انرژي درماني
سؤال: آیا گرفتن انرژی از کسانی که انرژی درمانی می کنند اشکال دارد؟
جواب: اگر مرتکب گناه نشود و احتمال مفسده نباشد، اصل کار اشکال ندارد.
وازکتومي
سؤال: سلام. دو فرزند دارم و معیشتم سخت. می خواهم با وازکتومی خود را عقیم کنم.آیا از نظر اسلام حرمتی بر این عمل وارد است؟
جواب: بسمه تعالی- زیر نظر دکتر متخصص اشکال ندارد.
نگهداري پسر در بخش زنان بيمارستان
سؤال: در بيمارستان .... به علّت نداشتن بخش اطفال، بعضاً اطفال پسر نهايتاً تا سنّ 12 سال كه تحت عمل جرّاحي قرار ميگيرند يا به علل ديگر بايد بستري شوند و همراه مرد ندارند (بعضاً پدرشان فوت كرده يا بيمار است يا به علّت شغلي در مسافرت است يا ....) و مادر آنها پيگيري امورات درماني آنها را نموده و بايد به عنوان همراه در كنار وي در بخش جرّاحي زنان حضور داشته باشد از طرفي اگر بخواهيم اين بيماران را در بخشهاي مردان بستري نمائيم همراه زن بايد در بين بيماران مرد و همراهان آنها حضور داشته باشد، خواهشمند است جنابعالي مشخّص نمائيد بستري اين افراد پسر در بخش زنان از نظر شرعي اشكال دارد يا خير/ البته سعي ميشود اطفال در اتاق جداگانهاي باشند ولي بنا به شرايط بخش، اين بيمار پسر در راهرو (سالن) بخش در بين بيماران زن تردّد مينمايد.
جواب: در فرض مذكور اشكال ندارد
جراحي پلاستيک
سؤال: حكم شرعي راجع به جرّاحيهاي پلاستيك چيست؟
جواب: اشكال ندارد.
تجويز داروي زياد توسط پزشک
سؤال: پزشكاني كه در تجويز دارو رعايت حدّ لازم را نكرده و اسراف و در مواردي تبذير مينمايند، آيا فعل حرام انجام ميدهند؟ و در اين صورت تكليف تضييع مال مريض به واسطه خريد داروي اضافي، و يا عوارض جنبي جسماني به واسطه مصرف كردن داروي بيشتر چيست؟
جواب: حرام است و ضمانآور نيز ميباشد.
تجويز ترياک براي بيمار
سؤال: كشيدن ترياك و امثال آن چه حكمي دارد؟ اگر شراب و ... توسّط پزشك متخصّص به عنوان دارو تجويز گردد حرام است يا حلال؟
جواب: حرام است و دكتر حقّ ندارد تجويز كند.
اثبات ولدالزنا از راه پزشکي قانوني
سؤال: اگر دختري بعد از وضع حمل، مدّعي باشد كه فلان فرد با او زنا نموده، امّا متّهم منكر اتّهام انتسابي باشد:
الف) اگر پزشكي قانوني در نتيجه آزمايشهاي دقيق علمي، طفل را به نامبرده منتسب كند، آيا شرعاً اين نظر حجّيّت دارد؟
ب) در صورت حجّيّت، آيا ميتوان حدّ زنا را بر متّهم جاري نمود؟
ج) در فرض عدم اثبات اتّهام انتسابي و تقاضاي حدّ قذف از سوي مقذوف، آيا حدّ قذف بر مدّعي زنا جاري ميگردد؟
د) در صورت عدم تحقّق شرايط قذف، آيا ميتوان مدّعي را تعزير كرد؟
جواب: الف) حجّيّت ندارد.
ب) جايز نيست.
ج) موارد مختلف است و نظر حاكم شرع متِّبَع است.
د) جايز است، البته نظر حاكم اسلامي شرط است.
مسائل مربوط به جلوگيري به روش IUD
سؤال: محضر مبارك آية الله العظمي مظاهري دام ظلّه
با عرض سلام و تحيّت
خواهشمند است در خصوص جواز استفاده از IUD با رعايت پرهيز از لمس و نظر حرام، نظر مبارك را در موارد ذيل مرقوم فرمائيد.
1) منظور از «فرج» كه نگاه غير شوهر در مقام غير ضرورتهاي پزشكي به آن حرام است، دقيقاً چيست؟ و آيا اجزاي داخلي دستگاه تناسلي زن مانند «واژن = حد فاصل دهانه مهبل تا گردن رحم» و نيز «گردن رحم» كه در معاينه داخلي از طريق مهبل رؤيت ميشود، نيز عورت محسوب ميشود؟
2) اگر روشي طرّاحي گردد كه براي گذاشتن IUD در داخل رحم، سطح پوست خانم كاملاً پوشيده شده و تنها اجزائي كه باطن محسوب ميشوند رؤيت شوند و لمس نيز از طريق دستكش جرّاحي (توسّط خانم پزشك يا ماما يا پزشك مرد) انجام شود، آيا حرمتهاي ذكر شده مرتفع ميشود؟
3) در صورتي كه خانمي به هر روش IUD گذاشته باشد و اينك از نظر كنترل وضعيّت قرارگيري IUD و اطمينان از عملكرد صحيح آن با هدف تنظيم خانواده نيازمند مراقبت باشد، آيا معاينه دستگاه تناسلي وي جايز است؟ در اين مورد حدود لمس و نظر جايز، با توجّه به سؤالات فوق الذكر چيست؟ و اگر زن، خود بتواند با آموزشهائي اين عمل را شخصاً يا با كمك همسرش انجام دهد، حكم معاينه توسّط غير چيست؟
4) اگر خانمي كه IUD دارد دچار عوارضي مانند عفونت يا خون ريزي شود، كه ميتواند مستقيماً مربوط به IUD، يا غير مستقيم حاصل آن، و يا اصلاً به دليل ديگري باشد، معاينه داخلي وي چه حكمي دارد؟ همچنين درمان آن عوارض با روشهائي كه به طور براي چنان مشكلاتي بكار ميروند و ميتوانند سبب ادامه امكان استفاده از IUD براي تنظيم خانواده ضمن حفظ سلامتي خانم شوند ارجح است يا خارج كردن IUD؟
5) در صورتي كه حاملگي داخل رحمي با IUD اتّفاق بيفتد، براي جلوگيري از عوارض متعدّدي كه اين امر ميتواند براي مادر و جنين داشته باشد، توصيه ميشود در صورت مشاهده نخ IUD در واژن، توسّط پزشك يا ماما به آرامي از رحم خارج شود، در اين كار لمس و نظر تا چه حدّ مجاز است؟
6) اخيراً روشي براي كار گذاشتن IUD در رحم بكار ميرود، و آن قرار دادن IUD در رحم بلافاصله بعد از انجام سزارين و خارج كردن جنين و جفت از رحم توسّط جرّاحي است، يعني در شرائطي كه رحم از طريق شكم باز شده است، IUD داخل آن قرار داده ميشود و سر نخ آن نيز از طريق گردن رحم به داخل واژن فرستاده ميشود و علي الظاهر قرار دادن IUD داخل رحم بدون نگاه اضافه به پوست بدن و دستگاه تناسلي خارجي زن ميسّر خواهد بود، در اين صورت آيا حرمتهاي ذكر شده مرتفع ميشود؟
7) در مشاورههاي تنظيم خانواده، گاه براي اطمينان از سلامت دستگاه تناسلي زن و نيز بررسي امكان استفاده از IUD در آينده، بدون آن كه خانم شكايتي داشته باشد وي را معاينه داخلي مينمايند كه البته در مواردي ميتواند حقيقتاً در شناخت مشكلات خانمها و نيز راهنمائي صحيح ايشان براي انتخاب روشهاي تنظيم خانواده بسيار مفيد و مؤثّر باشد، در اين موارد:
اوّلاً) آيا اصل عمل جايز است؟
ثانياً) حدود لمس و نظر مجاز كدام است؟
8) اگر حاملگي براي زن خطر جاني و يا عسر و حرج پذيرفته شدهاي از نظر عموم مردم داشته باشد و هيچ كدام از روشهاي ديگر تنظيم خانواده را، به دليل عوارض جنبي آنها، نتواند بكار ببرد و همسرش نيز راضي به جلوگيري از بارداري باشد ولي همكاري مناسب ننمايد، آيا گذاشتن IUD به عنوان يك روش غير دائمي براي اين خانم ضرورت محسوب ميشود و حرمتهاي ذكر شده براي وي منتفي خواهد شد؟
9) در فرض سؤال قبل، اگر همسر راضي به جلوگيري از بارداري نباشد، چه حكمي دارد؟
10) در مواردي كه همسر، حقوق زن و فرزندانش را رعايت نميكند و از جمله در تأمين نفقه و مسكن و ساير نيازهاي اوّليه زندگي ايشان كوتاهي ميكند و در مسأله تنظيم خانواده نيز همكاري و مراقبت لازم را نمينمايد، آيا زن ميتواند بدون اذن و اطّلاع شوهر براي گذاشتن IUD اقدام كند؟
11) زناني كه توان ذهني پائيني دارند و عقب مانده ذهني با درجات متفاوت (از كودن و سفيه تا مجنون) هستند و ازدواج ميكنند، (به ويژه اگر همسر نيز مانند زن عقب مانده ذهني باشد) تصميمگيري در مورد شيوه تنظيم خانواده به عهده كيست؟ در اين افراد استفاده از روشهاي دائمي ارجح است يا روشهاي غير دائمي؟
جواب: 1) نظر اينجانب راجع به عورت، چه در مرد و چه در زن، از زير ناف است تا بالاي ران، و به همان مقدار از عقب و اين طرف و آن طرف، و اين مقدار از نظر و لمس آن حتّي براي همجنس جايز نيست مگر در صورت ضرورت.
2) نگاه حرام تفاوتي ميان ظاهر و باطن نيست، همچنين لمس حرام تفاوتي ميان ظاهر و باطن نيست.
3) در صورت نياز مراقبت، اگر خود يا همسر بتوانند مراقب باشند مراقبت ديگران جايز نيست و گر نه اگر همجنس باشد او بايد مراقبت كند و اگر نباشد، جنس مخالف مراقبت او اشكال ندارد.
4) حكم اين مسأله، حكم مسأله قبلي است و فرقي ميان مراقبت و معاينه نيست و امّا ادامه يا خارج نمودن آن مربوط به پزشك متخصّص و متديّن است.
5) به اندازه احتياج اشكال ندارد.
6) اگر اصل كار ضرورت عرفي داشته باشد اشكال ندارد، به هر صورت و هر روشي باشد، و اگر ضرورت عرفي نباشد به هر روشي باشد كه منجر به نظر و لمس شود جايز نيست مگر براي زن و شوهر اگر اهل و خبره باشند.
7) اصل عمل جايز است و حدود لمس و نظر به اندازه احتياج و به مقدار ضرورت است.
8) در فرض مذكور جايز است، حتّي اگر شوهر هم راضي نباشد جايز است.
9) در مسأله قبل گفته شد، جايز است.
10) اشكال ندارد اگر براي او ضرورت باشد.
11) تصميمگيري بر عهده وليّ قهري اوست و اگر نباشد مربوط به حكومت اسلامي است و استفاده از روش، مربوط به دكتر متخصّص متديّن است.
شرايط غسل جنين فوت شده
سؤال: در چه زماني از مراحل رشد، جنين مرده را بايد غسل ميّت داد و احكام شرعي آن را بايد انجام داد؟
جواب: اگر چهار ماه او تمام شده باشد بايد او را غسل داد و كفن كرد ولي نماز بر او واجب نيست و وقتي نماز بر او واجب ميشود كه شش سال تمام داشته باشد.
احکام پس از کورتاژ
سؤال: برخي از خانمها به علل مختلف اقدام به كورتاژ ميكنند. لطفاً بفرمائيد:
1) آيا بعد از عمل بايد اعمال عبادي خود را مانند نماز انجام دهند؟
2) در صورت خون ريزي چه غسلي بايد انجام دهند؟
3) آيا مدّت نفاس در زايمان طبيعي و كورتاژ يا سقط جنين با هم برابر است؟ اگر تفاوت زماني دارد، آن را مرقوم فرمائيد.
جواب: 1) بايد اعمال عبادي مثل نماز را ترك كند.
2) آن زن نفساء است و بايد غسل نفاس انجام دهد.
3) تفاوتي با هم ندارند.
نماز بيماران مغزي و قلبي در حالات بي حسي
سؤال: در بعضي از بخشهاي بيمارستان مانند CCU و ICU بيماران اين بخشها غالباً قادر به جا به جائي و حركت نميباشند، ولي اگر به هوش باشند و بخواهند نماز بخوانند، نماز آنها در حالات ذيل الذكر چه صورتي دارد؟
أ) محل بول و غائط بسيار نجس باشد و تطهير هم امكان نداشته باشد.
ب) لباس و بدن بيمار نجس باشد و تطهير ممكن نباشد.
ج) بيمار قادر به نشستن و يا ايستادن نبوده و تخت هم رو به قبله نباشد.
د) اگر بيماربه هنگام اداء فريضه به هوش نباشد حكم نمازهاي فوت شده او چيست؟
جواب: أ) با همان حال نماز بخوانند نماز آنها صحيح است.
ب) با همان حال نماز بخوانند نماز آنها صحيح است.
ج) با همان حال نماز بخوانند نماز آنها صحيح است.
د) قضا ندارد.
نماز بيماري که سوند دارد
سؤال: حكم نماز بيماراني كه «سوند» به آنها وصل است چيست؟
جواب: با همان حال نماز بخوانند نماز آنها صحيح است
حکم ناقل ايدز
سؤال: با توجّه به مهلك بودن بيماري قابل انتقال ايدز، اگر فردي كه حامل ويروس ايدز است از طرق مختلف اين ويروس را به افراد ديگر منتقل كند در موارد زير چه حمكي دارد؟
أ) در موردي كه فرد در اثر انتقال ويروس بيمار شود.
ب) در صورتي كه در اثر انتقال ويروس، فرد، بيمار شده و سپس فوت كند.
عدم آگاهي فرد ناقل به ماهيّت خطرناك بيماري ياد شده، سرايت آن چه تأثيري در هر يك از احكام بالا دارد؟
جواب: به نظر اينجانب، مسأله فوق نظير خورانيدن سمّ است و بايد ناقل، قصاص شود. لكن چون مسأله، مسأله حكومتي است حكم آن مربوط به قاضي و حاكم شرع است.