مسأله 1180- اگر بعد از گذشتن وقت نماز شكّ كند كه نماز خوانده يا نه، يا گمان كند كه نخوانده، خواندن آن لازم نيست1، ولي اگر پيش از گذشتن وقت ، شكّ كند كه نماز خوانده يا نه، يا گمان كند كه نخوانده، بايد آن نماز را بخواند بلكه اگر گمان كند كه خوانده، بايد آن را بجا آورد2.
1- بهجت: مگر گماني كه در حدّ اطمينان باشد،...
زنجاني: مگر اطمينان داشته باشد نخوانده...
فاضل: به شكّ خود اعتنا نكند...
امام خامنه ای: اما اگر پیش از پایان وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه باید نماز را بخواند بلکه درصورت گمان به خواندن نیز باید آن را بخواند.
2- خوئي، تبريزي، سيستاني، مكارم، صافي، زنجاني، وحید: اگر پيش از گذشتن وقت، شكّ كند كه نماز را خوانده يا نه، اگر چه گمان كند كه خوانده است، بايد آن نماز را بخواند.
*****
جوادی آملی: مسأله - اگر پس از گذشتن وقت نماز شک كند كه نماز را بهجا آورده يا نه، يا گمان كند كه بهجا نياورده، انجام دادن آن لازم نيست؛ ولی اگر پيش از گذشتن وقت، چنين شک يا گمانی داشته باشد، بايد آن نماز را بهجا آورد، بلكه اگر گمان كند و اطمینان نداشته باشد كه انجام داده، بايد آن را بهجا آورد.
مسأله 1181- اگر بعد از گذشتن وقت شكّ كند كه نماز را درست خوانده يا نه، به شكّ خود اعتنا نكند1.
این مسأله در رساله آیات عظام مکارم ، سبحانی و مظاهری نیست.
1- زنجانی: ولی اگر مسأله را نمی دانسته بنابراحتیاط نماز را دوباره بخواند.
مسأله 1182- اگر بعد از گذشتن وقت نماز ظهر و عصر بداند چهار ركعت نماز خوانده ولي نداند به نيت ظهر خوانده يا به نيت عصر بايد1 چهار ركعت نماز قضا به نيت نمازي كه بر او واجب است بخواند2.
1- خوئي، تبريزي: بنابراحتياط...
2- فاضل: (ما في الذمّه) بخواند.
مكارم: بايد چهار ركعت نماز قضا به نيت ما في الذمّه (يعني نمازي كه بر او واجب است) خواه ظهر يا عصر بجا آورد.
بهجت: رجوع کنید به مسأله اختصاصی970 قبل از مسأله 1180 متن اصلی.
*****
زنجانی: مسأله- اگر بعد از گذشتن وقت نماز ظهر و عصر، بداند چهاررکعت نماز نخوانده و نمی داند که نماز ظهر است یا نماز عصر، باید چهاررکعت نماز به قصد مافی الذمه بخواند و اگر در غیر وقت اختصاصی عصر نمازی خوانده و نمی داند در آن نیت ظهر کرده یا به جهت فراموشی نیت عصر نموده، نماز خوانده شده را نماز ظهر قرار داده نماز عصر را قضا می کند و احتیاط مستحب آن است که در نماز قضا، نیت خصوص ظهر یا عصر را نکند.
مسأله 1183- اگر بعد از گذشتن وقت نمازمغرب و عشا، بداند يك نماز خوانده 1ولي نداند سه ركعتي خوانده يا چهار ركعتي، بايد قضاي نماز مغرب و عشا را بخواند2.
اين مسأله در رساله آيت الله بهجت نيست
1- زنجاني: بداند فقط یک نماز خوانده...
2- زنجانی: و هر دو نماز را به قصد رجاء بجا آورد.