مسائل متفرقه حیض-احکام بانوان

مسائل متفرقه حیض- آیت الله مکارم شیرازی

*خارج شدن خونابه در دوران بارداری

[36] سؤال: میخواستم ببینم در دوران بارداری اگر خون رقیقی (خونابه) از رحم زن بیرون بیاید حکم نماز ایشان چه می شود آیا همانند دوران پریود قبل از بارداری است؟

پاسخ: اگر در ایام عادت باشد حکم عادت را دارد و اگر در غیر آن باشد حکم استحاضه را دارد.

*عدم تناقض حکم خون قبل از نُه سالگی و خون حیضی که نشانه بلوغ است

[37] سؤال: می فرمایید خونی که قبل از نه سالگی دیده شود، عادت ماهیانه نیست و از طرفی دیگر دیدن خون حیض برای دختر از نشانه های بلوغ است، آیا این دو با هم متناقض نیست؟

پاسخ: هر دو صحیح است؛ حالت اوّل فردی است که یقین داریم قبل از نه سالگی او است و حالت دوم برای فردی است که نمی داند سنش چقدر است و هرگاه عادت ماهیانه ببیند نشانه بلوغ است.

*تفاوت زنان سیده با زنان قریشی

[38]سؤال: مى‏فرمایید زنان سیّده و غیر سیّده در پنجاه سالگى یائسه مى ‏شوند مگر زنانى که از قبیله قریش هستند، در حالى که زنان سیّده به پیامبر (صلى‏ الله ‏علیه ‏و ‏آله) مى ‏رسند و پیامبر از قبیله قریش بودند؟

پاسخ: اوّلاً این مسأله مربوط به خون هاى مشکوک است و چنانچه بعد از پنجاه سال هم خونى که مى ‏بیند تمام صفات حیض را داشته باشد، حیض است. ثانیاً: آنچه در روایات آمده مربوط به زنان قرشى است نه مطلق سادات و بنى ‏هاشم؛ و قریش قبیله‏اى است از عرب. پس حکم شصت ‏سالگى مخصوص زنانى است که عرب هستند و از قبیله قریش، در حالى که زنان سیده ایرانى در عرف به آنها عرب نمى ‏گویند چه برسد به قریشى و فرق است بین بنى ‏هاشم یعنى از نسل هاشم بودن با از نژاد قریش و جزو قبیله قریش بودن. به عنوان مثال فردى که جدّ اعلایش ترک بوده ولى چندین پشت او فارس هستند به او ترک نمی گویند.

تذکّر: آنچه در مورد قبیله قریش گفته مى‏ شود تعبّد نیست بلکه طبیعت آنها این است که زنانشان تا مدّت شصت سالگى بارور مى‏ شوند و زنى که اجدادش عجم است و طبیعتش عوض شده احکام آنها در مورد او جارى نمى‏ شود. البته هم اکنون هم در میان اعراب قبیله قریش موجود است.

*استفاده از داروهایی که عادت ماهیانه را به تأخیر می اندازد

[39] سؤال: با عرض پوزش خواستم بدانم خوردن قرص برای اینکه دوره عادت ماهیانه را عقب بیاندازیم برای گرفتن روزه در روزهای خوبی مثل مبعث ... چه حکمی دارد

پاسخ: در صورتی که ضرر مهمی نداشته باشد اشکالی ندارد.

*حکم خون زنی که رحمش را برداشته اند

[40] سؤال: خانمى که عمل جرّاحى کرده و رحم او را برداشته اند، و در سنّ کسى است که عادتاً حیض مى بیند، آیا خونی که می بیند حکم حیض را دارد یا حکم استحاضه؟ در صورتى که احتمال بدهد و یا این که یقین کند که خون از زخم و عمل جرّاحى است چه صورت دارد؟

پاسخ: اگر یقین داشته باشد یا احتمال بدهد خون زخم یا جرّاحى است تکلیفى براى او ایجاد نمى کند تنها خود را مى شوید و غسل و وضو به خاطر آن واجب نیست.

*عبادات کسانی که بوسیله خوردن قرص از عادت ماهیانه جلوگیری می کند

[41] سؤال: اگر زنى به وسیله خوردن قرص از عادت ماهانه خود جلوگیرى نماید، آیا مى تواند با آن حال قرآن بخواند و روزه و حج و سایر عبادات را انجام دهد؟

پاسخ: مى تواند و اعمال او اشکالى ندارد.

*وظیفه زنی که روزهای عادتش کم و زیاد می شود

[42] سؤال: زنى براى جلوگیرى از بچّه دار شدن از دستگاه استفاده مى کند، به همین علّت روزهاى عادتش کم و زیاد مى شود و موقع معیّنى ندارد، وظیفه او چیست؟ آیا عباداتى که انجام داده است باطل است؟ توضیح این که: قبل از استفاده از دستگاه ایام عادت او هفت روز بوده است. آیا بعد از هفت روز مى تواند غسل کند و عباداتش را انجام دهد؟

پاسخ: اگر چند مرتبه در مواقع مختلف یا ایّام مختلف بر خلاف عادت اوّل خون ببیند جزء مضطربه است و در این حال اگر 10 روز یا کمتر خون ببیند همه اش حیض است، و اگر بیش از ده روز ببیند چنانچه نشانه حیض را داشته باشد و از سه روز کمتر و از ده روز بیشتر نباشد حیض محسوب مى شود و اگر همه اش یک جور باشد مطابق عادت خویشاوندان خود عمل مى کند.

*حکم خون کم رنگ و لک در ایام عادت

[43] سؤال: در بعضى از اوقات عادت ماهانه زنان در اثر مصرف دارو دچار اختلال مى شود؛ از آن جمله این که در ایّام عادت خون کمرنگ و گاهى به صورت لک مشاهده مى کنند، در این صورت وظیفه زن نسبت به نماز و روزه و طواف چیست؟

پاسخ: خون کم رنگ و لک در ایّام عادت اگر سه روز متوالى ادامه یابد در حکم عادت است؛ ولى اگر سه روز متوالى ادامه نیابد حکم استحاضه را دارد.

*دیدن خون به علت عمل جراحی

[44] سؤال: در موقع دیدن خون خارج ازدوران قاعدگی بعلت عمل جراحی چگونه می توان تکالیف شرعی ازجمله نمازرا بجاآورد.

پاسخ: خون هائی که بر اثر جراحت ها از محل خارج می شود حکمی جز شستن و آب کشیدن ندارد.

*غسل جنابت زن حائض

[45] سؤال: هرگاه زن جنب بوده و عادت ماهیانه او فرارسید یا در حال عادت ماهیانه جنب شد، آیا مى تواند در همان حال غسل جنابت کند؟

پاسخ: مانعى ندارد و با غسل جنابت از جنابت پاک مى شود و همچنین غسلهاى مستحب را نیز مى تواند انجام دهد. *منظور از تغذیه جنین از خون مادر

[46] سؤال: در مسأله شماره 426 مرقوم فرموده اید (حیض خونى است که در هر ماه چند روزى از رحم زن خارج مى شود و به هنگام انعقاد نطفه غذاى فرزند است) انطباق این مسأله با توجّه به نکات مشروحه ذیل با موازین علمى مبهم است لذا خواهشمند است توضیحات بیشترى مرقوم فرمایید: یک دوره ماهیانه در یک زن بالغ قبل از یائسگى معمولا داراى مراحل ذیل مى باشد:

الف) مرحله افزایش حجم رحم در این مرحله رحم زن در اثر ترشح هورمون استروژن ضخیم مى شود، ضخیم شدن دیواره رحم به منظور آمادگى رحم براى پذیرش جنین مى باشد.

ب) در صورتى که آبستنى صورت پذیرد و جنین تشکیل شود، جنین موجود از لوله هاى رحمى گذشته وارد رحم مى شود و در این لایه ضخیم و پرخون لانه گزینى مى کند، در این جا جنین تا مدّتى از مواد غذایى که به وسیله خون حمل مى گردد تغذیه مى کند و رشد مى نماید در واقع جنین از خود خون به عنوان غذا تغذیه نمى نماید بلکه از اکسیژن و مواد غذایى که به وسیله خون حمل مى شود استفاده مى کند.

ج) تقریباً پس از سه هفته از لانه گزینى، جفت تشکیل مى شود در این جا وظیفه جفت، گرفتن مواد غذایى و اکسیژن از بافت ضخیم شده رحم و انتقال آن به جنین از طریق بند ناف مى باشد همین طور گاز کربنیک حاصل از فعّالیّتهاى حیاتى جنین را به خون مادر انتقال مى دهد و وظیفه دیگر جفت ترشح هورمون مادرى یا پرژسترون مى باشد که از عادت ماهیانه جلوگیرى مى کند.

د) در صورتى که آبستنى اتفاق نیفتد دیواره ضخیم و پرخون شده رحم تخریب و شروع به ریزش مى نماید که به نام عادت ماهیانه معروف مى باشد. پس از پایان خونریزى، دیواره رحم مجدّداً خود را براى پذیرش جنین بعدى آماده مى کند یعنى شروع به ضخیم شدن و پرخون شدن مى نماید ولذا وقتى یک زن، آبستن مى شود معمولا به دلیل ترشح هورمونهاى مخصوص که ذکر آن گذشت اصولا قاعدگى اتفاق نمى افتد (نه این که جنین آن خون را مى خورد) یعنى اصولا خونریزى وجود ندارد که جنین آن را بخورد.

هـ) کلیه مراحل فوق به وسیله ترشح هورمونهاى مختلف کنترل مى شوند و اگر این هورمونها را توسط تزریق یا خوراکى به یک زن بدهند قاعده نمى شود پس در این جا خوردن خون را در چگونه مى توان به عنوان غذاى بچه محسوب داشت؟

پاسخ: منظور این نیست که دیواره رحم خونریزى مى کند و جنین آن را مى بلعد بلکه منظور این است که در موقع باردارى خون در عروق مادر ذخیره مى شود و از طریق جفت یا غیر آن به جنین منتقل مى گردد و موادّ غذایى و اکسیژن موجود را جنین از همان خون مادر مى گیرد همان گونه که در مدّت شیرخوارگى غالباً عادت ماهانه نیست زیرا قسمتهایى از خون تبدیل به شیر مى شود و غذاى نوزاد مى گردد پس اگر بگوییم خون غذاى بچّه است منظور این معناست نه آنچه نوشته اید.

*لکه های زرد رنگی که زنان هنگام پاکی می بینند

[47] سؤال: در چه صورتی لکه های زردی که زن در حین پاکی میبیند حکم خون و نجس بودن دارند؟ و آیا این لکه ها پاک است؟

پاسخ:اگرآغاز خون ریزی یا بعد از خون ریزی باشد نجس است ولی اگر مربوط به عفونت و امثال آن باشد پاک است.