۲ - تكبيرة الاحرام-واجبات نماز:

(مسأله 948) گفتن الله اكبر در اول هر نماز واجب و ركن است و بايد 1 حروف «الله» و حروف «اكبر» و دو كلمه «الله اكبر» را پشت سر هم بگويد2 و نيز بايد اين دو كلمه به عربي صحيح گفته شود3 واگر به عربي غلط بگويد، يا مثلاً ترجمه آن را به فارسي بگويد صحيح نيست. 4

1- بهجت: بايد بنابراحوط...

2- مظاهری: [پایان مسأله] [و نیز رجوع کنید به مسأله اختصاصی 886 بعد از مسأله 998 متن اصلی].

زنجاني: گفتن «الله اكبر» در اول هر نماز واجب و در برخی صورت ها ركن است. بدین شکل که اگر آن را فراموش كند و قبل از رکوع متوجه شود نمازش باطل است ، ولی اگر در ركوع يا بعد از آن متوجه شود رکنی را ترک نکرده نمازش صحيح است و احتياط مستحب آن است كه نماز را دوباره بخواند و بايد حروف «الله» و حروف «اكبر» را پشت سر هم بگويد...

3- بهجت: بايد كسي كه مي تواند، اين دو كلمه را به عربي صحيح بگويد...

4- وحید: اگر به عربی غلط بگوید یا ترجمه آن را بگوید باطل است.

*****

مكارم: مسأله 871 - اوّلين جزء نماز الله اكبر است كه آن را تكبيرة الاحرام مي گويند و ترك آن خواه از روي عمد باشد يا سهو، نماز را باطل مي كند امّا اضافه كردن آن (يعني بجاي يك الله اكبر مثلاً دو مرتبه الله اكبر بگويد) اگر عمدي باشد موجب باطل شدن نماز است.

«الله اكبر» مانند حمد و سوره و ساير ذكرهاي نماز بايد به عربي صحيح گفته شود و عربي غلط يا ترجمه آن كافي نيست.

جوادی آملی: مسأله 999- واجب است در آغاز هر نماز «الله اكبر» گفته شود و این جمله ـ بنا بر اینكه نیّت شرط باشد ـ اوّلین جزء نماز و دومین ركن از اركان نماز است و باید به عربی صحیح و پشت سر هم گفته شود. ترجمه آن به زبان دیگر، یا تلفّظ آن به عربی غیر صحیح، باطل است.

امام خامنه ای: مسأله ۱۶۴- تکبیره الاحرام در نماز واجب است و منظور از آن گفتن "الله اکبر" در آغاز نماز است.

امام خامنه ای: مسأله ۱۶۷- تکبیرة الاحرام را باید به عربی صحیح بیان کرد و اگر ترجمه فارسی آن یا به عربی غلط گفته شود (مثلاً ه در الله با فتحه تلفظ شود) صحیح نیست.

مسأله اختصاصی

امام خامنه ای: مسأله ۱۶۵- نگفتن تکبیره الاحرام در اول نماز چه عمدی یا سهوی موجب باطل شدن نماز است همچنین اگر پس از آنکه آن را در اول نماز به طور صحیح ادا کرد بار دیگر با فاصله (نه به اندازه‌ای که موالات (*) به هم بخورد) یا بدون فاصله با همان نیت "الله اکبر" بگوید نماز باطل است و فرقی نیست این تکرار از روی عمد باشد یا سهو.

(*) جهت آشنایی با موالات به مساله ی ۳۰۳ مراجعه فرمایید.

(مسأله 949) احتياط واجب1 آن است كه تكبيرة الاحرام نماز را2 به چيزي كه پيش از آن مي خواند مثلاً به اقامه يا به دعايي كه پيش از تكبير مي خواند نچسباند3.

این مسأله در رساله آيات عظام: امام خامنه ای، مكارم ،بهجت و مظاهری نیست .

1- تبريزي، سيستاني: احتياط مستحبّ...

2- زنجاني: باید تكبيرة الاحرام نماز را...

3- زنجاني: يعني همزه «الله اكبر» را به جهت اتصال به قبل ساقط نکند.

*****

جوادی آملی: مسأله 1000- در صورت ادای دو كلمه «الله اكبر» به عربی صحیح، اتصال آن به دعای قبل یا ذكر و دعای بعد جایز است، هرچند احتیاط در ترک اتصال آن به سابق و لاحق است..

(مسأله 950) اگر انسان بخواهد 1 «الله اكبر» را به چيزي كه بعد از آن مي خواند مثلاً به «بسم الله الرحمن الرحيم» بچسباند 2بايد«ر» اكبر را پيش بدهد3.

این مسأله در رساله آيات عظام: بهجت، امام خامنه ای و مظاهری نیست .

1- زنجانی: نمازگزار می تواند ...

2- زنجانی: و در این صورت بنابراحتیاط مستحب «ر» اکبر را ضمّه بدهد.

3- خویی: ولي احتياط واجب آن است كه در نماز واجب نچسباند.

فاضل، تبريزي، سيستاني: بهتر است حرف «راء» اكبر را ضمّه بدهد هر چند احتياط مستحب است كه در نماز واجب متّصل نكند.

مكارم: رجوع كنيد به ذيل مسأله 1004.

*****

وحید: مسأله 959 - احتیاط مستحب آن است که الله اکبر را به چیزی که بعد از آن می خواند مثلا به بسم الله الرحمن الرحیم نچسباند، و اگر خواست وصل کند باید «ر» « اکبرُ» را پیش -یعنی ضمه- بدهد.

جوادی آملی: مسأله 1001- در صورت اتصال «الله اكبر» به سابق، باید همزه «الله» تلفّظ شود و در صورت اتصال آن به لاحق، باید حركت، یعنی پیش(ضمّه) «ر» اکبر تلفّظ شود.

(مسأله 951) موقع گفتن تكبيرة الاحرام 1، بايد بدن ارام باشد واگر عمداً در حالي كه بدنش حركت دارد، تكبيرة الاحرام را بگويد باطل است2 و چنانچه سهواً حركت كند بنابراحتياط واجب، اول، عملي كه نماز را باطل مي كند انجام دهد و دوباره تكبيربگويد.

این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.

1- سيستاني: در نماز واجب...

2- اراكي، گلپايگاني، خوئي، سيستاني، تبريزي، صافي، نوري، وحید: [پایان مسأله]

بهجت: و همچنين بنابراحتياط اگر سهواً يا از روي فراموشي باشد، نيز باطل است.

*****

زنجانی: مسأله 960- موقع گفتن تکبیرة الاحرام باید سر و بدن آرام باشد و اگر با علم و عمد در حالی که سر یا بدنش حرکت دارد تکبیرةالاحرام را بگوید نمازش باطل است.

مكارم: مسأله 873 - باید موقع گفتن تکبیرة الاحرام بدن آرام باشد و اگر در حالي كه مثلاً قدم بر مي دارد الله اكبر بگويد باطل است و چنانچه سهوا بگويد احتياط واجب ان است كاري كند كه نماز باطل شود (مثلاً صورت را به طرف پشت قبله كند) و دوباره تكبير بگويد.

جوادی آملی: مسأله 1002- در حال گفتن «الله اكبر» باید ایستاده باشد و ترک عمدی یا سهوی قیام، سبب بطلان آن است؛ نیز در حال گفتن آن، بدن باید آرام باشد و ترک عمدی آن، سبب بطلان است و در صورت ترک سهوی، باطل نمیشود.

امام خامنه ای: مسأله ۱۶۸- هنگام گفتن تکبیره الاحرام باید بدن آرام و بدون حرکت باشد بنابراین اگر عمدا و از روی اختیار تکبیرة الاحرام را در حال حرکت بدن بگوید نمازش باطل است.

مسأله اختصاصی

امام خامنه ای: مسأله ۱۶۹ - کسی که کیفیت صحیح تلفظ تکبیره الاحرام را نمیداند واجب است یاد بگیرد.

(مسأله 952) تكبير و حمد و سوره1 و ذكر و دعا را بايد طوري بخواند كه خودش بشنود2 واگر به واسطه سنگيني يا كري گوش يا سر و صداي زياد نمي شنود بايد طوري بگويد كه اگر مانعي نباشد بشنود3.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- مكارم: و ساير ذكرهاي نماز را بايد طوري بخواند كه اگر مانعي در كار نباشد، حداقل خودش آن را بشنود.

مظاهری: نماز را باید طوری بخواند که لااقل خودش بشنود...

2- سيستاني: خودش لااقل همهمه خود را بشنود...

3- زنجاني: بايد طوري بگويد كه اگر افراد متعارف بگويند و مانعي نباشد خودشان بشنوند.

*****

جوادی آملی: مسأله 1003- تكبیرةالاحرام، حمد و سوره، ذكر و دعای واجب (مانند صلوات تشهد) باید به گونه‌ای گفته شود كه قابل شنیدن باشد، هرچند بر اثر وجود مانعی از درون ـ مانند «كری» ـ یا از بیرون ـ مانند طوفان یا همهمهٔ زیاد ـ شنیده نشود.

امام خامنه ای: مسأله ۱۶۶- تکبیرة الاحرام را باید به گونه‌ای ادا کرد که تلفظ به آن حساب شود و نشانه آن این است که اگر فرد دچار سنگینی گوش یا سر و صدای محیط نباشد بتواند آن را بشنود.

(مسأله 953) كسي كه لال است1 يا زبان او مرضي دارد كه نمي تواند 2 «الله اكبر» را درست بگويد، بايد به هر طوري كه مي تواند بگويد و اگر هيچ نمي تواند بگويد3 بايد4 در قلب خود بگذراند و براي تكبير اشاره كند و زبانش را هم اگر مي تواند حركت دهد. 5

این مسأله در رساله آیات عظام: امام خامنه ای و سبحانی نیست.

1- سيستاني: كسي كه به واسطه عارضه اي لال شده...

2- زنجاني: كسي كه به خاطر بيماري يا لال بودن نمي تواند...

3- بهجت: براي تكبير بنابرأحوط با انگشت اشاره كند و اگر مي تواند زبانش را هم حركت دهد.

سيستاني: بايد تكبير را در قلب خود بگذراند و براي او به طوري كه مناسب حكايت لفظش باشد با انگشتش اشاره كند و زبان و لبش را هم اگر مي تواند حركت دهد، و اما كسي كه لال مادرزاد است، بايد زبان و لبش را به طوري كه شبيه كسي است كه تلفظ به تكبير مي كند، حركت دهد و در ان حال با انگشتش نيز اشاره نمايد.

4- خوئي،تبريزي: بنابراحتياط...

5- وحید: برای تکبیر زبانش را حرکت دهد و به انگشت هم به آن اشاره کند.

*****

مكارم: مسأله 875 - كساني كه به خاطر بيماري يا لال بودن نمي توانند تكبير را درست بگويند بايد هر طوري مي توانند بگويند و اگر هيچ نمي توانند بگويند، احتياط واجب آن است كه اشاره كنند و با زباني كه در ميان افراد كر و لال متعارف است، آن را ادا نمايند و در قلب خود نيز بگذرانند.

مظاهری: مسأله 900- کسی که لال است یا زبان او مرضی دارد که نمی تواند نماز را درست بگوید باید به هر طور که می تواند بگوید و اگر هیچ نمی تواند بگوید در باید در قلب خود بگذراند.

جوادی آملی: مسأله 1004- نمازگزاری كه بر اثر بیماری خاص یا لال بودن، توان تلفظ «الله اكبر» را ندارد، باید با زبان اشاره ـ كه مورد گفت‌وگوی مخصوص مبتلایان به این وضع است ـ آن را ادا نماید، در حالی كه صورت آن را در قلب میگذراند.

(مسأله 954) مستحب است بعد از تكبيرة الاحرام بگويد1.«يا محسنُ قدْ اتاكَ المُسييءُ و قدْ اَمَرْتَ المحسنَ انْ يتجاوزَ عن المسييء انت المحسنُ و انا المُسييءُ بحق محمدٍ و آل محمد صلّ علي محمد و آل محمد و تجاوزِ عنْ قبيح ما تعلمُ منّي»

يعني اي خدايي كه به بندگان احسان مي كني بنده گنهكار به در خانه تو آمده و تو امر كرده اي كه نيكوكار از گنهكار بگذرد، تو نيكوكاري و من گناهكار، به حق محمد و ال محمد صلي الله عليه وآله وسلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد صلي الله عليه وآله وسلم بفرست و از بديهايي كه ميداني از من سر زده بگذر.

این مسأله در رساله آيات عظام: بهجت، امام خامنه ای و سبحانی نیست .

1- فاضل، زنجاني، وحید: مستحب است قبل از تكبيرة الاحرام بگويد: ...

مكارم: مستحب است بعد از تكبيرة الاحرام به قصد رجاء اين دعا را بخوانند:...

سيستاني: خوب است قبل از تكبيرة الاحرام به قصد رجاء بگويد:...

*****

جوادی آملی: مسأله - مناسب است پیش از تكبیرةالاحرام و پس از آن، دعاهای مخصوص كه در كتاب‌های دعا نقل شده، به امید ثواب، خوانده شود.

(مسأله 955) مستحب است موقع گفتن تكبير اول نماز و تكبيرهاي بين نماز ، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببرد1.

این مسأله در رساله آيات عظام: امام خامنه ای و سبحانی نیست .

1- بهجت: دستها را تا مقابل گوشها يا مقابل صورت يا گونه ها يا مقابل پايين گردن بالا ببرد. و نبايد دستها را از مقابل گوشها و سر بالا تر ببرد؛ و مستحب است در نماز جماعت امام تكبير را بلند و مأموم آهسته بگويد.

جوادی آملی: مسأله - مستحب است در حال گفتن تكبیرةالاحرام، دست‌ها را با انگشت‌هایِ به هم چسبیده، تا مقابل گوش‌ها بالا برد.

(مسأله 956) اگر شك كند كه تكبيرة الاحرام را گفته يا نه چنانچه مشغول خواندن چيزي شده1، به شك خود اعتنا نكند و اگر چيزي نخوانده، بايد تكبير را بگويد.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- خوئي، تبريزي، سيستاني، زنجاني، وحید: چيزي از قرائت شده...

فاضل: چيزي از قرائت يا ذكرهاي مستحب قبل از آن مثل استعاذه شده...

مکارم: چنانچه مشغول خواندن حمد شده است به شک خود اعتنا نکند واگر چيزى نخوانده بايد تکبير را بگويد و هرگاه مى داند تکبيرة الاحرام را گفته امّا شک دارد که صحيح گفته است يا نه، اگر اين شک بعد از گفتن تکبير پيدا شود اعتنا نکند.

*****

جوادی آملی: مسأله 1007- هر گاه شک كند كه تكبیرةالاحرام را گفت یا نه، چنانچه مشغول خواندن چیزی مانند حمد باشد، بنا را بر گفتن بگذارد و به شکّ خود اعتنا نكند و اگر به خواندن چیزی مشغول نشده، باید تكبیرةالاحرام را بگوید.

امام خامنه ای: مسأله ۱۷۰- اگر شک کند تکبیرة الاحرام را گفته یا نه چنانچه به اذکار و قرائت مشغول نشده است باید تکبیر را بگوید اما اگر هنگام خواندن حمد یا حتی هنگام ذکر «اعوذ بالله من الشیطان الرجیم» شک کند نباید به شک خود اعتنا کنند و باید نماز را ادامه دهد.

امام خامنه ای: مسأله ۳۴۹- اگر قبل از شروع در قرائت حتی جمله (اعوذ بالله من الشیطان الرجیم)شک‌ کند تکبیره الاحرام را گفته یا نه، باید آن را بگوید.

(مسأله 957) اگر بعد از گفتن تكبيرة الاحرام 1شك كند كه آن را صحيح گفته يا نه،2 بايد به شك خود اعتنا نكند3.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- فاضل: و قبل از خواندن چيزي ...

2- زنجاني: چه مشغول چيزي شده باشد يا نه، تكبيرة الاحرام او محكوم به بطلان است و احتياط مستحب آن است كه نماز را تمام كند، و دوباره اعاده كند ولي مي تواند آن را قطع كند و سپس اعاده كند.

3- فاضل: [ولی] مستحب است نماز را تمام کند و دوباره بخواند.

اراكي: بنابراحتياط واجب نماز را تمام كند و دوباره بخواند.

گلپايگاني، صافي: چنانچه مشغول خواندن چيزي شده به شك خود اعتنا نكند و همچنين است اگر چيزي نخوانده ولكن احتياط مستحب آن است كه در اين صورت نماز را تمام كند و دوباره بخواند.

خوئي، تبريزي، سيستاني، وحید: چه مشغول خواندن چيزي شده باشد يا نه، به شك خود اعتنا نكند.(وحید: واحتیاط مستحب آن است که نماز را تمام کند و بعد اعاده نماید).

مکارم: رجوع شود به ذیل مسأله ۹۵۶. امام خامنه ای: مسأله ۱۷۱-

*****

جوادی آملی: مسأله 1008- هر گاه پس از گفتن تكبیرةالاحرام شک كند كه آن را صحیح ادا كرده یا نه، بنا را بر صحّت بگذارد و به شکّ خود اعتنا نكند.