انهار
انهار
امکانات سایت
مطالب خواندنی

فتاوای آیت الله العظمی بهجت (قدس سره)

بزرگ نمایی کوچک نمایی

زمان معين براى خمس دادن

سؤال1. شخص از چه زمانى بايد سال خمسى داشته باشد؟

جواب:  تاجر و كاسب و صنعت گر و مانند اين ها از وقتى كه شروع به كاسبى مى  كنند، يك سال كه بگذرد، بايد خمس آن چه را كه از خرج سالشان زياد مى  آيد بدهند، و كسى كه شغلش كاسبى نيست، اگر اتفاقا معامله  اى بكند و منفعتى ببرد، بعد از آن كه يك سال از موقعى كه فايده برده بگذرد، بايد خمس مقدارى را كه از خرج مالش زياد آمده بدهد.

 

ملاك در روز اوّل سال خمسى

سؤال2. اگر فردى در وسط روز اوّل سال خمسى مالى به او برسد، آيا اين مال جزو درآمد سال پيش است يا سال بعد؟

جواب:  مربوط به سال آينده است.

 

سال كسى كه درآمدى ندارد

سؤال3. كسى كه درآمدى ندارد يا اگر دارد به مخارج او كفايت نمى  كند، آيا لازم است سال خمسى قرار دهد؟

جواب:  لازم نيست.

چيزى كه سال از آن نگذشته

سؤال4. اگر از سال خمسى چيزى در دست شخص باشد، ولى هنوز يك سال از موعد آن نگذشته است. آيا خمس به آن تعلّق مى  گيرد؟

جواب:  چيزى كه سر سال خمسى از مؤونه اضافه بيايد تخميس مى  شود، مگر از مصاديق مسأله  ى 1400 رساله باشد و يا فايده  اى مستقل از ارباح كسب سال باشد كه بتواند سال مختصّ به خود داشته باشد.

 

كسى كه سال خمسى ندارد

سؤال5. كسى كه سال خمسى ندارد و مى  خواهد خمس اموالش را بدهد. آيا لازم است اوّلين سودى را كه به دست آورده، مبدأ سال خمسى خود قرار دهد و بقيه سودها و مخارج را با آن بسنجد؟ يا لازم نيست؛ بلكه فقط خمس اموالى را كه يقين دارد الآن خمس به آن ها تعلّق مى  گيرد پرداخت كند و اموالى را كه شك دارد خمس به آن ها تعلق مى  گيرد يا نه مصالحه نمايد و تاريخ مصالحه را اوّل سال خمسى خود قرار دهد؟

جواب:  وجه اخير صحيح است.

 

تغيير دادن سال خمسى

سؤال6. آيا مى  توان سال خمسى را تغيير داد و اگر كسى سود فاصله  ى سال اصلى و سال جديد را تخميس كند، آيا باز هم براى تغيير سال خمسى نياز به اذن حاكم شرع دارد؟

جواب:  همان مقدار حساب براى تغيير سال خمسى كافى است و هر وقت حساب خود را تسويه كرد، همان وقت ابتداى سال او مى  شود.

 

تقارن حقوق با سال خمسى

سؤال7. شخصى در يك تاريخ مشخّص حقوق مى  گيرد و همان تاريخ، آخرين روز سال خمسى او است. با سر رسيدن آن تاريخ آيا به حقوق همان ماه كه در واقع خرج ماه آينده است خمس تعلّق مى  گيرد؟

جواب:  حقوق ذكر شده از درآمد سال وصول آن است؛ مگر به نحوى مشمول مسأله  ى 1400 رساله شود كه ربح زايد از مؤونه  ى سال بر آن صادق نباشد.

 

دريافت حقوق ماه قبل بعد از فرارسيدن سال خمسى

سؤال8. در سر سال خمسى، قبل از دريافت حقوق ماه قبل، خمس مال خودم را محاسبه كرده و پرداخته ام و بعد از چند روز حقوق ماه قبل را گرفته ام، آيا اين حقوق مربوط به سال خمسى آينده است يا بايد همين سال محاسبه شود؟

جواب:  مربوط به سال آينده است.

 

محاسبه خمس اموال قبل از رسيدن سال خمسى

سؤال9. چند روز مانده به سر سال خمسى، خمس اموال را محاسبه كرده و پرداخته ام و همان موقع را سر سال خمسى جديد قرار داده ام، آيا حقوقى يا درآمدى كه در آن چند روز بعد به دستم مى رسد، جزو درآمد سال بعد است يا بايد حالا خمس آن را بدهم؟

جواب:  اگر وقت وصول آن حقوق هم بعد از آن روز محاسبه بوده، جزو درآمد سال بعد است.

 

خمس پولى كه قرض داده شده

سؤال10. مقدارى پول به كسى قرض دادم تا چند ماه قبل از فرارسيدن سال خمسى ام به من برگرداند، ولى او بعد از سال خمسى برگرداند و من در آن موقع كه قرار بود تحويل دهد (قبل از سال خمسى) براى مخارج زندگى ام، به آن پول نياز داشتم. آيا اين پول خمس دارد؟

جواب:  خمس ندارد.

سال خمسى طلاب علوم دينى كه سهم امام مصرف مى  كنند

سؤال11. آيا طلاب علوم دينى كه سهم امام ـ عليه  السّلام ـ مصرف مى  كنند وگاهى نيز از راه تبليغ درآمدى دارند بايد سال خمسى داشته باشند؟ اگر لازم است داشته باشند، اگر در آخر سال خمسى چيزى اضافه بيايد و نداند از كدام است (سهم امام يا درآمد تبليغى) تكليف چيست؟

جواب:  سال خمسى داشته باشند و هر چه اضافه آوردند بايد خمس آن را بدهند هر مالى كه باشد از قبيل مزد و حقوق و تدريس و... به نحو لزوم و در وجوه بنابر احوط.

 

كسى كه فقط چند سال قبل خمس اموال خود را داده است

سؤال12. شخصى خمس اموال خود را حساب كرده و پرداخته، ولى براى سال هاى بعد حساب خود را نگاه نداشته. بعد از چند سال مى  خواهد اموال خود را حساب كند، آيا خمسى كه قبلاً پرداخت كرده كسر مى  شود؟

جواب:  اگر از مخمّس خرج نموده، ظاهرا كسر نمى  شود و گرنه اضافه شده ى بر اموال او خمس دارد.

 

شخصى كه سال خمسى نداشته

سؤال13. شخصى كه سال خمسى ندارد و مى  خواهد براى خود سال خمسى قرار دهد و چند روز قبل مبلغى درآمد داشته آيا به اين پول خمس تعلق مى گيرد؟

جواب:  احتياطا بايد با حاكم شرع مصالحه كنند.

 

خمس مواد خوراكى كه در اواخر سال خمسى تهيه مى  شوند

سؤال14. شخصى كه سال خمسى دارد و مقدارى مواد خوراكى را اواخر سال خمسى (مثلاً دو ماه مانده به پايان سال) خريده است، اگر سر سال خمسى بخواهد خمس آن ها را بدهد براى تهيه آن ها در سال بعد براى خوراك خانواده با مشكل مواجه مى شود و آن قدر ندارد كه از نياز و خرج زندگيش زياد بيايد با توجه به اين كه از زمان خريد آن مواد خوراكى يك سال نگذشته است، آيا خمس آن ها واجب است؟

جواب:  خير، به مسأله  ى 1400 رساله مراجعه شود.

 

خمس حقوقى كه چند روز قبل از رسيدن سال خمسى دريافت مى  شود

سؤال15. كارمندى كه سال خمسى او رأس يكى از ماه  هاى شمسى است و به طور عادى حقوق او به زحمت تا پايان ماه كفاف مخارج او را مى  دهد، اگر حقوق خود را يك يا دو روز قبل از رسيدن سال خمسى دريافت كند، آيا بايد خمس آن را بپردازد؟

جواب:  خير، بنابر توضيحى كه در مسأله  ى 1400 رساله ذكر گرديده است.

 

تغيير سال خمسى

سؤال16. آيا مى  توان سال خمسى را تغيير داد؟ چگونه؟

جواب:  مى  توان آن را جلو انداخت و هر وقت تسويه حساب كرد، اوّل سال او حساب مى شود.

 

تعيين سال خمسى جداگانه براى حقوق هر ماه

سؤال17. حقوق بگيران و افرادى كه ماهيانه مبلغى به عنوان حقوق يا شهريه دريافت مى  كنند، آيا مى توانند براى هر حقوق دريافتى ماهيانه خود، سال جداگانه  اى قرار دهند؟ طلاب شهريه بگير چه طور؟

جواب:  بايد براى تمام اموال يك سال خمسى قرار دهند، با فرض اين كه يك درآمد عرفى مستمر حساب مى شود؛ به مسأله  ى 1388 رساله مراجعه شود.

شمسى يا قمرى بودن سال خمسى

سؤال18. آيا براى تعيين سال خمسى، بهتر است سال شمسى محاسبه شود يا قمرى؟

جواب:  جايز است دادن خمس را تا آخر سال قمرى، تأخير بياندازد و اگر براى دادن خمس زراعت و مانند آن، كه مطابق سال شمسى انجام مى شود، سال خمسى را شمسى قرار دهد، اشكال ندارد.

 

نحوه تعيين سال خمسى

سؤال19. آيا تعيين سال خمسى به اختيار خود شخص است يا بايد ابتداى شروع به كسب را ابتداى سال خود قرار دهد؟

جواب:  بايد از اوّلين درآمد آن حساب كند. (مسأله  ى 1384 رساله).

 

سال خمسى جداگانه براى هر درآمد

سؤال20. آيا انسان مى  تواند سال خمسى هر پولى را كه به دستش مى  رسد جداگانه قرار دهد؛ يعنى براى هر دريافت و درآمدى كه به دستش مى  رسد، يك سال خمسى جداگانه قرار دهد كه اگر آن پول در آن سال خرج نشد خمس آن را بدهد يا اين كه حتما بايد يك سال خمسى واحد براى همه درآمدها در همه ماه  ها و روزها داشته باشد؟

جواب:  اگر فقط يك رشته درآمد دارد، بايد يك سال خمسى قرار دهد، (مسأله  ى 1384 و 1388 رساله).

 

زمان محاسبه خمس چك مدت دار

سؤال21. چنان چه خريدار چك مدت دار بدهد كه پس از سه ماه وصول شود، براى محاسبه خمس آن زمان فروش ملاك است يا وقت وصول پول؟

جواب:  وقت وصول پول ملاك است.

خمس لوازم التحرير كه اواخر سال خمسى تهيه مى  شود

سؤال22. اگر سال خمسى كسى مثلاً پايان شهريور باشد، آيا لوازم التحريرى كه براى سال تحصيلى فرزندانش خريدارى كرده، خمس دارد يا نه؟

جواب:  به مسأله  ى 1400 رساله رجوع شود.

 

تعيين ساعت خمسى

سؤال23. آيا در سال خمسى تعيين ساعت خمسى نيز لازم است؟ و در صورت تعيين، اگر بعد از آن ساعت پولى به انسان برسد آيا جزو درآمد سال بعد محسوب مى  شود؟

جواب:  مناسب است ساعت آن هم معين باشد؛ لكن گذشت كه روز تسويه حساب، اوّلين روز سال جديد است.

 

فراموش كردن سال خمسى

سؤال24. در صورتى كه روز شروع سال خمسى را ندانم، ولى ماهش را بدانم، آيا مى  شود به دلخواه، يكى از روزهاى همان ماه را اختيار كنم؟

جواب:  بله، مى  تواند اوّل ماه را اختيار كند و غير آن هم مانعى ندارد.
  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات
  


پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.

کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -