اگر به حدّ غلط خواندن باشد و در محلّ تحمّل باشد (در حمد و سوره دو رکعت اوّل نماز)، اقتداى به او صحیح نیست.
امامت کسى که بین اجزاى نماز فاصله زیادى مىاندازد
سؤال1137. اگر شخصى که عادت دارد بین اجزاى نماز فاصلهى زیادى بیندازد یا در حین قرائت، زیاد مکث کند؛ مىتواند امام جماعت باشد؟
پاسخ: اگر مخلّ به موالات لازم در نماز نباشد، اشکال ندارد.
امامت فردى که براى وضو، نایب مىگیرد
سؤال1138. اگر فردى براى گرفتن وضو، نایب بگیرد، صلاحیّت امام جماعت شدن را دارا است یا خیر؟
پاسخ: خالى از اشکال نیست
اقتدا به فردى که به کمک عصا یا دیوار، مىایستد
سؤال1139. اگر فردى به کمک عصا یا دیوار قادر به ایستادن باشد، آیا اقتدا به او جایز است؟
پاسخ: اگر مأموم در حال ایستاده به تکیه کردن نیاز ندارد، اقتداى او به کسى که به تکیه کردن نیاز دارد، محل اشکال و احتیاط است.
امامت کسى که کمرش خمیده است
سؤال1140. شخصى که کمرش مقدارى خمیدگى دارد، به نظر حضرتعالى مىتواند امام جماعت شود یا خیر؟
پاسخ: اگر به حدّى است که انتصابى که شرط در قیام است از او فوت نمىشود، اشکال ندارد.
امام جماعت فرد نابینا
سؤال1141. آیا شخص نابینا مىتواند امام جماعت باشد؟ به خصوص که از این جهت، در کیفیت تطهیر بدن و لباسش شبهه وجود داشته باشد؟
پاسخ: ظاهرا اشکال ندارد
شخصى که برص (پیسى) دارد
سؤال1142. اگر شخصى (پیسى) داشته باشد، ولى به قدرى کم است که مردم نمىدانند و زیر لباس پنهان مىماند. آیا چنین شخصى نباید امامت کند؟ اگر امامت کند، نماز مأمومین اشکال پیدا مىکند؟
پاسخ: مکروه است؛ ولى اشکال ندارد.
اقتدا به کسى که روى صندلى چرخدار نماز مىخواند
سؤال1143. آیا به شخصى که روى صندلى چرخدار نماز مىخواند مىتوان اقتدا کرد؟
پاسخ: کسى که ایستاده نماز مىخواند، بنابر اظهر نمىتواند به کسى که نشسته نماز مىخواند اقتدا کند.
امامت کسى که یک دست او قطع شده است
سؤال1144. آیا کسى که یک دست او قطع شده است، مىتواند امام جماعت بشود؟
پاسخ: اشکال دارد.
کسى که یک یا چند موضع از مواضع هفتگانهاش را باندپیچى کرده
سؤال1145. اگر کسى یکى یا چند موضع از مواضع هفتگانهاش، که به هنگام سجده باید بر زمین قرار بگیرد، باندپیچى شده یا گچ گرفته باشد، مىتواند امام جماعت باشد؟
پاسخ: در مورد گچ گرفتگى و یا وجود باند در پیشانى خلاف احتیاط است.
امامت کسى که براى سجده مهر را بالاتر مىآورد
سؤال1146. آیا کسى که براى سجده، مهر را روى میز مىگذارد و سجده مىکند، مىتواند امام جماعت شود؟
پاسخ: اشکال دارد.
امام جماعت شخصى که موضع سجدهاش قطع شده است
سؤال1147. شخصى که بعضى از مواضع سجدهاش مانند انگشت بزرگ پا قطع شده باشد، آیا مىتواند امام جماعت بشود یا نه؟
پاسخ: اشکال دارد.
مجروح و معلولى که رکوع و سجود را با اشاره انجام مىدهد
سؤال1148. آیا مجروح یا معلولى که رکوع و سجود را با اشاره انجام مىدهد، مىتواند امام جماعت بشود؟
پاسخ: اشکال دارد.
اقتدا به کسى که نمىتواند تمام کف دست را روى زمین بگذارد
سؤال1149. آیا مجروح یا معلولى که نمىتواند تمام کف دست را روى زمین بگذارد، جایز است امام جماعت شود؟
پاسخ: خلاف احتیاط است، بنابراین اشکال دارد.
اقتداى قارى قرآن به دیگرى
سؤال1150. اقتداى فردى که قارى قرآن است و قرآن را با لحن زیبا و با رعایت اصول و قواعد تجویدى قرائت مىکند به کسى که به صورت معمولى قرائت مىنماید چه حکمى دارد؟
پاسخ: جایز است.
اشتباه در افعال و اذکار امام
سؤال1151. اگر بدانیم که امام جماعت مثلاً «اللّه الصّمد» را درست تلفظ نمىکند و یا در انجام تشهد نماز اشکال دارد، آیا مىتوان تا آن مقدار از نماز نیّت جماعت کرد و از آن جا به بعد نیّت فرادا نمود؛ یا آن مقدار از نماز مثل «اللّه الصمد» راخود انسان قرائت کند و بقیه نماز را به جماعت تمام نماید؟
پاسخ: از اوّل نمىتوان به او اقتدا کرد، بنابر احوط.
اقتدا به کسى که بر جهر قادر نیست
سؤال1152. کسى که به طور دایم یا موقّت، قادر به خواندن قرائت نماز به طور جهر نیست، آیا اقتداى به او در نمازهاى جهریّه ـ یعنى صبح و مغرب و عشا ـ صحیح است؟
پاسخ: بنابر احوط، جایز نیست.
اقتدا به کسى که نماز با غسل غیر جنابت را جایز مىداند
سؤال1153. امام جماعت از روى اجتهاد یا تقلید با غسلهاى غیر جنابت نماز خواندن را جایز مىداند. آیا مقلّدین حضرتعالى مىتوانند اقتدا کنند یا نه؟ و اگر مأموم شک کرد که آیا امام بعد از غسل جمعه مثلاً وضو هم گرفته است یا نه، مىتواند به او اقتدا کند؟
پاسخ: احتیاط در ترک اقتدا است.
اقتدا به کسى که نماز با غسل مستحبى را جایز مىداند
سؤال1154. اگر امام جماعتى، نماز با غسل مستحبى را جایز بداند و مأموم از روى تقلید یا اجتهاد آن را جایز نداند، مأموم مىتواند به امام اقتدا کند یا خیر؟
پاسخ: بنابر احتیاط واجب جایز نیست.
اقتدا به کسى که دست یا پا ندارد
سؤال1155. در جنگ تحمیلى بعضى از روحانیون از ناحیهى یک دست یا یک پا و یا... قطع عضو شدهاند و در ایّام محرم و صفر و رمضان جهت اقامهى جماعت و تبلیغ به شهرها و روستاها مىروند و نظر مراجع فعلى در اینباره مختلف است، نظرتان را مرقوم فرمایید؟
پاسخ: بنابر احتیاط واجب به شخص معذورى که نماز عذرى مىخواند نمىشود اقتدا کرد؛ مگر به فردى که به علت عذرى تیمم نموده است و کسى که با مأموم، نقص مساوى داشته باشد. پس در فرض سؤال على الاحوط نمىتواند اقتدا کند.
سجده فردى که به علّت سوختگى انگشتهایش جمع شده است
سؤال1156. شخصى هستم به علت سوختگى انگشتانم جمع شده است، به طورى که کف دستم هنگام سجده کاملاً بر روى زمین قرار نمىگیرد و فقط مقدارى از کف دست و سر انگشتان روى زمین قرار مىگیرد. آیا بنده مىتوانم اقامه نماز جماعت نمایم؟ آیا مىشود پارچهاى در دست گرفته که خلأ پر شود و اقامه نماز جماعت نمود؟
پاسخ: بلى، اگر نتوانید تمام کف دست را روى زمین بگذارید، متعیّن است که با پارچه، خاک یا هر چیز دیگر کف دست را پر کنید تا همه جاى دست عرفا روى زمین مستقر باشد و با امکان این مطلب، فرقى بین نماز جماعت و فرادا نیست.
شخص داراى نیمه کف
سؤال1157. آیا شخصى که یک دستش داراى پنج انگشت است؛ ولى کف دست او به اندازهى نصف کف دست افراد عادى است، مىتواند امامت کند؟
پاسخ: اگر فقط اشکال در کوچکى کف دست باشد، اظهر صحّت جماعت است.
کسى که نقص عضو دارد، ولى مقلّد دیگرى است
سؤال1158. روحانیونى که نقص عضو دارند، اگر مقلّد مرجعى باشند که امامت جماعت را براى آنها بلااشکال مىداند، ولى در مأمومین آنها کسانى باشد که احتمالاً یا علما مقلّد مرجعى باشند که اقتدا را مجاز نمىداند، آیا بر امام جماعت فوق لازم است که در هر مکانى که نماز به امامت او اقامه مىشود قبل از نماز، مأمومین را از حکم مسألهى مرجع آنها آگاه سازد؟
پاسخ: اگر مأمومین از جهت این که حکم مسأله را نمىدانند به او اقتدا مىکنند، بنابر احتیاط باید آنها را ارشاد کند و اگر اقتدا از این جهت است که موضوع را نمىدانند، لازم نیست به آنها اطّلاع دهد.
صحّت امامت زن براى زنان
سؤال1159. آیا زن مىتواند براى زنان امام جماعت شود؟
پاسخ: با وجود شرایط، مانعى ندارد.
امامت شخص خنثى
سؤال1160. آیا کسى که خنثى است مىتواند لباس روحانیت بپوشد و امام جماعت شود؟
پاسخ: اگر خنثایى باشد که بیشتر علایم مرد را داشته باشد که ملحق به مردان باشد، جایز است.
اقتداى زن پاک به زن مستحاضه
سؤال1161. آیا زنى که مستحاضه نیست، مىتواند به زنى که مستحاضه است اقتدا کند؟
پاسخ: بنابر احتیاط، نمىتواند به او اقتدا کند.
امام راتب
سؤال1162. منظور از امام راتب چیست؟ آیا با وجود امام راتب، اقامهى فرد دیگرى صحیح است؟
پاسخ: امام راتب یعنى امامى که براى امامت آن مسجد معیّن شده مقدّم است؛ ولى امامت دیگرى هم صحیح است.
جلوگیرى از اقامه نماز امام غیر راتب
سؤال1163. آیا کسى مىتواند از اقامهى نماز جماعت توسط شخصى غیر از امام راتب، در مسجد جلوگیرى کند؟
پاسخ: خیر، نمىتواند.
ممانعت بانیان مسجد از امامت امام راتب
سؤال1164. اگر کسانى در ساختن مسجد سهم داشته باشند، آیا مىتوانند مانع از اقامه نماز توسط امام راتب شوند و بگویند ما به امامت این فرد راضى نیستیم؟
پاسخ: خیر، نمىتوانند.
اقتدا به نمایندهى امام جماعت پیشین
سؤال1165. اگر امام جماعتى، به دلیل مسافرت، غایب باشد و شخصى را به جاى خود معرفى نماید، آیا اقتداى به او صحیح است؟ همچنین اگر کسى را معرفى نکند و شخصى بدون اجازه به جاى او بایستد؟
پاسخ: باید آن امام را مأمومین عادل بدانند.
امام جماعت اهل تسنن
سؤال1166. آیا اقتدا به امام جماعت سنّى مذهب جایز است؟
پاسخ: خیر، باطل است.
اقتدا به اهل تسنن در ایام حج
سؤال1167. آیا اقتدا کردن به اهل تسنّن به ویژه در ایام حج که نماز مغرب را پیش از وقت مىخوانند یا این که مهر نمىگذارند و فاصله را رعایت نمىکنند، جایز است؟
پاسخ: مأموم واجب است به وظیفه فرادا عمل کند؛ و اگر لازم است تقیّه کند، حمد و سوره و لااقل حمد را به صورت آهسته بخواند، در غیر این صورت نماز را اعاده نماید.
اعاده نمازهایى که با تقیّه خوانده شده
سؤال1168. اگر کسى به خاطر تقیّه به امام جماعت سنّى یا غیر عادل اقتدا کند، باید نمازش را اعاده کند؟
پاسخ: اگر حمد و سوره نمازهایش را و یا لااقل حمد آنها را ـ هر چند آهسته ـ نخوانده است باید نمازش را اعاده نماید.
اقتدا به امام جماعت شیعهى فاسق یا سنّى عادل
سؤال1169. اگر دو امام جماعت باشند: یکى شیعه و فاسق و دیگرى سنّى و عادل. اقتدا به کدام یک از آن دو ارجح است؟
پاسخ: اقتداى به هر کدام باشد، باطل است.
مقدارى که در صف جماعت اهل سنت، جایز است مانند آنان نماز بخوانیم
سؤال1170. در هنگام اقتداى به اهل سنّت، تا چه مقدار جایز است مانند آنها نماز بخوانیم؟
پاسخ: در صورت تقیّه، باید لااقل حمد را مأموم ـ هر چند آهسته ـ بخواند.
اقتداى ندانسته مأموم به نماز مستحبّى
سؤال1171. فردى در حال خواندن نماز مستحبّى است، دیگرى به گمان این که وى نماز واجب مىخواند به او اقتدا مىکند، وظیفه او چیست؟
پاسخ: احتیاط در وجوب اعلام امام جماعت است که اقتدا کننده بفهمد و اگر به وظیفهى منفرد عمل نکرده، آن نماز را هر چند به مثل سجدهى سهو جبران کند و یا اگر مثلاً رکنى را اضافه کرده است، اعاده کند
مأموم و امام بودن یک نفر در یک نماز
سؤال1172. شخصى دو رکعت اوّل نماز خود را به جماعت خوانده که نماز اوّل تمام مىشود، بنابراین دو رکعت دیگر را فرادا مىخواند. آیا شخص سوم مىتواند به فرد مزبور اقتدا کند؟
پاسخ: مانع ندارد.
اقتدا به خیال رکعت آخر و معلوم شدن رکعت دوّم
سؤال1173. اگر کسى در رکعت دوّم در حین تشهّد امام جماعت به تصوّر این که رکعت چهارم مىباشد براى درک فضیلت جماعت اقتدا کند و بعدا بفهمد رکعت آخر نبوده است، وظیفهاش چیست؟
پاسخ: مىتواند به جماعت ادامه دهد و همراه امام برخیزد و رکعت اوّل خود حساب نماید.
اقتداى نماز قضا به جمعه
سؤال1174. آیا نماز قضاى یومیّه را مىتوان به نماز جمعه اقتدا کرد؟
پاسخ: اگر جمعه با شرایط آن اقامه شود، مىشود اقتدا کرد.
امامت کسى که در داشتن نماز قضا شک دارد
سؤال1175. شخصى که شکّ دارد آیا نماز واجب یومیّهاى از او قضا شده یا نه، فرمودهاند که قضاى آن نماز مستحبّ است. آیا مىتواند با همین نماز امامت کند و دیگران به او اقتدا نمایند؟
پاسخ: اقتدا به نماز مذکور اشکال دارد.
امامت شخصى که قبلاً مأموم بوده و این نماز را به جماعت خوانده
سؤال1192. آیا مأموم مىتواند پس از تمام شدن نماز جماعتش، امامت جماعت همان نماز را بر عهده بگیرد؟
پاسخ: جواز جماعت محل تأمل است؛ ولى در صورتى که جماعت دوم داراى مزایایى باشد که در شرع رجحان داشته باشد و کسى بخواهد به امید مطلوب بودن دو مرتبه نمازش را به جماعت بخواند، بنابر اظهر جایز است.
دوباره خواندن نمازى که یقین به صحت آن داریم
سؤال1193. اگر کسى نمازش را در حالى که امام یا مأموم است بخواند و یقین به صحت این نماز داشته باشد، آیا جایز است دوباره آن را به عنوان امام یا مأموم بخواند؟ اگر جایز باشد آیا این عمل، مستحبى است یا نه؟
پاسخ: جواز جماعت محل تأمل است؛ مگر در صورتى که جماعت دوم داراى مزایایى باشد. (به تفصیلى که در مسأله قبلى ذکر گردید.)
اختلاف اجتهادى یا تقلیدى امام و مأموم
سؤال1194. آیا اقتدا به امام جماعتى که بلند خواندن قرائت را در نماز ظهر روز جمعه مستحب مىداند (از روى اجتهاد یا تقلید) و بلند مىخواند، براى مأمومى که آهسته خواندن در قرائت ظهر جمعه را واجب مىداند، جایز است؟
پاسخ: احتیاط واجب ترک اقتدا است.
اختلاف در تقلید یا اجتهاد امام با مأموم
سؤال1195. اگر در مسألهاى مأموم و امام از روى اجتهاد یا تقلید اختلاف داشته باشند، اقتدا صحیح است؟
پاسخ: در مواردى که نماز امام در مقام عمل به نظر مأموم باطل نباشد، مانع ندارد و در غیر این صورت خلاف احتیاط وجوبى است.
اختلاف امام و مأموم در وجوب سوره
سؤال1196. اگر امام و مأموم در وجوب سوره اختلاف داشته باشند، به طورى که امام، واجب نمىداند ولى مأموم واجب مىداند، آیا اقتدا صحیح است؟
پاسخ: اگر امام سوره را نخواند، اقتدا جایز نیست، بنابر احتیاط.
اختلاف رأى در شکسته یا کامل بودن نماز، بین امام و مأموم
سؤال1197. امام جماعتى به خاطر شغلى که دارد هر روز از شهرى به شهرى رفت و آمد مىکند و به دلیل این که خود را کثیرالسّفر مىداند، نمازش را کامل مىخواند. اگر مرجع تقلید کسانى، کثیر السّفر بودن یا شغل کسى در سفر بودن را براى کامل بودن نماز قبول نداشته باشد، آیا آن افراد مىتوانند به آن امام جماعت، اقتدا نمایند؟
پاسخ: بنابر احوط نمىتوانند.