١ – فراموش شدن طواف نساء توسط نائب
سؤال: نایب برای شخص زنده حج بجا می آورد ولی طواف نساء را فراموش می کند آیا منوب عنه نیز باید از محرمات اجتناب کند؟
جواب: اجتناب منوب عنه لازم نیست.
٢ – موافقت ورثه با انجام حج برای میت غیر مستطیع
سؤال: اگر کسی به نیابت از متوفی با فیش باقی مانده از او ، حج برود بعد بفهمند که متوفی مستطیع نبوده، آیا کسی که به حج رفته مدیون بقیه وراث است؟
جواب: در صورتی که با موافقت بقیه رفته مدیون نیست.
٣ – نیابت دختر و همسر
سؤال: مردى براى انجام حج وصیّت کرده است، آیا دختر و یا همسر او هم مى توانند به نیابت از او حج بجا آورند؟
جواب: اگر شخص معیّنى را در وصیّتنامه قید نکرده باشد دختر و یا همسر او هم مى توانند نیابت کنند.
٤ – انجام حج پدر و مادر به نیابت خود
سؤال: پدر یا مادرى براى حج ثبت نام کرده و قبل از فرا رسیدن نوبت، فوت نموده، و نسبت به انجام حجّ خویش وصیّتى نکرده است. با وافق ورثه یکى از فرزندان براى انجام حجّ نیابتى انتخاب مى شود، در حالى که این فرزند تمام شرایط استطاعت، غیر از استطاعت طریقى، را دارد (یعنى ثبت نام نکرده، و باید از فیش پدر یا مادر استفاده کند) لطفاً بفرمائید:
الف) این فرزند براى خود حج بجا آورد، یا براى آنها؟
ب) چنانچه تخلّف کند و بدون هماهنگى با ورثه به نیّت خود حج بجا آورد، آیا حجّ او صحیح است؟
جواب: باید براى پدر یا مادر که از فیش آنها استفاده مى کند حج بجا آورد; مگر این که با ورثه توافق کند که براى پدر یا مادر حجّ میقاتى خریدارى کند، و براى خود حجّ واجب بجا آورد.
حجّ او صحیح و کفایت از حجّ واجب مى کند، ولى اوّلا گناه کرده، و ثانیاً باید تمام پول فیش را به قیمت روز برگرداند، تا ورثه درباره حجّ پدر یا مادر تصمیم بگیرند.
٥ – کسی که پس از قرارداد نیابت خدمه کاروان شود
سؤال: اگر شخصى قرار داد نیابت حج را ببندد، بعد به او پیشنهاد شود که به عنوان خدمه به حج مشرّف شود، حج را براى چه کسى باید انجام دهد؟ براى خودش، یا به عنوان نیابت؟
جواب: باید حج را فقط به قصد نیابت انجام دهد، ولى اگر اجیر نشده در حکم مستطیع است و حجّ او حجّ واجب محسوب مى شود.
٦ – عدم لزوم عمل بر طبق فتوای مرجع منوب عنه
سؤال: آیا بر نایب واجب است که طبق فتواى مرجع تقلید منوب عنه اعمال حج خود را انجام دهد، یا باید مطابق وظیفه خودش عمل کند؟
جواب: ملاک وظیفه خود اوست، ولى اگر به کیفیّت خاصّى اجیر شده، مثلا از او خواسته اند که بر طبق فلان فتوى عمل کند، باید طورى انجام دهد که هم آن کیفیّت خاص مراعات شود، و هم وظیفه اش انجام گردد.
٧ – عدم لزوم سوال از مرجع تقلید منوب عنه
سؤال: آیا در مسأله نیابت حج لازم است اجیر و مستأجر از یکدیگر سؤال کنند که مقلّد چه کسى هستند؟
جواب: لازم نیست، و اجیر مطابق تقلید خودش عمل مى کند.
٨ – نحوه نیت کسی که از طرف نایب وکیل در قربانی کردن شده
سؤال: کسى که حجّ نیابى انجام مى دهد اگر در قربانى، شخص دیگرى را وکیل کند، قربانى کننده، که نایبِ نایب است، چگونه نیّت نماید؟ آیا باید نیّت کند که به وکالت از سوى میّت قربانى مى کنم، یا به وکالت از سوى نایب میّت؟ و در هر صورت، آیا ذکر نام میّت هم لازم است؟
جواب: بردن نام میّت لازم نیست، بلکه کافى است نیّت کند که آنچه را بر عهده نایب است انجام مى دهد.
٩ – شک در نیت نیابت هنگام احرام
سؤال: نایبى پس از ورود به مکّه شک مى کند که آیا هنگام نیّتِ احرام، نیّتِ نیابت کرده یا نه؟ آیا باید به میقات برگردد و مجدّداً به نیّت منوب عنه مُحرم شود، یا حج براى خودش محسوب مى شود، و دیگر نمى تواند نایب باشد؟
جواب: در نیّت، گذراندن از ذهن لازم نیست. اگر انگیزه او از آمدن به مکّه و احرام نیابت بوده، عمل را به عنوان نیابت انجام مى دهد، ولى اگر از اوّل مردّد بوده به چه قصدى حج بجا آورد، مى تواند به نیّت اجمالى (یعنى همان نیّت موقع احرام) عمل خود را به اتمام برساند، ولى براى نیابت کفایت نمى کند.
١٠ – عدول از نیت پس از احرام
سؤال: شخصى در میقات محرم شده، و لبّیک مى گوید، سپس به فکر مى افتد که چون سفر دوّم اوست، براى پدر، یا مادر، یا یکى از خویشاوندان، حجّ تبرّعى انجام دهد. آیا مى تواند عدول کند، و دوباره به نیّت شخص مورد نظر محرم شود؟
جواب: اگر به احرام صحیح محرم شده نمى تواند نیّت را عوض کند; بلکه باید عملش را به همان نیّتى که در احرام داشته به انجام برساند.
١١ – عدول از نیت پس از احرام
سؤال: شخصى در میقات محرم شده، و لبّیک مى گوید، سپس به فکر مى افتد که چون سفر دوّم اوست، براى پدر، یا مادر، یا یکى از خویشاوندان، حجّ تبرّعى انجام دهد. آیا مى تواند عدول کند، و دوباره به نیّت شخص مورد نظر محرم شود؟
جواب: اگر به احرام صحیح محرم شده نمى تواند نیّت را عوض کند; بلکه باید عملش را به همان نیّتى که در احرام داشته به انجام برساند.
١٢ – انجام دو حج در یک سال
سؤال: آیا جایز است در یک سال اصالتاً از طرف خودم و نیابتاً از طرف دیگرى حج بجا آورم؟
جواب: در یک سال نمى توان بیش از یک حج انجام داد، ولى مى توان در هر ماه قمرى یک عمره مفرده بجا آورد.
١٣ – انجام یک عمره مفرده به نیابت از چند نفر
سؤال: آیا انجام یک عمره مفرده استحبابى به نیّت خود، و به نیابت تبرّعى از دیگران صحیح است؟
جواب: احتیاط آن است که آن را به نیّت خود بجا آورد، و هر مقدار از ثواب آن را که مى خواهد به دیگران هدیه کند.
١٤ – نیابت از چند نفر به صورت مشترک
سؤال: جنابعالى نیابت از چند نفر را به صورت مشترک جایز نمى دانید. آیا در این مساله بین اشتراک خود و دیگران، یا اشتراک چند نفر بدون خودش تفاوتى هست؟
جواب: صورت اخیر اشکال ندارد (البتّه در حج و عمره استحبابى).
١٥ – نیابت خدمه ای که قبل از طلوع آفتاب به مشعر برسد
سؤال: آیا نیابت خدمه اى که پیش از طلوع صبح به همراه خانمها به منى مى روند، ولى قبل از طلوع آفتاب خود را به مشعر رسانده، و وقوف رکنى مشعر را درک مى کنند، صحیح است؟
جواب: اگر لازم است با زنها به منى بروند گناهى نکرده اند، و چنانچه از ذوى الاعذار نبوده اند (یعنى عذرشان عارضى است)، در فرض سؤال نیابت آنها اشکال ندارد.
١٦ – انجام مستحبات حج توسط نائب
سؤال: کسانى که به جهت حجّ نیابتى به حج مشرّف مى شوند، علاوه بر اعمال واجب، چه مقدار از مستحبّات را باید به نیابت از منوب عنه انجام دهند؟
جواب: به مقدارى که معمول و متعارف در میان حجّاج است.
١٧ – نذر احرام قبل از میقات برای نائب
سؤال: زنى هستم که نیابتاً به حج مشرف شده ام آیا نذر احرام قبل از میقات براى من جایز است؟
جواب: مانعى ندارد.
١٨ – اجیر گرفتن توسط نائب
سؤال: آیا نایب حقّ نایب گرفتن دارد و در صورت انجام این عمل آیا میّت برىء الذّمّه مى شود؟
جواب: نایب حقّ نایب قرار دادن دیگرى را نداشته است ولى حجّ انجام گرفته صحیح است و میّت برىء الذّمّه شده است ولى نایب نسبت به پولى که گرفته مدیون است.
١٩ – عدم لزوم انجام طواف نساء برای نائب
سؤال: کسى که حجّ نیابتى انجام مى دهد علاوه بر طواف نسا که براى منوبٌ عنه به جا مى آورد آیا واجب است که براى خود نیز طواف نسا انجام دهد؟
جواب: واجب نیست.
٢٠ – نیابت از مستطیع در حال حیات
سؤال: پیرزنى هستم مستطیع، که به علّت کهولت سن توانایى انجام اعمال حج را ندارم. آیا مى توانم در حال حیات کسى را به نیابت خود به حج بفرستم، و حال آن که امید بهبودى در آینده نیز ندارم؟
جواب: باید نایب بگیرید.
٢١ – نیابت از شخص مریض در حال حیات
سؤال: اینجانب که به علّت کهولت سن و بالا بودن قندخون و بیماریهاى دیگر قادر به انجام فریضه حج نمى باشم، آیا مى توانم کسى را به نیابت از طرف خودم به حج بفرستم؟
جواب: اگر قبلا از جمیع جهات مستطیع بوده، و اقدامى براى انجام حج نکرده اید، واجب است نایب بفرستید، و اگر قبلا مستطیع نبوده اید، نایب گرفتن مستحبّ است.
٢٢ – نیابت خدمه کاروان از طرف والدین
سؤال: اگر کسى به عنوان خدمه یک بار به حج مشرّف شود و حجّ خویش را بجاى آورد، آیا مى تواند در سفر دوّم، که به همین عنوان مشرّف مى شود، به نیابت از پدر یا مادر متوفّایش حج بجا آورد؟ در چنین صورتى، آیا حج از عهده پدر و مادرش برداشته مى شود؟
جواب: مانعى ندارد، و حج براى آنها صحیح است.
٢٣ – حج نیابتی بدون اطلاع منوب عنه
سؤال: فرزندى اختیار تمام اموال پدرش را دارد، و پدرش نمى تواند حج بجا آورد. فرزند بدون اطّلاع پدر، شخصى را براى وى اجیر کرده و خودش نیز براى انجام حجّ خویش مشرّف شده است. آیا حجّ اجیر از سوى پدر صحیح است؟ اگر در مدینه قصد کند که همه مخارج اجیر را از مال خودش محاسبه کند، آیا اشکال برطرف مى شود؟
جواب: در فرض مزبور نیابت از طرف پدر صحیح نیست، مگر این که با اطّلاع و موافقت او باشد، و حج از طرف پدر واقع نمى شود، و فرقى بین دو صورت فوق نیست.
٢٤ – نیابت فرزند از پدری که قبلا مستطیع بوده
سؤال: شخصى قبلا مستطیع بوده و به حج نرفته، و اکنون هیچ گونه توانایى مالى جهت انجام حج ندارد، آیا فرزندش مى تواند به صورت مجّانى از طرف پدر حجّ نیابتى انجام دهد؟
جواب: نیابت در حجّ واجب از طرف انسان زنده صحیح نیست، مگر در صورتى که شخص از جهت پیرى یا بیمارى نتواند به حج برود، و از توانایى و خوب شدن وى تا آخر عمر مأیوس باشد.
٢٥ – نیابت از کسی که پس از عمره مفرده فوت شود
سؤال: فقها مى فرمایند: «نیابت از سوى کسى که بعد از استطاعت، به مکّه مشرّف شده، و پس از دخول در حرم فوت کرده، لازم نیست». حال اگر شخصى بعد از تمام کردن عمره تمتّع از دنیا برود، آیا در این صورت هم نیابت لازم نیست؟
جواب: نیابت لازم نیست.
٢٦ – ترک طواف نساء توسط نائب
سؤال: اگر نایب طواف نساء را بجا نیاورد، آیا فقط همسر بر او حرام مى شود، یا علاوه بر آن ذمّه اش نیز مشغول است، که حتّى اگر فوت کرده باشد باید از طرف او قضا کنند؟
جواب: ذمّه او مشغول است; باید خودش در حال حیات انجام دهد، و اگر نمى تواند نایب بگیرد.
٢٧ – رمی جمرات در شب توسط نائب
سؤال: شخصى جهت رمى جمرات نایب شده است. آیا مى تواند شبانه رمى نیابتى را انجام دهد؟ همچنین کسى که در تمام مناسک حج نایب شده، و از ابتدا مى دانسته که نمى تواند رمى کند، یا نمى تواند در روز رمى نماید، یا نسبت به رمى در روز کوتاهى مى کند، حکمش چیست؟
جواب: نایب باید اعمال اختیارى حج را انجام دهد، و اگر معذور باشد نمى تواند نایب شود. البتّه عذرهایى که به طور طبیعى گاه در حج پیش مى آید مانع نیابت نیست، و کسى که در رمى نایب شده باید در روز رمى کند. مسامحه و کوتاهى در رمى موجب بطلان نیابت نمى شود، هر چند در فرض سؤال جایز نیست.
٢٨ – انجام رمی جمرات در شب توسط زنان نائب
سؤال: فرموده اید: «رمى در شب دهم براى زنان جایز است، خواه توانایى رمى در روز را داشته باشند یا نه». آیا با این حال زنان مى توانند نایب شوند؟
جواب: نیابت آنها مانعى ندارد، و در شب رمى مى کنند.
٢٩ – رمی در شب برای مردی که از طرف زن نائب شده
سؤال: هرگاه مردى که قادر است رمى را در روز انجام دهد، نایب زنى در رمى جمرات شود، آیا مى تواند رمى زن را در شب انجام دهد؟
جواب: باید رمى را در روز انجام دهد.
٣٠ – ترتیب رمی جمرات برای کسی که از دیگری هم نیابت دارد
سؤال: کسى که به نیابت از دیگرى رمى جمره مى کند، آیا کافى است پس از رمى هر جمره براى خودش، به نیابت از دیگرى آن جمره را رمى کند، هر چند از چندین نفر نیابت داشته باشد؟ یا باید ابتدا هر سه جمره را به قصد خود رمى کند، سپس به نیّت هر یک از کسانى که از آنها نیابت کرده به شکل بالا عمل کند؟
جواب: هر دو صورت صحیح است.
٣١ – انجام عمره مفرده نیابتی بین عمره و حج تمتع
سؤال: آیا کسی که برای عمره تمتع محرم شده و وارد مکه می شود می تواند در فاصله عمره تمتع تا حج تمتع به نیابت نزدیکان خود که فوت نموده اند به مسجد تنعیم برود و از آنجا محرم شده و عمره مفرده نیابتی بجا آورد؟
جواب: نباید عمره مفرده به جا آورده شود و اگر به جا آورند صحت آن محل اشکال است ولی ضرری به عمره و حج تمتع نمی زند.
٣٢ – نیت طواف اعاده ای
سؤال: به کسی گفته شده باید طواف ها را دوباره انجام دهد. نائب او به چه نیتی باید از طرف او در طواف هایی که شک دارد و در طواف هایی که مطمئن است اشتباه بوده، آنها را انجام دهد؟
جواب: به نیت احتیاط انجام دهد.
٣٣ – نحوه نیت نائب در اعاده طواف
سؤال: به کسی گفته شده باید طواف ها را دوباره انجام دهد. نائب او به چه نیتی باید از طرف او در طواف هایی که شک دارد و در طواف هایی که مطمئن است اشتباه بوده، آنها را انجام دهد؟
جواب: به نیت احتیاط انجام دهد.
٣٤ – اشتباه در تطبیق منوب عنه در اعمال حج
سؤال: دائره امکان اشتباه در تطبیق عبادات تابع چه ضابطه ای است؟
اگر نائب بعد از انجام معظم اعمال حج تمتع مثلاً بعد از وقوف در عرفات متوجه شود که برای حج همان سال از طرف شخص دیگری قبلا اجیر شده است آیا باید اعمال را به نیابت از منوب عنهی که تاکنون عمل را به نیت او بجا آورده ادامه دهد یا اینکه میتواند اعمال حج همان سال را برای مستاجر قرار داده و اعمال حج را برای منوب عنه در سال دیگر بجا آورد؟
جواب: باید برای همان فردی که قصد کرده ادامه دهد.
٣٥ – نیابت خدمه با فرض خروج از حرم
سؤال: اگر خدمه حج تمتع در ماه ذلی القعده به مکه برسد و عمره تمتع انجام دهد و در ماه ذی الحجه به او گفته شود به جهت انجام کارهای کاروان به عرفات یا منطقه ای دیگر در خارج حرم برود آیا نیابت او اشکالی دارد یا خیر؟ و آیا باید دوباره محرم به مگه بازگردد؟
جواب: نیابت او اشکالی ندارد.
٣٦ – عدم کفایت عمره از حج تمتع نیابتی
سؤال: آیا حج میقات به نیابت از یک متوفی باید حتماً در حج تمتع انجام گیرد یا با حج عمره هم می توان انجام داد؟ چون در وصیت پدربزرگم آمده است تا حج میقات برای برادر مرحومش بجا آورده شود.
جواب: عمره کفایت از حج نمی کند.
٣٧ – اجیر گرفتن برای انجام حج از طرف فرد زنده
سؤال: کسی که زنده است آیا می تواند شخص دیگری را اجیر کند تا به جای او به حج برود؟
جواب: در صورتی که بیمار و عاجز و مأیوس از درمان باشد مانعی ندارد.
٣٨ – نماز طواف در عمره ای که به نیابت از چند نفر انجام می شود
سؤال: آیا در نیابت از چند نفر در یک عمره، یک نماز کفایت مى کند، یا مى بایست به تعداد منوب عنهم نماز طواف بجا آورد؟
جواب: یک نماز کافى است.
٣٩ – حج به نیابت از حضرت ولی عصر (ارواحنا فدا)
سؤال: آیا انجام حج به نیابت از حضرت ولى عصر عجل الله تعالى فرجه الشریف، با توجّه به این که معروف است خودشان در موسم حج تشریف دارند، جایز است؟
جواب: به امید مطلوبیّت اشکالى ندارد.
٤٠ – هزینه های حج نیاتی
سؤال: کسى که خود مستطیع نیست ولى پدرش ثبت نام کرده و الآن فوت کرده فیش بانکى او را به نام خود کرده و به نیابت او حج انجام مى دهد مخارج اعمال بعدى از جمله فراهم کردن ارز به عهده کیست؟ آیا از ثلث مال او مى تواند بگیرد؟
جواب: هرگاه پدرش در اوّلین فرصت استطاعت ثبت نام کرده و قبل از رفتن به حج فوت نموده،نیابت از او واجب نیست و تنها در صورتى که ورثه راضى باشند مى تواند حج به جا آورد و اما اگر قبلا مستطیع شده و در ثبت نام و رفتن به حج کوتاهى نموده، باید حجّ میقاتى براى او انجام بدهند مگر این که وصیّت کرده باشد که حجّ بلدى انجام دهند و اگر بتوانند فیش بانکى او را طبق موازین قانونى بفروشند با قسمتى از آن اجیر بگیرند احتیاط واجب آن است که چنین کنند.
٤١ – نیابت از کسی که در حرم فوت شده
سؤال: فقها مى گویند کسى که چندین سال بعد از استطاعت یا در اوّلین سال استطاعت به مکّه مشرف شده و بعد از دخول در محدوده حرم فوت شده نیابت براى او لازم نیست. حال اگر بعد از تمام کردن عمره تمتّع از دنیا برود هم نیابت لازم نیست؟
جواب: در صورتى که بعد از دخول در حرم با احرام فوت شده باشد یا بعد از عمره تمتّع، نیابت لازم نیست.
٤٢ – خروج از مکه پس از عمره تمتع در حج نیابی
سؤال: یکى از کارمندان سازمان حج به نیابت از شخصى، به مکّه مشرّف شده و ناچار است بعد از عمره تمتّع و قبل از حج از مکّه خارج شود و به عرفات برود. آیا لطمه اى به حج نیابى اش نمى خورد؟
جواب: ضررى به حج و نیابتش نمى زند ; ولى احتیاط آن است که در صورت امکان احرام حج ببندد و از مکّه خارج شود; امّا اگر احرام برایش موجب عسر و حرج است، لازم نیست.
٤٣ – نیت وکیل در قربانی در حج نیابی
سؤال: کسى که حج نیابى انجام مى دهد اگر در قربانى، شخص دیگرى را وکیل کند، قربانى کننده، که نایبِ نایب است، چگونه نیّت نماید؟ آیا باید نیّت کند که به وکالت از سوى میّت قربانى مى کنم، یا به وکالت از سوى نایب میّت؟ و در هر صورت، آیا ذکر نام میّت هم لازم است؟
جواب: بردن نام میّت لازم نیست، بلکه کافى است نیّت کند که آنچه را بر عهده نایب است انجام مى دهد.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
