وظيفه مأموم در صورت نرسيدن به رکوع امام
سؤال: مأمومى كه در هنگام ركوع امام جماعت تكبيرة الاحرام گفته ولى به ركوع امام نرسيده وظيفه‌اش چيست؟
پاسخ:اگر مأموم به ركوع رفته، نمازش فرادا مىشود و صحيح است و مىتواند براى درک جماعت آن را به مستحبى تبديل کند و اگر به ركوع نرفته، مىتواند نيّت فرادا كند و مىتواند صبر كند تا امام براى ركعت بعد برخيزد و آن را ركعت اول خود حساب كند؛ ولى اگر برخاستن امام به قدرى طول بكشد كه نگويند اين شخص نماز جماعت مىخواند، بايد نيّت فرادا كند.
امامت جماعت در صورت يقين به عدم عدالت خود
سؤال: اگر گروهى از مؤمنين اصرار كنند كه بنده امام جماعت آنها شوم اما من هم پافشارى كنم كه نمى‌شوم چرا كه مى‌دانم عادل نيستم، آيا مى‌توانم امام جماعت شوم (بدون نيت امام بودن)؟
پاسخ:امامت شما براى كسانى كه شما را عادل مى‌دانند اشكال ندارد و جماعت صحيح است و در عين حال اگر خودتان نخواستيد قصد امامت كنيد باز نماز شما صحيح است و اقتداء مؤمنين به شما نيز اشكال ندارد.
اتصال در نماز جماعت
سؤال: در نماز جماعت حرم امام رضا (ع) گاهى اتفاق مى‌افتد كه در اطراف فرد تا چند نفر نمازشان شكسته است و زودتر به پايان مي‌رسد، سؤال بنده اين است كه آيا اتصال ما از بين مى‌‌رود و بايد نماز را فرادى ادامه دهيم يا نه؟
پاسخ:در نماز جماعت لازم است مأموم از سمت جلو و يا سمت راست و يا سمت چپ به امام جماعت و يا به مأمومين اتصال داشته باشد (يعنى فاصله‌اش بيش از يک قدم نباشد)، پس اگر از هيچ يک از اين اطراف اتصال برقرار نباشد، نماز فرادا مى‌باشد.
اقتدا به نماز جماعت با فاصله
سؤال: زيد وارد مسجد شد ديد امام در ركوع است از فاصله چهارمترى بعد از گفتن تكبيرةالاحرام به سرعت حركت كرده و در ركوع به امام و مأمومين ملحق شده است نماز او چگونه است؟
پاسخ:اگر طورى است که مى‌‌ترسد به رکوع امام نرسد با فاصله‌اى که صدق اقتدا بکند تکبير را مى‌‌گويد اگر چه فاصله طورى است که در حال اختيار جايز نيست و بعد به رکوع مى‌‌رود و بعد خود را به صف مىرساند.
احراز شرايط امام جماعت
سؤال: در مساجدى كه به صورت گذرى قصد اقتدا بر امام داريم به نظر مى‌رسد امكان احراز عدالت فراهم نيست چون فقط به اندازه اقامه‌ى نماز توقف داريم. در اين صورت تكليف چيست؟ آيا مى‌توان اقتدا كرد؟
پاسخ:اگر از راه اقتدا کردن افرادِ موجّه به آن شخص، اطمينان به عدالت او پيدا کنيد، کافى است.
کيفيّت اقتدا
سؤال: اگر بالكن شبستان مسجد كه عده‌اى از مردان در آن مكان به امام اقتدا مى‌كنند داراى ديوارى باشد كه نمازگزاران در صف اول بالکن نتوانند صف جماعت را ببينند آيا اين اتصال صحيح است.
پاسخ:محل اشکال است و احتياط ترک نشود.
بطلان نماز امام به نظر مأموم
سؤال: اگر امام جماعت كارى كند كه به فتواى مرجع تقليد ما مبطل نماز باشد ولى احتمال بدهيم كه مرجع تقليد امام جماعت آن را مبطل نداند حكم اقتدا به اين امام جماعت چيست؟
پاسخ:در فرض مذكور اقتدا به امام جماعت صحيح نيست.
شرايط امام جماعت
س1- در نماز جماعت ظهر و عصر و يا در ديگر نمازها که قرائت امام به گوش نرسيده و صحت قرائت امام احراز نمى‌شود، وظيفه چيست؟
س2- آيا «عدالت» و «صحت قرائت» دو شرط اساسى براى امام جماعت مى‌باشد؟
س3- آيا داشتن «لهجه عربى» جزء «صحت قرائت» محسوب مىشود؟
ج1) اگر در صحّت قرائت امام شک داريد مى‌‌توانيد اصل را بر صحّت گذاشته و وارد جماعت شويد.
ج2) عدالت شرط اساسى براى امام جماعت است که مأموم بايد آن را قبل از ورود به جماعت ولو از راه حُسن ظاهر احراز نمايد ولى اگر پس از نماز، کشف خلاف شد، ضررى به نمازهاى قبلى نمى‌‌زند ولى صحت قرائت را مىشود قبل از ورود به جماعت با اصالة الصحة احراز کرد.
ج3) داشتن لهجه عربى جزو «صحّت قرائت» نيست.
مفهوم حُسْن ظاهر در عدالت امام جماعت
سؤال: تعريف، مفهوم و محدوده اصطلاح حُسْن ظاهر در احراز عدالت امام جماعت را به صورت شفاف و روشن بيان بفرماييد.
پاسخ:حُسنِ ظاهر يعنى رفتار و کردار آن شخص که مشاهده مىشود بر طبق ميزان شرع است و گناهى از او ديده نشده است.
فاصله صفوف در نماز جماعت اهل سنت
سؤال: آيا در مکه يا مدينه در نمازهاى جماعت آنها وقتى که بين صفوف فاصله‌ى زيادى باشد (جلويى و عقبى) نماز خواندن ما با آنها اشکال دارد؟
پاسخ:تا آن مقدارى که خود آنها اشکال نمى‌‌کنند، اشکال ندارد.
اقتداى طلبه به غيرروحانى در نماز جماعت
سؤال: آيا اين سخن صحيح است كه مىگويند طلاب نمى‌توانند به غير از طلبه براى نماز جماعت اقتدا كنند؟ منظور از روحانى چه کسى است؟
پاسخ:با دسترسى به روحانى به غير روحانى اقتدا نکنند، و منظور از روحانى کسى است که علاوه بر داشتن صلاحيتهاى لازم، ملبس به لباس مقدّس روحانيت نيز باشد.
امامت جماعت توسط زن
سؤال: آيا زن مىتواند امام جماعت گروه متشكل از زن و مرد يا فقط يك گروه از اين دو باشد؟
پاسخ:امامت زن در نماز جماعت فقط براى زنان جايز است.
اقتدا به امام جماعت در رکوع
سؤال: وقتى كه مى‌خواهيم به امام جماعت در ركوع متصل شويم آيا بايد صبر كنيم كه ايشان در ركوع قرار بگيرند و بعد تكبير را بگوييم يا مى توان در حال رفتن امام به ركوع تكبير را گفت؟ و اگر شک در رسيدن به ركوع امام كرديم وظيفه ما چيست؟
پاسخ:در ركعت اول و دوم خواه امام در حال قرائت يا در حال ركوع باشد داخل شدن در جماعت اشكال ندارد و در ركعت سوم و چهارم اگر پيش از ركوع امام به وى اقتداء نموده بايد حمد و سوره را خودش بخواند و اگر وقت براى خواندن سوره ندارد بايد لااقل حمد را تماماً بخواند و به ركوع امام برسد و اگر بداند كه با خواندن حمد به ركوع امام نمىرسد احوط آن است كه پيش از ركوع امام داخل نشود و اگر در حال ركوع امام اقتداء كرده و به مقدار ركوع خم شده و شک دارد كه به ركوع امام رسيده يا نه، نماز صحيح است ولى فرادى است.
نماز جماعتى که مأموم مساوى امام جماعت بايستد
سؤال: آيا اگر مأموم مساوى با امام بايستد نماز كداميک باطل است؟
پاسخ:بنابر احتياط جماعت باطل است و نماز امام در هر حال صحيح است و اگر مأموم به وظيفه منفرد عمل کند نمازش به طور فرادا صحيح است.
شرط عدالت براى امام جماعت
سؤال: اگر کسى خودش مى‌داند که عدالت ندارد و گروهى مثلاً در يک ميهمانى خانوادگى به هنگام نماز او را به عنوان امام جماعت انتخاب کنند آيا مىتواند جلو بايستد و نماز بخواند يا بايد از اين کار پرهيز نمايد؟
پاسخ:نماز آنان که او را عادل دانسته‌اند، صحيح است و بهتر آن است که قبول نکند ولى اگر قبول کرد هم نماز خودش و هم نماز مأمومين صحيح است.
نرسيدن به رکوع يا سجده امام
سؤال: اگر مأموم در قرائت ركعت اول اقتدا كند و به علت جمعيت زياد جماعت يا به علل ديگر رفتن ركوع امام را متوجه نشود و موقعى متوجه مىشود كه امام به سجده رفته در اين حال ركوع را انجام داده و خود را به سجده اول يا دوم امام مىرساند آيا در اين صورت نماز وى باطل است يا خير؟ اگر به سجده دوم امام هم نرسد و در تشهد به امام رسيد چه صورت دارد؟
پاسخ:در فرض مذکور اگر خود را به سجده امام برساند، نمازش صحيح است و در غير اين صورت نماز جماعتش باطل شده و نماز فرادا مىشود و مکلّف بايد بقيه نماز را فرادا به آخر برساند.
خواندن نماز فرادا همزمان با اقامه جماعت
سؤال: اداى نماز در مساجد بصورت فرادا در هنگامى که نماز جماعت يوميه در آن توسط روحانى مسجد در حال برگزارى است چه حکمى دارد؟
پاسخ:اين عمل اگر تضعيف نماز جماعت و اهانت و بى‌احترامى به امام جماعت محسوب شود، جايز نيست.
خروج از حرمين در هنگام نماز
سؤال: گاهى مشاهده مىشود كه هنگام برپايى نماز جماعت در مسجدالحرام و مسجدالنبى، بعضى از حجاج از مسجد خارج مىشوند و يا در كنارى ايستاده و تماشا مى‌كنند، لطفا نظر مبارك را در اين باره مرقوم فرماييد.
پاسخ:بايد جداً از اين كار اجتناب كنند.
نماز جماعت در ادارات
سؤال: برپايى نماز جماعت در ادارات چه حکمى دارد؟
پاسخ:با توجه به اهميت خاص نمازهاى يوميه و تأکيد زيادى که بر اقامه نماز در اول وقت شده است و با توجه به فضيلت بسيار زياد نماز جماعت، مناسب است کارمندان، روشى را اتخاذ کنند که بتوانند در خلال ساعات کار ادارى نماز واجب را به صورت جماعت در اول وقت و در کمترين زمان بخوانند ولى بايد به گونه‌اى مقدمات اين کار را فراهم کنند که نماز جماعت در اول وقت بهانه و وسيله براى تأخير انداختن کارهاى مراجعه‌کنندگان نشود.
عدالت امام جماعت
سؤال: چگونه مى‌توان به عدالت امام جماعت پى برد؟
پاسخ:از هر راهى که اطمينان به عدالت حاصل شود، اگر چه با اقتداى عدّه‌اى از اهل بصيرت و صلاح باشد کافى است بلکه حسن ظاهر نيز کفايت مى‌کند و در صورتى که عدالت محرز بوده، شک و ترديد فعلى مانع اقتدا نيست.
اقتداى زن به شوهر در نماز
سؤال: اين كه مىگويند زن در نماز مىتواند به شوهرش اقتدا كند، آيا به اين معنى است كه لازم نيست شوهر تمام شروط امام جماعت را داشته باشد؟
پاسخ:در اقتداى زن به شوهر مثل ساير نمازهاى جماعت، تمام شرايط معتبر است.
ترك وقت فضيلت نماز براى درك ثواب جماعت
سؤال: آيا خواندن نمازهاى ظهر و عصر و مغرب و عشا در زمان فضيلت و بطور فرادا افضل است يا اينکه هر دو نماز در وقت نماز اول و به جماعت خوانده شود؟
پاسخ:هر دو را با جماعت بخوانيد افضل است.
تبديل نماز جماعت به فرادا
سؤال: کسى که می‌خواهد نماز جماعتش را به فرادا تبديل کند آيا در همه جاى نماز مثلاً بعد از دو سجده مىتواند اين کار را بکند يا جاهاى خاصى دارد؟
پاسخ:محل خاصى معتبر نيست.
نماز جماعت با امامت روشندل
سؤال: همسرم روشندل هستند و من دوست دارم كه در منزل با ايشان نماز جماعت بخوانم آيا از نظر شرعى مانعى وجود ندارد؟
پاسخ:مانع ندارد.
تكرار ركوع در تبعيت از امام جماعت
سؤال: در صورتيكه در نماز جماعت، امام به قنوت (كه مستحب است) برود و مأموم سهواً به ركوع رفته و به دليل اصل تبعيت، مجدداً به همان قنوت ملحق شود، حكم چيست؟
پاسخ:نماز مأموم در فرض مذكور صحيح است و چيزى بر او لازم نيست.
ترجيح مسجد جامع نسبت به مسجد محله
سؤال: در صورتى که نماز جماعت در مسجد ديگر غير از مسجد محله پربارتر باشد (از نظر تعداد شرکت کنندگان يا از نظر معنويت حاکم بر سخنرانى و يا فضاى مسجد) آيا براى شرکت در هر يک از اين مساجد (مسجد محله و مسجد ديگر) مختار هستيم و اساساً شرکت در کداميک افضل است؟
پاسخ:نسبت به شركت در هر يك از اين مساجد مخيّريد، هر چند مسجدى كه جامع است يا جمعيت شركت كنندگان در نمازجماعت آن بيشترند افضل است.
شرطيت نيّت جماعت در صحّت آن
سؤال: آيا در نماز جماعت، امام بايد نيت جماعت بکند؟
پاسخ:نيّت جماعت لازم نيست ولى اگر بخواهد فضيلت نماز جماعت را درک کند بايد قصد جماعت نمايد.
شک در رسيدن به رکوع امام
سؤال: اگر شخصى شك كند كه به ركوع امام (موقع اتصال به نماز جماعت) رسيده است يا خير؟ وظيفه‌اش چيست؟
پاسخ:اگر به مقدار ركوع خم شود و چنين شكى كند، نماز او به صورت فرادا صحيح است.
اقتدا به امام جماعت مسافر
سؤال: آيا اقتدا كردن به امام جماعتى كه نمازش شكسته است صحيح مى‌باشد؟
پاسخ:مانع ندارد هر چند كراهت دارد.
اختلاف ارتفاع محل ايستادن امام و مأموم
سؤال: موقع نماز جماعت آيا فرد مىتواند از جهت ارتفاع پايين‌تر از امام جماعت (تقريباً حدود 3 پله) قرار گيرد و به او اقتدا کند؟
پاسخ:جايز نيست که مکان امام جماعت بلندتر از مکان مأمومين باشد.
فاصله صف‌هاى نماز جماعت
سؤال: در نماز جماعت فاصله بين صف‌ها چند متر يا سانتى متر بايد باشد؟
پاسخ:احتياط آن است بيش از يک گام معمولى بين محل سجده مأموم و محل ايستادن امام (يا کسى که واسطه اتّصالى اوست) فاصله نباشد و از اين احتياطى‌تر آنکه هيچ فاصله‌اى نباشد.
پيش افتادن از امام جماعت در اذکار نماز
سؤال: اگر امام جماعت به خاطر سنّ زيادش نتواند نماز را تند بخواند اگر ما ذکر را زودتر از او بگوييم، آيا اشکال دارد و از ثواب جماعت کم مىشود؟ من مثلاً مى‌خواهم ثواب زيادى در نماز جماعت بگيرم آيا درست است که ذکر بيشتر بگويم و به اين خاطر از امام جماعت جلو بزنم؟
پاسخ:در اذکار نماز متابعت از امام جماعت لازم نيست ولى در افعال نماز لازم است.
عدم توانايى امام بر اصلاح تلفظ کلمه‌اى در نماز
سؤال: اگر امام جماعت تلفظ يکى از کلمات تشهد را يقيناً صحيح نخواند و على‌رغم تذکر به وى اصلاح نکند حکم نماز چيست؟
پاسخ:در فرض مذکور در صورتى که امام توانايى بيش از قرائت مذکور را ندارد، اقتدا کردن مانعى ندارد.
تغيير نيّت از جماعت به فرادا
سؤال: تغيير نيّت در اثناى نماز جماعت به فرادا چه حكمى دارد؟
پاسخ:اشکال ندارد.
تجافى و تشهد مأموم
سؤال: اگر امام جماعت در حال قرائت تشهد باشد و مأموم يک رکعت ديرتر اقتدا کرده باشد، نشستن در حالت تجافى واجب است يا مى‌توان به صورت معمولى هم نشست؟ ذکر تشهد چه طور، قرائت آن واجب است يا خير؟
پاسخ:احتياط واجب آن است که به حال تجافى باشد و مىتواند تشهد بخواند و يا تسبيح بگويد.
اقتدا به مأمومى كه نمازش را بصورت فرادا ادامه مى‌دهد
سؤال: در نماز جماعت نماز امام تمام شده و يکى از مأمومين در حال ادامه نماز خود به صورت فرادا است آيا مى‌توان به او اقتدا کرد؟
پاسخ:اشكال ندارد.
اداى تكبيرةالاحرام، قبل از امام جماعت
سؤال: اگر كسى تکبيره‌الاحرام را قبل از امام بگويد حکمش چيست؟
پاسخ:نماز خود را بايد به صورت فرادا بخواند.
چگونگى تعيين امام در نيّت نماز جماعت
سؤال: در نماز جماعت آيا واجب است نيّت كنيم به فلان امام جماعت يا امام جماعت حاضر اقتدا مى‌كنيم؟
پاسخ:بايد امام را معين نماييد ولى دانستن اسم او لازم نيست مثلاً اگر نيّت كنيد: «اقتدا مى‌كنم به امام حاضر» نمازتان صحيح است.
اقتدا به نماز قضاى امام جماعت
سؤال: آيا مى‌توان در نماز ادا به امام جماعتى كه نماز قضا را بجا مى‌آورد، اقتدا كرد؟
پاسخ:اگر نماز قضاى حتمى باشد، مانع ندارد.
اقتدا به نماز جماعت در ركعت دوم آن
سؤال: اگر در رکعت دوم نماز جماعت اقتدا کنيم، آيا در رکعت سوم امام (دوم خودمان), بايد هم حمد و هم سوره را بخوانيم, يا خواندن حمد به تنهايى کافى است؟ آيا بايد به رکوع رکعت سوم امام, برسيم؟ اگر نرسيديم چه؟
پاسخ:اگر مى‌دانيد به ركوع امام نمى‌رسيد، به همان حمد تنها اكتفا كنيد والا سوره را هم بخوانيد و اگر به ركوع ركعت سوم نرسيديد، خود را به سجده امام برسانيد و نماز به جماعت صحيح است.
اقتدا به كسى كه دستش معيوب است
سؤال: كسى كه يك دست معيوب دارد و نمىتواند در هنگام سجده دست خود را به صورت كامل بر زمين بگذارد، آيا مىتواند به عنوان امام جماعت به برپائى نماز اقدام كند؟
پاسخ:اگر بتواند تمام کف دست يا قسمت معتنابهى از آن را در حال سجده بر زمين بگذارد به نحوى که تکيه بر زمين داشته باشد، امامت او اشکال ندارد.
اقتدا به امام جماعتى كه از جهت قبله منحرف شده است
سؤال: آيا اقتدا به امام جماعتى که حدود 30 درجه از جهت قبله منحرف گرديده است، صحيح مى‌باشد؟ و حدّ مجاز براى اين مطلب چقدر است؟
پاسخ:اگر مأموم بداند كه امام بطورى از قبله منحرف شده كه رو به قبله بودن صدق نمى‌كند، اقتدا صحيح نيست.
اقتدا به امام جماعتى كه از جهت قبله منحرف شده است
سؤال: آيا اقتدا به امام جماعتى که حدود 30 درجه از جهت قبله منحرف گرديده است، صحيح مى‌باشد؟ و حدّ مجاز براى اين مطلب چقدر است؟
پاسخ:اگر مأموم بداند كه امام بطورى از قبله منحرف شده كه رو به قبله بودن صدق نمى‌كند، اقتدا صحيح نيست.
اقتدا به كسى كه نمىتواند نمازهايش را بلند بخواند
سؤال: شخصى به علت بيمارى که دارد نمىتواند نمازهاى صبح و مغرب و عشا را با صداى بلند بخواند، آيا اقتدا به او در آن نمازها صحيح است؟
پاسخ:محل اشكال است.
قطع اتصال صفوف به وسيله ويلچر و تخت
سؤال: آيا مأمومى که بيمار است و روى تخت يا ويلچر نماز مىخواند، موجب قطع اتصال صف‌ها مىشود؟
پاسخ:مجرّد آن موجب قطع اتصال نمى‌شود.
بلند خواندن اذكار نماز توسط مأموم
سؤال: آيا مأموم مرد تمام اذکار را بايد آرام بخواند يا اين که برخى اذکار (مثل قنوت يا ذکر رکوع و سجود) را مىتواند بلند بخواند؟
پاسخ:مكروه است مأموم ذكرهاى نماز را طورى بگويد كه امام بشنود.
عدم متابعت از امام در سلام
سؤال: اگر در انتهاى نماز جماعت هنگام ذكر سلام كمى جلوتر يا عقب تر از امام جماعت نماز را به پايان ببريم آيا در نيّت جماعت اشكالى ايجاد مى‌‌گردد؟
پاسخ:اشكال ندارد.
بلند خواندن قرائت بعد از جدا شدن از جماعت
سؤال: در نمازهايى كه حمد و سوره در آنها بايد بلند خوانده شود اگر در نماز جماعت در ركعت آخر به امام ملحق شويم آيا پس از ايستادن براى ركعت دوم بايد حمد و سوره را بلند بخوانيم؟
پاسخ:در فرض سؤال بايد قرائت را بلند بخوانيد.
رفتن به صف جلويى در اثناى نماز جماعت
سؤال: آيا نمازگزار در بين نماز جماعت مىتواند بدون آنکه حالت نماز خود را به هم بزند از صف عقبى به صف جلويى تغيير مکان دهد؟
پاسخ:اگر در غير حال قرائت با فرض ضيق بودن صف باشد اشكال ندارد.
اعاده نماز خوانده شده
سؤال: اخيراً شنيده شده كه نظر مبارك در باب كسى كه نمازش را به جماعت خوانده است اين است كه اعاده‌ى آن نماز به جماعت ديگر اماماً او مأموماً وجهى ندارد، خواهشمند است در اين خصوص و اينكه اگر جماعت دوم از جهاتى رجحان داشته باشد، آيا حكم همين است يا خير%
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
