تمکین، اطاعت، نشوز

سؤال1657:با چند مرتبه تمکین نکردن، زن ناشزه[1]مى شود؟

پاسخ:زن حتى اگر براى یک مرتبه،بدون عذر از استمتاعِ شوهر، جلوگیرى کند; ناشزه مى شود.

سؤال1658:اگر مرد در روابط زناشویى افراط مى کند که براى سلامتىزن یا شوهر مضر مى باشد، آیا زن مى تواند تمکین نکند؟

پاسخ:اگربراى زن ضرر داشته باشد، مى تواند تمکین نکند. بلکه براى حفظ سلامتى خود، عدم تمکین لازم است; اما اگر ضرر متوجه شوهر است; نمى تواند تمکین نکند.

سؤال1659:اگر زن داراى ضعف شدید بدنى باشد و توان تمکین نداشته باشد; مى تواند تمکین نکند؟

پاسخ:ضعف غیر قابل تحمل و بیمارى،مسقط تکلیف است و زن مى تواند تمکین نکند.

سؤال1660:زنى به خانه شوهر رفته است و سایر استمتاعات صورت گرفته و تنها ازاله بکارتنشده است و حال مى گوید: تمکین نمى کنم تا مهر مرا کامل بپردازى. در صورتى که ثابت شود از اول قصدش مطالبه مهر بوده، آیا حق امتناع دارد؟

پاسخ:بلى; مى تواند از تمکین ممانعت کند تا مهریّه را بگیرد.

سؤال1661:آیا زنى که با افراد نامحرم ارتباط نامشروع دارد ناشزهمحسوب مى شود؟

پاسخ:خیر، ناشزه محسوبنمى شود.

سؤال1662:اگر زن ناشزه حامله باشد،آیا از جهت حمل استحقاق نفقه دارد؟

پاسخ:در فرض سؤال، زوجه نفقه ندارد. اگرچه حامله باشد.

سؤال1663:آیا نفقه زوجه مشروط به تمکین است یا مشروط به عدم تحقق نشوز؟

پاسخ:در هرچیزى که اطاعت زوج لازم است، در صورت مخالفت نشوز محقق ونفقه ساقط مى شود، مگر در زوجه صغیره غیر قابل استمتاع که نفقه او واجب نیست. اگرچهنشوز درباره او مفهوم ندارد.

سؤال1664:آیازوجه غیر مدخوله، همانطور که مى تواند تمکین نکند تا مهریّه خود را بگیرد، آیامى تواند تمکین نکند تا اجازه ادامه تحصیل، یا غیره را بگیرد؟ ولى سخنى از گرفتنمهر نگوید؟

پاسخ:معلق کردن تمکین به غیر اداى مهریه که قبول آنبر زوج واجب نیست، جایز نمى باشد.

سؤال1665:عدم تمکین زوجه غیر مدخوله، براى اخذ مهریه منحصر به دخول است؟ یا شاملسایر استمتاعات و خروج از منزل هم مى شود؟

پاسخ:از سایراستمتاعات نیز مى تواند ممانعت کند. ولى نسبت به خروج از خانه ظاهراً استیذان لازماست.

سؤال1666:زن در چه صورتى ناشزهمى شود؟

پاسخ:در صورتى که بدون اذن شوهر از خانه خارج شود یا خودرا براى لذتهاى جنسى در مواقعى که شوهر مى خواهد، بدون عذر شرعى مثل ایام عادت دراختیار او قرار ندهد، و از موجبات نفرت مرد پرهیز نکند.

سؤال1667:آیا حکم نشوز در مورد مرد نیز تحقق دارد؟

پاسخ:بلى، مرد هم اگر حقوق واجب زن را از قبیل نفقه، و همخوابى رعایت نکردو امتناع کرد، ناشز مى شود و زن مى تواند به حاکم شرع مراجعهکند.

سؤال1668:اگر خانمى بدون اجازه شوهر ازمنزل خارج شده تکلیف او از لحاظ نماز و روزه چیست، آیا او ناشزه مى شود؟

پاسخ:اگر با لباسى که شوهر در اختیار او گذاشته نماز بخواند، چنانچه شوهرراضى نباشد نمازش باطل است، ولى روزه او صحیح است.

سؤال1669:آیامخالفت کردن امر زوج در هر باب موجب نشوز است یا مخصوص است به امر وقاع؟

پاسخ:مخالفت امر زوج به عدم تمکین و عدم ازاله منفرّات و مضاد با تمتع،بلکه ترک تنظیف و تزیین با مطالبه زوج، و بیرون رفتن از خانه بدون اذن زوج، نشوزاست.

سؤال1670:در صورتى که مردى بخواهد علىرغم کراهت، با زوجه خود از دبر نزدیکى کند، آیا زوجه مى تواند امتناع کند و تمکیننکند؟

پاسخ:بلى، مى تواند تمکین نکند. و دلیلى نداریم که تمکینکردن نسبت به هر استمتاع جایزى، لازم است.

سؤال1671:مرد با چند بار تمکین نکردن به عمل زناشویى ناشز مى شود؟

پاسخ:به طور کلى شوهر نمى تواند بدون عذر، از قبیل خوف ضرر یا سفر ضرورى وامثال آن، نزدیکى با زوجه خود را بیش از چهار ماه ترک کند. و اگر بیشتر از چهار ماهترک کرد، ناشز مى شود، اما اگر ترک تمکین در کمتر از چهار ماه موجب وقوع زن در حرجیا خوف وقوع وى در حرام باشد، احتیاط آن است که به مقدار رفع این امور تمکینکند.

سؤال1672:اگر مهریه زوج حالّ باشد،مى فرمایید که زوجه مى تواند از ایفاى وظایفى که در مقابل شوهر دارد خوددارى کند تامهر به وى تسلیم شود. آیا در صورتى که عروسى واقع شده و زوجه به خانه زوج رفته وخود را تسلیم زوج کرده ولى زوج قادر به مقاربت نشده است، باز زوجه مى تواند پس ازآن مهریه را به شرح مذکور مطالبه کند و قبل از تسلیم مهریه از ایفاى وظایف خوددارىکند؟ یا اینکه حق استنکاف با تسلیم تام از بین مى رود و فقط زوجه حق مطالبه مهریهرا دارد؟

پاسخ:بلى، در فرض سؤال که مهر حالّ بوده، زوجه مى توانداز ایفاى وظایف مربوطه خوددارى کندتا تمام مهر خود را بگیرد و تا دخول محقق نشده حقمطالبه مهر باقى است. ولى پس از دخول اگرچه یک بار باشد، دیگرنمى تواندتمکیننکند.

سؤال1673:اگرمرد به زن امر کند، فلان شکل برایش آرایش کند، یا فلان لباس را در منزل بپوشد و یابه نحو خاصى نظافت کند. آیا زن باید اطاعت کند؟ با توجه به این که زن باید منافیاترا از خود دور کند؟

پاسخ:اطاعت زن از شوهر در امور مربوط بهاستمتاعات واجب است. و امور مذکوره اگر در این راستا باشد یا ترک آنها موجب نفرتشود، باید اطاعت کند. وگرنه لازم نیست.

سؤال1674:اگر خانمى ببیند شوهر او چشم چرانى مى کند و با زنهاى نامحرم بیش از او گرممى گیرد، آیا مى تواند براى متوجه کردن او به این عمل زشتش، تا مدتى به او تمکیننکند؟

پاسخ:تمکین نکردن جایز نیست. ولى با رعایت مراتب و شرایطنهى از منکر، نهى از منکر کند.

سؤال1675:اگرمردى به همسرش اجازه ندهد به فیلمهاى خاصى نگاه کند، با این که منافى عفت نیست، آیابدون قصد ریبه مى تواند نگاه کند؟

پاسخ:اگر نگاه کردن منافى حقوقشوهر نباشد و مفسده اى همراه نداشته باشد، اجازه ندادن وجهىندارد.

سؤال1676:اگر مرد به همسرش بگویدنباید با فلان شخص مثلا مادر، خواهر، برادر... رفت و آمد کنى، آیا زن مى تواند آنانرا به منزل دعوت کند؟ اگر به نام زن باشد چطور و چنانچه به اسم شوهر بود، چه حکمىدارد؟

پاسخ:اگر منافات با حقوق مرد داشته باشد یا منزل شخصى شوهرباشد یا مشترک، زن شرعاً حق دعوت ندارد. و نیز اگر ملک شخصى زن است و فرش واثاث البیت مال شوهر یا عوارض دیگرى داشته باشد که با حقوق شوهر منافى است، حق دعوتندارد.

سؤال1677:دخترى که عقد شده و تاکنونعروسى نکرده است، آیا بیرون رفتن او باید با اجازه پدر باشد یا با اجازه شوهر؟ ونفقه او با کیست؟

پاسخ:بیرون رفتن او ازخانه بدون اجازه شوهر خلاف احتیاط است. و نسبت به نفقه اگر حاضر به تمکین و رفتن بهخانه شوهر است و شوهر کوتاهى مى کند، نفقه او به عهده شوهراست.

سؤال1678:زن ناشزه اى با ترک منزل بدوناجازه شوهر درخواست کرده که مهر خود را بگیرد و چون شوهر نقداً نمى تواند بپردازد،مى گوید به صورت قسطى در چند سال مى دهم. اما زن اصرار دارد که شوهرش منزل مسکونىخود را بفروشد و مهریه او را بدهد، آیا بر مرد لازم است خانه را فروخته و مهریه اورا بدهد؟

پاسخ:در صورتى که شوهر قدرت بر پرداخت مهریه را ندارد،باید به او مهلت داد و در فرض سؤالمنزل مسکونى از مستثنیات دین است و توقیف و فروشآن جایز نیست و اگر اختلاف وجود دارد به دادگاه مراجعه شود.

---------------------------------

[1]ناشز و ناشزه به مرد یا زنى گفته مى شود که حقوق لازمه ووظایف زناشویى را رعایت نمى کند