب پس از پاك شدن نماز آيات را بجا آورد.
*****
گلپايگاني، صافي: مسأله- نماز ايات برحائض و نفساء در حال حيض يا نفاس واجب نيست ولي بعد از پاك شدن بنابراحتياط لازم بايد (صافي: بنابراحتياط مستحب آن را) بجا آورد و در گرفتن ماه و خورشيد بنابراحتياط نيت ادا و قضا نكند ولي در غير اين دو نيت ادا كند.
زنجاني: مسأله- حائض و نفساء ، نمي توانند نماز آيات بخوانند و اگر در حال حيض يا نفاس زن، خورشيد يا ماه بگيرد، پس اگر هنگام كسوف يا خسوف خبردار شده است، بنابراحتياط واجب، بايد قضا نمايد و اگر خبردار نشد و كسوف يا خسوف كلي بود بنابر احتياط واجب، قضا دارد و الا ، قضا واجب نيست، و اگر در حال حيض يا نفاس، زلزله يا رعد و برق و مانند اينها اتفاق بيفتد، بنابراحتياط واجب، بايد بعد از پاك شدن، نماز آيات را بخواند.
وحید: مسأله- اگر در حال حیض یا نفاس زن، خورشید یا ماه بگیرد نماز آیات بر او واجب نیست و قضا هم ندارد و در غیر موقت مانند زلزله و رعد وبرق بنابراحتیاط واجب بعد از پاک شدن، نماز را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.
مظاهری: مسأله- اگر در حال حیض و نفاس زن یکی از موجبات نماز آیات پیش آید بعد از پاک شدن از حیض یا نفاس نماز آیات بر او واجب نیست و همچنین اگر مجنون و بیهوش و مانند این ها باشد.
دستور نماز آيات
مسأله 1507-نماز آيات دو ركعت است و در هر ركعت پنج ركوع دارد و دستور آن است كه 1انسان بعد از نيت، تكبير بگويد و يك حمد و يك سوره تمام بخواند و به ركوع رود و سر از ركوع بردارد، دوباره يك حمد و يك سوره بخواند، باز به ركوع رود تا پنج مرتبه و بعد از بلند شدن از ركوع پنجم دو سجده نمايد و برخيزد و ركعت دوم را هم مثل ركعت اول بجا آورد و تشهد بخواند و سلام دهد.
1- زنجاني: به چند شكل مي توان آن را بجا آورد: يكي از شكلهاي آن اين است كه...
مسأله 1508-در نماز آيات ممكن است انسان1 بعد از نيت و تكبير و خواندن حمد، آيه هاي يك سوره را پنج قسمت كند و يك آيه يا بيشتر2 از آن بخواند و به ركوع رود3 و سر بردارد و بدون اين كه حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به ركوع رود و همين طور تا پيش از ركوع پنجم سوره را تمام نمايد ، مثلاً به قصد سوره «قل هو الله أحد» ، «بسم الله الرحمن الرحيم» بگويد4 و به ركوع رود، بعد بايستد و بگويد: «قل هو الله أحد» دوباره به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد: «الله الصمد » باز به رکوع رود و بایستد و بگوید: « لم یلد و لم یولد» و برود به رکوع ، با ز هم سر بردارد و بگوید: «و لم يكن له كفواً أحد» 5 و بعد از آن به ركوع پنجم رود و بعد از سر برداشتن، دو سجده كند و ركعت دوم را هم مثل ركعت اول بجا آورد و بعد از سجده دوم تشهد بخواند و نماز را سلام دهد6.
1- زنجاني: شكل ديگر خواندن نماز آيات اين است كه انسان...
2- خوئي، گلپايگاني، صافي، زنجاني، تبريزي، وحید: يك آيه يا كمتر يا بيشتر...
فاضل: و يك قسمت از آن را...
3- سيستاني: يك آيه يا بيشتر از آن را بخواند بلكه كمتر از يك آيه را نيز مي تواند بخواند، ولي بايد بنابراحتياط، جمله تامّه باشد و از اول سوره شروع كند و به گفتن «بسم الله» اكتفا نكند و سپس به ركوع رود...
4- مكارم: بعد از نيت و تكبير و خواندن حمد، آيه هاي يك سوره را پنج قسمت كند و يك قسمت از آن را بخواند و به ركوع رود بعد سر بردارد و قسمت دوم از همان سوره را (بدون حمد) بخواند و به ركوع رود و همينطور تا پيش از ركوع پنجم سوره را تمام نمايد وبعد به ركوع رود و ركعت دوم را هم به همين صورت بجا آورد، مثلاً سوره «قل هو الله احد» را به ترتيب زير تقسیم كند: قبل از ركوع اول «بسم الله الرحمن الرحيم» بگويد:...
5- سيستاني: مثلاً در سوره فلق اول «بسم الله الرحيم قل أعوذ برب الفلق» بگويد و به ركوع رود بعد بايستد و بگويد:«من شر ما خلق» دوباره به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد: «و من شرّ غاسق اذا وقب» باز به ركوع رود و بايستد و بگويد: « ومن شر النفّاثات في العقد» و برود به ركوع باز هم سربردارد و بگويد: «و من شرّ حاسدٍ اذا حسد»...
تبريزي: مثلاً به قصد سوره «قل هو الله أحد»، «بسم الله الرحمن الرحيم قل هو الله أحد» بگويد و به ركوع رود بعد بايستد و بگويد: «الله الصمد» دوباره به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد: «لم يلد» باز به ركوع رود و بايستد و بگويد: «ولم يولد» و برود به ركوع باز هم سر بردارد و بگويد« و لم يكن له كفواً أحد»...
6- خوئي، سيستاني، تبريزي، نوري: و نيز جايز است كه به كمتر از پنج قسمت تقسيم نمايد لكن هر وقت سوره را تمام كرد، لازم است حمد راقبل ازركوع بعدي بخواند (تبريزي: و بنابراحتياط لازم با بسلمه تنها ركوع نكند).
وحید: و نیز جایز است به کمتر از پنج قسمت تقسیم کند ولی هر وقت سوره را تمام کرد لازم است حمد را قبل از رکوع بعدی بخواند. و بعد از آن یک سوره یا بعض از یک سوره را نیز بخواند.
زنجاني: [و] شكل ديگر نماز ايات آن است كه سوره را به كمتر از پنج قسمت تقسيم كند، لكن هر وقت سوره را تمام كرد، لازم است حمد را بخواند، و سپس تمام يا بعضي از سوره را به شكلي كه اشاره شد، بخواند و سپس به ركوع رود.
مسأله 1509- اگر در يك ركعت از نماز آيات، پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در ركعت ديگر يك حمد بخواند و سوره را پنج قسمت كند1 مانعي ندارد2.
1- زنجاني: پنج قسمت يا كمتر كند...
2- گلپايگاني، صافي: اشكال ندارد.
مسأله 1510-چيزهايي كه در نماز يوميّه واجب است و مستحب است در نماز آيات هم واجب و مستحب مي باشد 1ولي در نماز آيات مستحب است بجاي اذان و اقامه سه مرتبه به قصد اميد ثواب ، بگويند «الصلاة»2.
1- وحید: ولی در نماز آیات ،در صورتی که با جماعت باشد ،به جای اذان و اقامه رجاء سه مرتبه بگوید «الصلاة».
2- بهجت: و مستحب است نماز آيات را به جماعت بخوانند و در اين صورت، مثل نمازهاي يوميّه، قرائتهاي نماز را امام مي خواند و مستحب است قرائت اين نماز را حتي در آفتاب گرفتنگي بلند بخوانند.
گلپايگاني: سه مرتبه بگويد: «الصلاة».
خوئي، تبريزي: در نماز آيات در صورتي كه با جماعت باشد، مستحب است بجاي اذان و اقامه سه مرتبه بگويند: «الصلاة» و در غير جماعت چيزي نيست.
مكارم: در نماز آيات اذان و اقامه نيست و بجاي آن سه مرتبه به اميد ثواب «الصلاة» مي گويد.
سيستاني: در نماز آيات در صورتي كه با جماعت باشد، مي توانند رجاء بجاي اذان و اقامه سه مرتبه بگويند «الصلاة» و در غير جماعت چيزي نيست، ولي مشروعيت جماعت در نماز آيات در غير گرفتن ماه و خورشيد ثابت نيست.
صافي: در نماز آيات درصورتي كه به جماعت باشد استحباب گفتن سه مرتبه الصلوة بعيد نيست.
زنجاني: در نماز آيات، اذان واقامه مشروع نيست بلكه اگر با جماعت بخوانند مستحبّ است سه مرتبه بگويند:«الصلاة»
مسأله 1511- مستحب است بعد از رکوع پنجم و دهم بگوید: «سمع الله لمن حمده» و نیز پیش از هر رکوع و بعد از آن تکبیر بگوید ولی بعد از رکوع پنجم و دهم گفتن تکبیر مستحب نیست.1
1- فاضل: بعد از رکوع پنجم و دهم گفتن تکبیر به عنوان بعد از رکوع مستحب نیست ولی مستحب است به قصد قبل از سجده تکبیر بگوید.
سبحانی: ولی برای رفتن به رکوع تکبیر مستحب است.
مظاهری: بعد از رکوع پنجم و دهم تکبیر مستحب است.
*****
خوئي، تبريزي،سیستانی: مسأله- مستحب است پيش از ركوع و بعد از آن تكبير بگويد و بعد از ركوع پنجم و دهم قبل از تكبير «سمع الله لمن حمده» نيز بگويد..
. سيستاني: بعد از ركوع پنجم و دهم، تكبير مستحب نيست بلكه مستحب است بگويد: «سمع الله لمن حمده».
مكارم: مسأله- مستحب است در هر ركعت قبل از خم شدن براي سجده «سمع الله لمن حمده» و «الله أكبر» بگويد و نيز قبل از هر ركوع و بعد از آن تكبير بگويد.
مسأله 1512-مستحب است پيش از ركوع دوم و چهارم و ششم و هشتم و دهم قنوت بخواند و اگر فقط يك قنوت پيش از ركوع دهم 1 بخواند كافي است.
1- بهجت: و يا دو قنوت، پيش ازركوع پنجم و دهم...
*****
مكارم: مسأله- مستحب است قبل از ركوع دهم قنوت بخواند.
مسأله 1513-اگر در نماز آيات شك كند كه چند ركعت خوانده و فكرش به جايي نرسد نماز باطل است.
مسأله اختصاصي
فاضل: مسأله 1521- چنانچه گمان به عدد ركعات و يا افعال در نماز آيات برايش پيدا شود بايد به گمان عمل نمايد.
مسأله 1514- اگر شك كند كه در ركوع آخر ركعت اول است يا در ركوع اول ركعت دوم و فكرش به جايي نرسد، نماز باطل است،1 ولي اگر2 مثلاً شك كند كه چهار ركوع كرده يا پنج ركوع3، چنانچه برای رفتن به سجده خم نشده4، بايد ركوعي را كه شك دارد بجا آورده، يا نه، بجا آورد، و اگر براي رفتن به سجده خم شده5، بايد به شك خود اعتنا نكند.
1- وحید: و اگر در عدد رکوع ها شک کند بنارا بر کمتر بگذارد مگر در صورتی که شک کند چهار رکوع کرده یا پنج رکوع. که در این صورت چنانچه برای رفتن به سجده خم نشده باید رکوعی را که شک کرده بجا آورد و اگر شک او بعد از خم شدن برای سجده و پیش از رسیدن به سجده باشد بنابراحتیاط واجب برگردد و رکوع را بجا آورد و نماز را تمام نماید و اعاده کند ولی اگر به سجده رسیده باشد باید به شک خود اعتنا نکند
2-زنجاني: ولي اگر بداند دركدام ركعت است و در عدد ركوع شك كند...
3- سبحانی: چنانچه به سجده نرسیده باید رکوعی را که شک دارد بجا آورده یا نه بجا آورد و اگر به سجده رسیده است باید به شک خود اعتنا نکند.
4- خوئي، تبريزي، زنجاني: چنانچه شك او پيش از رسيدن به سجده بوده...
سيستاني: چنانچه شك او پيش از خم شدن براي سجده باشد...
بهجت: چنانچه هنوز به سجده نرفته...
5-خوئي، تبريزي، زنجاني: ولی اگر به سجده رسیده باشد ...
بهجت: اگر به سجده رفته...
*****
مكارم: مسأله- اگر در عدد ركوع ها شك كند، بنابركمتر مي گذارد و اگر از محل گذشته يعني وارد سجده شده باشد، اعتنا نمي كند.
مسأله 1515-هر يك از ركوع هاي نمازآيات ركن است كه اگر عمداً يا اشتباهاً كم يا زياد شود نماز باطل است.
*****
سيستاني: مسأله- هر يك از ركوعهاي نماز آيات ركن است كه اگر عمداً كم يا زياد شود، نماز باطل است و همچنين است اگر اشتباهاً كم شود يا – بنابراحتياط – اشتباهاً زياد شود.
زنجاني: مسأله- اگر يكي از ركوعهاي نماز آيات عمداً يا اشتباهاً كم يا زياد شود، نماز باطل است.

  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات

ویژه نامه ماه مبارک رمضان




پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.


کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -