دريافت حقوق از شرکتي که رشوه مي دهد
سؤال: دریافت حقوق از شرکتی که رشوه به دیگران میدهد چه خکمی دارد؟ من در شرکتی کار می کنم که برای برنده شدن در مناقصات رشوه می دهد. آیا حقوق من حلال ایت؟
جواب: حقوق شما اشكال ندارد.
انجام کارهاي مستحبي در ساعت اداري
سؤال: لطفاً نظر شرعي خود را در مورد خواندن نماز قضا (براي خود، پدر و مادر يا ....)، نماز مستحبّي، قرائت قرآن كريم، دعا و زيارت بين يا بعد از نماز ظهر و عصر در محيط اداره و در ساعات اداري مرقوم فرماييد.
جواب: كليه آنچه نوشته‌ايد و هر چه كه مانع كار در ساعات اداري باشد جايز نیست و ضمان آور هم مي‌باشد.
دريافت قرض از امور اداري ميان ماه
سؤال: آيا مديري كه در يكي از ارگان‌هاي دولتي كار مي‌كند و حقوق اضافه كاري خود را از قسمت مالي زير مجموعه خود به طور ماهانه دريافت مي‌كند، مي‌تواند در اواسط ماه و يا مواقع ضروري، مبلغي را از مسئول مالي خود به عنوان قرض دريافت كند و آخر ماه پرداخت نمايد؟ و اگر مديري اين كار را انجام دهد حكم آن چيست؟
جواب: اشكال ندارد.
استراحت شبانه در ساعت کار
سؤال: در محيط كار ما در پالايشگاه رسم بر اين شده كه افراد شيفت شب‌كار، به صورت نوبتي استراحت كنند يعني به دو گروه تقسيم مي‌شوند و هر گروه به مدّت سه ساعت استراحت مي‌كند، با توجّه به اينكه اين عمل خلاف قوانين پالايشگاه مي‌باشد و اگر كسي را در خواب بگيرند اخراج مي‌كنند و اين عمل بدون اطّلاع مسئولين بالاتر انجام ميگيرد، در حالي كه خوابيدن در شب شايد نياز هر فرد باشد و ما با همين قوانين (بيدار بودن شيفت شب) استخدام شده‌ايم. آيا مي‌توانيم به صورتي كه گفته شد در شب استراحت كنيم؟ اگر كارفرما بطور كامل به تعهّدات خود عمل نكند آيا ما موظّف هستيم به تعهّدات خود در برابر كارفرما بطور كامل عمل كنيم؟
جواب: تعهّدات و قراردادها بايد با هماهنگي قوانين باشد و (افراد غير مسئول بخواهند در پالايشگاه قانون يا قرارداد وضع كنند جايز نيست) ــ(جايز نيست افراد غير مسئول در پالايشگاه قانون يا قرارداد وضع كنند.)ــ
اشتباه در اخذ پول از مراجعيت ادارات
سؤال: در يك اداره دولتي، كارمندي توسّط يك ماشين حساب وجوه دريافتي از مشتريان را محاسبه و به حساب دولت واريز مي‌كند، آن ماشين حساب گاهي اشتباه مي‌كرده و كارمند هم اين مسأله را نمي‌دانسته و پس از چند ماه متوجّه مي‌شود، ولي دولت پولهاي اضافي را مسترد نمي‌نمايد، آيا كارمند ضامن است؟
جواب: كارمند ضامن است ولي اخلاقاً اگر رئيس جبران نمي‌كند صاحب پول مراعات آن كارمند غير مقصّر را بنمايد.
اخذ حق ماموريت
سؤال: اينجانب در اداره‌اي كار مي‌كنم كه مسئول مافوق، ما را به مأموريت بيست روزه به تهران مي‌فرستد در حالي كه اين مأموريتها هيچگونه توجيهي ندارد، و مي‌گويند ما مي‌خواهيم يك راه درآمدي (حق‌ّ مأموريت) براي شما باشد، آيا گرفتن اين پولها اشكال ندارد؟
جواب: اگر مدير متديّن باشد و عقيده به نظام داشته باشد، رفتن به مأموريت و گرفتن حقوق زائد اشكال ندارد.
اخذ خانه سازماني در صورت عدم نياز
سؤال: اگر در يك اداره دولتي بخواهند به كاركناني كه خانه ندارند خانه بدهند (با تخفيف و اقساط)، اگر كسي كه خانه دارد مبادرت به گرفتن خانه كند در حالي كه از بسياري از كاركنان آن اداره در مضيقه خانه قرار دارند و بي‌خانه مي‌مانند، آيا گرفتن خانه جايز است؟
جواب: جايز نيست.
پرداخت اضافه حقوق توسط مديران دولتي
سؤال: آيا رؤسا و مسئولين ارگانها و ادارات دولتي يا موسّسات غير دولتي مي‌توانند اضافه بر حقوق، چيزي از بيت المال به كارگران و كارمندان ببخشند؟
جواب: اگر اجازه داشته باشند جايز است.
خذ هديه از فروشنده توسط کارپرداز
سؤال: مسئول خريد يكي از سازمانهاي دولتي هستم، وقتي چيزي را از مغازه مي‌خرم بعد از آنكه سعي كرده‌ام تا با قيمت مناسب بخرم، مغازه‌دار مبلغي را به من پس مي‌دهد، آيا اين پول را كه بعد از خريد و دادن فاكتور، به من داده مي‌شود مالك آن مي‌شوم يا اينكه سازمان مربوطه مالك آن است؟
جواب: اگر هديه باشد مربوط به شماست و اگر تخفيف باشد مربوط به سازمان است.
مطالعه در اوقات بيکاري در ساعت کار
سؤال: آيا كارمندان دولت مجازند در ساعات اداري روزنامه، كتاب و امثال آن مطالعه نمايند؟ حقوق اين افراد چه صورتي دارد؟
جواب: اگر بيكار هستند اشكال ندارد ولي اگر كار دارند علاوه بر اينكه حرام است حق‌ّ گرفتن حقوق آن ساعاتي را كه مطالعه كرده‌اند، ندارند.
عمل به دستورات غيرقانوني مسئولين
سؤال: در بعضي موارد مسئولين ادارات به افراد زيردست خود دستورات غير قانوني و خلاف شرع مي‌دهند كه چه‌بسا عمل به اين دستورات موجب تضييع حق‌ّ مراجعين و يا وارد شدن خسارت به مراجعين مي‌گردد، آيا مأمور موظّف به اجراي اين دستور العمل مي‌باشد؟
جواب: بايد به آن دستور عمل نكند.
تاخير و تعجيل در ساعت اداري
سؤال: بعضي از كارمندان دولت ديرتر از ساعت اداري در محل كار حاضر مي‌شوند و يا زودتر از ساعت مقرّر محل كار را ترك مي‌كنند، و بعضاً اين دير آمدن يا زود رفتن را جزو مرخّصي ماهانه خود قرار مي‌دهند، آيا چنين كاري مجاز است؟ حقوقي كه در قبال آن مي‌گيرند چه صورتي دارد؟
جواب: اگر با اجازه مسئولين باشد كه حق‌ّ چنين اجازه‌هايي را داشته باشد، اشكال ندارد.
گزارش خلاف کارمند
سؤال: اگر كسي در ارگاني مرتكب خلافي شود و كسي اطلاع پيدا كند، آيا اين شخص مطّلع مي‌تواند اين خلاف را در شوراي ارگان مربوطه مطرح نمايد و موجب آبرو ريزي او شود؟
جواب: جايز نيست مگر اينكه مطرح نكردن، مفسده بزرگي داشته باشد.
تشکيل جلسه قرآن در ساعت کار
سؤال: تشكيل كلاس و جلسات قرآن، در ساعات كاري ادارات چه صورتي دارد؟
جواب: جايز نيست.
معاينه بدني در بدو استخدام
سؤال: يكي از مراحلي كه يك كارخانه براي استخدام نيرو عمل مي‌كند معاينه بدني است كه قسمتي از آن ، معاينه عورت است كه مي‌بينند و گاهي هم دست مي‌گذارند اگر شخصي با اين كه مي‌دانسته اين كار خلاف شرع مي‌باشد ولي به دليل بيكار بودن حاضر شده اين مرحله كه كشف عورت مي‌باشد را انجام دهد تا از سلامت عورت او توسّط پزشك معاينه كننده اطمينان حاصل شود، آيا اين كار گناه بوده است و اگر گناه بوده است حقوقي كه فعلاً ميگيرد آيا حلال است يا شبهه ناك يا حرام؟
جواب: اگر ضرورت باشد اشكال ندارد و اگر ضرورت نباشد كار حرام است ولي بعد از آن استخدام و گرفتن حقوق اشكال ندارد.
حقوق و اضافه کار
سؤال: احتراماً به عرض مي‌رسانم اينجانب از نيروهاي رسمي یکی از ارگانهای دولتی می باشم كه در يكي از مراكز تحقيقات صنعتي آن مشغول به كار هستم و در هر روز 10 تا 12 ساعت كاري را مي‌گذرانم (7 ساعت كار رسمي و 5 ساعت اضافه كاري)، بنده علاوه بر حقوق رسمي، ماهانه مبلغي را بابت اضافه كاري دريافت مي‌كنم.
1) در طول اين دوازده ساعت، بعضاً در صبح يا بعد از ظهر اوقاتي پيش مي‌آيد كه كار در دست اقدام به اتمام مي‌رسد و لحظات يا ساعاتي را در انتظار دريافت كار جديد از مافوق بسر مي‌برم و بنده در اين اوقات بدون كاري، به مطالعه و تحقيقات علمي جهت افزايش يا رفع كمبود سطح دانش فنّي مشغول مي‌شوم.
2) به لحاظ اهمّيّت زماني انجام كار و با توافق مسئول ذي ربط، يك يا چند روز متوالي پيش مي‌آيد كه كار تا دير وقت ادامه پيدا مي‌كند و در نتيجه باعث افزايش ساعات اضافه كاري مي‌شود.
3) بعضي از روزها، چه در وقت ساعات كار رسمي و چه در وقت مربوط به ساعات اضافه كاري، طوري مي‌شود كه اكثر پرسنل بيكار مي‌مانند.
4) بنده به خاطر افزايش يا تكميل ساعات اضافه كاري كارهايي را كه فرداي آن روز مي‌شود انجام داد امروز در وقت اضافه كاري انجام مي‌دهم و يا در بعضي از وقت‌هاي اضافه كاري كه كار وجود ندارد به مطالعه جهت افزايش يا رفع كمبود دانش فنّي مشغول مي‌شوم تا در پيشرفت هر چه بيشتر كار مركز مفيد واقع شود.
با توجّه به نكات چهارگانه فوق خواهشمند است حضرت عالي نظر مبارك خود را در مورد حقوق رسمي و حقوق مربوط به اضافه كاري بنده كه تا به حال دريافت مي‌كردم و مي‌كنم از نظر حلال و حرام مرقوم فرماييد.
جواب: حقوق رسمي و حقوق اضافه كاري شما بنا بر آنچه نوشته‌ايد اشكال ندارد.
استفاده از حقوق شوهر اول متوفي پس از ازدواج دوم
سؤال: زني هستم 62 ساله كه بعد از فوت شوهرم كه در سن‌ّ چهل سالگي خودم به رحمت ايزدي پيوست و بازنشسته ارتش بود و با وجود چند فرزند صغير كه داشتم و مستمرّي كه از حقوق شوهرم دريافت مي‌كردم امرار معاش نمودم تا اينكه كليه فرزندانم همسر اختيار نمودند و خود به علّت تنهايي و نداشتن سرپناهي و اصرار فاميل در سن‌ّ 52 سالگي شوهر دوّم اختيار نمودم كه بازنشسته شركت ملّي نفت بود و چون نگران زندگي جديد بودم ازدواج دوّم را به مبادي ذي‌ربط اطّلاع نداده و حقوق شوهر اوّل را همچنان دريافت نمودم (دو جلد شناسنامه داشتم) و حقوق دريافتي را بيشتر به فرزند كوچكم كه از بضاعت مالي خوبي برخوردار نبود مي‌دادم و اندكي را پس انداز مي‌نمودم، شش و نيم سال كه از ازدواج دوّم گذشت به دليل اعتقاد به فرائض ديني و عمل جرّاحي قلب كه برايم پيش آمد و او از پرداخت هزينه درمان خودداري مي‌نمود اختلافاتي به وجود آمد و او را ترك نمودم بدون طلاق و تا زمان فوت او كه چهار سال طول كشيد هيچ گونه نفقه‌اي دريافت ننمودم و از حقوق شوهر اوّل زندگي خود را مي‌گذراندم. استدعايي كه از حضرت عالي دارم اين است كه حقير را راهنمايي نماييد:
اوّلاً) قانوناً و شرعاً مي‌توانم از مستمرّي و بيمه وارث شوهر دوّم استفاده نمايم يا خير؟
ثانياً) آيا حقوقي كه از دولت بابت شوهر اوّل (با توجّه به ازدواج دوّم و وضع روحي و اخلاقي همسرم) گرفته‌ام حلال بوده يا خير؟ و اگر نبوده حال چه اقدامي مي‌توانم انجام دهم كه شرعاً دچار عذاب آخرت نشوم و قانوناً مشكلي نداشته باشم؟
جواب: گذشته‌ها گرچه گناه كرده‌ايد ولي گذشته است از اين به بعد از مستمرّي و بيمه يكي از شوهرها استفاده كنيد و جبران گذشته‌ها را با توبه به درگاه خداوند بنماييد.
خريد نسيه با پول نقد سازمان
سؤال: براي خريد لوازم سازمان به بازار مي‌روم، مقداري رنگ خريده‌ام، پول آن را از سازمان گرفته‌ام ولي به فروشنده چك داده‌ام، قيمت نقدي و نسيه آن تفاوتي ندارد، نظر مبارك در اين مورد چيست؟
جواب: اگر با توافق سازمان باشد اشكال ندارد.
اجراي مقررات راهنمايي و رانندگي
سؤال: انجام اعمالي مانند عبور از چراغ قرمز يا پارك دوبله و مانند آن كه غير قانوني است، چه حكمي دارد؟
جواب: مراعات قوانين جمهوري اسلامي واجب است بلكه نظير مثال‌هايي كه زديد در هر مملكتي و در هر نظامي لازم المراعات است
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
