استفتائات کسب های حرام- موسیقی- آیت الله العظمی مکارم مدظله-

استفتائات کسب های حرام- آیت الله العظمی مکارم مدظله

موسیقی

1- شنیدن آواز زن توسط مرد نامحرم

سؤال:شنیدن صدای آواز زن برای مرد نامحرم چه حکمی دارد ؟

پاسخ:حرام است.

2- حرمت گوش دادن به موسیقی هایی که مناسب مجالس لهو و فساد است

سؤال:آیا این حدیث پیامبر (ص) صحیح است:

موسیقی در دل نفاق ایجاد می کند آیا منظور همه نوع موسیقی است.و این حدیث به طور غیر مستقیم گوش کردن موسیقی را ممنوع می کند

پاسخ:منظور موسیقی هایی است که مناسب مجالس لهو و فساد است و به طور غیر مستقیم استفاده حرمت از آن می شود.

3- یادگیری موسیقی سنتی و استفاده فرهنگی از آن

سؤال:یادگیری موسیقی سنتی واستفاده فرهنگی از آن به دور از مجالس مهمانی وغیره چه حکمی دارد؟

پاسخ:کلیه صداها و آهنگ هایی که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام و غیر آن حلال است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف خواهد بود. و یادگیری قسم حرام موسیقی به هر غرض و نیتی باشد حرام است ولی قسم دیگر آن اشکالی ندارد.

4- گوش دادن مرد به موسیقیهایی که توسط زنان خوانده شده است

سؤال:آیا گوش دادن به موسیقیهای که زنان می خوانند ولی آرام هستند و مناسب مجالس فساد نیستند هم اشکال دارد؟

پاسخ:حرام است.

5- خواندن سرود توسط زنان به همراه مردان

سؤال:خواندن سرود توسط زنان به صورت دستجمعى همراه با مردان اگر موجب مفسده نباشد چه حکمى دارد؟

پاسخ:اشکال دارد.

6- گوش دادن به موسیقی هایی که در خارج از کشور تولید می شود

سؤال:آیا گوش کردن به موسیقی هایی که در غرب پر می شود (مانند خواننده ها ایرانی که در خارج کشور کاست پر می کنند ) اشکالی دارد ؟

پاسخ:کلیه صداها و آهنگ هایی که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام و غیر آن حلال است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف خواهد بود.

7- گوش دادن به صدای خواننده زن

سؤال:به نام خدا و با عرض سلام آیا گوش کردن به ترانه خوانده شده توسط خواننده زن چنانچه آن خواننده پیر باشد جایز است و همچنین آیا مصافحه کردن با آنان ایرادی دارد؟

پاسخ:هر دو مورد حرام است.

8- اجرای سرود توسط بانوان

سؤال:اجرای سرود توسط بانوان در مراسم اعیاد مذهبی چه حکمی دارد.

پاسخ:جایز نیست.

9- موسیقیهای حلال و حرام

سؤال:1– اگر خواننده غربی ملایم بخواند و غنا در آن دیده نشود گوش دادن به آن موسیقی چه حکمی دارد ؟

2 – هلهله کشیدن در مراسمات مذهبی از قبیل اعیاد اسلامی چه حکمی دارد ؟

3- گوش دادن نوارهای خواننده های غربی مرد چه حکمی دارد ؟

پاسخ:1 و 2 و 3- کلیه صداها و آهنگ هایی که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام و غیر آن حلال است و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف خواهد بود.

10- خرید و فروش آلات موسیقی

سؤال:آیا خرید و فروش آلات موسیقی مخصوصا ارگ حرام است؟

اگر در صورتی حلال می باشد آن را برای من بفرمائید.

پاسخ:آلاتی که بیشتر از آن برای موسیقی های حرام استفاده می شود خرید و فروش آن حرام است.

11- گوش دادن به موسیقی زن

سؤال:آیا گوش دادن به صدای زن خارجی با موسیقی ملایم اشکال دارد

پاسخ:گوش دادن به آواز زن جائز نیست و اگر موسیقی مناسب مجالس لهو و فساد نباشد جائز است.

12- عرف در موسیقی

سؤال:عرف به چه معنی است آیا با استناد به اینکه اکثرجوانها موسیقی های شاد گوش می کنند(ترانه) حلال می شود؟

پاسخ:عرف یعنی افراد فهمیده و متدین از توده های مردم و گوش دادن به موسیقی حرام باعث حلال شدن آن نخواهد شد.

13- یادگیری آواز سنتی

سؤال:آیا یادگیری آواز سنتی حلال است؟

14- شنیدن صدای زن در گروههای کُر

سؤال:بسمه تعالی می خواستم بپرسم که در گروههای کُر که صدای زن و مرد با هم مخلوط است آیا شنیدن آن حرام است؟

پاسخ:هر گاه صدا مناسب مجالس لهو و فساد نباشد مانعی ندارد.

15- موسیقی سنتی و غیر سنتی

سؤال:حکم موسیقى سنّتى و غیر سنّتى چیست؟

پاسخ:آهنگهایى که مناسب مجالس لهو وفساد است حرام است وغیر آن اشکالى ندارد.

16- موسیقی هایی که از صدا و سیما پخش می شود

سؤال:بعضى از موسیقى هاى تلویزیون همان موسیقى غربى است که تنها آوازش برداشته شده است پخش و گوش دادن به آن چه صورت دارد؟

پاسخ:اگر در محیط ما نیز جزء موسیقى مناسب مجالس لهو و فساد حساب شود حرام است.

17- نواختن نی

سؤال:نى زدن اگر موجب فساد نباشد چه حکمى دارد؟

پاسخ:اگر از قبیل آهنگهایى باشد که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام است.

18- غنی در مراسم عروسی و غیر آن

سؤال:بنابر قول بعضى از فقها غنا در مجالس عروسى استثنا شده است، نظر مبارک حضرت عالى چیست؟

پاسخ:فرقى میان مجالس عروسى و غیر عروسى (بنابر احتیاط) نیست.

19- ابزار و وسائل موسیقی

سؤال:حکم شرعى وسایل موسیقى از قبیل سه تار و سنتور و... که در مجالس لهو و لعب مانند مجالس عروسى از آنها استفاده نمى شود چیست؟

پاسخ:ساختن و خرید و فروش هرگونه وسیله اى که غالباً براى حرام از آن استفاده مى شود حرام است و اگر وسیله مشترک باشد جایز است.

20- گوش دادن به آواز زن نامحرم

سؤال:گوش دادن به آواز زن نامحرم براى مرد در صورتى که اشعار مذهبى بخواند و موجب مفسده هم نباشد چه حکمى دارد؟

پاسخ:اشکال دارد.

1- دایره زدن در مراسم عروسی

سؤال:دایره زدن در مجالس عروسى و غیر عروسى چه حکمى دارد؟

پاسخ:حکم دایره زدن حکم سایر آلات موسیقى است و فرقى میان مجالس عروسى و غیر آن نمى باشد (بنابر احتیاط واجب).

22- آواز خواندن زن برای زن

سؤال:آواز خواندن زن براى زنان و براى شوهرش چه به صورت غنا و چه بدون غنا چه حکمى دارد؟

پاسخ:براى شوهرش و براى سایر زنان بدون غنا و بدون آهنگهاى مناسب لهو و فساد اشکال ندارد.

23- تلاوت قرآن با آهنگ

سؤال:آیا تلاوت قرآن به صورت سرود و همراه با آهنگ جایز است؟

پاسخ:جایز نیست.

24- ملاک و معیار حرمت موسیقی

سؤال:مدّتى است پیرامون موسیقى تحقیقاتى را آغاز نموده، لکن به مشکلى برخوردم، که تاکنون برایم حلّ نشده است. بنده به لحاظ عقلى نتوانستم خود را قانع کنم، که اسلام مطلق موسیقى را حرام کرده باشد. و اگر چنین است، باید ملاک و معیارى داشته باشد. این بود که به کتب فقهى و فتاواى بعضى از علماى بزرگوار مراجعه نمودم. متوجّه شدم که در مورد حرمت موسیقى، اختلاف نظر وجود دارد. از ظاهر عبارت شیخ در مکاسب به دست مى آید، که ایشان موضوع حرمت را لهو مى داند; امّا بعضى از بزرگواران، خصوصاً امام راحل(قدس سره)طرب را معیار آن ذکر مى کنند. با توجّه به مطالب بالا، خواهشمند است بیان فرمایید: آیا حرمت موسیقى به خاطر مطرب بودن است، که بر اثر مرور زمان (مثل شطرنج) تغییر پیدا کرده و تبدیل به لهو شده است؟ یا از همان ابتدا موضوع و عنوان حرمت موسیقى، لهو بوده و هست؟ در این صورت نظر علماى بزرگوار مبنى بر مطرب بودن را چطور توجیه مى کنید؟

پاسخ:بعید نیست آنچه فقها و مراجع در این زمینه مى گویند، غالباً به یک ریشه بازگردد، هر چند اختلافى در الفاظ آنها وجود دارد. و آن همان است که ما قبلا گفته ایم: آهنگهایى وجود دارد که در مجالس فساد نواخته مى شود، و در کنار آن غالباً هرزگى هاى دیگر وجود دارد. آهنگهایى که گاهى از آن به موسیقى مبتذل، و گاه فسادانگیز، و گاه مطرب، تعبیر مى شود. این آهنگها هر جا، و با هر محتوایى باشد، حرام است; ولى آهنگهاى دیگرى هست که چنین نیست. مانند آهنگهاى معروفى که اشعار مختلف مذهبى، مرثیه ها و موزیکهاى نظامى و ورزشى با آن نواخته مى شود، اینها حرام نیست; چرا که در تعریف قسم اوّل نمى گنجد.البتّه مصادیق مشکوکى هم وجود دارد که به درستى شناخته نمى شود، که آیا از قسم اوّل است، یا از قسم دوّم؟ و نظر به این که در شبهات تحریمیّه مصداقیّه اصل بر برائت مى باشد، در مصادیق مشکوک برائت جارى مى شود.

25- گوش دادن آواز زن برای بانوان

سؤال:گفته مى شود: «گوش دادن به دو نوع از موسیقى شرعاً اشکال دارد; صداى زن، و دیگرى آهنگ مطرب; یعنى آهنگى که انسان را از حالت طبیعى خارج مى سازد.

الف) در خصوص مورد اوّل; یعنى گوش دادن مرد به آواز زن مشکلى نیست، ولى آیا گوش دادن آواز زن براى زن هم حرام است؟
ب) در مورد دوّم باید بگویم که هیچ گونه آهنگى نمى تواند مرا از حالت طبیعى خارج سازد. گوش دادن به نوار موسیقى، چه با کلام و چه بى کلام، چه غمگین و چه غیر غمگین، براى من چه حکمى دارد؟

پاسخ:جواب الف: چنانچه آهنگ و صدا مناسب مجالس لهو و فساد باشد، براى زنان هم جایز نیست.

جواب ب: معیار، افراد و اشخاص نیستند، بلکه کلیّه آهنگهاى متناسب با مجالس لهو و فساد براى همه حرام است، خواه انسان را از حالت طبیعى بیرون ببرد یا نبرد.

26- دعوت از مطرب برای مجالس عروسی

سؤال:متأسّفانه در یکى دو سال اخیر، عدّه اى براى عروسى فرزندان خود از افرادى به نام «مُطرِب» که داراى ابزار و آلات موسیقى بوده، و در عروسى ها ضمن آواز خواندن به رقص و پایکوبى نیز مى پردازند، دعوت به عمل مى آورند! با توجّه به آثار منفى حضور مطربان، دعوت از چنین افرادى و پول دادن به آنها شرعاً چه حکمى دارد؟

پاسخ:دعوت کردن از مطرب حرام است، و پول دادن به آنها گناه دیگرى است. علاقه مندان به اسلام و شیعیان اهل بیت اطهار(علیهم السلام) بایستى از این اعمال پرهیز کنند.

27- موسیقی حلال و حرام

سؤال:با توجّه به گسترش موسیقى در جامعه، خصوصاً در بین جوانان، حکم موارد ذیل را از نظر شرعى بیان فرمایید:
الف) با توجّه به این که اکثر آلات موسیقى کاربردهاى مشترک بین حلال و حرام دارند، حکم خرید، فروش، نگهدارى، آموزش، یادگیرى و استفاده از آنها چیست؟

ب) آیا تعریف غنا از نظر شرعى بر آوازه خوانى هاى رایج، که یک فرد متن شعر یا نثر را با آواز خوش مى خواند قابل تطبیق است؟ آیا محتواى متن هم دخالتى در حکم شرعى دارد؟

ج) مجلس حرام به چه مجلسى گفته مى شود؟ آیا هدف و انگیزه برگزار کنندگان و شرکت کنندگان در تعیین مصداق دخالت دارد؟ یا صِرف وقوع عمل حرام در مجلسى، آن را تبدیل به مجلس حرام مى کند؟

د) با توجّه به حکم مسأله فوق، منظور از مناسبت آهنگ یا غنا با مجلس حرام، آیا اختصاص آن صرفاً به مجلس حرام است (یعنى این آهنگ فقط در این گونه مجالس نواخته مى شود) یا به صرف نواختن آهنگ در مجلس حرام، مناسبت با مجلس حرام تحقق پیدا مى کند؟

پاسخ:جواب الف تا د: کلیّه صداها و آهنگهایى که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام، و غیر آن حلال است، و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف خواهد بود. منظور از مناسبت با مجلس لهو و فساد آن است که این گونه آهنگ ها، صرف نظر از محتوا، غالباً در آن گونه مجالس نواخته مى شود و نیّت تشکیل دهندگان در آن تأثیر ندارد، و منظور از آلات مشترکه آلاتى است که به طور گسترده هم در مجالس حرام و هم در مجالس حلال از آن استفاده مى شود.

28- حکم غنا در مراسم مختلف عروسی

سؤال:آیا حکم جواز غنا در مجلس زفاف و عروسى، در مجلس شب عقد نیز جارى است؟

پاسخ:تفاوتى بین شب عقد و عروسى و سایر شبها نیست، و آهنگها و موسیقى هاى مناسب مجالس لهو و فساد، در هر حال حرام است.

29- آوازخوانی و موسیقی بانوان

سؤال:نظر به ابهامات و پرسشهایى که در خصوص چگونگى مواجه افکار عمومى با موسیقى و آواز زنان مطرح است، سؤالات ذیل تقدیم حضور مى گردد.

1ـ اجراى آواز بانوان به صورت تک خوانى و هم آوایى چه حکمى دارد؟

2ـ پرداختن زنان به موسیقى و آواز تا چه حد مجاز مى باشد؟

3ـ آواز بانوان به چه نحوى و در چه مکانهایى مجاز مى باشد؟

4ـ آیا پخش و انتشار موسیقى و آواز بانوان مجاز است؟

پاسخ:جواب 1 تا آخر: کلیّه آهنگها و صداهایى که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام، و غیر آن جایز است، و فرقى در این قسمت میان مرد و زن نیست، ولى خوانندگى نوع مباح براى زنان در صورتى جایز است که مجلس مخصوص به جنس خودشان باشد. خواه دسته جمعى بخوانند، یا به تنهایى. جوانان عزیز باید توجّه داشته باشند که سیل تهاجم فرهنگى غرب نباید ما را مرعوب سازد، و تصوّر کنیم ما باید خود و احکام دین خود را بر فرهنگ آنها تطبیق دهیم; زیرا فرهنگ غرب گام به گام جوانان را به سوى ابتذال کامل پیش مى برد، و آنها را از درون تهى مى سازد، و به این ترتیب هر گونه مانع را که بر سر راه مطامع آنهاست بر مى دارد.

30- پخش موسیقی های حماسی از مسجد

سؤال:پخش موسیقی های حماسی و شور آفرین بمناسبت هفته ی بسیج از بلند گوی مسجد وفضای آن چه حکمی دارد ؟

پاسخ:کلیّه صداها و آهنگ هایى که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام، و غیر آن حلال است. و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف، یعنى افراد فهمیده متدیّن، خواهد بود.ولی پخش مناسبتی حتی از نوع حلال در شان و منزلت مسجد نیست.

31- تجویز موسیقی برای بیماران افسرده

سؤال:تجویز موسیقى براى بیمارانى که مبتلا به افسردگى هستند چه حکمى دارد؟

پاسخ:اگر راه درمان آنها منحصر به شنیدن موسیقى باشد، به مقدار ضرورت مانعى ندارد.

32- غنا در مراسم عروسی و غیر آن

سؤال:بنابر قول بعضى از فقها غنا در مجالس عروسى استثنا شده است، نظر مبارک حضرت عالى چیست؟

پاسخ:فرقى میان مجالس عروسى و غیر عروسى (بنابر احتیاط) نیست.

33- آهنگ های رژه نظامی

سؤال:چه نوع آلات موسیقى حرام است، آیا آهنگهایى که همراه با رژه نظامى نواخته مى شود حرام است؟

پاسخ:منظور آلاتى است که غالباً از آن براى حرام استفاده مى شود، امّا آهنگهاى رژه نظامى حرام نیست.

34- استفاده از موسیقی هایی که از رسانه ها ضبط می شود

سؤال:آیا استفاده از موسیقی هایی که از تلویزیون پخش می شوند و ما از طریق دانلود یا ضبط کردن و بدون خرید، آنرا در اختیار داریم (باتوجه به اینکه صداوسیما حق پخش آنها را خریداری کرده است) جایز می باشد؟

پاسخ:در صورتیکه از موسیقی هایی باشد که مناسب مجالس لهو و فساد نباشد اشکالی ندارد.

35- منظور از هم تراز بودن موسیقی با مواد مخدر

سؤال:منظورتان از این که موسیقی را باید هم تراز مواد مخدر دانست چیست؟ آیا منظورتان این است که موسیقی هم مانند مواد مخدر که هم کاربرد خوب دارد وهم بد، کاربرد آن مهم است یا منظورتان چیز دیگری است؟

پاسخ:منظور این است که موسیقی های لهوی روی اعصاب اثر منفی می گذارد و تدریجاً سبب اعتیاد می شود.

36- گوش دادن به موسیقی در حین نماز

سؤال:آیا می توان در حین نماز به موسیقی کلاسیک یا آرام گوش داد؟

پاسخ:خیر، نمازتان را در جایی خلوت که بتوانید حضور قلب داشته باشید بجا آورید.

37- مراجعه به افراد متدین برای تشخیص آهنگ های لهوی

سؤال:در رساله بیان شده که برای تشخیص آهنگ لهو و لعب از آهنگ غیر آن با خواننده ی مرد باید به افراد متدین مراجعه کرد.حال من که یک دانشجو هستم نمی توانم مرتباً به این افراد مراجعه کنم، چاره چیست؟

پاسخ:این امر کار سختی نیست، نوع موسیقی هایی که افراد خلاف برای مجالس لهو و فساد استفاده می کنند میان مردم شناخته شده است و در مواردی هم که شک داشتید اجتناب کنید.

38- دف زدن

سؤال:با توجه به مولودی هایی که در این ایام برگزار میشود,حکم دف زدن در این مجالس چیست؟ همچنین آیا دف زدن درمجلس عروسی اشکال دارد؟

پاسخ:دف زدن اشکال دارد.

39- حرکات دختر وپسرهای کر ولال در گروه سرود

سؤال:نظر آقا در مورد این حرکاتی که دختر و پسرهای کر و لال در گروه های سرود با هماهنگی با مربی انجام می دهند چیست؟

پاسخ:در صورتی که شکل رقصیدن داشته باشد جایز نیست.