آموزش پزشکى

 سؤال 1308. دانشجويان دانشگاه پزشکى (دختر يا پسر) براى آموزش چاره اى جز معاينه فرد اجنبى از طريق لمس و نظر ندارند و چون اين معاينات جزء برنامه درسى است و براى کارآموزى و آمادگى آنان براى معالجه بيماران در آينده مورد نياز است و عدم انجام آن باعث مى شود از تشخيص بيمارى افراد مريض عاجز باشند و اين امر منجر به طولانى شدن دوران بيمارى افراد بيمار و گاهى فوت آنان مى شود، بنا بر اين آيا اين معاينات جايز است يا خير؟

  جواب: اگر از موارد ضرورى براى کسب تجربه و آگاهى از نحوه درمان بيماران و نجات جان آنان باشد، اشکال ندارد.

سؤال1309. در صورتى که هنگام ضرورت، معاينه بيمارانى که محرم نيستند، توسط دانشجويان رشته پزشکى جايز باشد، مرجع تشخيص اين ضرورت چه کسى است؟

  جواب: تشخيص ضرورت موکول به نظر دانشجو با ملاحظه شرايط است.

سؤال1310. گاهى در هنگام آموزش با مسأله معاينه غيرمحارم مواجه مى شويم و نمى دانيم اين کار براى آينده ضرورت دارد يا خير؟ ولى به هرحال جزيى از روش درسى دانشگاه ها و وظيفه دانشجويى رشته پزشکى و يا حتّى تکليفى از طرف استاد است با توجه به اين مطالب آيا انجام معاينات مزبور براى ما جايز است؟

  جواب: مجرّد اين که معاينه پزشکى، از برنامه هاى آموزشى و يا از تکاليف استاد به دانشجو است، مجوّز شرعى براى ارتکاب امر خلاف شرع محسوب نمى شود بلکه ملاک دراين زمينه فقط نياز آموزشى براى نجات جان انسان و يا اقتضاى ضرورت مى باشد.

سؤال1311. آيا در معاينه نامحرم که به خاطر ضرورت آموزش پزشکى وکسب تجربه و مهارت صورت مى گيرد، بين معاينه اعضاى تناسلى و ساير اعضاى بدن تفاوت وجود دارد؟ بعضى از دانشجويان که بعد از اتمام تحصيل براى معالجه بيماران به روستاها و نقاط دوردست مى روند، گاهى مجبور به زايمان زن و يا درمان آثار آن از قبيل خونريزى شديد مى شوند، اين کار چه حکمى دارد؟ بديهى است که اگر اين خونريزى و بيمارى هاى ديگر به سرعت درمان نشود حيات زنى که تازه زايمان کرده، در خطر خواهد بود، با علم به اين که شناخت راه هاى معالجه اين بيمارى ها مستلزم کارآموزى در هنگام تحصيل علم پزشکى مى باشد؟

  جواب: هنگام ضرورت، فرقى بين حکم معاينه اعضاى تناسلى و غير آن ها نيست و ملاک کلى، احتياج به تمرين و فراگيرى علم پزشکى براى نجات جان انسان مى باشد و در اين موارد بايد به مقدار ضرورت اکتفا شود.

سؤال1312. غالباً در معاينه اعضاى تناسلى اعم از اين که توسط فرد مُماثل صورت بگيرد يا خير، احکام شرعى مانند نگاه کردن پزشک يا دانشجو از طريق آينه، رعايت نمى شود و چون ما براى فراگيرى چگونگى تشخيص بيمارى ها از آنان تبعيت مى کنيم، وظيفه ما چيست؟

  جواب: تحصيل و فراگيرى علم پزشکى از طريق معايناتى که فى نفسه حرام هستند، در مواردى که يادگرفتن اين علم و شناخت راه هاى درمان بيمارى ها متوقف بر آن باشد، اشکال ندارد، مشروط بر اين که دانشجو اطمينان داشته باشد که توانايى نجات جان انسان ها در آينده متوقف بر اطلاعاتى است که از اين طريق به دست مى آيد و همچنين مطمئن باشد که در آينده در معرض مراجعه بيماران بوده و مسئوليت نجات جان آنان را بر عهده خواهد داشت.

سؤال1313. آيا نگاه کردن به عکس مردان و زنان غيرمسلمان که در کتاب هاى اختصاصى رشته درسى ما به صورت نيمه عريان وجود دارد جايز است؟

  جواب: اگر به قصد ريبه نباشد و خوف ترتّب مفسده هم در آن وجود نداشته باشد، اشکال ندارد.

سؤال1314. دانشجويان رشته پزشکى در خلال تحصيل، عکس ها و فيلم هاى مختلفى را از اعضاى تناسلى بدن به قصد آموزش مى بينند، آيا اين عمل جايز است يا خير؟ ديدن عورت غير مُماثل چه حکمى دارد؟

  جواب: نگاه کردن به فيلم ها و تصاوير فى نفسه اشکال ندارد به شرط اين که به قصد لذت نبوده و خوف ارتکاب حرام هم وجود نداشته باشد. آن چه حرام است نگاه به بدن غير مُماثل و لمس آن است و نگاه به فيلم يا عکس عورت ديگران هم خالى از اشکال نيست.

سؤال1315. زن در هنگام وضع حمل چه تکليفى دارد؟ و زنان پرستار که به زن هاى ديگر در هنگام وضع حمل کمک مى کنند، نسبت به کشف عورت و نگاه کردن به آن چه تکليفى دارند؟

  جواب: جايز نيست زنان پرستار عمداً و بدون اضطرار، به عورت زنان در هنگام وضع حمل نگاه کنند و همچنين پزشک هم بايد از نگاه کردن و لمس بدن زنى که بيمار است، تا زمانى که اضطرار پيدا نکرده، خوددارى کند و بر زنان واجب است که در صورت توجه و توانايى، بدن خود را بپوشانند و يا از کس ديگرى بخواهند اين کار را انجام دهد.

سؤال1316. در خلال تحصيلات دانشگاهى، براى آموزش از دستگاه هاى تناسلى مصنوعى که از مواد پلاستيکى ساخته شده اند استفاده مى کنند، نگاه کردن و لمس آن ها چه حکمى دارد؟

  جواب: آلت و عورت مصنوعى حکم عورت واقعى را ندارد و نگاه کردن و لمس آن ها اشکال ندارد مگر آن که به قصد ريبه بوده و يا موجب تحريک شهوت گردد.

سؤال1317. مباحث من راجع به تحقيقاتى است که در محافل علمى غرب راجع به تسکين درد از طريق معالجه با موسيقى، معالجه با لمس، معالجه با رقص، معالجه با دارو و معالجه از طريق الکتريسيته مطرح است و مباحث آنان در اين زمينه نتيجه هم داده است، آيا شرعاً مبادرت به اين تحقيقات جايز است؟

  جواب: تحقيق راجع به امور مذکور و آزمايش مقدار تأثير آن ها در درمان بيمارى ها شرعاً اشکال ندارد به شرطى که مستلزم ارتکاب اعمالى که شرعاً حرام هستند نباشد.

سؤال1318. آيا در صورتى که آموزش اقتضا کند، جايز است زنان پرستار به عورت زن ديگر نگاه کنند؟

  جواب: اگر درمان بيمارى ها و يا نجات نفس محترمى متوقف بر درسى باشد که ياد گرفتن آن مستلزم نگاه به عورت ديگران است، اشکال ندارد.