خمس ترقي اتومبيل
سؤال: با سلام اتومبیلی دارم که حدوداً مبلغ چهار میلیون تومان ارزش دارد. نزدیک به مبلغ دو میلیون تومان بابت حق سنوات از محل کارم در وسط سال خمسی دریافت کرده ام و اکنون به صورت نقد موجود است. یکی از آشنایان اتومبیلی دارد که حدود شش میلیون تومان ارزش دارد. او بنا دارد برای یک اتومبیل با قیمت بالاتر ثبت نام کند و اتومبیل خود را بفروشد و مابقی پول ثبت نام را بدهد. حال اگر من قبل از فرا رسیدن سال خمسی خود، آن دو میلیون تومان را به آن شخص بابت خرید اتومبیلش پرداخت کنم تا ماشین مورد نظر خود را ثبت نام کند و بعد ماشین چهار میلیونی خود را بفروشم و بقیۀ پول را به او بدهم، آیا در زمان سال خمسی آن دو میلیون مشمول خمس می شود؟
جواب: در فرض مذکور خمس ندارد.
خمس درآمد زنان شاغل
سؤال: آيا زنان شاغل كه خود درآمد دارند نيز بايد خمس و زكات بدهند يا اين امر فقط به عهدۀ شوهرانشان مي باشد؟
جواب: آنها هم باید خمس بدهند.
خمس پس انداز
سؤال: آيا به ربع سكه، نيم سكه و ... كه انسان در اثر پس انداز يا درآمد خريداري كرده پس از گذشت يك سال خمس تعلّق مي‌گيرد؟ آيا حد نصابي دارد يا حتي اگر يك ربع سكه هم از هزينه سال زياد بيايد، لازم است خمس آن را پرداخت كند؟
جواب: هرچه از هزینۀ سال زیاد بیاید خمس دارد.
مصرف خمس
سؤال: اینجانب مدتی است که در زمینه خمس به خصوص موارد مصرف؛ مجوز هزینه و تکلیف ما در زمان غیبت مشغول تحقیق می باشم و تقاضا دارم به دو سوال ذیل پاسخ فرمائید:
الف)مسلم است که خمس متعلق به امام زمان وقت است (احادیث معتبری در این خصوص وجود دارد). با توجه به اینکه در زمان حاضر به امام زمان دسترسی نداریم خمس را باید به چه کسی پرداخت کنیم؟
ب)در حال حاضر بخش عمده ای از خمس صرف حوزه های علمیه می شود، مجوز این کار از کجاست؟
جواب: خمس و انفال و فی ء مال عنوان حکومت اسلامی است و چون مراجع تقلید این عنوان را دارند، خمس و نظیر آن مربوط به آنها است. و باید با نظر آنها صرف شود و نظر آن ها فعلاً صرف در حوزه ها است. زیرا تقویت اسلام مرهون حوزه های علمیه است. و اگر بیش از این می خواهید به کتاب «حکومت اسلامی» امام خمینی«قدّس سرّه» مراجعه کنید. از اینجانب هم چند جلد کتاب به زبان عربی و فارسی مربوط به «حکومت اسلامی» منتشر شده است، می توانید به آن کتاب ها مراجعه کنید.
خمس پس اندازي که به نيت دريافت وام جمع شده
سؤال: آيا به پولي كه از طرف افراد در بانك‌ها يا مؤسّسات قرض الحسنه به منظور دريافت وام قرار مي‌گيرد، خمس تعلّق مي‌گيرد يا خير؟ به وام دريافت شده چطور؟
جواب: اگر سال روي آن پول بگذرد خمس دارد ولي وام تا اقساط آن داده نشده خمس ندارد و هر چه از آن قسط آن داده شود و سال هم روي آن بگذرد خمس دارد.
9 سئوال در باب موارد خمس
سؤال: در موارد ذيل اگر به سال خمسي رسيديم و هنوز، پول، مورد استفاده قرار نگرفته بود يا لازمه استفاده از آن، مدّت دو يا سه سال (براي كار مورد نظر) زمان نياز داشت تعلّق يا عدم تعلّق خمس به آن چگونه است؟.
1) هديه.
2) ارث.
3) مهريه.
4) جوايز دريافت شده در مسابقات يا بانك‌ها.
5) مستمرّي زني كه شوهرش فوت نموده و تأمين اجتماعي ماهانه به او مقرّري مي‌دهد.
6) پولي كه براي مثلاً سفر كربلا، فردي ماهانه جمع كند تا دو يا سه سال ديگر به اين سفر برود و اين پول را در راه ديگري خرج نكند.
7) پولي را كه براي پرداخت مهريه همسر براي مدّت طولاني (مثلاً پانزده سال) جمع كنيم تا اين بدهي را پرداخت كنيم.
8) پولي را كه فرد مجبور است در صندوق قرض الحسنه نگه دارد تا امتياز كسب كرده و وام بگيرد، و يا مسدود است تا وام او تمام شود و بيش از يك سال خمسي به طول انجامد.
9) پولي كه براي جهيزيه دختري كه مثلاً الان پنج ساله است يا براي خريد اتومبيل يا وسائل مورد نياز در منزل، بايد براي مدّتي جمع شود تا امكان تهيه آن فراهم گردد، يا تهيه مخارج تحصيل، وقتي كه بيش از يك سال نياز به زمان دارد.
جواب: 1) خمس ندارد.
2) خمس ندارد.
3) خمس ندارد.
4) خمس ندارد.
5) خمس ندارد.
6) خمس دارد.
7) خمس دارد.
8) خمس دارد.
9) خمس دارد.
خمس پول ثبت نام حج
سؤال: كسي كه براي رفتن به حج‌ّ پول را در بانك مي‌گذارد و چند سال مي‌گذرد، آيا به آن خمس تعلّق مي‌گيرد؟
جواب: بايد خمس آن را بدهد.
خمس پولي که براي کار حرام خرج شده
سؤال: آيا پولي كه براي كار گناه و حرام خرج مي‌شود خمس دارد؟
جواب: اسراف بلكه تبذير است و خمس دارد.
خمس بدهکاري خمس
سؤال: آيا خمسي كه از سالهاي گذشته بدهكار است مي‌تواند از درآمد امسال بدون اخراج خمسش، ادا نمايد؟
جواب: بايد خمس آن خمس را هم بدهد.
خمس پول جهيزيه
سؤال: آيا ذخيره كردن پول به نيّت جهيزيه فرزند، چون الان نمي‌داند چه بخرد، موجب معافيّت از خمس مي‌شود؟
جواب: بايد خمس آن را بدهد و يا با حاكم شرع مصالحه كند.
خمس حقوق زن
سؤال: اگر زني پولي به دست آورد در اثر كار كردن، آيا خمس آن را همان موقع بايد بدهد يا اين كه مي‌تواند تا پايان سال خمسي صبر كند؟
جواب: مي‌تواند تا پايان سال خمسي صبر كند و اگر مصرف شد خمس ندارد.
خمس ماشي و پول حاصل از فروش آن جهت معامله ديگر
سؤال: اينجانب يك ماشين سواري كه براي استفاده خانوادگي مي‌باشد دارم و به علّت اين كه ماشين فرسوده شده و خرج دارد، مي‌خوام آن را بفروشم.
1) آيا اگر اين ماشين را نقداً بفروشم و پول آن را چند ماه (5 الي 6 ما) جهت كار ديگري استفاده كنم و بعد از 5 الي 6 ماه دوباره به ماشين تبديل كنم چه حكمي دارد؟
2) آيا اگر اين ماشين را 5 الي 6 ماهه چكي بفروشم و آن چك را هم جهت معامله ديگري استفاده كنم و بعد از 5 الي 6 ماه كه آن كالا را فروختم به ماشين تبديل كنم چه حكمي دارد؟
جواب: هر دو صورت اشكال ندارد و خمس هم ندارد.
خمس پولي که جهت نفقه زن به حج تمتع اختصاص يافته
سؤال: شوهري است كه بابت حق‌ّ زحمت همسرش، پول مكّه واجب را متقبّل شده است، آيا به آن پول خمسي از طرف شوهر به پول تعلّق مي‌گيرد يا نه؟
جواب: خمس واجب نيست ولي دادن خمس ان پول بسيار خوب است.
پول دستگردان شده مخمس
سؤال: از محضرتان خواهشمند است حكم شرع اسلام را در باره سؤال‌هاي زير مرقوم نماييد.
فردي مالش را مخمّس و پولش را دست گردان مي‌كند:
الف) آيا در پايان سال با اين كه قدرت خريد پول به طور چشم‌گيري پايين آمده است همان مبلغ دست گردان شده را بدهكار است؟
ب) اگر قدرت خريد پول افزايش يافت و شماره پول‌ها مساوي حال گذشته بود، آيا به مازاد قدرت خريد، خمس تعلّق مي‌گيرد؟ (مثلاً يك ميليون تومان سال قبل قدرت خريد يك ميليون و نيم تومان فعلي را پيدا كرده است).
جواب: الف) همان مبلغ دست گردان شده را با اجازه حاكم شرع بدهد كفايت مي‌كند.
ب) قدرت خريد را اعمال نكند و مازاد از آنچه را خمس داد است، خمس آن را بدهد.
راه عدم پرداخت خمس به جهت تنگدستي
سؤال: آيا راهي براي عدم پرداخت خمس (به دليل فقر) وجود دارد؟
جواب: بايد به حاكم شرع مراجعه شود.
موارد خمس
سؤال: كدام يك از موارد ذيل متعلّق خمس است؟
1) ثبت نام عمره مفرده با درآمد كسب و حقوق، و قرعه در همان سال ثبت نام به نام او در آيد.
2) فرض فوق، ولي سال بر آن پول گذشته باشد و خمس آن را نداده باشد.
3) فرض 1 و 2، ولي قرعه در سالهاي بعد به نام او در آيد.
4) ثبت نام با پولي كه به عنوان حق‌ّ بازنشستگي (نه حقوق بازنشستگي) به او داده شده و سال بر آن نگذشته باشد.
5) فرض 4، ولي سال بر آن گذشته باشد.
6) فرض 4، ولي قرعه در همان سال يا سالهاي بعد اصابه كند.
7) ثبت نام عمره مفرده با عين ارثي كه قبلاً متعلّق خمس بوده و خمس آن داده نشده است.
8) ثبت نام عمره مفرده با ترقّي قيمت ارث.
9) ثبت نام عمره مفرده با سود تجارت با ارث (با گذشتن سال بر سود يا نگذشتن سال بر سود).
10) ثبت نام با هبه‌اي كه قبلاً متعلّق خمس بوده و خمس آن پرداخت نشده است.
11) ثبت نام با فروش مؤنه زندگي كه آن مؤنه از درآمد كسب و يا حقوق تهيه شده و آن مؤنه را بعد از سال خريد، فروخته باشد.
جواب: 1) اگر حساب سال داشته باشد خمس ندارد.
2) خمس دارد.
3) خمس دارد.
4) خمس دارد.
5) خمس دارد.
6) خمس دارد.
7) خمس دارد.
8) خمس دارد.
9) اگر حساب سال دارد و قرعه همان سال به نام او در آمد خمس ندارد و الاّ خمس دارد.
10) خمس دارد.
11) خمس ندارد.
موارد خمس
سؤال: كدام يك از موارد ذيل متعلّق خمس است؟
1) ثبت نام عمره مفرده با درآمد كسب و حقوق، و قرعه در همان سال ثبت نام به نام او در آيد.
2) فرض فوق، ولي سال بر آن پول گذشته باشد و خمس آن را نداده باشد.
3) فرض 1 و 2، ولي قرعه در سالهاي بعد به نام او در آيد.
4) ثبت نام با پولي كه به عنوان حق‌ّ بازنشستگي (نه حقوق بازنشستگي) به او داده شده و سال بر آن نگذشته باشد.
5) فرض 4، ولي سال بر آن گذشته باشد.
6) فرض 4، ولي قرعه در همان سال يا سالهاي بعد اصابه كند.
7) ثبت نام عمره مفرده با عين ارثي كه قبلاً متعلّق خمس بوده و خمس آن داده نشده است.
8) ثبت نام عمره مفرده با ترقّي قيمت ارث.
9) ثبت نام عمره مفرده با سود تجارت با ارث (با گذشتن سال بر سود يا نگذشتن سال بر سود).
10) ثبت نام با هبه‌اي كه قبلاً متعلّق خمس بوده و خمس آن پرداخت نشده است.
11) ثبت نام با فروش مؤنه زندگي كه آن مؤنه از درآمد كسب و يا حقوق تهيه شده و آن مؤنه را بعد از سال خريد، فروخته باشد.
جواب: 1) اگر حساب سال داشته باشد خمس ندارد.
2) خمس دارد.
3) خمس دارد.
4) خمس دارد.
5) خمس دارد.
6) خمس دارد.
7) خمس دارد.
8) خمس دارد.
9) اگر حساب سال دارد و قرعه همان سال به نام او در آمد خمس ندارد و الاّ خمس دارد.
10) خمس دارد.
11) خمس ندارد.
خمس طلا
سؤال: طلا تا چه مقدار آن خمس دارد؟
جواب: طلا اگر مورد زينت نباشد و سال بر آن بگذرد ولو كم باشد خمس دارد.
خمس سود پول حاصله از کشاورزي
سؤال: سود پولي كه از كشاورزي به دست آمده، آيا متعلّق خمس است؟
جواب: اگر زائد بر مؤنه سال باشد خمس دارد.
خمس لوازم ذخيره شده و پول پس انداز جهت اموال در آينده
سؤال: مستدعي است به دو سؤال ذيل پاسخ مرقوم فرمائيد:
1) اگر انسان لباس، لوازم التحرير و يا لوازم خانگي از قبيل تلويزيون، راديو، يخچال و غيره را خريداري كرده و براي مصارف آينده نگه دارد بگونه‌اي كه بمدّت بيش از يك سال بدون استفاده بماند، آيا خمس به آنها تعلّق مي‌گيرد؟ با توجّه به اينكه اين شخص يك كارمند آموزش و پرورش است و حقوق ثابت و مشخّص دارد و پس از اينكه حقوق چند ماه را روي هم جمع كرد مي‌تواند اين لوازم را خريداري كند.
2) در صورتي كه با توجّه به توضيحات فوق يك كارمند با حقوق و مزاياي ثابت بخواهد زميني خريداري كند و يا خانه‌اي بخرد بايد حدّاقل چند سال حقوق خود را در بانك نگه دارد تا هنگامي كه به مبلغ مورد نظر رسيد اقدام به خريد خانه كند و يا خانه سازي نمايد، آيا به پولي كه به اين منظور به مدّت بيش از يك سال مي‌ماند خمس تعلّق مي‌گيرد؟ و در صورتي كه پاسخ مثبت است آيا بايد مثلاً خمس پنج سال را پنج مرتبه داد و يا اگر يكبار خمس بدهيم براي پولي كه پنج سال در بانك مانده كافي است؟
جواب: 1) اگر در آينده مورد احتياج اوست و اگر الان تهيه نكند بعداً نمي‌تواند تهيه كند خمس ندارد.
2) خمس دارد ولي مي‌تواند با حاكم شرع مصالحه كند.
پرداخت خمس قالي بافته شده توسط زن
سؤال: زني قالي باف هستم، مي‌خواستم خمس قالي را بدهم شوهرم مي‌گويد تو حق‌ّ نداري خمس بدهي، سرمايه آن مال من بوده است، تكليف چيست؟
جواب: اگر مي‌توانيد بايد خمس آن را بدهيد.
خمس لوازمي که در صندوقچه ذخيره مي کنند
سؤال: آيا به لباسها و پارچه‌هائي كه ممكن است در صندوق هر خانه‌اي موجود باشد و يك سال بدون استفاده از آن بگذرد، خمس تعلّق مي‌گيرد؟
جواب: اگر احتياج داشته باشد گرچه در سال استفاده نكند خمس ندارد.
خمس کتابهاي زياده از مصرف
سؤال: اگر كسي مقدار زيادي كتاب بدون استفاده در خانه داشته باشد و سالهاي زيادي هم بر آنها گذشته باشد، آيا به آنها خمس تعلّق مي‌گيرد؟
جواب: خمس دارد، ولي اگر احتياج داشته باشد گرچه استفاده هم نكند خمس ندارد.
خمس قالي که جهت فروش يک سال مانده است
سؤال: يك تخته قالي كه خانم بافنده آن بوده است يك سال و اندي است كه بافته شده و هنوز به فروش نرفته است، هزينه‌هاي تهيه موادّ خام آن به تدريج و در طول سال خمسي از مؤنه سال پرداخت شده است و طبق عرف معمول پس از فروش نصف مبلغ اجرت بافنده است و نصف آن سهم سرمايه‌گذار مي‌شود، با توجّه به اينكه بافنده خانم بنده بوده‌اند آيا پس از فروش به كل‌ّ مبلغ فروش خمس تعلّق مي‌گيرد يا به نصف آن؟
جواب: اگر سرمايه‌گذار خمس سرمايه را داده باشد، به آن خمس تعلّق نمي‌گيرد.
خمس زمينهايي که از برداشته شدن کوهها ايجاد شده است
سؤال: كوه‌ها، صحراها را كه تبديل به زمين كشاورزي مي‌كنند و زراعتش هم از آب باران تأمين مي‌شود، آيا اين زمين‌ها خمس دارد؟
جواب: اگر ماليّت دارد خمس دارد.
خمس لوازم ساختماني باقيمانده
سؤال: مصالح ساختماني را كه خريده‌ايم اگر ماند و سال از آن گذشت و يا در حال كار كردن سال بر آن گذشت خمس دارد؟
جواب: خمس ندارد.
خمس مالي که قرض داده مي شود
سؤال: اگر كسي مالي را به كسي قرض داده باشد و سال بر آن بگذرد، آيا به آن خمس تعلق مي‌گيرد و در صورت تعلق خمس، كداميك از اين دو نفر باي خمس بدهند؟
جواب: كسيكه قرض داده است بايد خمس بدهد.
خمس وام
سؤال: مقداري وام گرفته‌ام كه در طول چهار سال بپردازم، آيا به اين پول خمس تعلّق مي‌گيرد؟
جواب: اگر آن پول موجود باشد و سال روي آن بگذرد، قسط‌هائي كه داده‌ايد خمس دارد.
خمس پول و اجناس بعنوان جهيزيه
سؤال: پول يا اجناسي كه والدين جهت جهيزيه دختر كنار مي‌گذارند، آيا خمس دارد؟
جواب: اجناس خمس ندارد ولي پول خمس دارد.
خمس مهريه
سؤال: طلايي كه جزء مهريه است و ما هر بار مقداري از آن را استفاده ميكنيم و مقداري از آن را در محلّي نگهداري ميكنيم، آيا آن مقدار نگهداري شده كه به دفعات از آنها استفاده شده است خمس دارد؟
جواب: خمس ندارد.
خمس ديه و ارث
سؤال: آيا ديه و ارث خمس دارد؟
جواب: اگر سال بر آن بگذرد خمس دارد.
مسأله 1342: اگر از غير كار مالي به دست آورد نظير هبه، ارث، ..... واجب نيست خمس آن را بدهد.
ديه هم مالي است كه بدون كار كردن به دست آمده است.
خمس دارائي قبل از بلوغ
سؤال: آيا وسائل و مملوكاتي كه قبل از بلوغ به دست انسان رسيده، خمس دارد؟
جواب: اگر از لوازم زندگي نباشد خمس دارد.
خمس حقوق بازنشستگي
سؤال: در مورد خمس حقوق بازنشستگي بفرماييد:
1) حقوق بازنشستگي كه عموماً طبق قرارداد، از درآمد سالهاي قبل كسر شده است و پرداخت آن به زمان بازنشستگي اخصاص يافته، آيا به مجرّد دريافت بايد خمس آن را بدهند يا پس از كسر مؤنه و سر سال خمسي؟
2) در فرض بالا، و بر فرض آنكه به مجرّد دريافت خمس نداشته باشد، اگر با اين پول براي عمره مفرده ثبت نام كرد و قرعه براي سالهاي بعد به نام او در آمد آيا اين پول متعلّق خمس است؟
جواب: 1) نظير حقوق ماهانه است خمس بعد از مؤنه سال اگر زياد بيايد متعلّق به آن مي‌شود.
2) خمس آن را بايد بدهد.
خمس حبوبات ، ادويه جات و ...
سؤال: آيا ادويه‌جات، حبوبات، عطريات باقي مانده در ظروف با رسيدن سال خمسي، آيا خمس تعلّق مي‌گيرد؟
جواب: بنا بر احتياط مبلغي براي آنها بدهيد.
خمس حقوق بازنشستگان و ...
سؤال: نظر مبارك را در مورد وجوب خمس مبالغ ذيل الذكر بعد از گذشت سال بفرماييد:
1) هنگام بازنشسته شدن، مبلغي را در اختيار فرد بازنشسته قرار مي‌دهند.
2) در طول سنوات خدمت، مبلغي از حقوق را به طور اختياري در نزد دولت پس‌انداز مي‌كند و در موقع بازنشسته شدن، دو برابر آن را به وي مي‌دهند، دولت اظهار مي‌دارد كه مبلغ اضافي را ما مي‌دهيم ولي ظاهراً سود مبلغ پس‌انداز است.
3) حقوق ماهيانه‌اي كه به فرد بازنشسته در زمان حيات، پرداخت مي‌شود.
4) حقوق ماهيانه‌اي كه به بازماندگان فرد بازنشسته، بعد از خودش، پرداخت مي‌شود و متعلّق به همسر و فرزنداني است كه ازدواج نكرده‌اند.
جواب: كليه موارد ذكر شده بعد از گذشت سال خمس دارد.
خمس قبر
سؤال: اشخاصي قبري را مي‌خرند و سالهاي متمادي از آن مي‌گذرد، آيا به آن خمس تعلّق مي‌گيرد يا نه؟
جواب: خمس دارد.
خمس پول قبر به ارزش روز
سؤال: پنج سال پيش قبري خريده‌ام و تا كنون خمس آن را نداده‌ام، آيا به اين قبر خمس تعلّق مي‌گيرد؟
جواب: به پول روز بايد خمس آن را داد.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
