|
استفتائات کسب های حرام- آیت الله العظمی خامنه ای مدظله
رشوه
سؤال 1242. بعضى از مشتریان بانک براى انجام سریع کارهایشان و دریافت خدمات بهتر، اموالى را به کارمندان بانک مىبخشند، با توجه به این‌که اگر کارمندان بانک آن کارها را براى آنان انجام ندهند، چیزى به آنان نمىدهند، آیا دراین حالت، گرفتن آن مال جایز است؟
پاسخ: جایز نیست کارمندان در برابر انجام کار مشتریان که براى آن استخدام شدهاند و در برابر آن هر ماه حقوق دریافت مىکنند، از مشتریان چیزى بگیرند و همچنین مشتریان بانک نباید کارمندان را در برابر انجام کارهایشان با پول نقد یا غیر آن تطمیع کنند زیرا این کار مستلزم فساد است.
سؤال 1243. بعضى از مشتریان بانک براساس عادات رایج به کارمندان عیدى مىدهند و اعتقاد دارند که اگر این هدیه را ندهند کارهایشان به شکل مطلوب انجام نمىشود، حکم این کار چیست؟
پاسخ: اگر این هدایا منجر به تبعیض در انجام خدمات بانکى به مشتریان شود و در نهایت باعث فساد و از بین رفتن حقوق دیگران گردد، مشتریان نباید آن هدایا را به کارمندان بدهند و کارمندان هم حق گرفتن آن‌ها را ندارند.
سؤال 1244. چنانچه فردى از باب تشکر و قدردانى از کارمند، هدیهاى به او اهداء کند، حکمش چیست؟ هرچند آن کارمند بدون هیچ‌گونه چشم داشتى، کارى را انجام داده باشد؟
پاسخ: هدیه در محیط کار و از جانب ارباب رجوع، یکى از خطرناکترین چیزها است و هر چه بیشتر از آن اجتناب کنید، به صرفه دنیا و آخرت شما، خواهد بود. فقط در یک صورت، دریافت آن جایز است و آن، این است که هدیه دهنده، با اصرار زیاد و با امتناع مأمور از قبول، بالآخره به نحوى آن را اهداء کند. آنهم بعد از انجام کار و بدون مذاکره و حتّى توقّع قبلى.
سؤال 1245. هدایا اعم از نقدى، خوراکى و غیره که توسط ارباب رجوع با رضایت و طیب خاطر به کارمندان دولت داده مىشوند، چه حکمى دارند؟ و اموالى که به‌صورت رشوه به کارمندان داده مىشوند اعم از این‌که بر اثر توقع انجام کارى براى پرداخت کننده باشد یا خیر، چه حکمى دارند؟ و اگر کارمند بر اثر طمع به دریافت رشوه، مرتکب عمل خلاف قانون شود، چه حکمى دارد؟
پاسخ: بر کارمندان محترم واجب است که رابطه آنان با همه مراجعهکنندگان براساس قوانین و مقرّرات و ضوابط خاص اداره باشد و قبول هرگونه هدیهاى از مراجعهکنندگان به هر عنوانى که باشد براى آنان جایز نیست زیرا باعث فساد و سوءظن به آنان و تشویق و تحریک افراد طمع‌کار به عمل نکردن به قانون و تضییع حقوق دیگران مىشود. اما رشوه، مسلم است که براى گیرنده و دهنده آن، حرام است و واجب است کسى که آن را دریافت کرده به صاحبش برگرداند و حق تصرّف در آن را ندارد.
سؤال 1246. گاهى مشاهده مىشود که بعضى از اشخاص از مراجعهکنندگان در برابر انجام کارشان تقاضاى رشوه مىکنند، آیا پرداخت رشوه به آنان جایز است؟
پاسخ: هیچ‌یک از مراجعهکنندگان به ادارات حق ندارند براى انجام کار خود پول یا خدمتى را به‌طور غیرقانونى به کارمند ادارى که مکلّف به خدمت به مراجعین است، ارائه دهند، همچنین کارمندان ادارات هم که از نظر قانونى موظف به انجام کار مردم هستند، حق ندارند هیچ‌گونه مبلغى را به‌طور غیرقانونى در برابر انجام کار مراجعهکنندگان درخواست و یا دریافت کنند و جایز نیست در این مال تصرّف نمایند، بلکه باید آن را به صاحبانش باز گردانند.
سؤال 1247. پرداخت رشوه براى گرفتن حق با توجه به این‌که گاهى براى دیگران مشکل ایجاد مىکند مثلاً باعث مقدم شمردن صاحب حق نسبت به افراد دیگر مىشود، چه حکمى دارد؟
پاسخ: پرداخت رشوه و گرفتن آن جایز نیست هرچند باعث ایجاد مشکل و زحمت براى دیگران نشود، چه رسد به موردى که بدون استحقاق، باعث ایجاد مزاحمت براى دیگران شود.
سؤال 1248. اگر شخصى براى انجام کار قانونى خود مجبور به پرداخت مبلغى به کارمندان یکى از ادارات شود تا کار قانونى و شرعى او را به راحتى انجام دهند زیرا اعتقاد دارد که اگر این مبلغ را نپردازد، کارمندان آن اداره کار او را انجام نخواهند داد، آیا عنوان رشوه بر این مبلغ صدق مىکند؟ و آیا این عمل حرام است یا این‌که اضطرارى که باعث پرداخت آن براى انجام کار ادارى او شده، عنوان رشوه را از آن بر مىدارد و در نتیجه حرام نخواهد بود؟
پاسخ: پرداخت پول یا اموال دیگر از طرف فرد مراجعهکننده به کارمندان ادارات که مکلّف به ارائه خدمات ادارى به مردم هستند، و حتماً منجر به فساد ادارات خواهد شد، عملى است که از نظر شرعى حرام محسوب مىشود و توهّم اضطرار، مجوّز او در انجام این کار نیست.
سؤال 1249. قاچاقچیان به بعضى از کارمندان مبالغى پول در برابر چشمپوشى آنان از مخالفت و نقض قانون پرداخت مىکنند و در صورتى که کارمند درخواست آنان را قبول نکند تهدید به قتل مىشود. در این صورت کارمند چه وظیفهاى دارد؟
پاسخ: دریافت هرگونه مبلغى در برابر تغافل و چشمپوشى از اَعمال خلاف قانون قاچاقچیان جایز نیست.
سؤال 1250. مدیر بخش مالیات از مأمور محاسبه کننده درخواست نموده است که از میزان مالیات یکى از شرکتها مقدارى کم نماید، باتوجه به این‌که اگر از این کار امتناع بورزد، مشکلات و گرفتارى‌هاى سختى براى او پیش خواهد آمد، آیا اطاعت از دستور مدیر توسط مأمور مذکور در چنین مواردى واجب است؟ و آیا مىتواند در برابر اجراى این دستور پولى را دریافت کند؟
پاسخ: در این‌گونه امور باید مطابق ضوابط و مقرّرات قانونى عمل شود و تخلّف از آن جایز نیست. اعم از این‌که رایگان باشد یا در مقابل گرفتن وجه.
|
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
