نكول فرد چهارم از شهادت يا فوت وى
سؤال1588. اگر چهار شاهد زنا براى اداى شهادت حاضر شوند، ولى پس از شهادتِ سه نفر، فرد چهارم شهادت ندهد، آيا بر آن سه نفر حدّ قذف جارى مى شود؟
جواب: آن سه نفر محكوم به حدّ قذف مى شوند، مگر اين كه چهارمى پيش از ادا، وفات كند يا آن سه نفر اطمينان داشته باشند كه نفر چهارم هم شهادت مى دهد و امتناع نخواهد كرد، كه در صورت اطمينان شهود به عدم رجوع و به عدالت مقبوله و به عدم امتناع همه، مشكل است حدّ قذف براى آن كه مقبول الشّهاده است؛ بلكه عدم آن اقرب است و در رجوع بعد از حكم، خصوص راجع، محدود مى شود. (جامع المسائل، ج 5، ص 193)
سرقت خمر
سؤال1589. حكم ربودن خمر در صورت هاى زير چيست؟
1) مسيحى از مسيحى ديگر خمر مى ربايد.
جواب: حاكم شرع مى تواند آن ها را بر طبق مذهب خودشان الزام كند، اگر از اهل ذمه باشند.
2) مسيحى از مسلمان خمر مى ربايد.
جواب: مسلمان نمى تواند آن را مطالبه كند، زيرا ماليّت شرعيّه ندارد.
3) مسلمان از مسيحى خمر مى ربايد.
جواب: مسيحى حق مطالبه دارد و احتياط در تغريم غرامت براى مسيحى است، ولى حدّ سرقت ندارد.
انكار نزد قاضى صادركننده رأى بعد از اعتراف نزد ديگران
سؤال1590. در صورتى كه متّهم نزد نيروهاى انتظامى يا ديگر ضابطين دادگسترى و قاضى اوّل (قاضى تحقيق) به سرقت اقرار كند، ولى نزد قاضى صادر كننده ى رأى انكار كند، آيا جرم سرقت ثابت مى شود؟
جواب: ميزان اين است كه نزد قاضى اى كه حاكم است، اقرار او ثابت شود وگرنه سرقت ثابت نمى شود.
سرقت مال مسروقه
سؤال1591. در صورتى كه مال مسروقه را سارق ديگرى بربايد، آيا سارق دوّم مستحقّ حدّ سرقت يا تعزير مى باشد؟ حكم استرداد عين مسروقه در اين فرض چيست؟
جواب: سارق دوّم حدّ قطع ندارد و تعزير هم كه به حسب نظر حاكم است و از جهت غرامت مالى هم با بقاى عين استرداد مى شود و با عدم بقا، مالك به هركدام از سارق ها مى تواند رجوع كند.
عدم تداخل حدِّ كمتر از قتل در حدّ قتل
سؤال1592. درباره فردى كه محكوم به حدّ قتل و حدّ كمتر از قتل شده است، بفرماييد:
آيا حدود كمتر از قتل در حدّ قتل تداخل پيدا مى كند؟
جواب: تداخل نمى كند و بايد قبل از قتل به آن ها عمل شود.
قطع دست دزد پس از بى حسّى موضعى
سؤال1593. آيا مى توان دست دزد را قبل از بريدن، بى حسّى موضعى نمود تا درد و الم را كمتر درك كند؟ و آيا آن چه در حدّ سرقت وارد شده، قطع يد است يا قطع يد با درد و الم است كه شايد حكمت حكم باشد؟
جواب: مانعى ندارد، آن چه لازم است، فقط قطع دست است.
نحوه اجراى حكم شلاق و جواز استفاده از داروهاى بى حس ّ كننده
سؤال1594. 1) اجراى حكم شلاّق درباره محكوم به لمس و تقبيل محرّم، چگونه بايد باشد؟
جواب: در شدّت و خفّت ضرب، بايد حدّ وسط رعايت شود و صدق جلد كافى است، تشديد نيازمند دليل است.
2) گاهى اوقات محكومان به شلاّق، پس از اجراى حكم با استفاده از پماد يا ساير داروها، جلد را كالعدم مى كنند. آيا اشكال دارد؟
جواب: مانعى ندارد.
سقوط حدّ قوادى با توبه پيش از ثبوت جرم نزد حاكم
سؤال1595. آيا حدّ قوادى، در صورت توبه پيش از ثبوت جرم نزد حاكم، موجب سقوط حدّ است؟
جواب: حدّ از او ساقط مى شود، زيرا از خود زنا كه به توبه ساقط مى شود، بالاتر نيست.
ملاك تحقّق قوادى
سؤال1596. قوّادى دو نفر را جمع كرده است. يكى از آن دو از عمل خلاف پشيمان شده، ولى ديگرى به عنف با وى زنا يا لواط انجام داده است، آيا عمل قوّادى محقق شده است؟
جواب: ظاهرا قوّادى محقق شده و اگر آن ها را براى عمل خلاف، مانند تقبيل و غيره جمع كند نه براى زنا، ولى نوعا نتيجه ى كار منتهى به زنا مى شود، تحقّق قيادت داير مدار وقوع زنا است.
شرط تحقّق نتيجه در حدّ قوادى
سؤال1597. آيا در حدّ قوادى،نتيجه هم شرط است يا اگر قوّاد دو نفر را براى فعل حرام جمع كرد، ولى زنا يا لواط واقع نشد، مستحقّ حدّ نمى باشد؟
جواب: اين قصد قيادت است نه خود قيادت، پس استحقاق حدّ ندارد.
ميزان در صدق احصان
سؤال1598. حكم احصان درباره كسى كه مرتكب زنا شده است، در فروض زير چيست؟
1) زانى داراى همسر بوده، ولى در مسافرت بوده است.
جواب: ميزان در احصان تمكن از وطى است، هر وقت كه بخواهد.
2) همسر زانى در حال بيمارى مانع از جماع يا در حال حيض يا نفاس بوده است.
جواب: اگر تمكّن از وطى در دبر دارد، باز احصان محقق است و تمكّن به حكم تكليفى آن ها مربوط نيست.
3) زانى با همسرش اختلاف و نزاع داشته است.
جواب: آيا اين اختلاف به راحتى قابل رفع و تماس با همسر است يا قابل رفع نيست كه ميزان همان تمكّن و عدم تمكّن است.
ملاك تحقّق لواط
سؤال1599. آيا براى اجراى حكم مجازات لواط بايد تمام آلت در مخرج فرو رفته باشد يا به مقدار ختنه گاه كافى است؟
جواب: در صورت دخول به اندازه ختنه گاه لواط تحقق مى يابد.
تبديل رجم به انواع ديگر قتل
سؤال1600. 1) آيا حكم رجم را مى توان به انواع ديگر قتل تغيير داد؟
جواب: نمى توان.
2) اگر به هيچ جهت رجم ممكن نشود، حكم چيست؟
جواب: حاكم شرع، حكم به تعزير مى دهد.
تعدّد مجازات زناكار
سؤال1601. در مواردى كه مجازات زانى متعدّد باشد، آيا حاكم مى تواند بعضى از آن را اجرا و بعضى را عفو كند؟
جواب: نمى تواند.
حدّ زناى به عنف با زن مشهور به زنا
سؤال1602. حدّ زناى به عُنف با زن مشهور به زنا چيست؟
جواب: حدّ زانى مذكور قتل است و مشهوره بودن زن، حكم تكليفى يا وضعى نسبت به زناكار ندارد و مانند زن هاى غير مشهوره است.
شمول حكم قذف در نسبت كتبى به زنا
سؤال1603. آيا نسبت كتبى زنا، حكم قذف دارد؟
جواب: اگر معلوم باشد كه قصد انشا هم داشته، همان حكم قذف را دارد. زيرا كتابت عرفيّت دارد و در اكثر معاملات عرفيّه با امضا و كتابت كارها مى گذرد.
خلوت زن و مرد اجنبى و عدم ارتكاب جرم
سؤال1604. آيا درباره زن و مرد اجنبى كه به قصد كار حرام، خلوت كرده اند، ولى پيش از ارتكاب جرم دستگير شده اند، تعزير ثابت است؟
جواب: اين جا حكم تعزير ندارد؛ زيرا تجرّى بوده، مگر اين كه ثابت شود لمس محرّم يا گناه كبيره ى ديگرى از آن ها واقع شده است، در غير اين صورت، تنها حاكم آن ها را تهديد مى كند.
سقوط حدّ و حق النّاس به توبه
سؤال1605. 1) در صورتى كه حدّ و حقّ اللّه تعالى پيش از ثبوت با بينّه منجر به توبه شود، تكليف حدّ چه مى شود؟
جواب: ساقط مى شود.
2) پس از ثبوت بينّه چه؟
جواب: پس از ثبوت به بينّه ساقط نمى شود و اگر پس از ثبوت به اقرار توبه كند، قاضى بين عفو و اجراى حدّ مخيّر است.
3) آيا حقّ الناس به توبه ساقط مى شود؟
جواب: حق النّاس به توبه ساقط نمى شود، تنها به رضايت صاحب حق ساقط مى شود.
تبديل تعزير به جريمه مالى
سؤال1606. حكم تبديل تعزير به جريمه مالى چيست؟
جواب: تعزير اگر حق اللّه باشد، نمى توان آن را به پول تبديل كرد و اگر حق غير باشد، با رضايت مى توان به پول تبديل كرد و ظاهرا تعزير حق مالى نيست و بايد در تعزير حيثيت اهانت باشد براى ردع (باز داشتن) از منكر و تنها در يك مورد مى توان پول گرفت و آن هم در جايى است كه حاكم مخيّر باشد بين اختيار اشدّ تعزيرا و اخفّ از اوّل، به شرط اين كه اخفّ نيز جهت رادعيّت (مانعيّت) از گناه داشته باشد كه در اين صورت حاكم مى تواند با رعايت مصلحت براى اختيار اخفّ، پولى براى بيت المال بگيرد.
بازگرداندن فرد رجم شده به حفره
سؤال1607. حكم رجوع يا عدم رجوع مرجوم فرار كننده از حفره، در صورتى كه منشأ حكم رجم، علم قاضى باشد چيست؟
جواب: اين جا مانند ثبوت به بيّنه است كه مى توان او را به حفره برگرداند، به خلاف مورد ثبوت به اقرار كه نمى توان برگرداند.
نوع و خصوصيّات تعزير
سؤال1608. نوع و خصوصيّات تعزير كه بايد دون الحدّ باشد، چگونه است؟
جواب: در نوع آن فرقى نمى كند حبس باشد يا غير آن، كه خصوصيات آن و زمان، مكان، كمّ و كيف آن به نظر حاكم است.
نحوه ى ثبوت حدّ قذف در نسبت ولدالزّنا
سؤال1609. اگر فردى به ديگرى نسبت ولدالزّنا بدهد، در چه صورت حدّ قذف جارى است؟
جواب: اگر پدر و مادرش هر دو مطالبه ى حدّ كنند، قاذف حدّ مى خورد، به جهت انحصار حق در يكى از دو مطالبه كننده و اگر يكى مطالبه كند، حدّ نمى خورد؛ مگر اين كه خود قاذف اقرار كند منظورش زناى از ناحيه ى او بوده است.
عدم شاهد بر سرقت
سؤال1610. شاكى براى سرقت مال عليه ديگرى شاهدى ندارد، منكر هم قسم نمى خورد و ردّ قسم مى كند و شاكى قسم مى خورد.
1) آيا حقّ مالى شاكى ثابت مى شود؟
جواب: ثابت مى شود.
2) آيا حدّ يا تعزير بر منكر ثابت است؟
جواب: حدّ و تعزير ندارد.
ميزان توبه مجرمين
سؤال1611. با عنايت به اين كه توبه ى مجرم در باب حدود، در بعضى موارد موجب عفو مجرم مى گردد، آيا صرف اظهار مجرم مبنى بر توبه كفايت مى كند يا توبه مجرم در نزد كسى كه حاكم است بايد محرز گردد؟
جواب: تا علم بر خلاف نداشته باشد، مى تواند اكتفا كند.
قصاص پدر قاتل توسط فرزندان
سؤال1612. در صورتى كه پدر، مادر را بكشد آيا فرزندان حقّ قصاص پدر را دارند؟
جواب: ظاهرا مى ت وانند، گر چه احتياط در مصالحه به ديه مى باشد، واللّه العالم.
تأثير بازگرداندن اموال مسروقه در حكم سرقت
سؤال1613. چنان چه سارق پس از سرقت، مال مسروقه را برگرداند يا توسط مالك يا مأمورين از وى گرفته شود و به نحوى در اختيار مالك قرار گيرد، قبل از مراجعه مالك به حاكم، يا بعد از مراجعه به حاكم قبل از ثبوت نزد حاكم يا بعد از ثبوت و قبل از حكم حاكم به سرقت يا بعد از حكم حاكم به حدّ سرقت، آيا در تمام اين موارد حدّ سرقت ساقط مى شود، يا اين كه در برخى صورت هاى ذكر شده ساقط مى شود؟
جواب: امور مزبور پس از ثبوت نزد حاكم تأثيرى در سقوط ندارند و قبل از ثبوت، حدّ ساقط است و تعزير به نظر حاكم است.
ارتباط قطع دست دزد با تقاضاى مسروق منه
سؤال1614. 1) در اجراى حد سرقت آيا شرط است مسروق منه درخواست اجراى حدّ از قاضى كند يا اين كه صرف شكايت در رابطه با سرقت، در اجراى حدّ سرقت كافى است؟
جواب: در اجراى حدّ، مطالبه مسروقٌ منه شرط است.
2) اگر مال مسروقه پيش از انشاى حكم حدّ سرقت يا پيش از اجراى حدّ سرقت، به مسروق منه برگردد يا خود سارق برگرداند، موجب سقوط حدّ سرقت مى شود؟
جواب: اگر پيش از ثبوت سرقت نزد حاكم، سارق توبه كند حدّ ساقط مى شود يا اگر پس از سرقت سارق مال را به حرز برگرداند، به نحوى كه سرقت كالعدم شود، اظهرعدم قطع دست است.
تن ندادن به حكم تبعيد
سؤال1615. شخصى كه به اتّهام محاربه محاكمه و به موجب حكم قطعى صادره از دادگاه از ميان يكى از مجازات هاى چهارگانه احصا شده بر جرم محاربه، به مجازات تبعيد محكوم گشته است، ليكن به دفعات محلّ تبعيد را ترك گفته و تن به اجراى مجازات (تبعيد) نمى دهد و هم اكنون نيز متوارى است. از نظر قضايى نيز اميدى بر اجراى كامل حدّ، نسبت به مشارٌاليه نيست، دادگاه از نظر شرعى بايد چه چاره اى اتّخاذ نمايد؟
جواب: تا توبه ننموده، حكم نفى باقى است و قدر متيقّن آن ممانعت از سكونت در شهر خودش است و بعد تعقيب با تمكّن.
تعدّد حدّ سرقت
سؤال1616. سارقى چند سرقت كرده و بر دو سرقت، بينّه اقامه شده و يك حدّ بر وى جارى شده است. پس از آن سرقت سوّمى ثابت مى شود كه پيش از حدّ آن سرقت بوده است. آيا حدّ دوّم بر وى جارى مى شود؟ اگر سرقت چهارم ثابت شود، آيا حدّ سوّم جارى مى شود؟
جواب: حدّ دوم بر او جارى مى شود و اگر سرقت چهارم ثابت شد، حدّ سوم بر او جارى مى شود. زمان تحقّق سرقت ها مناط نيست، بلكه زمان اثبات آن ها ملاك است كه اگر اثبات پس از تخلّل حدّ باشد، حدّ ديگر جارى مى شود و اگر پيش از تخلّل حدّ باشد، حدّ متعدد نمى شود.
تعيين نصاب به ارزش زمان سرقت
سؤال1617. آيا نصاب در حدّ سرقت ـ كه ربع دينار طلاى مسكوك است ـ به ارزش مال مسروقه در زمان سرقت محسوب مى شود يا زمان صدور حكم؟
جواب: به ارزش مال مسروقه در زمان سرقت تعيين مى شود.
اعلان اجراى حدّ
سؤال1618. آيا اعلان اجراى حدود غير زنا ـ مانند حدّ سرقت يا محاربه ـ واجب است يا مستحبّ؟
جواب: در وجوب يا استحباب حضور طايفه ـ نه اعلان ـ به حدّ زنا، كه در ملأ عام باشد، ميان فقيهان اختلاف است تا چه برسد به ساير حدود كه اصلاً اعلان در آن ها وارد نشده است.
عدم اثبات زنا با آزمايش
سؤال1619. درباره متّهم به زنايى، هيچ امر اثبات كننده اى در بين نيست. تنها آزمايش نشان مى دهد كه طفل متولّد شده، به متّهم ملحق است. متهم ابتدا گفته نتيجه آزمايش را قبول دارم. پس از رسيدن نتيجه آزمايش، وى منكر الحاق است. آيا زنا و حدّ ثابت مى شود؟ الحاق ولد چه طور؟
جواب: زنا و حدّ ثابت نمى شود، هر چند بگوييم الحاق ولد به اقرار اوّلى خودش ثابت مى شود، زيرا الحاق ولد اعم از الحاق به زنا است.
كشته شدن با پرتاب سنگ به شيشه ى ماشين
سؤال1620. فردى سنگ بزرگى را به طرف شيشه عقب اتومبيلى پرتاب مى كند و سر سرنشين عقب، مى شكند و وى را مى كشد. ضارب با مقتول دشمنى داشته است ولى مى گويد قصد پرتاب سنگى را داشته است. البته اين ادّعا خلاف شواهد و قراين است. بفرماييد قتل، چه نوع است؟
جواب: به هر حال قصد قتل معلوم نيست.
محكوم به رجم
سؤال1621. آيا محكوم به حدّ رجم را مى توان به طريق ديگرى كشت؟ محكوم به قصاص نفس را چه طور بايد كشت؟
جواب: شخص محكوم به حدّ رجم را نمى توان به طريق ديگرى كشت. محكوم به قصاص را بايد با سيف يا آهن تيز ديگرى كشت.
حقّ شكايت در فرض صغير بودن مسروق منه
سؤال1622. در صورتى كه مسروق منه، صغير باشد، چه كسى حقّ شكايت و مرافعه دارد؟
جواب: ولىّ او حقّ شكايت و مرافعه دارد؛ گرچه احتياط در اذن از حاكم است.
اخراج از حرز
سؤال1623. سارق مال را از گاو صندوق خارج كرده و در حياط منزل دستگير شده است. آيا در اين صورت اخراج از حرز صادق است؟
جواب: اخراج از حرز صادق است، زيرا حرز پول، همان صندوق است نه خانه و هر مالى حرز مخصوصى دارد كه حافظ آن است.
نحوه تحقّق محاربه
سؤال1624. آيا براى صدق محاربه، تشهير سلاح و اظهار سلاح بايد عرفى باشد يا به مانند عصا يا چماق نيز تشهير سلاح صدق مى كند؟
جواب: بايد عرفا سلاح بر آن صدق كند، نه اين كه مانند عصا يا چماق باشد.
تغيير حدود به علت اقتضاى زمانى
سؤال1625. آيا مى شود در زمانى (با توجه به مقتضيات زمان) حدود را تغيير داد؟ مثلاً به جاى زدن صد ضربه شلاق به زناكار، جريمه پولى از او بگيرند؟
جواب: حدود قابل تغيير نيست.
حد مساحقه
سؤال1626. مجازات و حد مساحقه را بنويسيد.
جواب: حدّ آن جَلد تامّ است.
كشتن شخصى كه يقين به ارتداد او هست
سؤال1627. آيا اگر يقين كنيم كه شخصى مرتد است، مجاز به كشتن وى هستيم؟
جواب: خير، مگر در مورد سابّ (دشنام دهنده) النبىّ و الائمة ـ عليهم السّلام ـ .
كشتن افرادى كه احتمال فساد دارند
سؤال1628. آيا با الهام از عمل حضرت خضر در قرآن، كشتن افرادى كه احتمال دارد موجب فساد ديگران شوند، جايز است؟
جواب: خير، جايز نيست و موجب حكم به قصاص مى شود.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
