شیربها

سؤال1495:مرسوم است داماد مقدارى پول به عنوان شیربها به خانواده عروس مى دهد و آنانپول را جهیزیه مى خرند و به عروس مى دهند، آیا این لوازم شرعاً متعلق به عروس است یا داماد؟

پاسخ:در فرض سوال، اگر داماد شیربها را بعنوان پیش کشىو هبه داده است و از طرف عروس با آن جهیزیه خریده اند، جهیزیه متعلق به عروس است نهداماد. و اگر هدیه نکرده بلکه داده است که جهیزیه بخرند و همراه عروس کنند، در اینصورت متعلق به داماد است و چون شهرها و محلّها فرق مى کنند، لذا اگر شبهه در بینهست به عرف و عادت محل مراجعه و طبق آن عمل کنید. و بهتر اینکه با مصالحه رضایتیکدیگر را تحصیل کنید.

سؤال1496:اگر زنى بخواهد طلاق بگیرد، آیا شوهر مى تواند شیربهایى را که به پدرزن خود داده،پس بگیرد؟

پاسخ:اگر شیربها را به پدرزن مصالحه نکرده باشد، بلکه بخشیده باشد و عین آن وجود داشته باشد، شوهرمى تواند استرداد کند.

سؤال1497:شیربها که متعارف است مى گیرند، به این نحو است که کسى مى آید به خواستگارى دختر شخصى، آن شخصقبول مى کند به شرط اینکه مثلا هزار تومان پول نقد و دو قطعه فرش یا اجناس دیگر بهعنوان شیربها بدهد. و گاه است که اینها را مادر یا برادر یا عمو یا غیر اینهامى گیرند، آیا گرفتن آن حلال است؟ و پس از عقد چنانچه زوج پشیمان شود، آیا پس گرفتنآن جایز است؟

پاسخ:دادن وگرفتن شیربها اگر به عنوان جعاله باشد. که مثلا این مال را به پدر یا به برادر دختر مى دهد که واسطه شود و رضایت او راحاصل کند حلال است. و پس از عقد، زوج حق استرجاع آن را ندارد. و اگر مجرد پیشکشى وهبه به پدر زوجه ویا عمو و برادر او باشد حلال است، و مادام که عین آن باقى استمى تواند استرجاع کند. و اگر زوج آن را به رضایت و طیب نفس نمى دهد، بلکه براىاینکه گیرنده ـ با اینکه زوجه راضى به تزویج است ـ مانع از ازدواج نشود، حراماست.

سؤال1498:در هنگام ازدواج، پدر یا اقوامعروس علاوه بر مهریه، پول زیادى به عنوانهاى مختلف، مثل: جعاله، شیربها، مهر حاضر،پدر وکیلى، تهیه جهیزیه مى گیرند. لطفاً حکم آن را بیان کنید؟

پاسخ:آنچه به عناوین مختلف غیر از مهریه و زاید بر آن گرفته مى شود، چندصورت دارد:

1ـ اگر به عنوان جعاله، اخذ شود، شرعاً اشکال ندارد و حلال است وزوج هم بعداً حق رجوع ندارد.

2ـ اگر براى جلب رضایت پدر دختر، یا جلب رضایت خوددختر مى پردازد، گرفتن آن جایز است. ولى اگر زوج بخواهد مى تواند آنرا تا وقتىموجود است، پس بگیرد.

3ـ اگر پسر و دختر راضى به ازدواج باشند و پدر هم اصلازدواج را اجازه دهد ولى مبلغى را با زور و اجبار به عنوان اینکه رسم است، از زوجبگیرد گرفتن آن جایز نیست. و بایدآنرا به زوج پس بدهد. و حتى اگر تلف شده باشد باید مثل آنرا پس بدهد.
4ـ بلى،اگر پول را جهت تهیه جهیزیه بگیرد و با آن جهیزیه تهیه کند، و همراه دختر به منزلزوج بفرستد، با رضایت زوج اشکالى ندارد. در این صورت جهیزیه به مقدارى که از این پول تهیه شده، ملک زوج است