سؤال 803 ـ ايا مي توانند سهم سادات را بدون اجازه حضرت عالي به سادات منطقه بپردازند ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر سهم امام ( ع ) را تماما به ما برسانند مي توانند سهم سادات راخودشان به سادات فقير بدهند ، واللّه العالم .
سؤال 804 ـ كسي كه مقلد حضرت عالي است ايا مي تواند خمس خود را به مجتهد ديگر بدهد ؟
جواب: بسمه تعالی- اجازه شخصي لازم است و اجازه عموم نداده ايم ، واللّه العالم .
سؤال 805 ـ ولي صغير مي تواند براي منفعت كسب صغير به راي مجتهد خودش عمل كند ؟
جواب: بسمه تعالی- ولي به فتواي مجتهد و مرجع خودش عمل مي كند ، واللّه العالم .
سؤال 806 ـ كـسـي كه بين چند فتوا احتياط مي كند وظيفه اش نسبت به پرداخت وجوهات چيست ؟و بايد به كدام يك از افرادمراجعه كند ؟
جواب: بسمه تعالی- در صـورتـي كـه احـتمال اعلميت مختص به يكي نباشد ، درپرداخت وجوه به يكي بايد از ديگران اجازه بگيرد ، و در فرض عدم اجازه ، بايد ان وجه را توزيع نمايد ، واللّه العالم .
سؤال 807 ـ زن از مجتهدي ، و مرد هم از مجتهد ديگر تقليد مي كند ،خمسي كه مرد مي دهد ايا كفايت از خمس زن هم مي كند يازنش بايد خمس را به مجتهد خود بپردازد ؟
جواب: بسمه تعالی- بـنـابر احتياط واجب هر يك از زن و مرد بايد خمس اموال خود رابه مرجع تقليد خودش برساند ، واللّه العالم .
سؤال 808 ـ امـام جـماعتي در مسجدي نماز مي خواند و حقوقي نداردچنانچه وجوهاتي بر ذمه خودش باشد مي تواند از سهم امام آن به مصرف نياز حاجت خانه خود برساند يا خير ؟
جواب: بسمه تعالی- با اذن مرجع تقليد يا وكيل وي مي تواند به مصرف برساند ،واللّه العالم .
سؤال 809 ـ شـخصي طلبه در قم يا يكي از شهرستانها مشغول تحصيل علوم دينيه است .
متدين است و نمي تواند با شهريه خود راتاءمين نمايد آيا مي شود بدون اجازه حاكم شرع سهم امام ( ع )به او داد يا خير ؟
جواب: بسمه تعالی- نمي توان بدون اجازه حاكم شرع به او سهم امام ( ع ) داد ، واللّه العالم .
سؤال 810 ـ فـردي زميني خريده براي ساختن منزل ولي مدتها است كه نساخته آيا به اين زمين خمس تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر از در آمـد بين سال آن زمين را خريده بايد زمين را به قيمت فعلي آن تخميس كند و اگر با پولي كه سال بر آن گذشته زمين را خريده بايد خمس آن پول را بپردازد ، واللّه العالم .
سؤال 811 ـ طلبه اي كه سال سوم است مثلا ، اگر كتابهاي سالهاي بعدو نيز كتاب فارسي كه نياز شديد ندارد ولي مي خواهد در آينده داشته باشد و سه سال بر آن بگذرد ، خمس دارد يا نه ؟
جواب: بسمه تعالی- در فرض سؤال خمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 812 ـ كسي كه 50000 تومان سرمايه دارد كه خمس آن را داد .و در سال بعدش 30000 هزار تومان باقي بماند و بقيه مصرف شود ولي سال بعدش سال سوم دوباره به 50000 تومان برسدآيا اين 20000 تومان خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- خمس بيست هزار تومان را كه آخر سال دارد بايد بدهد ، واللّه العالم .
سؤال 813 ـ طـلـبه اي كه 60000 تومان پول مخمس دارد و ان را به برادر كارگرش كه مشترك المنافع زندگي مي كند بدهد و سال بعد 20000 تومان دارد آيا اين پول خمس دارد يا نه ؟
جواب: بسمه تعالی- مالي را كه در سال جديد پيدا كرده و بر آن سال گذشته بايدتخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 814 ـ مـعـصـوم ( ع ) مـي فـرمايد :(( الخمس بعد المؤنه )) و نمونه آن در جلد2 استبصار باب 30 مـوجود هست .
چرا مراجع محترم آن را فوري نمي دانند و مهلت دستگردان مي دهند ،مهلت را از كجا استنباط مي كنند ؟
جواب: بسمه تعالی- آنـچـه را نـوشتيد ربطي به فوريت اخراج خمس ندارد .لزوم اخراج خمس بعد از گذشت سال به خـاطر آن است كه از جهت تعلق خمس مال بين مالك و اصحاب خمس مشترك مي شود .ومالك نمي تواند در آن حالت تصرف كند ، مگر با اخراج سهم شركا ، و لو اخراج آن به قرض گرفتن از آنها باشد ، كه ولايت آن با حاكم شرع است ، واللّه العالم .
سؤال 815 ـ ارثـي كـه به انسان مي رسد و ارتقاي قيمت پيدا مي كند ، آياارتقاي قيمت آن پس از فروش خممس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- خمس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 816 ـ آيا سهم سادات را فقط بايد به سادات فقير داد ؟
جواب: بسمه تعالی- سهم سادات را بايد به سادات فقير برسانند ، واللّه العالم .
سؤال 817 ـ آيا به كتاب هم خمس تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- كتاب هم مثل بقيه اموال ؟
چنانچه از ارباح سال تهيه شده ياخودش ربح سال باشد و در سال ربح مورد احتياج شخص نبوده باشد ، بايد تخميس گردد ، واللّه العالم .
سؤال 818 ـ اگر پدري پولي به فرزندش بدهد كه خمس آن را نداده باشد ، آيا بر پسر واجب است خمس آن را بدهد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر بـه وي تمليك كند و مال زيادي باشد كه از مخارج سال زيادبيايد ، بايد خمس ان را بدهد ، واللّه العالم .
سؤال 819 ـ اگـر انـسـان بـاغي را احيا نمايد درختاني را در آن بكارد ، آيابه محض كاشتن خمس تعلق مي گيرد يا پس از به بارنشستن ؟
جواب: بسمه تعالی- چـنـانـچه باغ را با پول مخمس تهيه كرده ، فقط بايد نمو درختها راتخميس نمايد ـ هر چند هنوز ثمر نداده ـ و اگر از درامد بين سال تهيه كرده ، همه باغ به قيمت فعلي بايد تخميس شود و اگر بـاپـولـي كه سال بر آن گذشته تهيه كرده ، قيمت خريد درختها رابايد تخميس كند ، و اگر نمو داشته بايد نمو درختها را هم تخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 820 ـ اگـر باغي يا زميني را كه مزروعي است به بهاي يك ميليون تومان خريده است و اينك پنج ميليون تومان ارزش آن است ،آيا به قيمت فعلي تخميس كند ؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه از درآمد بين سال آن را خريده ، بايد به قيمت فعلي تخميس شود .و همچنين است اگر با عـيـن پـولـي كه سال بر آن گذشته خريده باشد ، و چنانچه به ذمه خريده و با پولي كه سال بر آن گذشته ثمن آن را ادا كرده به قيمت خريد تخميس مي شود ،واللّه العالم .
سؤال 821 ـ پـولـي را كـه در زمـانـي به سيدي داده ، آيا بعد از مرگش مي تواند به عنوان سهم سادات حساب كند ؟
جواب: بسمه تعالی- اين امر در سهم سادات محل اشكال است ، واللّه العالم .
سؤال 822 ـ زميني كه جزء مؤنه نيست ، مالياتش را مي پردازد جاي گزين خمس مي شود؟
جواب: بسمه تعالی- بايد خمس آن را بپردازد ، واللّه العالم .
سؤال 823 ـ آيا چهارپايان ،باغ و درخت بي ثمر براي مصارف شخصي خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- چـنـانـچه درخت بي ثمر را براي تاءمين سوخت منزل و باغ را براي علف گاو و گوسفند كه براي مـؤنه دارد و حيوان براي حمل نيازات شخصي باشد جزء مؤنه حساب مي شود ، خمس ندارد ،واللّه العالم .
سؤال 824 ـ بـاغـي كـه بـراي تـوسـعـه معاش خريده شده و بهاي آن راهنوز بدهكار است .وي گاو و گوسفند دارد كه اگر بفروشدقيمت باغ را مي تواند بدهد ، آيا تخميس فعلي لازم است ؟بااين كه گاو و گوسفند براي مؤنه زندگيش مي باشد ؟
جواب: بسمه تعالی- ان مقدار از باغ كه هنوز قرضش را نداده فعلا خمس ندارد ، و لازم است كه گاو و گوسفند زيادي از مؤنه خود و عيال را كه تخميس نكرده ، تخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 825 ـ آيا بخشش و جايزه ، خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر مال كم ارزشي باشد كه نوعا تا آخر سال مصرف مي شود ،خمس ندارد .والا بايد تخميس شود ، واللّه العالم .
سؤال 826 ـ اگـر شـخـصـي نيازهاي زندگي او را پدرش فراهم مي كند ،وبه اندازه نيازش به او كمك مالي مي دهد .آيا اين پول يااسباب خريداري شده خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر مطابق مؤنه و شؤون وي باشد ، خمس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 827 ـ آيا مقلدان حضرت عالي مجازند كه وجوهات شرعيه رابه مراجع ديگر پرداخت نمايند ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر بخواهند به جاي ديگري بدهند احتياج به اجازه شخصي دارد ، واللّه العالم .
سؤال 828 ـ آيـا بـر جـهيزيه دختران كه از پيش خريداري مي شود درصورتي كه يك سال بماند خمس تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- آنچه در سال ازدواج تهيه شده خمس ندارد .و آنچه در سالهاي قبل تهيه شده بايد تخميس شود ، بـلـي اگـر امـوالـي را قـبـل از بـلوغ دختر به او تمليك كرده ، خمس آن بر دختر واجب نيست ، واللّه العالم .
سؤال 829 ـ زمـين بايري كه مشترك بين اهالي محل است ، اگر كسي سهم خودش را بدون تصرف در زمين بفروشد ، آيا خمس تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- زمـيـني كه از اول آباد نيست ، ملك كسي نيست تا آن را بفروشد .و اگر در آن زمين حقي داشته بـاشـد ، مـثـل ايـن كـه تـحجيه كند ياحريم ملكش باشد و يا زمين اول آباد بوده بعد خراب شد ،مي تواند آن را بفروشد و چنانچه حريم منزل مسكوني باشد يازميني باشد كه حاصل آن را خودش مي خورد ، خمس ندارد .واگر حق است يا حريم زميني است كه از مؤونه حساب نمي شده خمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 830 ـ خـانـمـي از حـقـوق خود براي خود طلا و زيورآلاتي كه هميشه خود را با آن زينت مي كند خـريـده اسـت .شـوهرش پولي كه وي بتواند در اين زمينه صرف كند ، ندارد .آيا دادن خمس اين گونه خريدها بر زن لازم است ؟
جواب: بسمه تعالی- در فرض مزبور ، خمس آن لازم نيست ، واللّه العالم .
سؤال 831 ـ بر چه مقدار طلا و چگونه خمس به آن تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- طـلا نيز مثل بقيه درآمدهاي سال در صورتي كه زايد بر مؤنه سال بوده باشد ، بايد تخميس شود ، واللّه العالم .
سؤال 832 ـ جهيزيه زن اگر تا يك سال مورد استفاده قرار نگيرد ، آياخمس ندارد ؟
جواب: بسمه تعالی- مـقداري كه از لوازم و مايحتاج زندگي بوده و مطابق شاءن زن مي باشد ، خمس ندارد .هر چند تا يك سال مورد استفاده قرارنگيرد ، واللّه العالم .
سؤال 833 ـ كـسـي كـه خـمش مالش را با وكيل مجاز جناب عالي دستگردان نموده و مقداري بدهكار است ، آيا سال بعد كه مي خواهد بدهي خود را بپردازد ، بايد از پول خمس بدهد يااز درآمد سال بعد مي تواند بپردازد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر از درآمد سال بعد بپردازد ، بايد خمس آن را هم بدهد ، واللّه العالم .
سؤال 834 ـ اگـر خمس سرمايه كسي برآورد شد و با گذشت يك سال مالي ، در اثر تورم حجم پول در گـردش افـزايـش يافت ، و ارزش ريالي آن افزوده شد ، آيا در اين جا ربح صدق مي كند ومشمول خمس مي شود يا خير ؟
جواب: بسمه تعالی- ربح صدق مي كند ، تخميس آن لازم است ، واللّه العالم .
سؤال 835 ـ آيا عيدي و پاداشي كه به شكل پول نقد يا سكه ، دولت به كارمندان مي دهد خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه صرف در مؤنه سال نشود خمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 836 ـ تـكـلـيف كساني كه در دادن خمس تعلل سستي نموده اند ويا به واسطه غوطه ور شدن در امور دنيوي از اين عنل خداپسندانه غافل مانده اند چيست ؟
جواب: بسمه تعالی- افـراد مـزبـور بـراي اين كه تصرفشان در اموال متعلق خمس ، حلال بايد به حكم شرع يا وكيل او رجوع كنند و اموالشان را تخميس كنند ـ ولو به اين كه دستگردان نمايند و تدريجا خمس اموالشان را بـپـردازنـد ـ و تصرف در اموال متعلق خمس قبل ازتخميس آن ، حكم تصرف در مال غصبي را دارد ، واللّه العالم .
سؤال 837 ـ آيا به هديه خمس تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر مـال كـم ارزشـي بـاشد كه نوعا تا آخر سال نمي ماند ، خمس ندارد .در غير اين صورت بايد تخميس شود ، واللّه العالم .
سؤال 838 ـ برخي عالمان بزرگوار هنگام برآورد خمس ، قبض هايي مي دهند ـ با توجه به اينكه حضرت امام ( ره ) معتقد بودند :وكيل بايد مسلم الوكالة باشد ـ نظر حضرت عالي راخواهانيم .
جواب: بسمه تعالی- سهم امام ( ع ) را بايد به مرجع تقليد يا به عالمي كه قبض مرجع را به دهنده سهم تحويل مي دهد ، رساند ، واللّه العالم .
سؤال 839 ـ وجـوهـاتي از خمس كه تا كنون پرداخت شده لكن قبض مرجع تقليد به دستمان نرسيده ، چه بايد كرد ؟
جواب: بسمه تعالی- كـساني كه پول داده اند و قبض مرجع به آنها تحويل نشده است ،بايد به خود مرجع رجوع كرد و از مـرجع ـ براي وجوهي كه قبلاداده اند ـ اجازه بگيرند .و در هر صورت بايد از كسي سهم امام ( ع ) به او داده مي شود ، قبض مرجع را مطالبه نمود ، واللّه العالم .
سؤال 840 ـ آيـا خـمـس ، خـمـس دارد ؟شـهـريه طلاب چه حكمي دارد ؟آيا چيزي كه با پول شهريه مي خرند مالك مي شود ؟
جواب: بسمه تعالی- مالي را كه انسان از راه خمس مالك آن شده ، خمس دارد و درشهريه اگر محرز شود كه از سهم مـبـارك امـام ( ع ) اسـت و عـيـن آن تـا آخـر سال باقي بماند خمس ندارد .و در غير اين صورت خـمـس دارد .و در صورتي كه انسان مالي را به ثمن كلي بخرد و از سهم امام ( ع ) به عنوان وفاي دين آن را ادا كند مالك آن مي شود ، واللّه العالم .
سؤال 841 ـ خـواربـارفـروشـي به دليل گوناگوني باري كه در مغازه دارد ،به آساني نمي تواند حساب خمس آنها را به دست آورد .تكليف چيست ؟
جواب: بسمه تعالی- بايد آنچه را كه باقي مانده حساب كند و در موارد مشكوك باحاكم شرع يا با وكيل او مصالحه نمايد ، واللّه العالم .
سؤال 842 ـ پـولـي را كـه فـرزنـد خـانـواده جمع مي كند تا به هنگام نياز ،مانند ازدواج به كار گيرد .هـمـينطور طلايي كه پيش از ازدواج كم كم مي خرد و كنار مي گذارد ، چون نمي تواند پول مورد نيازرا يك جا تهيه كند و ناچار به چنين كاري است ، آيا خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- خمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 843 ـ آيا طبق نظر جناب عالي مي شود سهم سادات را مستقيمابه سادات فقير در محل داد ؟
جواب: بسمه تعالی- مـانعي ندارد ، ولكن در اين صورت بايد تمام سهم امام ( ع ) را به ما برسانند و مجاز نيستند چيزي از سهم امام ( ع ) را خودمصرف نمايند ، واللّه العالم .
سؤال 844 ـ كسي كه تاكنون خمس نداده ، برآورد اموال او به چه صورت انجام مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- اموالي را كه از درامد بين سال تهيه نموده و در سال تهيه مورداحتياج بوده خمس ندارد و نسبت به بقيه اموال مصالحه مي شود ، واللّه العالم .
سؤال 845 ـ نفت و گازوئيل كه معدني است ـ اگر در سر سال از مؤنه زياد بيايد ـ تخميس لازم است ؟
جواب: بسمه تعالی- چـناچه نفت و گاز را خريده و از مؤنه زياد آمده ، بايد تخميس كند .و چنانچه خود شخص آنها را اسـتـخـراج كـرده داخـل خـمـس مـعـادن اسـت .و چنانچه موقع استخراج تخميس كند ، ديگر خمس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 846 ـ پـولي را كه به عنوان كمك هزينه تبليغ مي دهند ، آياخمس دارد ؟و سهم سادات بر طلبه سيد نيازمند چه حكمي دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر از خرج سالش زياد بيايد ، خمس دارد .و سهم سادات رامي توان به سيد فقير داد .و سيد فقير اگـر سـهـمـم سـاداتـي را گـرفـته و از خرج سالش زياد آمد احتياط آن است كه زايد را بدهد ، واللّه العالم .
سؤال 847 ـ خانه ايي كه فروخته مي شود تا بهتر از آن خريداري شودآيا خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه خانه مزبور را قبلا خريده باشد ، اگر با پولي كه خانه رابه آن فروخته قبل از يك سال خانه يا چيز ديگر كه از مؤنه است تحصيل نمايد ، زيادي قيمت آن ـ نسبت به قيمت خريد ـ خمس ندارد .و در صـورتـي كـه خـانه قبلي را به ارث يا هبه به دست آورده باشد پول فروش آن مطلقا خمسس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 848 ـ دولـت زمين مجاني به كسي داده ، وي براي ساختن خانه پنج هزار دينار اندوخته داشته و ده هزار هم قرض گرفته است ، اينك كه مي خواهد براي خود سال معين كند ، آيا پيش از پرداخت بدهي خود سال برگزيند يا پس از پرداخت ؟
جواب: بسمه تعالی- بـايـد خمس پنج هزار دينار را بدهد .و چنانچه خانه را ساخته ودر آن ساكن باشد ، پرداخت فرض ده هـزار دينار از مؤمة حساب مي شود و متعلق خمس نيست ، اما اگر قبل از ساكن شدن درخانه اقساط قرض يا بعض آنها را پرداخت كند ، بايد آن مقدار راتخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 849 ـ شـركـت خـانه اي را به صورت اقساط به كارگر خودوامي گذارد .همچنين گاهي دولت ساختماني را به كارمنداجاره مي دهد .هنوز قسط خانه به پايان نرسيده و يا مهلت اجاره كارمند سر نرسيده كه ساختمان را به آنها مي بخشند ،اينان چه گونه سال خمسي برگزينند ؟
جواب: بسمه تعالی- چـنـانـچه در خانه ساكن بوده و اقساط را پرداخت نموده ، خمس ندارد ، ولي اگر ساكن نبوده و پرداخت كرده است ، بايد خمس آنها را بدهد .و راجع به اصل خانه در هر صورت بايد به حاكم شرع مراجعه و با وي مصالحه كند ، واللّه العالم .
سؤال 850 ـ از سهم امام ( ع ) جهت تهيه مخارج و مصالح مسجد ،اجازه مي فرماييد ؟
جواب: بسمه تعالی- مورد صرف سهم امام ( ع ) در بنا و تعمير مساجد نيست ، ولي دربعض موارد كه تبليغ احكام دين مـوقوف شود به بنا يا تعمير ازجهت نبود مسجد و مال ديگري ، مثل زكات و تبرعات نباشد ،صرف بعضي از سهم امام ( ع ) را بعد از استجازه اجازه مي دهيم ، واللّه العالم .
سؤال 851 ـ آيـا جـا دارد با سهم امام يا سادات مؤسسه و شركت ياكارخانه اي به كار انداخت كه مؤمنين بـي كـار و مـحتاج دست به كار شوند و با سود آن كارهاي خير انجام داد يا بايد به نظرمرجع تقليد وقت رساند ؟
جواب: بسمه تعالی- بايد در سهم امام به نظر مرجع تقليد عمل كرد ، واللّه العالم .
سؤال 852 ـ آيا كسي كه داراي دو منزل در دو شهر باشد ، خمس تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه در هر دو سكونت داشته باشند ، ولو در بعضي ازماههاي سال خمس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 853 ـ شـخـصـي سـال مـعين دارد و يك ماه پيش از سالش مبلغ صد دينار به دست مي آورد ، آيا خمس اين مبلغ را بايد بدهديا اين كه سال بر آن بگذرد ؟
جواب: بسمه تعالی- مـي تـوانـد براي آن سال مستقل قرار دهد .چنانچه سال مستقل قرار داد ، ضرر و دين سابق از آن استثنا نمي شود ، واللّه العالم .
سؤال 854 ـ شـخـصـي مي خواهد سال معين كند و مبلغ يك هزار ديناردارد كه بيش از يك سال بر آن گـذشـتـه و چـهـار صـد ديـنـار سه ماه قبل به دست آورده ، آيا خمس همه را بايد بدهد يا فق ط مبلغ نخست را ؟
جواب: بسمه تعالی- خـمـس يك هزار دينار را بايد بدهد ، و نسبت به چهار صد دينارچنانچه تا آخر سال صرف در مؤنة كند ، خمس ندارد .و اگرصرف نشد ، بايد خمس آن را بدهد ، واللّه العالم .
سؤال 855 ـ شخصي يك خانه با اثاث و يك ماشين خصوصي دارد ،با دو هزار دينار مي خواهد سال معين كند حج برود ، آيا به منزل و اثاث و ماشين خمس تعلق مي گيرد يا فقط به دو هزاردينار ؟
جواب: بسمه تعالی- خـمـس دو هـزار دينار را بايد بدهد .و اما نسبت به اموري كه ذكرشده است ، به وكيل اين جانب مراجعه شود تا نسبت به آنهامصالحه كند ، واللّه العالم .
سؤال 856 ـ سال شخصي دوازدهم ماه محرم است .اول محرم ازمحل كارش ماهانه گرفته ، آيا خمس آن را هم بايد بپردازد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر در اثناي سال براي مؤنة قرض كرده باشد يا از مال مخمس سالهاي قبل ، در مؤنة صرف كرده و بخواهد آنها را از ربح جديداستثنا كند ، بايد ربح مذكور را تخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 857 ـ فـروشـنـده مغازه اي به خريدار مي گويد : اگر بدهي دارايي را بپذيري ، سرقفلي آن چهار ميليون تومان ، اگر به گردن نگيري پنج ميليون تومان است .اگر خريدار آن را بخرد ، وبخواهد حساب خمس را برآورد كند ، چهار ميليون تومان راءس المال است يا پنج ميليون تومان ؟
جواب: بسمه تعالی- چـنـانـچـه خـريـدار بـبـخواهد مغازه را بفروشد ، به طور متعارف به پنج ميليون تومان مي خرند راءس الـمـال او پنج ميليون تومان است ، ولو بايد قسمتي از مال خود را بعد از فروش ماليات بدهد ،واللّه العالم .
سؤال 858 ـ شـهري كه به مقداري قرآن جهت تعليم قران نياز دارد ومؤمنان نيازمند نيز دارد كه خرج ازدواج ندارند ، آيا مي شودسهم امام ( ع ) به اين راهها اختصاص يابد ؟
جواب: بسمه تعالی- صـرف سهم امام نياز به اجازه خاص از مرجع تقليد دارد .و درصورتي كه اجازه نگرفته به مصرف ازدواج و غيره برسانندضامن هستند ، واللّه العالم .
سؤال 859 ـ ماليات را مي توان به جاي خمس پذيرفت ؟
جواب: بسمه تعالی- از خمس محسوب نمي شود ، واللّه العالم .
سؤال 860 ـ شخصي كه 15 سال پيش بيست راءس گوسفند و بيست راءس بز داشت و آن تمام دارايي او بـود ، و وي از پشم و شيرآنها استفاده مي كرد .مسئله در اين جاست كه 15 سال پيش خمس آنه را حـساب كرده بود و از آن سال تا حال ديگر خمس آنها را حساب نكرده و فعلا 15 راءس گوسفند و بز دارد ، آيااحتياج به تخميس است يا اين سرمايه است ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر گـوسفند و بزهاي فعلي بچه هاي گوسفندان قبلي بوده وبچه ها را نگه داشته و مخمس را مصرف كرده ، خمس ندارد .و درغير اين صورت مصالحه با حاكم شرع بايد بكند ، واللّه العالم .
سؤال 861 ـ آيا يك مقلد متدين به جاي ارسال خمس به مجتهدخودش در جاهايي كه به نظرش درست است ، و به مصرف برساند صحيح است ؟
جواب: بسمه تعالی- قبل از رجوع به مرجع تقليدش ، نمي تواند به مصرف برساند ،واللّه العالم .
سؤال 862 ـ پـولي كه انسان جمع مي كند تا با آن منزلي بخرد يا بسازد ،آيا خمس دارد ؟اگر خمس آنرا بـپـردازد ، در تـكـمـيل ساختمان خود با مشكل كمبود بودجه مواجه مي شود ، آيا راهي براي حل مشكل او هست ؟
جواب: بسمه تعالی- خـمـس دارد و در صـورت مواجهه با مشكل با حاكم شرع دستگردان مي كند و مهلت مي گيرد ، واللّه العالم .
سؤال 863 ـ آيا پرداخت سهم سادات ، احتياج به اجازه از مرجع تقليد است ؟
جواب: بسمه تعالی- سـهم سادات را خود مكلف مي تواند به سيد فقير بدهد .و اگر دادبه مقدار سهم سادات ذمه او از خمس بري مي شود ، اگر چه احتياط مستحب استجازه از مرجع تقليد است ، واللّه العالم .
سؤال 864 ـ اگـر پـولـي از سهم يا ساير وجوه نزد شخصي باشد ، آيامي تواند با معادل آن عوض يا صرف كند ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر شـخـصـي از وجـوه شـرعيه نزد اوست مجاز يا وكيل از طرف حاكم شرع باشد ، اجازه داده مـي شـود مـعـادل آن را بـه جـاي آن بـگـذارد ، ولي اگر از مالك وجوه را وصول كرده و هنوز به حـاكـم شرع يا وكيل او ايصال ننموده ، بايد از مالك در اجازه بگيرد .وزكاتي كه عزل شده است از طـرف مالك نيز قابل تبديل نيست .ودر تصرف احتياج به اجازه حاكم شرع يا وكالت از فقير دارد ،واللّه العالم .
سؤال 865 ـ اگر زن حقوق خود را بعد از دريافت بخواهد به شوهرببخشد تا صرف مخارج زندگي كند يـا سرمايه كسبش قراردهد ، آيا خمس آن بر زن واجب است ؟تكليف شوهر نسبت به آنچه زنش به او بخشيده چيست ؟
جواب: بسمه تعالی- در صـورتي كه شوهر به آن احتياج داشته باشد و صرف درمؤنة بنمايد ، خمس آن مال بر هيچ يك از زن و مرد واجب نيست و در غير اين صورت زن بايد آنچه را كه به شوهر مي بخشدتخميس نمايد ، واللّه العالم .
سؤال 866 ـ دادن سهم امام ( ع ) به طلاب علوم ديني ، در صورت احتياج اينده ، چگونه است ؟
جواب: بسمه تعالی- شـخـصـي كـه فـعلا خدمات ديني دارد يا در آينده خدمات ديني مي كند ، ولو احتياجي در آينده داشـتـه بـاشـد ، مـي تـوانـد سـهـم امـام ( ع ) را بگيرد و فقر شرعي فعلي در اخذ سهم امام ( ع ) اعتبارندارد ، اما در اخذ سهم سادات معتبر است ، واللّه العالم .
سؤال 867 ـ افـرادي كـه خـمس نمي پردازند و در انجام فرائض ، مثل نماز و روزه كوتاهي مي كنند ، آيا مي توان در منزل آنها را غذاخورد ؟
جواب: بسمه تعالی- مانعي ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 868 ـ آيا مي توان خمس را به روحاني كه مورد اطمينان است داد تا به مرجع تقليد برساند ؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه روحاني قبض مرجع تقليد را مي اورد مانعي ندارد واللّه العالم .
سؤال 869 ـ كسي كه تا كنون سال خمسي نداشته ، و اكنون داراي خانه ، ماشين ، زمين و مانند آن است ، چگونه خمس مالش راحساب كند ؟
جواب: بسمه تعالی- امـوالـي غـيـر از خـانه مسكوني ، وسايل منزل و ماشيني كه براي رفت و آمد خود و عيالش به آن احتياج دارد ـ كه جزء مؤنة نيستند و به عنوان سرمايه زندگي در اختيار دارد ـ بايد آنها راتخميس كـنـد ، الـبته در تخميس آنها مقدار مؤنة يك سال استثنامي شود .و اما آنچه را مثل خانه و وسايل منزل و.. .جزء مؤنة هستند ، بايد در آنها با حاكم شرع مصالحه كند ، واللّه العالم .
سؤال 870 ـ سـيـادتـي را كـه شيعه معتبر دانسته ، آيا فقط به ذريه پيامبر( ص ) اطلاق مي شود يا اولاد هاشم به بعد را هم شامل مي شود ؟و منظور حضرت عالي از سيد فقير در رساله چه كسي مي باشد ؟نـيـز كسي كه از ناحيه مادر منتسب به رسول اكرم ( ص ) است ، در صورت فقير بودن ، مي شود خمس داد ؟
جواب: بسمه تعالی- مـقصود از سيد كه در صورت فقير بودن مي تواند سهم سادات بگيرد ، كسي است كه از طرف پدر منسوب به هاشم باشد و اولادرسول اكرم ـ صلي اللّه عليه و آله ـ بودن شرط نيست ، واللّه العالم .
سؤال 871 ـ اگـر بـدانـيم ميزبان غذايي را از پول خمس نداده تهيه كرده ،صرف اين غذا بر مهمان چه حكمي دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- براي ميهمان اشكال ندارد ، ولي صاحب خانه ضامن است ، واللّه العالم .
سؤال 872 ـ شوهرم نماز نمي خواند و خممس نمي پردازد ، آيا من مي توانم از آن پول استفاده كنم ؟
جواب: بسمه تعالی- براي شما جايز است ، واللّه العالم .
سؤال 873 ـ كارگري كاركرده ، اما اجرتش را يك سال بعد پرداخت نمودند ، تكليف خمس او چه گونه است ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر براي شخص خاص يا شركت خصوصي كاركرده ، بايد درهمان سال كه كاركرده تخميس كند .و اگر براي دولت اجيرشده ، هر وقت گرفت از ارباح آن سال حساب مي شود ، واللّه العالم .
سؤال 874 ـ آيا اجازه مي فرماييد از سهم امام ( ع ) و زكات كلاسهاي قرآن داير شود ؟
جواب: بسمه تعالی- صـرف زكات در موارد فوق جايز است ، ولكن صرف سهم امام آعليه السلام ـ جايز نيست ، مگر در مـوارد خـاص كه احتياج به اجازه خاص در آن مورد دارد .و اجرت گرفتن معلم قرآن براي تعليم قرآن محل اشكال است ، اما به عنوان هديه مانعي ندارد ،واللّه العالم .
سؤال 875 ـ سـربلندي و پيشرفت اجتماع در گرو فراهم ساختن نيازهاي مهم افراد آن است .براي اين كـار بـايـد هـمه تلاشها رابراي اولويت ها متمركز ساخت .بنابراين براي رسيدن به اين مهم از بين مـوارد زيـر كـدام يـك اسـاسي تر است : ساختن درمانگاه ، مدارس روزانه ، مسجدها ، حسينيه ها ، كمك به بي چيزها ، و رسيدگي به حوزه هاي علميه يك جامعه ايجاب مي كند كه آن جامعه از تمام ضـروريـات و امـكانات برخوردارباشد ولي براي نگه داشتن تمام مساعي طبق اولويتها ازمعظم له سؤال داريم كه در امور خيريه از قبيل تاءسيس درمانگاه ، ساختن مدارس روزانه ، بنا كردن مساجد و مدارس ،كمك به فقرا و مستمندان و ايجاد و رسيدگي به حوزه هاي علميه كدام يكي نسبت به ديـگـري مـهـم تر و اساسي ترمي باشد ؟
بالخصوص وقتي كه امور مزبور با پول خمس انجام شوند و آنهم در كشورهايي كه يا اصلا حوزه ندارند يا به اندازه كافي ندارند .
جواب: بسمه تعالی- سـهـم سـادات را بـايد به سادات فقير برسانند .و سهم امام ـ عليه السلام ـ را بايد به مرجع تقليد بـرسـانـند .و اگر بخواهند در جاي ديگر صرف كنند ، بايد از مرجع اجازه خاص بگيرند ، و مرجع هم مادامي كه مدارس علميه و احتياجشان برآورده نشده در غيرموارد ضرورت ، صرف سهم امام ـ عليه السلام ـ را در بقيه موارد اجازه نمي دهد ، واللّه العالم .
سؤال 876 ـ آيا بدهي شرعي را به غير از مجتهد خود مي توان داد ؟
جواب: بسمه تعالی- اذن مرجع تقليد لازم است ، واللّه العالم .
سؤال 877 ـ اشـخاصي فقير و مستمند از زكات فطره و صدقات استفاده مي كنند ، و بعضي ها هم از راه گدايي ، گذران زندگي مي كنند گاهي از هزينه سالشان بيشتر است ، آيا خمس آن اضافه را بايد بپردازد ؟
جواب: بسمه تعالی- بايد خمس آن را بدهند ، واللّه العالم .
سؤال 878 ـ مالي كه تخميس شده ، ولي قيمت آن ترقي كرده آيا بازهم خمس تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه به قصد تجارت آن مال را خريده زيادي قيمت را بايدتخميس كند .واگر به قصد تجارت نـخريده ، هر وقت فروخت زيادي قيمت از ارباح سال فروش حساب نمي شود و اگر صرف در مؤنه ان سـال شـود بـايـد تـخـميس گردد .واگر اصل مال را از راه هبه به دست آورد و خمس آن را پـرداخـت ، زيـادي قيمت ان پس ازفروش هم خمس ندارد ، و همچنين اگر خمس مال را از غير ان خـارج كرده است نه اينكه خمس را به قيمت داده باشد ، زيادي قيمت ولو بعد از فروش خمس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 879 ـ آيـا پـولي كه براي نام نويسي حج پرداخته و هنوز قرعه به نامش اصابت نكرده ، خمس تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر سال بر آن گذشت خمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 880 ـ كساني كه اهل كشورهاي بيگانه اند و دسترسي به مرجع تقليد يا وكيل او را ندارند ، آيا اجازه مي فرماييد صرف حوزه هاي علميه همان كشورها بنمايند ؟
جواب: بسمه تعالی- اجـازه مـي دهـم تـا اضطرار باقي است به حوزه هاي علميه نياز به سهم امام ـ عليه السلام ـ دارند سهم را مصرف نمايند ، و سهم سادات را به فقراي سادات مؤمن برسانند ، واللّه العالم .
سؤال 881 ـ وامـي كـه از بانكها گرفته مي شود ، در صورتي كه صرف نشده باشد سر سال بايد تخميس شـود .لـطـفـا بـفـرماييد اگر وامي گرفته شد وو صرف در سرمايه كسبي شد ، به اين معني كه يـك ميليون تومان گرفته و راءس المال قرار داده و در ازاي آن به بانك بدهكار است ، اين سرمايه هم بايد تخميس شود ؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه وام گرفته شده از بانك تماما زايد بر مؤنه سالتان باشد ، مثل اين كه عايد ديگري كه وافي بـه مؤنه سال باشد ، از هرطريق سرمايه قرار دادن آن وام داشته و داريد ، لازم است تمام مقدار وام را ، ولـو بـه صـورت سـرمايه باشد تخميس كنيد .و اگربعض آن زايد بد مؤنه سال باشد ، بايد آن مـقـدار بعض راتخميس كنيد .و در هر صورت از عايد هر سالي در همان سال قسط وام را به بانك بپردازيد ، خمس ندارد .و از مؤنه همان سال حساب مي شود ، واللّه العالم .
سؤال 882 ـ ته مانده هاي ، مثل برنج ، روغن و جز اينها اگر سال بر آنهابگذرد ، آيا خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- آنـچـه از جـنـس بـاقي مانده و بر آن سال گذشته ، خمس دارد .وآنچه از عين سهم امام ـ عليه الـسـلام ـ اسـت و باقي مانده خمس ندارد .و از شهريه و غير آن كه مشكوك است كه از سهم امام آعليه السلام ـ است ياغير آن ، چنانچه تا آخر سال باقي بمناندخمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 883 ـ زمـيـني كه خريداري شده تا از محصول آن خود و خانواده بهره مند شوند ، آيا تخميس پول آن زمـيـن لازم است ؟اگر زمين ارتفاع قيمت داشته باشد در هنگام تخميس ارزش قبل يا بعدرا بايد حساب نمود ؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه خود و عيال او از عين محصول زمين استفاده مي كنند ،اگر بر پول خريد آن سال نگذشته و زمـيـن هـم در همان سال محصول داد ، تخميس پول لازم نيست .و تخميس مقدار گران شده قـبـل از فروش زمين هم لازم نيست .و اگر زمين را به قيمت گرانتر از قيمت خريد فروخت آن زيادي ، چنانچه در مؤنه سال صرف نشود ، بايد تخميس شود .و اگر محصول زمين رامي فروشد و بـا آن مـعاش خود و عيالش را تاءمين مي كند ، زمين مزبور سرمايه محسوب مي شود .
چنانچه پول آن را از درآمـدبـيـن سال داده ، بايد بعد از استثناي مؤنه يك سال ، به قيمت فعلي تخميس شود .واگـر بـر پـول خـريـد آن سال گذشته ، بايد خمس آن پول را بدهد و زيادي قيمت زمين قبل از فروش خمس ندارد .
وهمچنين اگر پول خريد زمين را تخميس كرده زيادي قيمت زمين قبل از فـروش خـمس ندارد .و چنانچه بعضي از محصول راخودشان مي خورند و بعضي را مي فروشند ، بالنسبه حساب مي كنند .و در موارد مشكوك بايد با حاكم شرع مصالحه كنند ،واللّه العالم .
سؤال 884 ـ اگر پولي كه سال گذشته به كسي قرض داد آيا بايد خمس آن را هم بدهد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر بر پول سال بگذرد و بعد آن را قرض بدهد ، بايد آن راتخميس نمايد ، واللّه العالم .
سؤال 885 ـ كتابهايي است كه طلاب خريده اند و در طول يك سال ازآنها استفاده نكرده اند ، آيا مشمول خمس مي باشد ؟اگرخمس لازم باشد ، آيا مطلق است يا تنها شامل كتبي كه از غيرپول سهم امام ( ع ) خريداري شده و به قيمت روز خريدبرآورده مي شود ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر در سـال مورد نياز باشد و اتفاقا در سال استفاده نكرده باشد ، خمس ندارد .و همچنين اگر فـقـط دوره اي قـابل تهيه است وبعض از اجزاء آن در سال مورد نياز باشد كفايت مي كند كه مورد خمس نباشد ، و در غير اين صورت خمس دارد و اگر ازربح ضمن سال خريده قيمت فعلي را بايد بدهد .و اگر بعد ازگذشت سال خريده خمس پول آن را بايد بدهد ، و نيز اگر از سهم امام ـ عليه السلام ـ خريده و مورد نياز در ان سال نبود بايد به قيمت فعلي تخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 886 ـ ايـا جـمع آوري وسايل زندگي براي فرزندان كه در آينده نزديك ازدواج مي كنند ، خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- اموالي كه قبل از سال عروسي كنار گذاشته مي شود ، خمس دارد ، چه براي پسر باشد و چه براي دختر ، واللّه العالم .
سؤال 887 ـ آيا مي توان از درآمد سال بعد جبران استهلاك وسايل وماشين آلات سال قبل را نمود ؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه استهلاك گذشته در طريق تحصيل ربح سال جديدباشد ، از ربح جديد قابل جبران است .والا جبران نمي شود ، واللّه العالم .
سؤال 888 ـ صورت دستگردان را توضيح دهيد ؟
جواب: بسمه تعالی- حاكم شرع يا وكيل از طرف او ، خمس را قبض مي كند و به پرداخت كننده قرض مي دهد به وكالت از حـاكم ، و پرداخت كننده قبول قرض مي كند و خمس به ذمه پرداخت كننده مستقرمي شود ، و تصرفش در مال خارجي جايز مي گردد ، واللّه العالم .
سؤال 889 ـ ايـن جـانـب خـانه ام را در وسط سال فروخته ام ـ با توجه به اين كه خانه مزبور را از درآمد ، وسـط سـال گـذشـتـه خـريـده بـودم آاكـنـون كـه مي خواهم خانه ديگري را بخرم ولكن هنوز خـانـه مناسبي پيدا نكرده ام كه سال خمس اين جانب فرا مي رسد ،اينك وظيفه حقير درباره پول موجود به لحاظ خمس چيست ؟
جواب: بسمه تعالی- مـي توانيد براي خانه سال مستقلي قرار دهيد كه مبداء سال ،هنگام فروش خانه مي باشد .و پس از گـذشت سال اگر مازاد برقيمت خريد خانه را صرف در مؤنه نكرده ايد بايد آن را تخميس كنيد ، واللّه العالم .
سؤال 890 ـ خـريـدن بـرخـي لـوازم زندگي كه گاه نياز دارد و گاه به كارنمي آيد ، يا يك سال به آن نـيازمند است ، ولي اصلا به كارنبرد ، در اين صورت پس از يك سال بايد خمس بپردازد ؟نيزاگر چند بار تكرار شود به همان تعداد بايد خمس رد كند ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر از ابتدا كه آن چيز را خريده تا يك سال مورد استفاده قرارنگيرد ، خمس به آن تعلق مي گيرد ، واللّه العالم .
سؤال 891 ـ پرداخت سهم امام ( ع ) و سادات به مراجع از چه زماني شروع شد ، ومدرك آن چيست ؟
جواب: بسمه تعالی- در زمـان حـضـور ائمه ـ عليهم السلام ـ خمس را به وكلاي ايشان مي دادند .و در غيبت كبري به فـقـهـا مـراجـعه مي شده است .و آنان يا آن را اخذ مي كردند و يا اجازه صرف مي دادند .و مدرك فـقهي آن را در آخر درس اجتهاد و تقليد ذكر نموده ايم كه مي توانيدنوارهاي آن را تحصيل كنيد ، واللّه العالم .
سؤال 892 ـ آيا مي توان از سهم مبارك امام ( ع ) جهت كمك به احداث ساختمان روحاني محل كه سيد نيست ، داد ؟
جواب: بسمه تعالی- احتياج به اجازه خاص دارد ، واللّه العالم .
سؤال 893 ـ كـارمـندي كه به تقاضاي شغل خود گاهي از شهري به شهرديگر مي رود و خانه خويش را نيز مي فروشد و ديگر بارمي خرد ، آيا پول فروش آن خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- در صورتي كه خانه دوم را قبل از گذشت يك از سال از فروش خانه اول خريده ، خمس ندارد .در غير اين صورت بايد زيادي قيمت فروش خانه اول ـ نسبت به قيمت خريد آن ـ تخميس شود ،واللّه العالم .
سؤال 894 ـ از بين كتابهايي كه براي تحقيق خريداري مي گردد ، گاه بعضي از آنها استفاده نمي شود يا فرصت آن دست نمي دهد ،آيا خمس به انها تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر در همان سال خريدن در معرض حاجت باشد ، خمس ندارد ،واللّه العالم .
سؤال 895 ـ پولي كه در دراز مدت در بانك گذاشته مي شود تا وام خريد خانه دريافت شود ، آيا اين پس انداز خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- بايد آن پول را تخميس نمايد ، واللّه العالم .
سؤال 896 ـ مـنـزلـي خـريـداري شـد ، سپس به دليل كوچك بودنش ، آن را فروخته ، خانه اي بزرگتر خريداري گردد ، اين مبلغ فروش خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- پـول فـروش مـنزل اول خمس ندارد ، مگر آن كه آن را بزياده بفروشد و زياده از قيمت خريد آن تا آخر سال بماند ، واللّه العالم .
سؤال 897 ـ پول يا جنسي را كه براي جهيزيه كنار گذاشته ، متعلق خمس است ؟
جواب: بسمه تعالی- آنـچـه از درآمـد سـال ازدواج به عنوان جهيزيه كنار گذاشته مي شود ـ چه پول باشد چه جنس ـ خمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 898 ـ كـسـي كه پولي را در بانك گذارده و سال بر آن گذشته ،اينك مي خواهد خمس آن را از عـين آن پول ندهد ، بلكه ازارباح كه تازه به دستش آمده بدهد ، آيا صحيح است يا بايدخمس ارباح را بدهد بعد از آن خمس پول بانك را بدهد ؟
جواب: بسمه تعالی- بايد ربحي را كه به عنوان خمس پول موجود در بانك مي دهدتخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 899 ـ ايا به مالي كه انسان به صورت هديه دريافت مي كند ،خمس تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه مال با ارزشي باشد و صرف در مؤنه سال نشود ، خمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 900 ـ آيا لازم است انسان حتما سهمين را به مرجع تقليد خودتحويل دهد ؟
جواب: بسمه تعالی- سـهـم امـام ـ عـليه السلام ـ را بايد به مرجع تقليد برساند ، واگربخواهند در جاي ديگري صرف كنند ، احتياج به اجازه خاص دارد ، واللّه العالم .
سؤال 901 ـ گاهي در بين سال به سادات فقير بابت خمس مبلغ هايي رامي دهند ، البته بدون اين كه به نيت قرض باشد ، و هنگام حساب سال خمس ، مي خواهند آن را به عنوان خمس حساب نمايند ، آيا صحيح است ؟و در صورت صحيح نبودن مبالغي را كه چنين عمل نموده اند ، تكليف چيست ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر بعد از ظهور ربح به عنوان خمس داده باشد صحيح است ،واللّه العالم .
سؤال 902 ـ آيا مي توان از سهم امام ( ع ) جهت تكفين و تجهيز اهل علم استفاده نمود ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر كسي ديگر مخارج مذكور را از سهم امام ـ عليه السلام آمي دهد ، بايد از حاكم شرع يا وكيل او اجازه بگيرد ، واللّه العالم .
سؤال 903 ـ در رساله فرموده ايد : اگر از غير كسب مالي به دست آيد وچيز كم نباشد بايد خمس بدهد .منظور از چيز كم يعني چه ؟
جواب: بسمه تعالی- مـنـظـور ، چيز كم ارزشي است كه نوعا تا آخر سال نمي ماند ، مثل يك پيراهن و امثال اينها ، واللّه العالم .
سؤال 904 ـ از ثـلـث سـهـم مـبـارك امام مي توان به غير از اهل علم مثلا به فقير داد كه ازدواج نمايد ، هـمـچـنـيـن بـه دخـتـر و بـه يك نفر كه خانه ندارد داد كه منزل درست كند يا به امور خيريه ، مانندساختن پل و تعمير مسجدي كمك كرد ؟
جواب: بسمه تعالی- سـهـم امام ـ عليه السلام ـ بايد در ترويج دين و مذهب و اداره حوزه هاي علميه و تاءمين ضرورات اهـل عـلـم صرف شود ، مگر دربعضي موارد كه شخص مؤمن در زندگيش مضطر شود وصاحب وجه بخواهد در آن مرد صرف نمايد كه در اين صورت صاحب وجه مي تواند اجازه شخصي بگيرد و بر طبق اجازه درآن مورد صرف كند و اين اجازه كلي نيست ، واللّه العالم .
سؤال 905 ـ حقوقي كه به كارمندان باز نشسته تعلق مي گيرد ، خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- در صورتي كه از زمان دريافت آن تا يك سال باقي بماند ، بايدتخميس شود ، واللّه العالم .
سؤال 906 ـ كسي كه مشغول بافتن فرش است ، ولي با قرض ، موادخام مورد نيازش را مي خرد ، در پايان فرش را مي فروشد ، آياوقتي يك سال گذشت خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر از زماني كه مشغول بافتن قالي شده است تا يك سال گذشته باشد ، خمس آن واجب است ، الـبـتـه در صـورتـي كـه بـراي مـخارج آن سال قرض كرده باشد ، اداي قرضش را مي تواند از اين مال استثنا كند ، و خمس بقيه را بعد از ادا بدهد ، واللّه العالم .
سؤال 907 ـ كـشـاورزي كه سر سال خمسش را ادا مي كند ، اما زراعتش دو ماه ديگر به دست او مي آيد ، بنابراين چگونه محاسبه نمايد ؟
جواب: بسمه تعالی- چـنـانـچـه بـخـواهـد در سال خمسي ، آن را تخميس كند ، بايد زراعت موجود را به قيمت فعلي مـحاسبه كرده ـ پس از كسر مخارجي كه خمس آن را داده است ـ باقي را به قيمت فعلي تخميس نمايد ،واللّه العالم .
سؤال 908 ـ لباسي را حدود 5 سال پيش خريده و به كارش نيامد .اينك با توجه به افزايش قيمت ، خمس چه زماني را حساب كند ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر از درآمد بين سال خريده ، بايد به قيمت فعلي تخميس كند .واگر با پولي خريده كه سال بر آن گذشته ، به قيمت خريد تخميس مي شود ، واللّه العالم .
سؤال 909 ـ كـسي كه ازدواج نكرده از در آمد بين سال رفته رفته لوازم ازدواج را تهيه مي كند ، چون در وقت حاجت تمكن ندارد ، آياجزء مؤنه حساب مي شود يا خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- آنچه را در غير سال ازدواج تهيه كرده بايد تخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 910 ـ آيا سيگار از مؤنه سال است يا خمس آن حساب شود ؟
جواب: بسمه تعالی- از مؤنه حساب مي شود و خمس آن واجب نيست ، واللّه العالم .
سؤال 911 ـ بـعـضـي از طلاب خيلي پي گير درس و بحث نيستند ،شهريه براي اين گونه افراد چگونه است ؟
جواب: بسمه تعالی- اهـل عـلم اگر بخواهد در اين زمان رضايت امام زمان ـ عليه السلام ـ را به دست آورد ، بايد تلاش نـمـايـد و در تحصيل علم جدي باشد كه مذهب تشيع نياز شديد به خدمت افرادي دارد كه از نظر علمي و عملي شرايط لازم را داشته باشند ، واللّه العالم .
سؤال 912 ـ طفلي كه هنوز بالغ نشده و داراي اموالي هست ، آيا لازم است كه ولي او خمس اموال طفل را بپردازد ؟آيا پس از بلوغ بر خود او واجب است ؟
جواب: بسمه تعالی- در غـيـر مال مختلط به حرام ـ چه بر ولي و چه بر صبي پس ازبلوغ ـ بر اموال صبي خمس واجب نيست ، واللّه العالم .
سؤال 913 ـ آن كه هيچ گاه خمس نداده آيا ورثه او بايد خمس مالش رابدهند ؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه بدانند خمس در ذمه متوفي مي باشد و خمس ، دين شده است ، بايد از اصل مالش استثناء شود .واگر متعلق خمس عين باشد ، دادن خمس آن بنابر احتياط واجب بر ورثه كبار واجب است ، واللّه العالم .
سؤال 914 ـ آيا اجازه مي فرماييد از سهم امام ( ع ) قرآن تهيه و به هيئتها قرآن هديه نمايم ؟
جواب: بسمه تعالی- مواردي كه ضرورت باشد و از وجوه ديگر تاءمين نشود ، به اجازه خاص احتياج است ، واللّه العالم .
سؤال 915 ـ آيا جواهراتي كه پدر به عروس خود مي خرد ، خمس آن بر پسر واجب است ؟
جواب: بسمه تعالی- واجب نيست ، واللّه العالم .
سؤال 916 ـ كسي قطعه زميني ـ در حدود يك صد و پنجاه متر ، يا يك باب مغازه ـ دارد ، ولي آن زمين يـا مـغازه در محلي است كه فعلاچندان ارزشي ندارد .در عين اين كه عيال مند است ،مي گويد : اگـر مـن آن را بـفروشم مصلحت من نيست ، شايد درآينده ترقي كند .اكنون جز آن زمين يا آن مغازه ، چندان امكان مالي ندارد ، آيا مي شود در حال ضرورت از سهم سادات يا ازسهم امام ( ع ) به اين نوع اشخاص كمكي نمود ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر مبلغ زمين مزبور به مقدار مؤنه سال مالك است ، به چنين سيدي سهم سادات نمي رسد .و در پرداخت سهم امام ـ عليه السلام ـ به اشخاص ، احتياج به اجازه خاص است ، واللّه العالم .
سؤال 917 ـ آيا عشريه ريشه اسلامي دارد و كفايت از خمس مي كند ؟
جواب: بسمه تعالی- عـشـريـه بـه خمس ارتباطي ندارد .كسي كه خمس بر او واجب شد ،بايد خمس را بدهد .واصل عـشـريه كه در بعضي از مذاهب يا ازطرف بعضي از حكومتها گرفته مي شود ، زكات كه از جميع امـوال مـي گـرفـتند .ولكن به حسب مذهب اماميه زكات در اموال نه گانه واجب است و در مال التجارة و بعضي از حبوبات هم بنابرمشهور مستحب است ، واللّه العالم .
سؤال 918 ـ فروشنده اي چند كارگر دارد .
هنگام پرداخت حقوق آنها ،سهم امام ( ع ) را كم مي كند ، آيا اين عمل صحيح است ؟
جواب: بسمه تعالی- جايز نيست .و حقوق ايشان را بايد از مال خودش بپردازد ، واللّه العالم .
سؤال 919 ـ كفني را به قيمت هزار تومان خريده و اينك 1500 تومان شده ، خمس چه وقتي را بدهد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر كفن با پولي ـ كه بر آن سال گذشته خريداري شود ـ بايدمبلغ پول مزبور را تخميس كند .و اگر پول كفن از ربح سالي بوده كه بر آن سال نگذشته ، بايد كفن را به قيمت فعلي تخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 920 ـ رفـت آمـد در خـانـه اشـخـاصي كه نماز نمي حوانند ، خمس و زكات نمي دهند ، و كارهاي ناپسند انجام مي دهند ، چه حكمي دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- مانعي ندارد ، ولكن واجب است آن اشخاص را امر با معروف ونهي از منكر كند ، واللّه العالم .
سؤال 921 ـ اگر كسي با قرض چيزي را بخرد كه كمي بالاتر از شانس است ، مثلا خانه 550000 روپيه اي بخرد ، در حالي كه اين اندازه كمي بالاتر از شاءن اوست ، آيا خمس اين اضافه را بايدبدهد ؟
جواب: بسمه تعالی- خمس زايد را پس از پرداخت ، بنابر احتياط بايد بدهد ، واللّه العالم .
سؤال 922 ـ اگـر كسي جنسي بخرد ، ولي از درآمد سال بعد وجه آن رامي پردازد .
اگر آن جنس مؤنه نباشد ، آن را از منافع سال قبل بايد حساب كند و خمس بدهد يا از منافع سال دوم كه سال پرداخت ثمن است ؟
جواب: بسمه تعالی- خـمس ثمن را بپردازد ، وآن خمس را اگر از ربح سال جديدپرداخته جزء مؤنه سال جديد حساب نكند ، واللّه العالم .
سؤال 923 ـ اگـر سـهـم سـادات را بـا سيدي مستحق دستگردان كرده و به گردن گرفته ، آيا هنگام پرداخت ، به همان سيد بايد بدهد يابهه ديگري هم مي تواند بدهد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر به مقدار مؤنه اش باشد دستگردان صحيح است و به همان سيد بايد بدهد ، واللّه العالم .
سؤال 924 ـ اگـر خـود نـماينده كه با او دستگردان شده بميرد ، خمس دستگردان شده را به چه كسي بدهد ؟
جواب: بسمه تعالی- به مرجع تقليد فعلي يا نماينده وي بپردازد ، واللّه العالم .
سؤال 925 ـ آيـا شخصي كه وجوهات شرعي چون خمس ، سهم امام ( ع ) ، زكات و كفاره بدهكار است ، مي تواند احسان مستحبي نمايد ؟يا نخست بايد بدهي شخصي خويش را بدهد ؟
جواب: بسمه تعالی- چـنـانـچـه عين مال متعلق حق شرعي باشد ، نمي تواند آن را به عنوان احسان به ديگري واگذار نمايد .و اگر حق شرعي در ذمه باشد ، تاءخير آن جايز نيست ، واللّه العالم .
سؤال 926 ـ اگر اراضي موات قبل از نزول آيه (( انفال )) داخل در انفال وملك امام ( ع ) است ، چگونه با تسلط مسلمانان بر كفار واستيلاي بر اراضي آنها ، ملك مسلمين مي گردد ؟
جواب: بسمه تعالی- بنابر مشهور اراضي موات از مفتوحه عنوة داخل در ملك مسلمين نمي شود .و در ملك امام ـ عليه السلام ـ باقي است ،واللّه العالم .
سؤال 927 ـ اراضي موات قبل از نزول آيه انفال داخل در مباحات اوليه است يا داخل در انفال است ؟
جواب: بسمه تعالی- از اول داخل در انفال بوده است ، وليكن با احيا داخل در ملك محيي مي شود ، واللّه العالم .
سؤال 928 ـ شخصي كه خمس نمي دهد ، اگر هنگام حج مقداري ازمال خود را جدا كند و خمس آن را بدهد و صرف امور حج بنمايد ، آيا تا اين اندازه تصرفش جايز و حج او صحيح است ؟
جواب: بسمه تعالی- حج صحيح است ، ولي شرط قبولي را ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 929 ـ شـخـصـي خـانـه مـسكوني را تبديل به محل كسب و پاساژمي كند ، چگونگي خمس آن را بپردازد .
جواب: بسمه تعالی- اضافه قيمتي كه محل در اثر تعميرات جديد ـ كه از ربح ضمن سال بدون تخميس براي آنها خرج كـرده ـ پـيـدا شـده ، هـمـان خـمس را دارد .
و اگر بعد از تخميس خرج كرده اضافه قيمت هم تانفروخته خمس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 930 ـ آيا مي شود پول خمس را جدا كرد و در بقيه مال تصرف كرد ؟
جواب: بسمه تعالی- تصرف جايز نيست ، مگر به اذن حاكم شرع ، واللّه العالم .
سؤال 931 ـ كسي تا كنون خمس دارايي خود را برآورد نكرده و اينك عازم حج مي باشد ، آيا مي تواند فق ط آن انـدازه از وجـوهي كه صرف اين سفر مي شود بپردازد و پس از بازگشت بقيه اموال رامحاسبه كند ، زيرا در اين فرصت ، حساب كردن همه اموال مشكل است ، يا خريد و فروش نمي شود يا ضرر دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- شـخـصـي كـه فـقط مصارف حج را تخميس مي كند ، گر چه حج وي صحيح است ، ولكن درك فـضـيـلـت و ثـواب حـج و قـبـولـي ان منوطبه آن است كه ديون شرعيه را ادا كرده باشد .و در صـورت مـشقت يا عدم تمكن از پرداخت تمامي ديون شرعيه ، مي توانددستگردان نمايد و ديون را بعد از مراجعه و رفع عذر ـ ولو به نحو تدريج ـ ادا كند ، واللّه العالم .
سؤال 932 ـ جـلـوتـر از ايـن مقلد مجتهدي بودم كه در يمينه سهم امام ( ع ) مي فرمود : آن را يا بايد با مـجـتـهـد جـامـع شـرايـط داد يـا اگـرمـي خـواهـد به مجتهد ديگر غير از مجتهدش بدهد در صورتي مي تواند بدهد كه بداند آن مجتهد در مصرفي مي رساند كه مرجعش مصرف مي كند .اگر نداند آن مجتهد سهم امام ( ع ) رادر اين مصرف مي كرده يا نه ؟تكليف چيست ؟
جواب: بسمه تعالی- آنـچـه را كـه سابقا داديد اجازه مي شود ، ولكن سهم امام ـ عليه السلام ـ را بايد به مرجع تقليدتان بـرسانيد .واگر بخواهيد به مجتهد ديگر بدهيد بايد قبل از دادن از مرجع تقليد اجازه بگيريد ،ولو مصرف در نظر آنها يكي باشد ، واللّه العالم .
سؤال 933 ـ اگـر فـرزنـد بالغ بعد از فوت پدرش پي ببرد پدرش اهل خمس نبوده و يا بداند ميزبان اهل خمس نيست تكليف چيست ؟
جواب: بسمه تعالی- در هر دو صورت براي شخصي كه استفاده كرده محذوري نيست و ضماني ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 934 ـ آيا سال خمس را مي توان به سال خورشيدي قرار داد يابايد به سال قمري باشد ؟
جواب: بسمه تعالی- سال شمسي هم صحيح است ، واللّه العالم .
سؤال 935 ـ زمين ارثي پس از فروش قيمتش چند برابر شده ، اياخمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- زيادي قيمت در زميني كه به ارث رسيده حتي پس از فروش آن خمس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 936 ـ سكه طلا كه هديه است اگر به شخصي قرض داده شود ،بعد از يك سال خمس به آن تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- آنـچـه كـه بـه عـنـوان هديه به شخص داده شود با قرض دادن آن ازهديه بودن خارج نمي شود و بنابراين اگر حطير بوده باشدخمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 937 ـ ايـن كه مي فرماييد هبه و هديه اگر شي ء يسير باشد خمس ندارد ، منظور چه مقدار است ؟توضيح بفرماييد و اگر معين فرماييد موجب امتنان است ؟
جواب: بسمه تعالی- مـنـظـور از شي ء يسير چيز كمي است كه نوعا تا آخر سال مصرف مي شود ، مثل يك پيراهن ، واللّه العالم .
سؤال 938 ـ از مـحـضـر شـريـف خواستاريم كه راجع به اموال ذيل معين فرماييد خمس دارند يا خير ؟
گـوسـفـنـد : 17 راءس ، حـمار :2راءس ، دستگاه فرش آهني : 1 دستگاه ، دستگاه فرش چوبي : 1 دسـتـگاه ، علاوه بر اينها بيست هزار تومان پول نقد دارد ، درحالي كه قرض بانكي مبلغ صد هزار تومان مي باشد .پسر ودختر دم بخت هم دارد .
جواب: بسمه تعالی- چـنانچه از شير و پنير و پشم گوسفندها فقط براي مصرف درخانه خود ، و از الاغها براي باركشي آذوقه و سواري براي خانواده و منزل استفاده مي كند ، هم چنان كه ظاهر سؤال است ،خمس ندارد .دسـتگاه فرش آهني و چوبي .وپول نقد خمس دارد .و هر مقدار از اقساط بانكي را در ضمن سال كـه پـول بـانكي رابراي مخارج آن قرض كرده بود بپردازد ، خمس ندارد .
و چنانچه دستگاه فرش آهـني و چوبي كه براي مخارج سال از درآمد آنهااستفاده مي كند قيمتش به اندازه مخارج سالش نـمـي رسـد و ازچـيز ديگر هم مخارجش تاءمين نمي شود ، اين دو دستگاه هم خمس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 939 ـ دادن ماليات به شهرداري آيا موجب مي شود كه خمس وزكات خانه داده نشود ؟
جواب: بسمه تعالی- ماليات جاي خمس و زكات محسوب نمي شود ، واللّه العالم .
سؤال 940 ـ دادن خمس به طلاب ، فقير يا به مسجد ، چه حكمي دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- بايد از مرجع تقليد خود اجازه بگيريد ، واللّه العالم .
سؤال 941 ـ شـخـصـي چـند قطعه زمين را از پدرش به ارث برده بود وبعد آنها را فروخته و با پول آنها زمينهاي زراعي ديگري راخريداري نمود حالا مي خواهد خمس اموالش را بپردازد آياقيمت فعلي زمـينها را حساب كند يا قيمت زمان خريد آنها .باتوجه به اين كه زمينهاي به ارث رسيده مخمس نبوده اند ؟
جواب: بسمه تعالی- آنچه را كه با پول زمينهاي ارثي خريده تخميس آن واجب نيست مگر اين كه آنها را بفروشد كه در ايـن صـورت زيادي قيمت آن متعلق خمس است و اگر براي خريد زمينها علاوه بر پول زمينهاي ارثـي پـول ديگر هم داده چنانچه بر آن پول اضافي سال گذشته و بعد در خريد زمين صرف شده تـخـمـيـس آن اضـافه واجب است و اگر سال نگذشته بايد مقدار زميني كه در مقابل اضافه واقع مي شود به قيمت فعلي تخميس نمايد ، واللّه العالم .
سؤال942 ـ پولي كه براي سرمايه گذاري به كسي يا جايي داده مي شود به ان خمس تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- هنگام رسيد سال خمسي بايد آن ره تخميس نمايد ، واللّه العالم .
سؤال 943 ـ طـلابـي كـه در مـدارس ديني مشغول تحصيل هستند و نيازمبرم به كتاب و مخارج ديگر دارند ، مي شود سهم امام ( ع ) راشخصا به آنها پرداخت نمود ؟
جواب: بسمه تعالی- بايد طبق نظر مرجع تقليد خودشان عمل كنند و با اجازه اوصرف شود ، واللّه العالم .
سؤال 944 ـ در بعضي از مناطق درخت چنار و بيد و مانند انها را براي ساختمان سازي استفاده مي كنند .اگر درخت چنار و بيد رابراي رفع نياز خود ببرند ، خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- درخـت چنار و بيد تا سالي كه صرف در ساختمان شود ، نمو آن متعلق خمس است .
و اگر خريده شـده بـراي صـرف در سـاختمان و يا به او هبه شده ، چنانچه در آن سال صرف شود ، مؤنه بوده و خمس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 945 ـ آرايـشـگري كه تيغ هم مي زند ، اگر پس از كوتاه كردن مو ،بقيه پول را بخواهد پس دهد ، چون به حرام مخلوط است ، آياگرفتن آن جايز است ؟
جواب: بسمه تعالی- مانعي ندارد ، ولي مالي را كه از او گرفته در صورتي كه احرازكند كه مخلوط به حرام است ، بايد تخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 946 ـ طـلبه اي جانباز هستم .مبلغي به عنوان حقوق بازنشستگي از دولت دريافت مي كنم .وغير از درس شغل ديگري ندارم ، آيا مي توانم از شهريه استفاده كنم ؟
جواب: بسمه تعالی- در صورتي كه قصدتان عالم ديني شدن است و مشغول تحصيل علوم ديني هستيد ، مانعي ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 947 ـ مسجدي به علت گازكشي و لوله كشي آب ، مقروض شده است خواهشمند است بفرماييد : آيا مي شود از وجوهات شرعيه براي پرداخت بدهي مسجد استفاده كرد ؟
جواب: بسمه تعالی- كـسي كه براي مسجد خرج كرده يا قرض گرفته ، مي تواند خرج خود يا قرضش را از ساير خيرات مثل زكات و اموالي كه براي مخارج مسجد داده مي شود بردارد .و با امكان ان صرف سهم امام جايز نيست ، واللّه العالم .
سؤال 948 ـ كـانـوني فعال در زمينه مسائل فرهنگي ، و احكام ديني ومعارف قرآني در راستاي فعاليت خـود ، اقـدام بـه خـريد وسايلي از جمله : كامپيوتر ، ويدئو و.. .
در جهت جذب جوانان به فراگيري فرهنگ غني اسلامي كرده است ، آيا مي شود براي اداي قرضي كه در اين رابطه به وجود آمده است از وجوهات شرعيه استفاده نمود ؟
جواب: بسمه تعالی- در بـعـض موارد كه ضرورت اقتضا مي كند ، اجازه داده مي شود ،ولي كسي كه مي خواهد از سهم امام ـ عليه السلام ـ در اين مواردبپردازد بايد از مرجع تقليد خود اجازه بگيرد ، واللّه العالم .
سؤال 949 ـ وام گـرفتن از بانك ، اگر خرج مؤنه شود بعد از پرداخت وام هم خمس ندارد .و اگر براي غـيـر مـؤنـه ، مـثـل اين كه زمين خريده باشد ، متعلق خمس است .ولي پول اضافه اي را كه بانك مي گيرد ، مثلا 200000 تومان گرفته ، ولي تا پايان بايد300000 تومان پرداخت نمايد .آيا سرانجام بايد خمس اضافه بر اصل وام را هم بپردازد ؟
جواب: بسمه تعالی- در صـورتي كه معامله اش با بانك شرعي بوده و به صورت قرض ربوي نبوده باشد ، مقدار اضافه بر اصل وام را چنانچه ازدرآمد سالش بپردازد ، خمس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 950 ـ مالياتي كه شخص براي مثلا زميني كه جزء مؤنه نيست ،مي پردازد ، آيا خمس آن را هم بايد بپردازد ؟
جواب: بسمه تعالی- بايد خمس آن را بپردازد ، واللّه العالم .
سؤال 951 ـ به سيدي كه بيشتر از مخارج سالش داشته باشد ، مي شودخمس داد ؟
جواب: بسمه تعالی- در مـصـرف سـهـم سادات فقر معتبر است .و مراد از فقر همان فقري است كه در مستحق زكات معتبر است ، واللّه العالم .
سؤال 952 ـ قـرضـي كه يك ساله داده شده بود و بيشتر از آن طول كشيديا كمتر از يك ساله داده شده بود و بيشتر از آن شد ، آيا هنگام پس گرفتن ، خمس آن لازم است ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر از اربـاح سـال است كه خمسش را نداده ، بايد به مجرد اين كه به دستش آمد تخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 953 ـ اگر كالا يا يك جنسي را هديه دهند قيمت آن چند برابرشود ، در اين صورت خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- در صـورتي كه هديه خطير باشد و خمس آن را داده باشد زيادي قيمت آن خممس ندارد .و هديه در صـورتـي كـه هديه خطير نباشدخمس ندارد .وچنانچه هديه خطير باشد و خمس آن را نداده ،بايد به قيمت فعلي تخميس شود ، واللّه العالم .
سؤال 954 ـ كسي كه سرمايه اي براي كسب گذاشته ، آيا به طور مطلق مي تواند به مقدار مؤنه يك سال را كم كند يا مقيد به قيودي است ؟و اگر هست ، چه قيودي ؟
جواب: بسمه تعالی- مـالـي را كـه انـسـان احـتـياج دارد ، آن را سرمايه كسب قرار دهد وكسب ديگري ندارد كه وافي مؤنه اش باشد ، در تخميس آن مال مقدار مؤنه يك سال كم مي شود ، واللّه العالم .
سؤال 955 ـ كـسـي كـه از مـجتهد جامع الشرايط اجازه دارد ، آيا مي تواندخمس مؤدي خمس را طبق فتواي مجتهدي كه از او تقليدنمي كند حساب كند ؟همچنين در صورت نياز به مصالحه واجازه ، مصالحه و اجازه نمايد ، با اين كه از مقلد مؤدي اجازه ندارد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر مـجـتـهـدي كـه اجازه داده محرز باشد كه تقليد از او متعين است ، مي تواند .و در غير اين صورت بايد اجازه از مقلد مؤدي خمس باشد و بر طبق فتواي او تخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 956 ـ اگـر انـسـان احتياطا مبلغي را اضافه خمس حساب كرد بعدمتوجه شد مالي را كه حساب نموده خمس آن را پرداخت كرده بود ، آيا مي تواند حساب كند ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر آنـچه را كه حساب كرده براي برائت ذمه اش از خمسهاي احتمالي بوده و مال مذكور در آن وقت ملك او بوده ، لازم نيست خمس آن را دوباره بدهد ، واللّه العالم .
سؤال 957 ـ شـركـت بـراي شـخـصي منزل قسطي مي خرد ، يا دولت به او خانه ايي اجاره مي دهد براي بيست و پنج سال اگر بعد ازپرداخت قسمتي از اقساط ، شركت منزل را به او بخشيد .درخصوص خمس اين خانه راهنمايي فرماييد ؟
جواب: بسمه تعالی- چـنـانـچـه در خانه ساكن بوده و اقساط را پرداخت نموده خمس ندارد ، ولي اگر ساكن نبوده و پـرداخـت كـرده اسـت ، بـايـد خـمـس آنها را بدهد و راجع به اصل خانه در هر دو صورت بايد به حاكم شرع مراجعه و با او مصالحه كند ، واللّه العالم .
سؤال 958 ـ نظر مبارك خود را در خصوص خمس سر قفلي بيان فرماييد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر سرقفلي را از ربح بين سال خريده يا با پولي كه سال بر ان گذشته خريده و معامله شخصيه بـوده يـا ايـن كـه بـه ديـن خـريـده و تـدريـجا از درآمد سال دين آن را ادا نموده ، بايد به قيمت فـعـلـي تـخـميس كند .و چنانچه از پولي بخرد كه سال بر او گذشته ومعامله به ثمن كلي باشد چـنـانـكـه مـتعارف است ، به قيمت خريدتخميس مي شود ، مگر اين كه آن را بفروشد كه در اين صورت زيادي قيمت هم خمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 959 ـ اشـخـاصـي كه سال براي خود قرار نداده اند و شروع كسبشان معلوم نيست با فرض علم به زيـادي ربـح از مؤنه سال في الجملة آيا مقتضاي علم اجمالي احتياط به وجوب خمس جميع ارباح سال است يا اعطاء خمس يك روز از سال كفايت مي كند و در صورتي كه علم به زيادي ربح از مؤنه سنه نداردحكم چيست ؟
جواب: بسمه تعالی- مـقـداري را كه مي داند ربح داشته بايد تخميس نمايد مگر اين كه بداند صرف در مؤنه همان سال نـمـوده اسـت و اگـر در اثـنـاء سـال چيزي خريده كه مؤنه نبوده خمس قيمت فعلي آن را بدهد وچنانچه پس از گذشت سال خريده فقط خمس آن ربح را بايدبدهد و در موارد شك بنابر احتياط با حاكم شرع مصالحه نمايد ،واللّه العالم .
سؤال 960 ـ اگـر پـولي از دستگاه حكومتي غير اسلامي به دست آيدتصرف در آن چه حكمي دارد ؟چه زماني بر آن خمس تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- آنچه تا آخر سال باقي مي ماند بايد تخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 961 ـ حقوقي كه بعد از بازنشستگي پرداخت مي گردد خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- به مقداري كه داده اند پس از گذشت سال هر چه باقي ماند خمس آن واجب است ، اللّه العالم .
سؤال 962 ـ هديه اي كه در طول سال مورد استفاده قرار نگيرد خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- هديه كم ارزش خمس ندارد ولي اگر خطير باشد و تا يك سال صرف در مؤنه نشود خمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 963 ـ با پول ارث سهم كارخانه اي خريداري مي شود ، آيا سودحاصل از سهم خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- در صورتي كه سهم كارخانه را به پول ارث بخرد زيادي آن بعداز فروش ، و همچنين منافع و سود كارخانه كه تدريجا حاصل مي شود ، چنانچه زائد بر مؤنه سال باشد خمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 964 ـ خـانم جهيزيه خود را در خانه شوهر تنها به پذيرايي ويژه از مهمان ، اختصاص داده ، خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- در فرض مزبور خمس آنها لازم نيست ، واللّه العالم .
سؤال 965 ـ اگـر كـسـي مقداري پول به شخصي ببخشد وي با آن پول چيزي بخرد كه قيمت آن چند برابر شود ، آيا بر اضافه بر آن خمس واجب مي شود ؟و چه وقت ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر آن چيز را به قصد تجارت و فروش خريده باشد زيادي قيمت آن را در آخر سال بايد تخميس نـمايد .و چنانچه آن را براي نگه داشتن خريده ـ نه براي فروش ـ هر وقت آن را فروخته بايدزيادي قيمت آن را تخميس نمايد ، واللّه العالم .
سؤال 966 ـ بـيشتر كارگران با تلاش توان فرسايي ، پس از سالهاتوانسته اند خانه اي به اندازه شاءن خود بـسـازنـد .بـعضي در آن هنگام فكر خمس نبودند يا جاهل به احكام بوده اند .اكنون متوجه اشتباه شده اند و مي خواهند سال معين كنند ، ولي بعضي از نمايندگان آنها را تحت فشار قرار مي دهند ، و ممكن است متنفر گردند .استدعا دارد آنها را از خمس منزل و ماشين خصوصي عفو فرماييدد ، با اين شرط كه در آينده اگر توانايي مالي پيدا كردند ، بپردازند ؟
جواب: بسمه تعالی- آنـچـه از پـس انداز سال بر ان گذشته خمس دارد .و ماشين واثاث البيت اگر از پولي كه خمس داشـت خـريـده خـمـس نـدارد ، ولي خمس پول را بايد بدهد و اگر خانه را شركت يا دولت به او داده اگر همان موقع در آن ساكن شده ـ ولو بعدا اقساط او را بدهد آخمس ندارد .و اصل خانه را با حاكم شرع به مقدار كمي مصالحه كند ، واللّه العالم .
سؤال 967 ـ سـرقـفـلـي مـغـازه اي كه 15 سال پيش خريده ايم ، آيا خمس آن را بايد به قيمت فعلي بايد بپردازيم يا به قيمت همان سال قبل ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر از پـولـي كـه سال بر آن گذشته سرقفلي را بخرد ، خمس همان پول را بدهد .واگر از ربح ضـمـن سـال خـريده ، قيمت فعلي راتعيين كرده خمس قيمت فعلي را مي دهد .واگر از هر دو خريده ،هر كدام را به نسبت حساب مي كند ، واللّه العالم .
سؤال 968 ـ شـخـصي در مدت چند سال خانه مسكوني مورد نياز خودرا از راه وام يا درآمد كارمندي يا كارگري پيش پدر ، مدت يك سال و چندي قسمتي از آن را ساخته و در آن ساكن شده ، و دريك يا چند سال ديگر قسمتهاي ديگر آن را مي سازد .و در اين بين مقداري از ابزار ساختمان آن از آهن يا چيزهاي ديگر سال بر آن مي گذرد ، آيا خمس به آنها تعلق مي گيرد ؟
جواب: بسمه تعالی- آنـچه از مصالح را قبل از سكونت در ساختمان به كار برده ، ياباقي مانده ، چنانچه از ربح بين سال پـولـش پرداخته ، بايد خمس را به قيمت فعلي بنا و اجزاي باقي مانده بپردازد .و اگر از ربحي كه سال بر آن گذشته و خمس آن را نداده پولش را پرداخته خمس همان مبلغ پرداختي را بايد بدهد .
وآنـچـه از اقـسـاط وام قـبـل از سكونت از ربح پرداخته ، خمس آنها را نيز بايد بدهد وآنچه بعد از سكونت از ربح همان سال ساخته خمس ندارد ، ولي زايد پس از سال خمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 969 ـ آيا هديه خمس دارد ؟اگر هديه را به پول مبدل نمود ، بازهم خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگـر هديه چيز محقري باشد يا پول را تبديل به چيزي كه مجردنياز است بنمايد ، خمس ندارد .و اگر محقر نباشد و تبديل به چيزي شود كه از قبل از مؤنه نيست ، بايد تخميس شود ، واللّه العالم .
سؤال 970 ـ كـتابهايي كه يك طلبه براي تحقيقات ، تدوين مقالات ،تاءليف كتب و.. .خريداري مي كند ، اگر زياد هم باشد ، خمس آنها چه حكمي دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه مورد نياز باشد خمس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 971 ـ اگر با صرفه جويي از شهريه طلاب ، در پايان سال چيزي اضافه آيد ، خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر معلوم نباشد كه از سهم امام ـ عليه السلام ـ است يا نه بايدتخميس شود ، واللّه العالم .
سؤال 972 ـ اگـر مـيت از مجتهدي تقليد مي كرده و وارث از مجتهدديگر ، آيا مالي را كه قبل از فوت ، خمس به آن تعلق گرفته ، به چه كسي بپردازد ؟
جواب: بسمه تعالی- ورثه ، خمس آن اموال را ، علي الاحوط ، بايد به مرجع تقليد خودبدهند ، واللّه العالم .
سؤال 973 ـ اگـر انـسـان چيزي را يقينا براي هديه خريداري كرده ، كنارگذاشت .اهدا نكرده است تا سال خمس رسيد با توجه به اين كه آن را قطعا هديه خواهد كرد خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- خمس دارد ، واللّه العالم .
سؤال 974 ـ مـالـي كـه انسان ارث مي برد و ترقي قيمت پيدا مي كند ، اگرآن را بفروشد ، مبلغ افزوده خمس دارد ؟
جواب: بسمه تعالی- خمس ندارد ، واللّه العالم .
سؤال 975 ـ ايـا زمـيني كه با پول غير مخمس خريداري شده خمس دارد ، و اگر خمس دارد به قيمت خريد يا به قيمت فعلي ؟
جواب: بسمه تعالی- اگر با پولي كه سال بر آن گذشته ، خريده شده خمس آن پول رابايد بپردازد .و چنانچه آن زمين را به قصد فروش خريده زيادي قيمت آن را هم بايد تخميس كند ، واللّه العالم .
سؤال 976 ـ كـشاورز هنگام بذرپاشي ، خمس بذر را پرداخت نكرده ،ايا خمس همه بذر را براورد كند يا همان مقدار بذر را ؟
جواب: بسمه تعالی- بايد خمس بذر را ـ به قيمتي كه در وقت پاشيدن داشت ـ بدهد ،واللّه العالم .
سؤال 977 ـ مـصالحه در حقوق شرعيه را تعريف كنيد و چيزهايي كه مصالحه مي شود نام ببريد و تعريف كنيد چگونه مصالحه بشود ؟
جواب: بسمه تعالی- مصالحه با حاكم شرع در موارد شك در تعلق حق شرعي يا شك در مقدار آن است كه حاكم شرع يا وكيل او بمقدار مناسب بامورد مصالحه مي كند .و مواردي كه تعلق حق مقدار آن معلوم است جاي مصالحه نيست ، واللّه العالم .
سؤال 978 ـ آيـا اجـازه مـي فـرمـاييد از سهم امام ـ عليه السلام ـ قرآن خريده و به هيئتهاي قرآن هديه نماييم ؟
جواب: بسمه تعالی- مواردي كه ضرورت باشد و از وجوه ديگر تاءمين نشود ، به اجازه خاص احتياج است ، واللّه العالم .
ج2:
سؤال ۶٨٨ -آنچه در رساله‌هاى عمليه آمده است «خمس اجناس را بايد با قيمت روز پرداخت نمود» ، منظور از قيمت روز يعنى چه؟
جواب: بسمه تعالی- مراد قيمتى است كه فعلا اگر بخواهد بفروشد از او مى‌خرند، و اللّه العالم.
سؤال ۶٨٩ -اگر سر سال خمس اشيايى از قبيل دارو، حنا، رنگ مو، مواد شوينده و. . . در منزل مانده باشد خمس دارد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه اشيايى كه سر سال مانده ماليت داشته باشد-و آن را به مبلغى مى‌خرند- بايد به قيمتى كه از او مى‌خرند تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ۶٩٠ -اگر كسى زمينى را با ربحى كه بر آن سال نگذشته و نيز با قرض خريدارى نمايد، آيا خمس دارد؟
جواب: بسمه تعالی- پس از گذشت سال به نسبت ربح خمس زمين را به قيمت فعلى از مال مخمّس مى‌پردازد، و اگر از غير مخمّس بخواهد بپردازد ربع قيمت را بايد بدهد، و قرض را وقتى پرداخت خمس آن را به مقدار قرض پرداختى بايد بدهد، و اللّه العالم.
سؤال ۶٩١ -كسى كه سال خمسى ندارد مى‌خواهد براى خود سال تعيين نمايد، اگر ربح او در هر سال معمولا صرف مؤونۀ آن سال شود يا مقدارى اضافه بماند هنگام تعيين سال خمسى آذوقه‌هايى كه بر آنها سال نگذشته نيز بايد تخميس بنمايد؟ (در صورت تعلق خمس قيمت فعلى آيا ملاك است يا قيمت چند ماه قبل كه محاسبۀ آنها صورت گرفته؟) و آيا اين قبيل آذوقه‌ها در هر سال بايد تخميس شوند؟
جواب: بسمه تعالی- آن مقدار از ربح هر سال كه در مؤونۀ همان سال صرف مى‌شود خمس ندارد و مقدارى كه اضافه مى‌ماند اگر بر آن سال گذشته بايد خمس آن را بپردازد، و در مورد
سؤال آذوقه‌هايى كه در وقت تعيين سال خمسى بر آنها سال نگذشته شخص مى‌تواند براى آنها سال مستقل قرار دهد و با گذشت سال از وقت به دست آوردن پول آن، خمس آن را حساب كند و بپردازد، و اگر بخواهد براى مجموع ارباح يك سال قرار دهد بايد آن آذوقه‌ها را هم تخميس كند هر چند بر خود آنها سال نگذشته است و براى تخميس آذوقه و مثل آن از اجناس كه براى تجارت خريده نشده اگر بر پولى كه اجناس را با آن خريده يك سال گذشته بود بايد قيمت روز خريد را حساب كند و خمس آن را بدهد، امّا اگر از ربح سال كه متعلق خمس نبود خريده بعد كه سال گذشت بايد قيمت فعلى اجناس را حساب كند و خمس آن را بدهد، و اللّه العالم.
سؤال ۶٩٢ -آيا طلبه‌اى كه سيد است و شهريه مى‌گيرد، مى‌تواند از سهم سادات استفاده كند؟
جواب: بسمه تعالی- در صورتى كه فقير باشد مى‌تواند از سهم سادات استفاده كند، و اللّه العالم.
سؤال ۶٩٣ -شخصى موروثى مخمّس پدرى‌اش را فروخته و به حجّ واجب مشرّف مى‌شود، آيا تخميس اين پول لازم است يا خير؟ اگر اين پول جهت انتظار نوبت چندين سال در حساب سازمان حج بماند تخميس لازم است يا نه؟
جواب: بسمه تعالی- تخميس آن لازم نيست، و اللّه العالم.
سؤال ۶٩۴ -با پول خودش تبرعا زنش را به مكه مى‌فرستد، اگر سال بر آن پول بگذرد خمس دارد؟
جواب: بسمه تعالی- بلى خمس آن واجب است، و اللّه العالم.
سؤال ۶٩۵ -اگر خمس پولى داده شود و با آن پول زمينى را خريدارى كند و نتواند در زمين تا سر سال خانه‌اى بسازد، دوباره بايد پول را تخميس كند يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- پولى كه براى زمين داده مجددا خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ۶٩۶ -اگر كسى دينى از مردم را كه از سالهاى قبل بر گردن دارد بپردازد بايد خمس پولى را كه به مردم برمى‌گرداند بپردازد؟
جواب: بسمه تعالی- اگر دين براى مخارج سال بوده يا اگر براى غير آن بوده فعلا ما به ازاء آن موجود نيست اداء آن دين از ربح سال خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ۶٩٧ -كسى زمينى كه از پدرش رسيده فروخته و دكانى خريده است آيا خمس دارد يا نه؟
جواب: بسمه تعالی- اگر زمين ارث بوده باشد خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ۶٩٨ -اين جانب مى‌خواهم سال خمسى براى خود قرار دهم، بفرماييد وظيفه‌ام چيست؟
جواب: بسمه تعالی- آنچه از ربح سال خريدارى كرده‌ايد كه مصرف مى‌كنيد يا در معرض مصرف است مانند پتو كه براى مهمان از آن استفاده مى‌كنيد خمس ندارد، و خانه نيز چنانچه در وقت خريدن پولش به دست شما رسيده و خريده‌ايد و در آن ساكن شده‌ايد خمس ندارد. و لكن اگر پول آن نزد شما جمع شده و سال بر آن گذشته تخميس همان پول كافى است، و همچنين ساير اثاث و لوازم، و در صورتى كه شك داريد كه به چه نحو تهيه كرده‌ايد با مجتهد يا وكيل او مصالحه مى‌شود، و چيزهايى كه خريده‌ايد و در سال خريد پولش بدست شما رسيده و لازم نداشته‌ايد را به قيمت فعلى تخميس كنيد، و اگر از پولى خريده‌ايد كه سال بر آن گذشته بود خمس همان پول را بايد بدهيد، و اللّه العالم.
سؤال ۶٩٩ -ورثه يا وصى مى‌خواهند خمس ميت را بدهند و مرجع ميت و وصى هم زنده است. به مرجع ميت بپردازد يا به مرجع ورثه و وصى و طبق نظر كدام يك احكام خمس را عمل كنند و محاسبه نمايند؟
جواب: بسمه تعالی- بايد خمس را به مرجعى بدهند كه اعلميت او به طريق معتبر ثابت شود و يا احتمال اعلميت در او بالخصوص باشد، و در صورت تساوى بين مرجع ميت و ورثه احتياطا خمس را به مرجع ميت بدهند، و اللّه العالم.
سؤال ٧٠٠ -آيا جايز است با پول شهريه براى خانواده و خويشان و بستگان هديه خريد؟ آيا مى‌توان با پول شهريه دوستان و آشنايان خود را دعوت كرده و نشستى داشته باشيم؟ آيا مى‌شود پول شهريه را جمع كرده و از آن بابت بليط يا هزينۀ سفر استفاده كرد؟ آيا با پول شهريه مى‌توان به هيئتها كمك كرد يا بوسيلۀ آن صدقه دهيم؟ و مواردى از اين قبيل؟
جواب: بسمه تعالی- به طور كلى چنانچه جامع شرايط اخذ شهريه بوده و در حدّ متعارف براى ادامۀ تحصيل و امرار معاش چيزى را كه نياز دارد تهيه كرده يا به مصارف خيريه متعارف برساند مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال701 -بنده با سرمايۀ پدرم مغازه‌اى باز كرده‌ام و هم اكنون حدود يك ميليون تومان به پدرم بدهكار هستم، و از درآمد اين مغازه تدريجا هم بدهى پدر را پرداخت مى‌نمايم و هم خودم خرج مى‌كنم امّا در منزل پدرم غذا مى‌خورم و از وسايل آسايش آنها استفاده مى‌كنم و ازدواج نكرده‌ام، با توجه به اينكه آنها خمس نمى‌پردازند و تاكنون نپرداخته‌اند و موقع تذكر مى‌گويند ما وضعمان خوب نيست، وظيفۀ اين جانب چه مى‌باشد؟
جواب: بسمه تعالی- شما موظف هستيد خمس مال خود را پرداخت كنيد و استفادۀ شما از مال پدرتان كه خمس نمى‌دهد مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٠٢ -قطعه زمينى در شهر دهدشت جهت احداث مسكن خريدارى نموده‌ام، با توجه به وضعيت و ضعف مالى‌ام قادر به تكميل آن در كوتاه مدت نمى‌باشم و هر ساله مقدارى از كار آن را تكميل مى‌نمايم، آيا خمس تعلق مى‌گيرد يا نه؟ و مقدار كار انجام شده مشمول خمس هست يا خير؟ و مبلغى هم پدرم اهداء نموده، آيا آن مبلغ مشمول خمس مى‌شود. و اگر زمين مذكور جهت سرمايه‌گذارى در بانك مسكن و خريد خانه فروخته شود حكم خمس آن چگونه مى‌باشد؟
جواب: بسمه تعالی- آن مقدارى كه در سالى كه سكونت در آن مى‌كنيد خرج ساختمان مى‌كنيد خمس ندارد، و لكن آنچه را در سالهاى قبل خرج نموده‌ايد خمس دارد، و در حكم مذكور بين آنچه كه خودتان تحصيل كرده‌ايد و بين آنچه كه به شما هديه شده فرقى نيست، چنانچه مبلغ اهدايى در سال هبه و سكونت صرف بشود خمس ندارد. و اگر قبل از سال سكونت صرف بشود يا بر هبه سال بگذرد خمس دارد، و چنانچه بر زمين سال گذشته و بعد فروخته‌ايد خمس دارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٠٣ -پول شخصى در نزد شخصى ديگر بعنوان قرض تا مدت يك سال يا بيشتر مى‌ماند، خمس به عهدۀ چه كسى است؟
جواب: بسمه تعالی- خمس آن به عهدۀ آن كسى است كه قرض داده است، و اللّه العالم.
سؤال ٧٠۴ -شخصى نويسنده است و با پول نويسندگى زندگى‌اش را مى‌چرخاند همانطورى كه
مى‌دانيد ممكن است تا چند سال نوشتن يك كتاب طول بكشد و در اين مدت از درآمد فروش كتاب قبل كه در بانك ذخيره كرده است استفاده مى‌كند. آيا پول كه ممكن است حدود مثلا سه سال در بانك بماند خمس دارد يا نه؟ با توجه به اينكه شخص كارى يا شغلى غير نويسندگى ندارد؟
جواب: بسمه تعالی- هر چه از پولهاى كتاب قبلى بعد از يك سال باقى بماند بايد خمس آنها را بدهد اگر چه در سالهاى بعد به آن پولها براى زندگى احتياج داشته باشد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٠۵ -پسرى ١٨ ساله هستم، خودم كسبى و درآمدى ندارم، دانش‌آموز هستم، پدرم هر ماه مبلغ معينى به من مى‌دهد تا وسايل مورد نيازم را بخرم (لباس، پول رفت و آمد. . .) مقدارى از آن را خرج خريدن لوازم مورد نيازم و كارهاى روزمره مى‌كنم و هر ماه مقدارى از آن را پس‌انداز مى‌كنم، آيا سر سال خمسى بايد خمس آن مقدارى كه پس‌انداز كرده‌ام بدهم؟
جواب: بسمه تعالی- بلى، اگر بر آن پول سال گذشته بايد آن را تخميس كنيد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٠۶ -آيا پولى كه انسان در صندوق قرض الحسنه مى‌گذارد با توجه به اينكه نوعى قرض است هر سال خمسى بايد خمس آن را بدهد؟
جواب: بسمه تعالی- بلى چنانچه بر آن سال گذشته بايد خمس آن را بپردازد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٠٧ -بنده سالانه حدود ٧٠٠ تا ٨٠٠ هزار تومان درآمد دارم اين درآمد را به صرف زيارت، سياحت، خرج تحصيل، خريد كتاب، مصارف شخصى خودم، كمك به ذوى القربى و مقدارى نيز مخارج منزل را به عهده دارم، با توجه به اينكه همسرم تمكّن مالى دارد آيا بنده بايد ابتدا خمس مالم را بپردازم بعد مصرف نمايم؟ و يا اينكه اگر چيزى از آن نماند به من خمس تعلق نمى‌گيرد؟
جواب: بسمه تعالی- هر مقدار كه آخر سال اضافه آمد بايد خمس آن را بدهيد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٠٨ -وجوهى كه زائرين چند سال به عنوان ثبت نام حج در اختيار سازمان حج قرار مى‌دهند، آيا خمس به آن تعلق مى‌گيرد يا خير؟ و آيا فرقى بين افرادى كه سال خمسى دارند و ندارند وجود دارد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- از وقتى كه پول را مالك شده چنانچه يك سال بگذرد بايد خمس آن را بپردازد و چون از همان پول نمى‌پردازد و از ارباح ديگر مى‌دهد بايد ربع بپردازد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٠٩ -آيا قبول داريد كه به گونه‌اى حقوق هر ماه خود را محاسبه نمايم كه خود آن پول و يا اجناس مصرفى خريدارى شده با آن بيش از يك سال در منزل نمانند و اگر تا يك سال ماندند خمس آن را بدهم؟ و يا اينكه الزاما براى كل ورودى‌ها بايد يك روز را محاسبۀ خمس قرار دهم؟
جواب: بسمه تعالی- اگر به صورت اول هم محاسبه كنيد و خمس اموال را بپردازيد، مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧١٠ -اگر انسان نذرى داشته باشد كه روز ( ١٠ محرم) هر سال گوسفندى ذبح كند ولى پول آن را كم كم كنار گذارد، قبل از دهم محرم سال خمس او بيايد، آيا به آن پول خمس تعلق مى‌گيرد يا نه؟
جواب: بسمه تعالی- اگر بر آن پول سال گذشته بايد خمس آن را بپردازد، و اللّه العالم.
سؤال ٧١١ -در برخى مؤسسات و كارخانجات كه افرادى داراى سهام مى‌باشند تقسيم سود سهامها در بين سال خمسى صورت مى‌گيرد، امّا اين سود بعد از گذشت ۵ الى ۶ ماه و بعد از سال خمسى به عضو پرداخت مى‌گردد. آيا به اين سود خمس تعلق مى‌گيرد؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه شركت صحيح شرعى بوده و اشخاص حقيقى غير دولتى شريك باشند بايد خمس سود را فرد بپردازد، و اگر دولتى باشد از شركتهاى حكومتى پولى را كه مى‌گيرد بايد ابتدا تخميس كند و بعنوان صدقه به فقراء دهد و چهار پنجم را تا يك سال اگر صرف مؤونه نكرد بايد خمس زايد را هم بپردازد، و اللّه العالم.
سؤال ٧١٢ -شخصى منزلى داشته و براى وسعت در زندگى منزل ديگرى خريده است فعلا در منزل دوم سكونت دارد و منزل اوّل را اجاره مى‌دهد، كدام يك از دو منزل خمس دارد؟
جواب: بسمه تعالی- در صورتى كه منزل اولى برايش كافى بود و در زحمت نبود منزل دومى خمس دارد، و الاّ هيچ كدام خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧١٣ -افرادى ماشين دارند كار مى‌كنند و نمى‌توانند خمس بدهند، تكليف چيست؟
جواب: بسمه تعالی- در صورتى كه تمكّن از پرداخت خمس ندارد، با مجتهد يا وكيل مجتهد دستگردان كند و تدريجا پرداخت كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧١۴ -آيا جهيزيۀ دختر كه از سنّ كوچكى دختر براى او تهيه مى‌كنند خمس دارد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- آنچه را كه قبل از سال بلوغ دختر به او تمليك كرده‌اند تخميس آن بر دختر حتى بعد از بلوغ واجب نيست، و آنچه را كه بعد از سال بلوغ و قبل از سال عروسى به او تمليك كرده‌اند بايد تخميس شود، و اللّه العالم.
سؤال ٧١۵ -پدر بنده حساب سال شرعى ندارند، وظيفۀ من چيست؟
جواب: بسمه تعالی- پدر شما بايد خمس بدهد، آنچه از اموال ايشان در اختيار شما قرار مى‌گيرد خمس آن بر شما واجب نيست، و اللّه العالم.
سؤال ٧١۶ -خانواده‌اى كه سرپرست آنها (پدر) مرده است و از اجاره‌بها حياطى كه در شهر ديگر دارند كه بيست هزار تومان دريافت مى‌كند صرف هزينۀ تحصيل خودشان و بعضى از نواقص خود ساختمان مى‌كنند آيا بر اين اجاره‌بها تخميس واجب است يا لازم نيست؟
جواب: بسمه تعالی- اجاره‌بهاى خانۀ مذكور حكم ما ترك ميت را دارد و اگر ميت وصيت داشته باشد از ثلث آن خارج مى‌شود و بقيه بايد به حسب سهام ارث بين همۀ ورثه تقسيم شود، و آنچه از اين اجاره‌بها كه به ورثه مى‌رسد نسبت به سهم صغار خمس ندارد و نسبت به سهم كبار اگر آن را در مؤونۀ زندگى‌شان صرف كنند خمس ندارد، و اگر در تعمير خانۀ مذكور يا غير آن از مواردى كه مؤونۀ سالشان نيست صرف كنند بايد آن را تخميس كنند، و اللّه العالم.
سؤال ٧١٧ -اگر انسان بخواهد از ربح پول ديگر خمس بدهد مقدار پرداختى چه اندازه بايد باشد؟
جواب: بسمه تعالی- اگر از ربح سال ديگر بخواهد خمس سال گذشته را بدهد و يا از ربح ديگر اگر چه سال نگذشته باشد بايد ربع بدهد، و اللّه العالم.
سؤال ٧١٨ -پول و مالى كه خمس به آن تعلق گرفته آيا خمس آن را از همان پول يا مال بايد بدهيم يا از پول ديگرى بايد داد؟
جواب: بسمه تعالی- اگر از همان مال داده شود يك پنجم كافى است و اگر از ربح ديگر بدهد كه خود
آن متعلق خمس است بايد تمام آن ربح را تخميس كند و مقدار خمس را از آن كم نكند، و اللّه العالم.
سؤال ٧١٩ -آيا چيزى كه زمان خمس آن فرا نرسيده مى‌توان خمس آن را داد؟
جواب: بسمه تعالی- مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٢٠ -فرزندى كه نفقۀ او بر عهدۀ پدر است و مى‌داند خانه‌اى كه در آن زندگى مى‌كند از مال يا پولى كه خمس آن داده نشده ساخته شده است، نماز خواندن فرزند در آن خانه چه حكمى دارد؟ تكليف فرزند چيست؟
جواب: بسمه تعالی- براى فرزندان مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٢١ -آيا فرزند بالغ مى‌تواند بدون اجازۀ پدر از محصولات كشاورزى و دامى بدون اطلاع پدر به دوستان يا در مصارف مختلف مصرف كند؟ اين تذكر لازم است كه نفقۀ فرزند بر عهدۀ پدر است، ضمنا فرزند در كارهاى مختلف پدر را يارى مى‌كند؟
جواب: بسمه تعالی- بايد با اجازۀ پدر و اذن او باشد و اگر با پدر معامله كرده و مال جدا شده است اجازۀ پدرش لازم نيست، و اللّه العالم.
سؤال ٧٢٢ -به كدام موارد زير خمس تعلق مى‌گيرد؟
الف: وصيت. ب: نذر شخصى يا عمومى. ج: وقف. د: جايزه.
جواب: بسمه تعالی- ربحى كه به دست مكلف مى‌رسد و تا يك سال در مخارج زندگى صرف نمى‌شود، بر آن خمس واجب است چه وصيت باشد يا غير آن. بلى اگر به صورت تمليك مجانى باشد مثل جايزه و مقدار آن كم باشد به مقدارى كه به طور متعارف صرف در مؤونۀ سال مى‌شود خمس آن واجب نيست، و اللّه العالم.
سؤال ٧٢٣ -كسى كه در خانۀ پدرش زندگى مى‌كند و پدرش مخارج او را مى‌پردازد ولى در عين حال فرزند شاغل بوده و درآمد دارد، آيا فرزند بايد در ابتداى دريافت حقوق خمس آن را بپردازد يا اينكه در پايان سال فعلى خمس اضافۀ باقيمانده را بپردازد؟ اگر توان پرداخت مخارج ازدواج را بدون پس‌انداز ندارد، تكليف چيست؟
جواب: بسمه تعالی- از وقتى كه پول را بدست آورده تا يك سال هر چه باقى ماند و صرف متعارف نشد، خمس دارد. و اگر توان ازدواج بدون پس‌انداز ندارد خمس مقدار پس‌انداز را با مرجع يا وكيل مرجع دستگردان كند و ايشان او را راهنمائى مى‌كنند كه چه كارى انجام دهد [و سهم سادات را و لو به تدريج بايد به سادات فقير مؤمن برساند]، و اللّه العالم.
سؤال ٧٢۴ -اگر شخص نتواند ماشين مطابق شأنش را بخرد، جز اينكه خودش و فرزندش پس‌انداز كنند و پس از جمع‌آورى مبلغى به صورت اقساطى ماشينى را جهت خود بخرند، و با توجه به اين مطلب كه خريد ماشين براى آنها به غير از اين راه پس‌انداز مقدور نيست، آيا اين پس‌انداز متعلق خمس است يا خير؟ و آيا در پايان سال خمسى پدر يا فرزند بايد خمس را بپردازند يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- از در آمد پس‌انداز شده-تا يك سال پس از بدست آوردن-هر مقدار باقى ماند بايد تخميس شود، و در صورت نياز شديد حكم سؤال قبل را دارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٢۵ -اگر كشاورز خمس بذرى را بپردازد آيا مى‌تواند از در آمد به مقدار عين بذر و يا به مقدار قيمت بذر اخذ نموده و بذرى ديگر تهيه كند؟ يا بذر در زمان رويش تلف شده محسوب مى‌شود و هر ساله بايد بذر تخميس گردد؟ يا به خاطر اينكه در وسط سال براى كسب منفعت تلف مى‌شود اصلا خمس ندارد؟
جواب: بسمه تعالی- بنابر احتياط بذرى كه كاشته شده تلف حساب مى‌شود و آنچه را كه براى بذر در سالهاى بعد مى‌گيرد بايد آن را تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧٢۶ -شخصى براى فرزند خود خانه خريدارى مى‌كند، خمس دارد يا نه؟
جواب: بسمه تعالی- اگر پدر با پولى كه سال بر آن گذشته باشد خانه را خريدارى كرده خمس دارد و الاّ خمس آن بر پدر واجب نيست، و پسر نيز چنانچه در همان سال كه خانه به او داده شد در خانه سكونت كرد خمس ندارد و الاّ خمس دارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٢٧ -شخصى براى فرزند خود سرمايۀ كسب مى‌دهد آيا خمس دارد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- اگر بر آن سال گذشته بايد پدر خمس آن را بدهد و بر پسر نيز بعد از گذشت سال بر سرمايه خمس لازم است، و اللّه العالم.
سؤال ٧٢٨ -شخصى براى خوش‌حال كردن پدر و مادر خود براى حجّ آنها پول واريز كرده و دو سال است كه نوبت حج آنها نرسيده و پدر و مادر خود مستطيع نيستند، آيا آن وجه خمس دارد يا نه؟
جواب: بسمه تعالی- خمس دارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٢٩ -شخصى دو سال پيش براى حج تمتع پول قرض كرده و به بانك واريز كرده بعدا از محل ديگر قرض كرده و قرض اولى را پرداخته و حالا قرض دوم باقى است آيا وجهى كه براى حج واريز كرده (و هنوز هم آن قرض باقى است) بايد تخميس شود يا نه؟
جواب: بسمه تعالی- در فرض سؤال، هر مقدار از اقساط قرض دوم را كه قبل از سال تشرّف به حج اداء كرده بايد خمس آن را بپردازد و نسبت به اقساطى كه اداء نكرده خمس واجب نيست، و اللّه العالم.
سؤال ٧٣٠ -شخصى يك دانگ ماشين باربرى به يك ميليون پول خمس داده مى‌خرد بعد از مدتى آن را سه ميليون مى‌فروشد و با اين سه ميليون يك دانگ ماشين ديگرى خريدارى مى‌كند. سؤال اين است كه آيا خمس دو ميليون كه زيادتر فروخته بايد بپردازد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- بلى اگر آن دو ميليون را براى خريد ماشين باربرى ديگر يا ماشين ديگرى كه وسيلۀ رفت و آمد خودش و عيالش نيست داده بايد آن را تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧٣١ -شخصى نمى‌داند خمس لباسش را داده يا خير و همچنين مى‌خواهد خمس اموال خود را حساب كند، راهنمايى فرماييد.
جواب: بسمه تعالی- چنانچه لباسها متعلق خمس نبوده، نماز خواندن در آنها مانعى ندارد و براى تخميس اموال آنچه را كه زايد بر مؤونۀ سال است بايد آنها را تخميس كند و آنچه كه مؤونه و مورد احتياج است در صورتى كه از وقت تهيه مورد احتياج بوده خمس ندارد، بلى اگر بر پول خريد آن سال گذشته بايد پول خريد را تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧٣٢ -بنده يك مقدار پولى نقدى دست كسى دارم كه خمسش داده نشده لطفا شما براى بنده اجازه بفرماييد كه من در اين پولم تصرف كنم چون كه احتياج دارم اين پولم را بدهم يك خانه براى خودم اجاره كنم و در آينده ان شاء اللّه خمسش را مى‌دهم. بنده خانه‌اى را كه اجاره مى‌گيرم شما اجازه مى‌فرماييد كه من به آن تصرف كنم؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه سال بر آن گذشته از طرف ما وكيل هستيد خمس آن را دستگردان كرده به ذمه بگيريد و بعدا بپردازيد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٣٣ -طريقۀ خمس دادن و تعيين سال خمسى چگونه است؟ اينكه مى‌گويند بايد سال تعيين كرد و «مازاد» بر خرج سال را خمسش را بايد داد يعنى چه؟
جواب: بسمه تعالی- در هر روزى كه بعنوان سال خمسى تعيين شده اموال موجود تا آن زمان را حساب مى‌كند و خمس آن را مى‌پردازد و پس از يك سال در آن روز اموال جديدى را كه به دستش آمده و در مؤونۀ سالش صرف نشده تخميس مى‌كند، و اگر بعد از تخميس مال در روز بعد مال جديدى پيدا كرد براى آن مال سال جديدى قرار مى‌دهد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٣۴ -اگر من در صبح روز معين براى حساب خمس، خمس داده باشم و بعد از ظهر آن روز پولى به دستم برسد آيا بايد خمس اين پول را هم بدهم؟
جواب: بسمه تعالی- براى آن پول مى‌تواند سال مستقلى قرار دهد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٣۵ -پولى كه از بابت خمس به شخص داده‌اند اگر سال بر آن بگذرد بر شخص لازم است خمس آن را بپردازد يا لازم نيست؟
جواب: بسمه تعالی- اگر سهم سادات به شخص داده شد و در آخر سال چيزى از آن باقى ماند و در مؤونۀ سال صرف نشد بايد تخميس شود، و نسبت به سهم امام عليه السّلام چنانچه عين آن باقى بماند خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٣۶ -آيا مى‌شود پول مخمّس و غير مخمّس را با هم در صندوق بگذارد و براى مصرف به نيت غير مخمّس بردارد تا پول مخمّس مصرف نشود؟
جواب: بسمه تعالی- مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٣٧ -كسى مقدارى پول خارجى دارد كه خمس به آن تعلق گرفته، آيا مى‌تواند آن را با تومان عوض كند بعد خمسش را بپردازد؟ يا از همان پول خمسش را بدهد بعد مى‌تواند عوضش كند؟
جواب: بسمه تعالی- به هر يك از دو نحو كه خمس آن پول را بدهد كافى است، و اللّه العالم.
سؤال ٧٣٨ -پزشكانى كه براى معاينۀ بيمار نياز به وسايل پزشكى دارند حكم خمس اين وسائل در موارد ذيل چگونه است:
الف) در صورتى كه اين وسايل را نقدا خريدارى كرده باشند.
جواب: بسمه تعالی- در فرض مزبور بايد وسايل مزبور را تخميس بنمايند، البته مقدار استهلاك اين وسايل در سال خريد در تخميس آن استثناء مى‌شود، و اللّه العالم.
ب) در صورتى كه اين وسايل را به صورت اقساطى خريدارى كرده‌اند و به تدريج در ظرف چند سال مى‌پردازند.
جواب: بسمه تعالی- در هر سال هر مقدار از اقساط آن وسايل را كه بپردازد بايد به همان نسبت آن وسايل را تخميس كنند و مقدار استهلاك وسيله در هر سال از ربح همان سال استثناء مى‌شود، و اللّه العالم.
ج) در صورتى كه مبلغى را قرض گرفته‌اند و اين وسايل را خريده‌اند و ماهانه اقساط وام را مى‌پردازند و بر اين وام سود هم تعلق گرفته است حكم اصل مبلغ وسيلۀ پزشكى و سود آن از بابت خمس چگونه است؟
جواب: بسمه تعالی- در فرض سؤال بايد اقساطى از وام را كه در هر سال مى‌پردازند آن اقساط را تخميس كنند و بقيه را كه هنوز نپرداختند خمس ندارد، هر وقت پرداختند آن وقت حساب مى‌شود، و اللّه العالم.
د) حكم خمس وسايل مصرفى پزشكى كه پزشكان براى بيماران استفاده مى‌كنند مثل لوازم پانسمان و تزريق و. . .
جواب: بسمه تعالی- وسائل مصرفى مزبور از ربح سال استثناء مى‌شود، و اللّه العالم.
سؤال ٧٣٩ -شخصى چندين سال پيش زمينى به قيمت يكصد هزار تومان خريده و حالا آن را به قيمت مبلغ هفتصد و پنجاه هزار تومان فروخته است و در حال حاضر ششصد و پنجاه هزار تومان بدهى دارد. بفرماييد احكام خمس چگونه است؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه زمين مزبور مؤونۀ زندگى‌اش بوده (مثل اينكه در آن زراعت مى‌كرد و عين حاصل آن را خود شخص و عيالش صرف مى‌كردند نه اينكه آن را بفروشند و با آن امرار معاش كنند) و بعد آن را به قيمت زيادتر فروخته است، در اين صورت به مقدار قيمت خريد زمين خمس ندارد و ما به التفاوت بين قيمت خريد و قيمت فروش يعنى مبلغ ششصد و پنجاه هزار تومان اگر در مؤونۀ سال فروش صرف شود خمس ندارد و لو به اينكه با آن ربح دين سالهاى قبل را بپردازد؛ امّا اگر اداء دين نكند، مقدار دينى كه براى مؤونۀ همان سال ربح دارد از ربح استثناء مى‌شود، امّا دينى كه براى مؤونۀ سالهاى قبل دارد يا دينى كه براى غير مؤونه دارد مقدار آن دين كه اداء نكرده از ربح سال استثناء نمى‌شود و بايد ربح سال فروش را تخميس كند، و نيز در فرضى كه زمين از اول مؤونه بوده اگر بر پول خريد آن سال گذشته بود و بعد از گذشت سال آن را براى خريد زمين داده بايد قيمت خريد را تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧۴٠ -مبلغى را به عيالم و ورّاثم هديه مى‌كنم، آيا براى آنها خمس تعلق مى‌گيرد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه شخص قبل از گذشت سال بر مالى، آن را هديه داده و آن مقدار هديه در شأن او بوده بر او خمس واجب نيست ولى بر خود آنها اگر صرف در مؤونۀ سال نكنند خمس واجب است، و اللّه العالم.
سؤال ٧۴١ -اين جانب كارمند بانك مى‌باشم و تا جايى كه به ياد دارم همه‌ساله خمس را محاسبه و آن را پرداخت نموده‌ام، بجز يك يا دو سال اول استخدام كه درست به ياد ندارم، پس‌اندازى داشته‌ام كه خمس آن را پرداخت نمايم يا خير، در اين حالت تكليف چيست؟
جواب: بسمه تعالی- مقدارى كه احتمال مى‌دهيد خمس به آن تعلق گرفته نسبت به آن بايد مصالحه شود، و اللّه العالم.
سؤال ٧۴٢ -آيا به عيدى، پاداش، اضافه كارى كه بانك به كاركنان خود در بعضى مواقع پرداخت مى‌كنند، خمس تعلق مى‌گيرد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه در مؤونۀ سال صرف شده خمس ندارد و در غير اين صورت بايد تخميس شود، و اللّه العالم.
سؤال743 -شخص جوانى از همه لحاظ معيشت وابسته به پدرش بوده و دانشجو مى‌باشد، پدرش پول هديه‌اى به او مى‌دهد و همچنين هدايايى از سفر براى او آورده اين شخص آنها را فروخته و پول آنها را به اضافه پولهايى كه پدرش به او مى‌دهد به شرط مصالحه به يك نفر داده كه گيرندۀ پول هر ماه مبلغى به نظر و دلخواه خودش به اين شخص مى‌دهد، آيا به اين وجوه دريافتى خمس تعلق مى‌گيرد؟
جواب: بسمه تعالی- هديه اگر كم ارزش باشد خمس ندارد، و نيز اگر در مؤونۀ سال صرف شده و بعد آن را فروخته خمس ندارد-هر چند مال ارزش دار باشد-و چنانچه مال ارزش دار بوده و در مؤونۀ سال صرف نشده بايد آن را تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧۴۴ -به عرض مى‌رساند شخصى در سالهاى قبل يك قطعه زمينى خريدارى نموده و با گرفتن وام از بانك قطعه زمين را به منزل مسكونى تبديل نموده و چند سال قبل خانه را با شش برابر قيمت تمام شده فروخته و با همان مبلغ منزل ديگرى بلا فاصله خريدارى نموده است، آيا نسبت به منزل فروخته شده خمس تعلق مى‌گيرد؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه قبل از گذشت سال زمين را ساخته و در آن سكونت كرده خمس به آن تعلق نمى‌گيرد، و نيز ارتفاع آن با فرض اينكه خانۀ ديگرى با آن خريده و قبل از گذشت يك سال از فروش خانۀ قبلى در آن سكونت كرده خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧۴۵ -به شخصى قطعه زمينى به ارث رسيده، دولت همان زمين را برداشته در عوضش در محل ديگرى يك قطعه زمين داده، آيا اين زمين كه دولت داده خمس دارد؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه وارثى كه زمين ديگر را عوض زمين ارثى به او داده‌اند راضى به اين معاوضه شده در اين صورت زمينى كه به عنوان عوض داده شده حكم زمين ارثى را دارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧۴۶ -اگر پولى را كه مخمّس نبوده كنار بگذارم و سال بر آن بگذرد و استفاده نكنم، حالا خمس اين پول را مى‌دهم چون سال بر آن گذشته و دوباره پول را كنار مى‌گذارم و استفاده نمى‌كنم، آيا دوباره خمس اين پول بايد داده شود حتى اينكه بر اين پول سال بگذرد؟
جواب: بسمه تعالی- پولى كه خمس آن را داده‌ايد ديگر خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧۴٧ -ما چندين سال پيش زمينهاى زراعى را به صورت ذيل خريده‌ايم: با قرض كردن و مشقت قطعه زمينى خريديم در آن كشاورزى نموده و چون براى مخارج زندگى كافى نبوده قطعۀ ديگرى خريديم و بدين ترتيب الآن صاحب چند قطعه زمين زراعى هستيم و شايد چند قطعه نيز اضافه است. آيا به زمينهاى فوق خمس تعلق مى‌گيرد؟ اگر متعلق خمس هست به قيمت خريد يا فعلى؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه در ضمن همان سالى كه پول را بدست آورده‌ايد زمينى خريده‌ايد كه عين گندم آن زمين را مثلا براى پخت و مصرف نان و مانند آن صرف كرده‌ايد آن زمين خمس ندارد، و زمينهايى كه حاصل آن فروش مى‌رود و صرف زندگى و غيره مى‌شود بايد خمس داده شود، و اگر با قرض خريده‌ايد و از در آمد قرض را پرداخته‌ايد به همان مقدار خريد متعلق خمس است، و اگر با در آمد ضمن سال خريده‌ايد به قيمت فعلى بايد تخميس كرد، و اللّه العالم.
سؤال ٧۴٨ -پولى كه از فروختن محصولات زمينهاى فوق بدست مى‌آيد با آن يك وسيلۀ كشاورزى جهت كار در زراعت مى‌خريم آيا به آن نيز خمس تعلق مى‌گيرد؟
جواب: بسمه تعالی- ماشين كشاورزى و امثال آن را با پول خمس داده بخريد و اگر كم داريد با مرجع تقليد يا وكيل وى خمس را دستگردان كنيد و پس از آن به تدريج بپردازيد، و اللّه العالم.
سؤال ٧۴٩ -مقدارى پول نقد داريم و مى‌خواهيم با آن يك دستگاه ماشين بخريم، اگر آن پول را تخميس كنيم براى خريدن وسيلۀ فوق پول كم مى‌آوريم حال تكليف چيست؟ ضمنا آن وسيله را براى كار كردن مى‌خريم.
جواب: بسمه تعالی- جواب همان است كه در جواب سؤال قبل گفته شد، و اللّه العالم.
سؤال ٧۵٠ -شخصى زمينى خريدارى كرده براى ساختن منزل مسكونى و ما يحتاج خود، پس از چندى آن زمين را مى‌فروشد به قيمت گرانتر از خريد، و زمين ديگرى مى‌خرد براى ساختن منزل مسكونى مورد احتياج خودش، آيا خمس بر چنين زمينى متعلق مى‌شود؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه خريد زمين اول و فروش آن و خريد زمين دوم همه در سال بدست آوردن پول زمين اول بوده و ساكن نشده، خمس زمين دوم را به قيمت فعلى بايد بپردازد.
و چنانچه از در آمد بين سال زمين اول را خريده و پس از چند سال آن را فروخته و در خريد زمين دوم صرف نموده، بايد زمين دوم را به قيمت خريد آن-كه همان پول فروش زمين اول است-تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧۵١ -سرمايه‌اى كه براى امرار معاش و كسب در آمد مؤونه مى‌باشد به فتواى مرحوم آية اللّه العظمى خوئى قدّس سرّه مقدار مؤونۀ يك سال از خمس معاف است، اولا مؤونۀ يك سال مقدّر معين ندارد و قيمت زمين و ساير اجناس ثابت نيست، و ثانيا مؤونۀ سال كه مستثنى است آيا مؤونۀ سال بعد مراد است يا سال قبل، لطفا نحوۀ تخريج مقدار مستثنى از سرمايه‌اى كه واجب الخمس نيست بيان فرماييد؟
جواب: بسمه تعالی- مؤونۀ سال در آخر سال معلوم مى‌شود و به مقدار مؤونۀ سال ربح از ربح همان سال مى‌تواند از سرمايه استثناء كند، مثلا اگر هشت ماه به آخر سال مانده مقدارى از ربح را سرمايه قرار داد در آخر سال به اندازۀ مؤونه و مخارج هشت ماه لازم نيست از سرمايه خمس بدهد و بقيه را تخميس مى‌كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧۵٢ -كسى كه از اول تكليف خمس نداده و پس از پانزده سال تصميم مى‌گيرد اموال خود را كه به تدريج جمع شده تصفيه كند به چه صورت بايد براى خود سال خمسى قرار دهد؟
جواب: بسمه تعالی- درآمدهايى كه بر آنها سال گذشته تخميس مى‌كند و درآمدى را كه بر آن سال نگذشته نيز مى‌تواند تخميس كند و اول سال از همان زمان تخميس قرار داده مى‌شود، و اللّه العالم.
سؤال ٧۵٣ -كسانى كه از سهم امام استفاده مى‌كنند در مدارس علميه تا چه حد بايد درس بخوانند كه قطعا شهريه‌اى كه مى‌گيرند حلال باشد؟
جواب: بسمه تعالی- اگر قصدشان اين است كه درس بخوانند و به دين خدمت بكنند چنانچه بطور متعارف درس بخوانند گرفتن شهريه مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧۵۴ -آيا روحانى كه مى‌گويد من وكيل حاكم شرع هستم براى شخصى سال خمسى قرار مى‌دهد اموالى را مى‌بخشد آيا بخشيدن خمس جايز است؟
جواب: بسمه تعالی- در مال مبارك امام و سهم سادات بخشش نيست، فقط در مشكوكات حاكم شرع يا وكيل او به مقدار اقلّ محتمل مى‌تواند مصالحه كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧۵۵ -اگر برادر انسان كه مشغول كار است نمازخوان و متديّن است، و لكن مسألۀ خمس را نمى‌داند، آيا بر ما تكليف شرعى هست كه به او مسأله را توضيح دهيم و بفهمانيم يا خير؟ و با اين فرض استفاده از اموال او چگونه است؟
جواب: بسمه تعالی- استفاده از اموال با رضايت او مانعى ندارد و اگر حكم شرعى را از رساله متوجه نشده بايد او را متوجه كنيد و وجوب خمس را برايش توضيح دهيد، و اللّه العالم.
سؤال ٧۵۶ -پدرم خمس اموالش را نمى‌دهد، من كه در خانه مى‌خورم و مى‌خوابم، حكم تصرفاتم چگونه است؟
جواب: بسمه تعالی- تصرفات شما اشكالى ندارد و بر شما محذورى نيست، و اللّه العالم.
سؤال ٧۵٧ -چند قطعه زمين كشاورزى خريده‌ايم و ما يحتاج زندگى را از آنها در مى‌آوريم، آيا زمينهاى مذكور خمس دارند؟
جواب: بسمه تعالی- اگر خود حاصل زمينها را مصرف مى‌كنيد مثل اينكه گندم براى مصرف نان مى‌كاريد چنانچه پولى كه با آن زمينها را خريدارى كرده‌ايد متعلق خمس نبوده خمس ندارد. لكن زيادى محصول اگر سال بر آن بگذرد بايد تخميس شود، و چنانچه حاصل زمينها را مى‌فروشيد و لو براى تأمين زندگى، سرمايه حساب مى‌شود و اگر از در آمد بين سال آن زمينها را خريده‌ايد يا به نسيه خريده‌ايد و به تدريج از در آمد بين سال دين خود را اداء كرده‌ايد بايد آن را به قيمت فعلى تخميس كنيد و اگر با پولى كه بر آن سال گذشته زمين را خريده‌ايد به قيمت خريد تخميس مى‌شود و موارد مشكوك را بايد مصالحه نماييد، و اللّه العالم.
سؤال ٧۵٨ -اگر شخصى سرمايه‌هاى پراكنده‌اى داشته باشد كه جمعا به اندازۀ يك منزل مسكونى براى او شود، آيا به اين سرمايه‌ها كه مثلا (سه دانگ منزل و يك قطعه زمين و مصالح ساختمانى) است خمس تعلق مى‌گيرد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- اگر پول (يا چيزى كه از سرمايه است مثل زمين يا خانه‌اى كه در آن ساكن نيست) را نگه داشت تا سال بر آن گذشت و بعد خانه را خريد بايد خمس پول و سرمايه را بدهد، و اللّه العالم.
سؤال ٧۵٩ -كاسب و تاجر و. . . در فرضى كه سال خمسى براى خود معيّن نموده باشند، و قبل از رسيدن سال خمسى-مثلا دو ماه قبل-منافع را در چند نوبت و يا منفعت تجارت در يك مرتبه، كسب نمايند، آيا تخميس اين منافع در اول سال خمسى‌شان واجب است؟ يا مى‌توانند براى اين منافع سال جديدى از تاريخ حصول منفعت قرار بدهند؟
جواب: بسمه تعالی- مى‌توانند براى آن منفعت سال جديد قرار دهند لكن در اين صورت مخارجى كه قبل از تاريخ حصول منفعت داشت از آن منفعت كسر نمى‌شود، و اللّه العالم.
سؤال ٧۶٠ -پولهايى كه براى رهن و اجاره منازل گذاشته مى‌شود، با توجه به اينكه برخى مراجع عظام قائل به مؤونه بودن اين نوع پول بوده و آن را متعلق خمس اصلا نمى‌داند و برخى ديگر از مراجع قائل به تعلق خمس بر آن مى‌باشد، نظر مباركتان را بيان فرماييد؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه براى سكونت احتياج به خانه اجاره‌اى دارد كه در ضمن آن پولى هم به صاحبخانه قرض بدهد به اين صورت كه صاحبخانه خانه را به مدت معيّن و اجرت معيّن اجاره بدهد و در ضمن اجاره شرط كند كه مستأجر فلان مبلغ به او قرض بدهد و پس از انقضاء مدت اجاره پس بگيرد بطورى كه اجارۀ اصل در معامله باشد و قرض شرط در ضمن اجاره، در اين فرض تا وقتى كه احتياج به اجارۀ خانه به اين نحو دارد مبلغى كه به صاحبخانه قرض داده خمس ندارد و هر وقت از آن بى‌نياز شد بنابر احتياط بايد آن را تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧۶١ -داشتن سرمايۀ كارى در حد يك يا دو گاو نر براى شخم زدن زمين و يا دو پايه چرخ خياطى براى توليدى و امثال آن كه براى تأمين معاش زندگى ضرورت به اين وسايل و ابزار توليد مى‌باشد. آيا متعلق خمس است يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- بلى سرمايه خمس دارد، و در تخميس سرمايه چنانچه شخص سرمايۀ ديگرى نداشته باشد مقدار مؤونۀ سال كسر مى‌شود، و اللّه العالم.
سؤال762 -در مورد خريد مسكن و اتومبيل كه فرد پس‌انداز مى‌نمايد و سال از آن مى‌گذرد و بعد از گذشت سال بايد خمس پس‌انداز را بپردازد. آيا اين پرداخت واجب است يا احتياط واجب؟
جواب: بسمه تعالی- واجب است، و اللّه العالم.
سؤال ٧۶٣ -آيا پس‌انداز براى جهيزيۀ دختر خمس دارد؟ و در مورد جهيزيه چطور؟ آيا احتياط واجب است يا فتوا؟
جواب: بسمه تعالی- در مورد پس‌انداز واجب است و در مورد خريد جهيزيه احتياط واجب است، و اللّه العالم.
سؤال ٧۶۴ -در برخى مؤسسات و كارخانجات كه افراد داراى سهام مى‌باشند تقسيم سود سهام در بين سال خمسى صورت مى‌گيرد، امّا اين سود بعد از گذشت ۵ الى ۶ ماه و بعد از سال خمسى به عضو پرداخت مى‌گردد. آيا به اين سود خمس تعلق مى‌گيرد؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه مؤسسه و كارخانه خصوصى باشد و شركت افراد در آن مؤسسه يا كارخانه حقيقى باشد بايد آن سود را تخميس كنند، و اللّه العالم.
سؤال ٧۶۵ -بعضى افراد در جامعه مبلغى را به عنوان سپرده نزد بانك گذاشته و هر ماه درصد معينى را با توجه به مدت سپرده به آن فرد مى‌دهند. بعضى افراد اين كار را رباخوارى مى‌نامند و برخى بر عكس. نظر شما چيست؟
جواب: بسمه تعالی- اگر پولى را كه در بانك مى‌گذارد شرط زيادى نكند گرفتن زيادى اشكالى ندارد و حكم مجهول المالك را دارد، و اگر فقير باشد مى‌تواند تصرف نمايد بشرط آنكه زيادى را در آخر سال تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧۶۶ -مالياتى كه از قشر حقوق بگير كسر مى‌شود و سپس ما بقى حقوق ايشان به عنوان حق الزحمه پرداخت مى‌شود و از طرفى ماليات مأخوذه با توضيحات فوق صرف مى‌شود، آيا مى‌توان ماليات كسر شده را به عنوان سهمين در نظر گرفت و احيانا اگر مبلغ وجوهات بيشتر از مبلغ ماليات باشد به طور جداگانه پرداخت نمود؟
جواب: بسمه تعالی- ماليات ربطى به سهمين ندارد و دادن ماليات كفايت از سهمين نمى‌كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧۶٧ -شخص فقير طلبه‌اى جهت خريد خانه مبلغى قرض مى‌گيرد بعد از مدتى طلبكار با مراجعه به او مى‌گويد: فلانى! من مبلغ بدهكارى تو را بابت سهم امام عليه السّلام حساب كردم و مقلّد من نيز اين عمل را قبول كرده. ولى بعد از چند سال كه آن مرجع وفات كرده، به بدهكار مراجعه كرده مى‌گويد آن آقاى مرجع اين عمل را (احتساب دين را از سهم امام) قبول نكرده بود و من اين حرف را دروغ گفته‌ام (با اين مضامين) و حالا وجه را مطالبه مى‌كند، حال وظيفه چيست؟
جواب: بسمه تعالی- انكار بعد از اقرار اثرى ندارد، شما در فرض سؤال مديون نيستيد، و اللّه العالم.
سؤال ٧۶٨ -ناقلى از قول شما نقل كرده سودى كه از حساب بانكى گرفته مى‌شود در مرحلۀ اول خمس آن بايد داده شود و در آخر سال هم دوباره بايد تخميس شود. آيا اين خمس از باب جواز تصرف در آن مال است كه اختيار آن با فقيه است يا از باب حكم مال مخلوط به حرام. لطفا حكم را بيان نماييد.
جواب: بسمه تعالی- سودى كه از حساب سپردۀ بانكى گرفته مى‌شود و بر اساس معاملۀ شرعيه بدست نيامده حكم مجهول المالك بر آن جارى است، و چنانچه گيرندۀ آن فقير باشد مى‌تواند همۀ آن را تملك كند و آخر سال هرچه باقى ماند خمس دارد، و اگر غنى باشد مأذون است آن را از طرف ما بگيرد و ۵ / ۴ آن را براى خود بردارد و ۵ / ١ را به عنوان ملك فقراء براى ما بفرستد و از سهم خود او هرچه تا آخر سال بماند متعلق خمس شرعى است، و اللّه العالم.
سؤال ٧۶٩ -لطفا بفرماييد آيا به شهريۀ طلاب خمس تعلق مى‌گيرد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه ندانند كه سهم امام عليه السّلام است، هر مقدار كه سال بر آن بگذرد بايد تخميس كنند، و اللّه العالم.
سؤال ٧٧٠ -به پولى كه به صورت هديه است در صورتى كه پس‌انداز شود و از سال زياد بيايد آيا خمس تعلق مى‌گيرد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- اگر مبلغ پرارزشى نباشد خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال771 -اگر جوانى هنوز ازدواج نكرده اسباب و لوازم زندگى براى آيندۀ خود تهيه كند با فرض اينكه وضعيّت طورى است كه حالا غير از اين چاره‌اى ندارد يا اينكه مى‌داند در آينده احتياج به منزل پيدا مى‌كند و چاره‌اى ندارد جز اينكه تدريجا منزل را براى آينده خود درست كند در يك سال زمينى تهيه مى‌كند سال ديگر بعضى وسايل و اسباب ساختمان تا اينكه پس از حدود سه سال يا بيشتر منزل را تكميل كند، منظور اين است كه اين مصارف از مؤونه حساب مى‌شود و خمس ندارد يا خمس دارد؟
جواب: بسمه تعالی- در فرض سؤال آنچه را كه قبل از سال ازدواج و قبل از سال سكونت تهيه كرده بايد تخميس كند، و مقدارى كه در سال ازدواج و سال سكونت در منزل به دست آمده خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٧٢ -شخصى مغازه‌اى را با تقسيط ماهانه خريدارى كرده است و در اين مغازه به كار خياطى اشتغال دارد تا معاش زندگى خانواده‌اش را تأمين نمايد، آيا به اين مغازه خمس تعلق مى‌گيرد يا خير؟ البته اقساط مغازه را پرداخت نموده است.
جواب: بسمه تعالی- بلى مغازۀ مزبور خمس دارد، و چنانچه اقساط آن را از در آمد بين سال داده‌ايد بايد مغازه را به قيمت فعلى آن تخميس كنيد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٧٣ -شخصى سر سال خمسى گرفته است و يك خواهر محصل و يك برادر دانشجو دارد كه هر كدام از اينها مصارف زيادى را براى تحصيلشان لازم دارند. آيا مى‌تواند اين شخص از خمس اموال خود براى تحصيل آنها مصرف نمايد؟
جواب: بسمه تعالی- خمس اموال خود را نمى‌توانيد به ايشان بدهيد، بلى اگر قبل از گذشت سال بر درآمدتان مبلغى را به اينها داده‌ايد آن مبلغ خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٧۴ -شخصى قرض مى‌دهد و به گيرنده مى‌گويد بعد از يك ماه مى‌گيرم و آن را تا سر سال ندهد خمس به پول قرض الحسنه تعلق مى‌گيرد يا نه؟ و اگر بدهكار آن پول را مى‌داد صاحب پول حتما خرج مى‌كرد و خمس به او تعلق نمى‌گرفت تكليف چيست؟
جواب: بسمه تعالی- اگر طلبكار بداند مالش وصول مى‌شود سر سال بايد خمسش را بدهد، ولى اگر احتمال بدهد وصول نشود مى‌تواند تخميس آن را به تأخير بيندازد چنانچه وصول شد همان موقع تخميس كند و الاّ خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٧۵ -كسى كه ديگرى مخارج او را مى‌دهد، آيا بايد خمس چيزى را كه به او مى‌بخشند را بدهد؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه چيزى را كه به او بخشيده‌اند مال ارزش‌دار باشد و در مؤونۀ سال صرف نشود بايد تخميس گردد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٧۶ -اگر كسى در گذشته خمس نداده است و بعد پشيمان شود و قصد اداى خمس را داشته باشد ولى فهرست اموالى را كه به آنها خمس تعلق گرفته بوده نمى‌داند، در آن صورت وظيفۀ شخص چيست؟
جواب: بسمه تعالی- آنچه از اموال كه از در آمد بين سال تهيه شده و در همان سال مورد احتياج و مؤونه بوده خمس ندارد و آنچه را كه زايد بر مؤونه است بايد آن را تخميس كند و از اموال مورد احتياج هم آنچه كه به پول خريد آن سال گذشته و بعد از گذشت سال به پول اموال را خريده بايد پول خريد را تخميس كند، و مواردى را كه شك داريد بايد در آنها مصالحه شود، و اللّه العالم.
سؤال ٧٧٧ -زمين و ساختمانى كه به ارث رسيده خمس دارد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٧٨ -آيا زمينهاى كشاورزى را كه دولت يا شركتها مى‌خرند و رعيتها از همديگر مى‌خرند به قيمت آن زمينها خمس تعلق مى‌گيرد يا عدم رضايت مالكين سابق مانع از تعلق خمس مى‌شود؟
بسمه تعالى-به پولى كه داده‌اند خمس تعلق مى‌گيرد، و چنانچه زمين مالك شرعى داشته باشد بايد مالك شرعى را راضى كنند، و اللّه العالم.
سؤال ٧٧٩ -زمينى داشتم تبرعا دادم در آن زمين حمام درست كرده‌اند، آيا اين زمين از خمس مال من حساب مى‌شود يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- خمس حساب نمى‌شود، و اللّه العالم.
سؤال ٧٨٠ -زنى كه مهريه‌اش در سالهاى گذشته مبلغ كمى بوده حالا مبلغ زيادى در سهم الارث به ايشان مى‌دهند. آيا به آن زيادى خمس علاقه مى‌گيرد يا نه؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه ورثه علاوه بر مهريه، مقدارى از سهم الارث خودشان را به رضايت به زن ميت تمليك كرده‌اند در صورتى كه آن مقدار زايد در مؤونۀ سال زن صرف نشد بايد آن را تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧٨١ -پولى را كه جهت ادامۀ تحصيل و يا براى ازدواج و احداث مسكن در بانك گذاشته‌ايم، اگر سال بر آن بگذرد خمس بر آن تعلق مى‌گيرد يا نه؟
جواب: بسمه تعالی- در فرض سؤال چنانچه سال بر آن بگذرد بايد تخميس كنند، و اللّه العالم.
سؤال ٧٨٢ -اگر انسانى دو خانه داشته باشد، در اولى از آنها زندگى كند و دومى را اجاره داده باشد، در چه صورتى خمس خانۀ دوم واجب است؟
جواب: بسمه تعالی- شخصى كه دو خانه دارد، خانه‌اى كه در آن سكونت دارد مؤونه است و خمس ندارد-اگر قبلا متعلق خمس نشده باشد-و خانه‌اى را كه اجاره مى‌دهد بايد آن را تخميس كند مگر اينكه خانه اجاره‌اى قبلا مؤونه بوده و بعد از مؤونه بودن خارج شده باشد كه در اين صورت تا وقتى كه خانۀ مزبور را نفروخته خمس لازم نيست و هر وقت فروخت ما به التفاوت بين قيمت خريد و قيمت فروش، ربح سال فروش حساب مى‌شود و اگر در مؤونۀ سال فروش صرف نشد بايد تخميس گردد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٨٣ -پولى كه به عنوان كمك هزينه به خانواده‌ها داده مى‌شود مانند بنياد شهيد، يا جانبازان و پولى كه پس از فوت شوهر از حقوق بيمۀ شوهر به زن مى‌دهند يا بالعكس، آيا مشمول خمس است؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه زايد بر مؤونۀ سال باشد بايد تخميس گردد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٨۴ -شخصى سرمايۀ كسبش را تخميس نموده مثلا شغل او طلافروشى است يك كيلو طلا داشته خمس آن را داده و تا يك سال يا دو سال بعد عين طلاى تخميس شده موجود است و نفروخته ولى ترقّى قيمت سوقيّه دارد، آيا براى اين ترقّى بايد خمس بدهد؟
جواب: بسمه تعالی- چيزى را كه خريده و خمس آن را داده و به قصد تجارت نگه داشته ارتفاع قيمت آن خمس دارد و از فوائد سال ارتفاع قيمت حساب مى‌شود و در آخر آن سال فورا بايد تخميس شود، و اللّه العالم.
سؤال785 -كسى كه پانصد هزار تومان پول نقد دارد و براى اولين بار مى‌خواهد تخميس نمايد، آيا خمس آن صد هزار تومان مى‌باشد يا صد و بيست هزار تومان؟ آيا خود خمس هم بايد تخميس شود؟
جواب: بسمه تعالی- اگر پانصد هزار تومان از ربح همان سال باشد خمس آن يكصد هزار تومان است و اگر از ارباح سال گذشته باشد و بخواهد از ربح ديگرى خمسش را بدهد بايد يكصد و بيست و پنج هزار تومان بدهد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٨۶ -اگر با پول خمس داده چيزى كه از مؤونه محسوب است تهيه نمود مثلا فرش براى استفاده خريد، پس از چند سال با قيمت بيشتر فروخت، آيا اين زياده متعلق خمس است يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- اگر تا يك سال صرف در مؤونه نشود بايد آن زيادى را تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٧٨٧ -طلبه‌اى كه كتاب بخرد ولى وقت مطالعۀ آنها را ندارد، آيا بايد خمس اين كتابها را بدهد؟ اگر كتابى را بخرد براى چند سال ديگرش كه مورد نياز است بازهم بايد خمس بدهد؟
جواب: بسمه تعالی- كتابهايى كه در سال تهيه مورد احتياج نباشد خمس دارد، و چنانچه كتاب بصورت دوره باشد بطورى كه تهيۀ آن به صورت تك جلدى مشكل است در صورتى كه بعضى از آنها مورد احتياج است خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٨٨ -يك نفر اهل علم از يك مجتهدى نيابت دارد و يك نفر مجتهدى هست كه از آن نيابت و اجازه ندارد. مقلّد آن مجتهد مى‌تواند سهم امام را به آن اهل علم بدهد يا نه؟
جواب: بسمه تعالی- مقلّد بايد سهم امام عليه السّلام را به مرجع تقليد خودش بدهد يا به كسى بدهد كه آن را به مرجع تقليد او برساند، و اللّه العالم.
سؤال ٧٨٩ -ما به التفاوت قيمت مال موروثى مانند زمين از زمان ارث تا زمان فروش آن آيا مشمول خمس است؟
جواب: بسمه تعالی- خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال790 -در محاسبۀ اموال متوفى در صورتى كه وصيت نكرده باشد و صغير داشته باشد، چگونه بايد عمل كرد؟
جواب: بسمه تعالی- اگر خمس به ذمّۀ ميت بوده از اصل تركه خارج مى‌شود، و اگر در عين مال باشد ورثۀ كبار احتياطا از سهم خود مى‌دهند، و اللّه العالم.
سؤال ٧٩١ -يك نفر يك منزل كوچك درست كرد، بعدا آن را فروخت، بعد از اين يك زمين جديد خريد چون اين آقا وضع مالى خوبى نداشت لذا چند سال پول جمع‌آورى كرد و منزل جديد ساخت حتى براى ساختن منزل نماز و روزۀ استيجارى گرفته بود. آيا بر اين منزل خمس تعلق مى‌گيرد؟
جواب: بسمه تعالی- آنچه را كه از درآمد سالهاى قبل از سكونت صرف در خانه كرده خمس دارد و نسبت به پول منزل سابق كه آن را فروخته، به مقدار پول خريد آن منزل خمس ندارد و ما به التفاوت بين قيمت خريد و قيمت فروش كه صرف در خريد زمين و تهيۀ خانه جديد شده-قبل از سال سكونت در منزل جديد-خمس دارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٩٢ -شخصى سرمايۀ كسبى او يك دستگاه ماشين باربرى است كه با آن بار حمل مى‌كند در روزى كه ماشين را مى‌خواسته بخرد خمسش را داده و يا اينكه بعد از خريد آن را تخميس نموده، بفرماييد اگر در طول سال مخارجى براى تعمير و يا تعويض بعضى اشياء ماشين بدهد از مؤونۀ كسب محسوب است، و ديگر اينكه در هر سال مقدارى از ماشين كه فرسوده شده مى‌تواند از منافع كسر نمايد و يا اگر لاستيكهاى ماشين ساييده شده مى‌تواند از منافع بخرد و كنار بگذارد و يا تعويض نمايد و يا پول آن را كنار بگذارد؟
جواب: بسمه تعالی- مى‌تواند مصارف مذكوره و استهلاك لاستيكها و مانند آن را از منافع سال كسر كند و بقيۀ منافع را تخميس نمايد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٩٣ -نظر شما در رابطه با محاسبه نكردن خمس تلويزيون، فرش، طلاى زينتى، ماشين سوارى و كلا وسايل مورد احتياج منزل چيست؟
جواب: بسمه تعالی- لوازمى كه مورد احتياج است و از ارباح سال و قبل از اتمام سال خمسى تهيه شده
خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٩۴ -قبلا در كارگاهى شراكت داشته‌ام، پس از دو سال جدا شدن مبلغى به هر كدام از شركاء تعلق گرفته است:
الف) آيا به اين مبلغ كه سرمايۀ هر كدام از افراد مى‌باشد خمس تعلق مى‌گيرد؟
جواب: بسمه تعالی- بلى خمس دارد، و اللّه العالم.
ب) در صورتى كه سال خمسى گذشته باشد و سپس اين مبلغ به صورت اقساط به دستمان برسد، آيا همان موقع بايد خمسش را پرداخت و يا اينكه بايد منتظر رسيدن سال خمسى بود؟
بسمه تعالى-در صورتى كه بر سرمايه‌تان سال گذشته هر مقدار از اقساط آن مبلغ كه به دست شما مى‌رسد هر وقت كه گرفتيد بايد خمس آن را بپردازيد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٩۵ -آيا كسى چيزى به عنوان ديه مى‌گيرد بايد خمس آن را بدهد؟
جواب: بسمه تعالی- ديه خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٧٩۶ -زمين زراعى كه قبلا توسط مالك تخميس شده و قبل از فوت مالك ترقّى قيمت پيدا كرده خمس دارد؟
جواب: بسمه تعالی- خمس آن لازم نيست، و اللّه العالم.
سؤال ٧٩٧ -اگر چيزى به او ارث رسيد و فروخت و پول آن را سرمايۀ تجارت قرار داد و با همان پول مالى را خريد بعد ترقّى قيمت سوقيّه پيدا كرد. آيا اين ترقّى متعلق خمس است يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- ترقّى مذكور متعلق خمس است و از فوائد همان سال ترقّى قيمت حساب مى‌شود، و اللّه العالم.
سؤال ٧٩٨ -اين جانب در دانشگاه. . . مشغول به تحصيل در رشتۀ الهيات مى‌باشم و به علت شباهت دروس ما به دروس حوزوى شهريه‌اى به ما داده مى‌شود. آيا به اين شهريه خمس تعلق مى‌گيرد؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه از مخارج سال زايد باشد بايد آن را تخميس نماييد، و اللّه العالم.
سؤال799-اگر كسى با پولى كه خمس آن را داده تجارت كند و سود حاصله را به نيّت جهيزيۀ دختر ذخيره كند تا خمس به آن تعلق نگيرد و سپس با آن پول به اضافۀ سود حاصله بازهم تجارت كند و سودى كسب كند و اين كار را به همين صورت ادامه دهد. آيا اين صحيح است كه با سود پولى كه به نيت جهيزيه گذاشته شده بازهم تجارت صورت گيرد؟ اگر صحيح نمى‌باشد چه بايد كرد؟
جواب: بسمه تعالی- بايد خمس آن را بپردازد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٠٠ -اگر پدرى خمس نمى‌دهد وظيفۀ فرزند و عيال او چه مى‌باشد؟
جواب: بسمه تعالی- تصرف فرزند و عيال شخص در اموالى كه شخص در اختيار آنها مى‌گذارد مانعى ندارد و چيزى بر آنها نيست، در صورت وجود شرايط بايد امر به معروف و نهى از منكر نمايند، و اللّه العالم.
سؤال ٨٠١ -اگر از منفعت كسب پيش از دادن خمس اثاثيه‌اى بخرد و يا كتابى را براى مطالعه تهيه كند، چنانچه احتياج از آن برطرف شود و آن را بفروشد آيا واجب است خمس آن را -به قيمت زمان فروش-بدهد يا نه؟
جواب: بسمه تعالی- چيزى كه مؤونه بوده و از مؤونه بودن خارج شده در صورتى كه شخص آن را بفروشد ما به التفاوت بين قيمت خريد و قيمت فروش آن ربح سال فروش حساب مى‌شود و اگر در مؤونۀ سال فروش صرف نشد بايد تخميس گردد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٠٢ -آيا در مكتب حقّۀ جعفرى عليه السّلام بر تحفه و هديه‌اى كه يك فردى به انسان مى‌بخشد (مثل پارچه‌اى كه سوغات از مكه مى‌آورند) خمس تعلق مى‌گيرد و يا نه؟ (البته بعد از مرور يك سال شرعى) .
جواب: بسمه تعالی- هديه اگر چيز مختصرى باشد خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٠٣ -آيا به نظر شما مى‌تواند سهم سادات را خود انسان به سادات حائز شرايط بدهد و يا خدمت شما بفرستد؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه تمام سهم امام عليه السّلام را به ما برساند مى‌تواند سهم سادات را خودش به سيد فقير متديّن بدهد، و اللّه العالم.
سؤال804 -از نظر جنابعالى به پولى كه مرد بابت مهريه به زن مى‌دهد و يا به زن مى‌بخشد خمس تعلق مى‌گيرد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- مهريه خمس ندارد ولى اگر غير از مهريه چيزى را بخشيد و مؤونۀ سال نباشد به نظر ما خمس آن را بايد بدهد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٠۵ -سيدى است خودش سهم سادات نياز ندارد آيا مى‌تواند سهم را قبول بكند و به هر جايى كه خودش خواست مثلا پل يا مسجد مصرف بكند يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- سهم سادات بايد به سيد فقير متديّن داده شود و سيدى كه فقير نيست نمى‌تواند از سهم سادات بردارد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٠۶ -آيا سيدى كه بر او از سهم سادات مى‌دهند استحقاقش لازم است؟ به عبارت ديگر به هر سيدى و لو مستحق نباشد مى‌توان از سهم سادات داد؟
جواب: بسمه تعالی- سهم سادات بايد به سيد فقير متديّن داده شود، و اللّه العالم.
سؤال ٨٠٧ -با توجه به اينكه بعضى از طلاب با نيت ملبّس نشدن، و نيت تبليغ نكردن با هر توجيه شخصى وارد حوزه شده و از امكانات حوزه استفاده مى‌كنند، لذا از شما خواهشمندم نظرتان را در اين مورد بيان فرماييد؟
جواب: بسمه تعالی- كسى كه وارد حوزه شده و قصد ندارد كه ملبّس به لباس روحانيت شود-و لو در آينده و خدمت دينى داشته باشد-گرفتن سهم امام عليه السّلام براى او اشكال دارد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٠٨ -آيا پدر مى‌تواند خمس خود را مستقيما به فرزند طلبه خود بدهد؟
جواب: بسمه تعالی- سهم مبارك امام را بدون اجازۀ مرجع نمى‌تواند صرف كند و سهم سادات بايد به سيد فقير متديّن داده شود، و اللّه العالم.
سؤال ٨٠٩ -به زن سيده‌اى كه شوهرش بدهكار است و قدرت پرداخت ندارد از سهم سادات مى‌شود به قدر قرض شوهرش داد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه مقروض شدن شوهر به جهت معاملات غير شرعيه باشد، صرف سهم سادات براى اداء قرض شوهر جايز نيست، و اللّه العالم.
سؤال ٨١٠ -اين جانب مبلغ صد هزار تومان خمس بدهى داشتم، روحانى فرموده است: من اجازه دادم اين مبلغ را مى‌توانيد به مسجد خرج كنيد من اجازۀ اين را مى‌گيرم، بنده اين صد هزار تومان را داده‌ام. بعدا يك روحانى ديگر فرموده كه: قبل از خرج به مسجد بايد اجازه مى‌گرفتى فكر نمى‌كنم مراجع كل خمس را به مسجد اجازه دهند. آيا از طرف اين جانب خمس حساب مى‌شود يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- نسبت به سهم امام عليه السّلام از آن مبلغ كه صرف كرده‌ايد قبل از پرداخت بايد از مرجع تقليد اجازه بگيريد و براى حل مشكل شما اجازه مى‌شود، ولى سهم سادات از آن را بايد دوباره بپردازيد و صرف آن در مسجد جايز نيست، و اللّه العالم.
سؤال ٨١١ -اگر انسان خريد بهترى بنمايد چگونه است مثلا در بين سال با توجه به اينكه تلويزيون سياه و سفيد دارد تلويزيون رنگى مى‌خرد، آيا خمس تلويزيون رنگى را بايد بدهد؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه جنس بهتر كه مى‌خرد در شأن او باشد خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٨١٢ -اموالى دارم كه بعضش به ارث رسيده و من قطعا مى‌دانم كه پدرم خمس آن را نداده بود و بعضى را از درآمد خودم جمع كرده‌ام، آيا خمس هر دو را بايد بدهم؟
جواب: بسمه تعالی- احتياط اين است كه آن را تخميس نماييد، و اللّه العالم.
سؤال ٨١٣ -اين جانب مبلغى به عنوان قرض از دوستانم گرفته‌ام، بر فرض گذشت سال آيا متعلّق خمس مى‌باشد؟
جواب: بسمه تعالی- پولى را كه شخصى قرض گرفته در صورتى كه هنوز آن را اداء نكرده سال بر آن بگذرد خمس ندارد، و هر مقدار از اقساط آن را كه داده-در فرضى كه پول قرض را در مؤونه صرف نكرده-بايد آن اقساط را تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٨١۴ -آيا سرمايه‌اى را كه مى‌خواهيم اساس تجارت خود قرار دهيم خمس دارد؟ در چه زمانى بايد خمس آن را پرداخت؟
جواب: بسمه تعالی- سرمايه‌اى كه از ربح سال است خمس دارد و اگر سال بر آن گذشته بايد آن را تخميس كند، بلى اگر شخص سرمايۀ ديگرى ندارد در تخميس سرمايه مقدار مؤونه يك سال استثناء مى‌شود، و اللّه العالم.
سؤال ٨١۵ -زيد وصيت كرده است كه احتياطا خمس كليّۀ دارايى اعمّ از منقول و غير منقول پرداخت شود پس از فوت او پيش از آنكه ورثه سهم خود را بردارند ادارۀ دارايى طبق قانون ماليات بر ارث سهم خود را دريافت مى‌نمايد سپس بقيّه را ورّاث تصرّف مى‌كنند و ضمنا ورّاث در جهت اجراى وصيّت متوفّى مبنى بر تخميس ارث با وصىّ مخالفت مى‌كنند، اكنون با توجه به نحوۀ برخورد دارايى و مخالفت ورثه با قضيۀ خمس، وصى چه وظيفه‌اى دارد؟
جواب: بسمه تعالی- وصى بايد به هر طريق مشروع كه ممكن است به وصيت عمل كند و اگر نتوانست به وصيت عمل كند تكليفى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٨١۶ -اين جانب مقدارى مبلغ و آذوقه را تخميس نمودم سپس آن را در بانك و يا گوشۀ خانه براى روز مبادا اندوخته نمودم، آيا در آخر سال تخميس مجدّد لازم است؟
جواب: بسمه تعالی- تخميس مجدّد لازم نيست، مخفى نماند اين در صورتى است كه خمس مال مزبور را از خود آن مال داده باشيد امّا اگر بخواهيد خمس مال متعلق خمس را از ربح ديگر كه خودش متعلق خمس است بدهيد بايد ربع حساب كنيد و بپردازيد، و اللّه العالم.
سؤال ٨١٧ -حكم مصرف شهريه چيست؟
جواب: بسمه تعالی- مال مبارك امام عليه السّلام مربوط به طالبين علوم دينى است كه مشغول درس و بحث باشند و بايد به نحو متعارف متديّنين از اهل علم خرج كنند، و اللّه العالم.
سؤال ٨١٨ -آيا سيد مستحق مى‌تواند بيش از احتياج يك سال مثلا براى دو سال يا بيشتر خمس بگيرد؟
جواب: بسمه تعالی- بنا بر احتياط نمى‌تواند بيش از مؤونۀ سالش از سهم سادات بگيرد، و اللّه العالم.
سؤال ٨١٩ -محل مصادره‌اى را به اين جانب اجاره داده‌اند كه از وسايل آن جهت كسب خود استفاده مى‌كنم، در مورد خمس اين جانب حكم شرعى را بيان نماييد؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه دسترسى به مالك شرعى دارد آنچه را وى شرعا مالك است به او بايد بپردازد يا او را راضى كند و آنچه باقى مى‌ماند تخميس نمايد، و اگر به مالك شرعى دسترسى ندارد مجهول المالك است بايد به حاكم شرع يا وكيل وى مراجعه كنند، در مورد خمس بقيه اگر در پرداخت آن عسر و حرج است دستگردان مى‌كند و به تدريج مى‌پردازد، و اللّه العالم.
سؤال820 -حكم خمس باغات چيست؟ لازم به تذكر است كه نهال باغ از مال مخمّس تهيه شده است.
جواب: بسمه تعالی- صاحبان باغات مزبور چنانچه ميوۀ درختان را خودشان و عيالشان مى‌خورند و خمس نهال را هم قبلا داده‌اند بايد آن مقدار از نموّ درختان كه قبل از سال ميوه دادن پيدا شده خمس آن را بپردازند، و چنانچه ميوه‌ها را مى‌فروشند و با آن امرار معاش مى‌كنند بايد درختهاى ميوه را به حال فعلى آن تخميس كنند و اگر خمس نهال را قبلا داده‌اند مقدارى را كه خمس آن را داده‌اند كسر مى‌شود، و اللّه العالم.
سؤال ٨٢١ -حكم خمس جهيزيه را بيان نماييد؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه پول جهيزيه نگهدارى شود و از آن سال بگذرد خمس آن بايد داده شود و اگر جنس جهيزيه تهيه شود و در همان سال دختر به شوهر نرود بنا بر احتياط واجب بايد خمس آن داده شود و در اين احتياط مى‌توانيد به مجتهد ديگر با رعايت الاعلم فالاعلم مراجعه كنيد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٢٢ -شركت تعاونى مسكن جهت خريد زمين مسكونى براى اعضاء خويش اقدام به دريافت مبالغى پول از اعضاء خود نموده است كه پس از اولين دريافت، حد اكثر تا يك ماه پس از آن اقدام به خريد زمين نموده است و كليۀ مبالغ فوق بعنوان بخشى از قيمت زمين پرداخت گرديده است و ما بقى از طريق ديگر تأمين شده است حال در اين زمينه سؤالاتى مطرح است كه مستدعى است ما را از راهنمايى‌هاى خود بهره‌مند سازيد:
آيا به هر يك از عزيزانى كه در طول اين يك ماه (فاصله سپرده‌گذارى تا خريد زمين) سال خمسى آنها فرا رسيده است خمس تعلق مى‌گيرد يا خير؟
با توجه به اينكه هنوز سند زمين تحويل اعضاء نشده و امكان دريافت موجودى و انصراف اعضاء براى آنان محفوظ مى‌باشد آيا اگر هر يك از اعضاء در طول اين زمان به سال خمسى خود برخورد نمايد پول مذكور آنها متعلق خمس خواهد بود يا
خير؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه از وقت بدست آوردن پول سال گذشته خمس لازم است، اگر قبل از خريد زمين بر پول سال گذشته و بعد آن را براى خريد زمين صرف نموده‌اند خمس آن پول را بايد بپردازند و اگر قبل از گذشت سال بر پول با آن زمين خريده‌اند در فرض سؤال كه در سال تهيه پول در آن ساكن نشده‌اند بايد خمس زمين را بپردازند، و اللّه العالم.
سؤال ٨٢٣ -شخصى روستايى مبلغى قرض نموده و يك قطعه زمين ساختمان خريده در شهر و تدريجا كسب و كار كرده و وسايل ساختمان را هم خريدارى نموده و زمين را به صورت ساختمان درآورده قرضش را هم پرداخت نموده و ساختمان مزبور از مايحتاجش هم اضافه مى‌باشد و هم بنا ندارد بفروشد با توجه به اينكه ساختمان با زمينش به مبلغ يك ميليون تومان خرج برداشته و امّا فعلا قيمتش چهار ميليون تومان مى‌باشد، آيا بايد خمس يك ميليون تومان خرج شده را بدهد و يا بايد خمس چهار ميليون تومان را بدهد؟ توضيحا بيان فرماييد.
جواب: بسمه تعالی- از خرج‌هايى كه براى زمين و ساختمان كرده آن مقدار را كه قرض كرده و بتدريج از درآمد بين سال قرض خود را اداء نموده، همان مبلغى را كه خرج كرده بايد تخميس كند و آنچه را كه از درآمد بين سال براى ساختمان و زمين خرج كرده، ما به ازاء آن را بايد به قيمت فعلى تخميس كند، مثلا اگر نصف يك ميليون را قرض كرده و به تدريج اداء نموده و نصف ديگر را از درآمد بين سال خرج كرده نسبت به نصف زمين و ساختمان همان نيم ميليون را كه قرض كرده تخميس كند كافى است و نسبت به نصف ديگر زمين و ساختمان بايد آن را به قيمت فعلى تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٨٢۴ -شخصى بعضى موارد را در بين سال خريدارى مى‌كند كه حتى يك بار هم مورد استفاده قرار نمى‌گيرد و دست نخورده باقى مى‌ماند (ولى خريد اين وسايل براى منزل است نه براى فروش آنها) ، و همچنين مواد غذايى كه در طول سال معمولا آخر سال اضافه مى‌آيد كه معمولا حساب كردن آنها مشكل است در اين گونه موارد چگونه عمل شود؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه مالى را كه خريده در سال تهيه در معرض حاجت بوده و اتفاقا مورد استفاده قرار نگرفته مثل لحاف و تشك يا ظروف و امثال آن كه در صورت وارد شدن مهمان مورد استفاده قرار مى‌گيرد خمس ندارد، و اگر در سال تهيه در معرض حاجت نبوده بايد تخميس شود، و نسبت به مواردى كه محاسبۀ آنها مشكل است مصالحه مى‌شود، و اللّه العالم.
سؤال ٨٢۵ -براى گرفتن وام مسكن از بانك مسكن، مى‌بايست مبلغ معيّن را به مدت مشخص در حساب پس‌انداز به نام گيرندۀ وام نزد بانك مسكن نگهداشت تا به شخص متقاضى وام تعلق گيرد. با توجه به اينكه چنانچه خمس به اصل پول پس‌انداز تعلق بگيرد، متقاضى نمى‌تواند وام بگيرد و مسكن براى خود و خانواده‌اش تهيه نمايد با اين وجود آيا خمس به پول پس‌انداز تعلق مى‌گيرد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- بايد خمس آن را و لو با دستگردان بپردازد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٢۶ -اگر چيزى را نياز داشته خريده اتفاقا تا سر سال خمس مصرف نشده، آيا خمس دارد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- اگر از لوازم زندگى باشد كه معمولا مورد نياز مى‌شود مثل لحاف و پتو و ظروف ولى اتفاقا مورد استفاده قرار نگرفت خمس ندارد، و در غير اين موارد خمس دارد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٢٧ -كسى كه سال خمس دارد و براى بعضى از اجناس هم سال على‌حده قرار داده: اوّلا به اين صورت اشكال دارد يا نه؟ و ثانيا اگر قبل از سال خمس يا قبل از سال خمس آن اجناس كه سال على‌حده دارد پولى بعنوان خمس بدهد كه هر وقت سال او شد و توجه نداشت خمس را پرداخت كرده باشد آيا جلوتر دادن اشكال دارد يا نه؟
جواب: بسمه تعالی- براى هر درآمد سال مستقل قرار دادن مانعى ندارد، و در مورد دوم اگر قبل از به دست آوردن ربح بعنوان قرض بدهد و بعد كه مال متعلق خمس شد بابت خمس حساب كند اشكالى ندارد، و نيز اگر بعد از به دست آوردن ربح و قبل از رسيدن سال به عنوان خمس بدهد مانعى ندارد، و اللّه العالم.
سؤال828 -حدود ٢٠ هزار تومان پول دارم كه با كار كردن بدست آورده‌ام، آيا به اين پول من كه مقدار ١۵ هزار تومانش در بانك و ۵ هزار تومانش در اختيار خودم است خمس برمى‌خورد؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه سال بر آن گذشته خمس دارد، بلى اگر براى مؤونۀ سالتان قرض نموده‌ايد مى‌توانيد آن قرض را از پول مزبور كسر نموده و بقيه را تخميس كنيد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٢٩ -سيد فقيرى است كه در خانه هيچ ندارد و به مخارج زندگى و زن و بچه هم نمى‌رسد، آيا خمس دادن به اين سيد اجازۀ مجتهد لازم است يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه سهم امام را براى مرجع تقليد فرستاديد، مى‌توانيد سهم سادات را به سيد فقير متديّن مذكور كه متجاهر به فسق نباشد بدهيد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٣٠ -حكم اداى خمس در خصوص معادن دولتى را بفرماييد؟
جواب: بسمه تعالی- در معادن دولتى خمس واجب نيست، و اللّه العالم.
سؤال ٨٣١ -لطفا بفرماييد آيا به پولى كه شخص براى خريد منزل پس‌انداز مى‌كند خمس تعلق مى‌گيرد؟ آيا به پولى كه در حساب شركت اتومبيل‌سازى واريز شده است و در ماه به آن سود تعلق مى‌گيرد، خمس دارد؟
جواب: بسمه تعالی- بايد خمس آن پول را كه پس‌انداز مى‌كند بدهد، و همچنين به اصل پول و سود شركت خمس تعلق مى‌گيرد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٣٢ -آيا با شخصى كه سالها قبل خمس داده است و چندين سال است كه ديگر خمس نمى‌دهد و چيزى به خاطر نمى‌آورد، مصالحه مى‌شود؟
جواب: بسمه تعالی- در صورتى كه خمس به مالش تعلق گرفته و مقدارش مشكوك است، با شخص مصالحه مى‌شود، و اللّه العالم.
سؤال ٨٣٣ -آيا مى‌توان زمان سال خمس را تغيير داد؟
جواب: بسمه تعالی- اگر منافع تا آن زمان را تخميس كند مى‌تواند آن زمان را سال خمسى جديد خود قرار بدهد، و اللّه العالم.
سؤال834 -دو سال پيش براى تهيۀ مسكن به تعاونى مسكن يكى از نهادهاى دولتى پول واريز نموده‌ام، خود تعاونى زمين را خريده و مشغول به ساخت آن هستند:
الف) آيا آن پول جزء مؤونۀ سال محسوب مى‌شود يعنى تبديل به مؤونه شده است يا خير؟ ب) آيا خمس دارد؟
جواب: بسمه تعالی- پول مذكور در صورتى كه در همان سال در خانه ساكن نشده‌ايد از مؤونه نيست و خمس دارد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٣۵ -آيا پولى كه در ايام تبليغ مثل ماه مبارك رمضان براى طلبه و مبلغين از طرف مردم مى‌دهند اين تبليغ براى آنها كسب حساب مى‌شود و بايد خمس آن را پرداخت كند يا هديه محسوب مى‌شود و خمس ندارد؟
جواب: بسمه تعالی- اگر مبلّغ قراردادى است و منبر رفتن حرفۀ اوست، خمس دارد؛ و اگر بدون قرارداد كسى به او هديه‌اى از مال خودش داد، در صورتى كه پرارزش باشد و سال بر آن بگذرد خمس دارد و الاّ خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٣۶ -اگر سيّد سنّى يا زيدى مذهب و يا مذاهب ديگر غير از اثنا عشرى باشد مى‌توان به او سهم سادات داد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- بايد سيدى كه سهم سادات به او داده مى‌شود شيعۀ اثنا عشرى متديّن باشد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٣٧ -كسى باقى بر تقليد مجتهد ميت با اجازۀ مجتهد زنده مى‌باشد، بيان فرماييد او بايد به چه كسى خمس بدهد؟
جواب: بسمه تعالی- بايد به مجتهدى كه در مسألۀ بقاء بر تقليد به او رجوع كرده و بر اساس فتواى او به تقليد ميت باقى مانده بپردازد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٣٨ -زمينى دارم كه ساختمان مى‌خواهم بسازم، بفرماييد تكليف خمس اين جانب چگونه است؟
جواب: بسمه تعالی- خمس زمينى را كه از غير ارث به دست آورده بايد بپردازد و آنچه را از درآمد سال صرف زمين و ساختمان كرده به همان نسبت خمس آن را از قيمت فعلى زمين و ساختمان بپردازد و آنچه را پس از گذشت سال بر پول آن ساخته يا خريده خمس همان پول را بدهد، و اللّه العالم.
سؤال ٨٣٩ -شخصى براى اينكه پسرانش ازدواج كنند و مسكن داشته باشند يك زمين براى ساخت مسكن مى‌خرد و در طول يك سال نمى‌تواند ساختمان بسازد، آيا آن زمين خمس مى‌گيرد؟
جواب: بسمه تعالی- زمين مذكور خمس دارد، و اللّه العالم.
سؤال ٨۴٠ -من هنوز در زندگى استقلال ندارم يعنى در تحت نظر پدرم و به دستور ايشان كار مى‌كنم و مخارج زن و بچه‌ام و خودم به دست پدرم انجام مى‌گيرد، بنابراين گاهگاهى به سبب جايزه و هديه و. . . از دست خود پدرم يا كس ديگر جمع مى‌كنم و سال از او مى‌گذرد، آيا خمس آن بر من واجب است يا خمس ندارد؟
جواب: بسمه تعالی- اگر مجموع هداياى پدر در آن سال ارزش قابل توجهى نداشته باشد خمس ندارد، و نسبت به هداياى ديگران نيز اگر ارزش قابل توجهى نداشته باشد خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٨۴١ -شخصى تا سال معيّن خمس داده و از آن سال به بعد خمس نداده و داراى گوسفند و دو زمين كشاورزى و مسكن است، طريقۀ محاسبۀ خمس را بيان فرماييد؟
جواب: بسمه تعالی- هر چه از آن سال به بعد اضافه شده از حيواناتى كه سرمايۀ زندگى اوست يا زمين كشاورزى يا چاق شدن گوسفندان و امثال آنها خمس دارد، و مسكنى كه با درآمد همان سال خريده خمس ندارد، و اللّه العالم.
سؤال ٨۴٢ -شخصى داراى موتور آب و زمين كشاورزى است كه همه را تخميس نموده است، ولى چون موتور آب فرسوده شده و قدرت آبيارى زمين را ندارد، مى‌خواهد علاوه بر مبلغ فروش اين موتور آب، مبلغى هم اضافه نمايد تا بتواند موتور آب جديدى خريدارى نمايد، بفرماييد كه آيا اين مبلغ اضافه بايد تخميس شود يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- در صورتى كه همۀ حاصل مزرعه يا قسمت عمدۀ از آن را مى‌فروشد مبلغ اضافه را بايد تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال843 -درختى كه در زمين مرطوب خود به خود مى‌رويد و بعد از چند سال محصول مى‌دهد، حكم خمس آن چگونه است؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه در ملك خود شخص باشد خمس دارد؛ و اگر در ملك خودش نيست، تا وقتى كه در زمين مباح است خمس ندارد، و اگر ميوه يا چوبى كه ماليّت دارد از آن جدا كند و صرف مخارج سالش نشود خمس دارد، و اللّه العالم.
سؤال ٨۴۴ -كتابهايى دارم كه با سهم امام عليه السّلام و پول غير سهم امام عليه السّلام خريده‌ام، اين كتابها در چه صورت مورد خمس قرار مى‌گيرند؟
بسمه تعالى-اگر از ربح سالهاى گذشته خريده باشيد كه خمس آن ربحها را نداديد بايد خمس را به قيمت خريد بدهيد، امّا اگر از ربح سال خريده باشيد در صورتى كه در سال خريد احتياج به آن كتاب نداشته‌ايد بايد به قيمت فعلى خمس آن را بدهيد، و اللّه العالم.
سؤال ٨۴۵ -كشاورز كه درختكارى مى‌كند و بعد از پنج سال قطع مى‌كند و بعضى چوبها را براى پختن غذا و لوازم گرم كردن مثل بخارى و حمام و غيره استعمال مى‌كند و بعضى چوبها را در سقف خانه استفاده مى‌كند، آيا بر اينها خمس تعلق مى‌گيرد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه آنچه را صرف سوخت مى‌كند ماليّت نداشته باشد خمس ندارد و بقيّه را بايد تخميس كند، و اللّه العالم.
سؤال ٨۴۶ -اين جانب قالى‌باف مى‌باشم و چندين سال است مشغول به اين حرفه هستم، حكم خمس امسال و سال گذشتۀ من چگونه است؟
جواب: بسمه تعالی- آن مقدار از فرش كه سال قبل بافته‌ايد بايد آن را تخميس كنيد، و چنانچه تخميس نكرده و با آن وسايل خانه خريده‌ايد خمس آن مقدارى را كه سال قبل بافته شده بايد بپردازيد، و اللّه العالم.
سؤال ٨۴٧ -منفعتى كه به دست انسان مى‌آيد و آن را به كسى قرض مى‌دهد ولى قرض‌گيرنده از يك سال بيشتر نگه مى‌دارد به سبب تنگدستى يا غير تنگدستى و بعد از يك سال و چند ماه به قرض دهنده مى‌پردازد، آيا خمس اين به قرض دهنده واجب مى‌شود يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه قبل از تمام شدن سال قرض بدهد و احتمال مى‌دهد كه قرض‌گيرنده پرداخت نمى‌كند هر زمانى كه پرداخت آن را تخميس كند، و اگر بعد از تمام شدن سال قرض بدهد بايد خمس آن را بدهد، و اللّه العالم.
سؤال ٨۴٨ -داماد حقير سيّد است و فقير و اجاره‌نشين مى‌باشد، آيا مى‌توانم از سهم سادات به ايشان بپردازم؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه داماد شما سيد فقير متديّنى است مى‌توانيد از سهم سادات به ايشان بدهيد، و اللّه العالم.
سؤال ٨۴٩ -كسى كه در دادن خمس عمدا بى‌اعتنايى مى‌كند، بقيۀ اعمال او از قبيل نماز و روزه و غيره چگونه است؟ آيا بقيۀ اعمال ايشان در درگاه خداوند قبول مى‌شود يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- چنانچه بخواهد اعمال ديگرش قبول شود بايد خمس مالش را بپردازد، و اللّه العالم.
سؤال ٨۵٠ -در سال ١٣۵٧ يكصد هزار تومان سود نمودم و سال بعد ۶٠ هزار تومان ضرر كردم،آيا اين ضرر را مى‌توان از آن سود كسر نمايم؟
جواب: بسمه تعالی- ضرر سال بعد از سود سال قبل كسر و جبران نمى‌شود، و اللّه العالم.
سؤال ٨۵١ -آيا مكلّف به خمس مى‌تواند تمام مازاد بر مؤونۀ سال فعلى خود را-هر چه به آن خمس تعلق مى‌گيرد-بعنوان سرمايه حساب نموده پايه قرار دهد و در سال آينده مازاد مؤونۀ خود را كه از سرمايۀ سال قبل اضافه آمده است حساب نموده خمسش را دهد يا خير؟
جواب: بسمه تعالی- اگر سالش رسيده بايد خمس سرمايه را بدهد و سپس مخمّس را پايۀ سال ديگر قرار دهد و چنانچه قبل از آنكه از حصول ربح يك سال بگذرد به اندازۀ مؤونه تا آخر سال ربح را مى‌تواند سرمايه قرار دهد، و آن مقدار سرمايه خمس ندارد، و اللّه العالم.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
