7- باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح

مبطلات روزه

7- باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح

مسأله 1619- اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند1، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم ننماید2، روزه اش باطل است3.

1- مکارم: بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل است ولی اگر توانایی بر غسل ندارد یا وقت تنگ است تیمم نماید، اما اگر از روی عمد نباشد روزه اش صحیح است.

اراکی: اگر جنب در روزه رمضان و قضاء آن تا اذان صبح غسل نکند...

بهجت: روزه اش باطل می شود و کسی که وظیفه او تیمم است اگر عمداً تیمم ننماید، روزه اش باطل است و حکم قضای روزه ماه رمضان بعداً خواهد آمد.

2- گلپایگانی، صافی: در روزه ماه رمضان و قضاء آن...

3- گلپایگانی: و در غیر این دو، روزه باطل نمی شود.

صافی: و در  غیر این دو أحوط باقی ماندن بر جنابت است تا صبح.

وحید: و حکم قضای ماه رمضان خواهد آمد.

مظاهری: ولی اگر از روی سهو یا جهل یا اجبار غسل یا تیمم ننماید روزه اش صحیح است .

*****

خوئی، تبریزی، زنجانی: مسأله- اگر جنب عمداً در ماه رمضان تا اذان صبح غسل نکند. روزه اش باطل است و کسی که وظیفه اش تیمم است و عمداً تیمم ننماید روزه اش نیز باطل است* و حکم قضای ماه رمضان بعداً خواهد آمد.

. سیستانی: یا اگر وظیفه اش تیمم است تیمم نماید، باید روزه آن روز را تمام کند و روزی دیگر را نیز روزه بگیرد و چون معلوم نیست آن روز قضا است یا عقوبت است هم روزه آن روز را از ماه رمضان را به قصد ما فی الذمه انجام دهد و هم روزی که بجای آن روز، روزه می گیرد، و قصد قضا نکند.

[و] کسی که می خواهد قضای روزه ماه رمضان را بگیرد، هرگاه تا اذان صبح عمداً جنب بماند، نمی تواند آن روز را روزه بگیرد و اگر از روی عمد بناشد، می تواند، اگر چه احتیاط در ترک  آن است.

* زنجانی: [پایان مسأله].

فاضل: مسأله- کسی که بخواهد روزه ماه رمضان یا قضای آن را بگیرد نباید تا اذان صبح عمداً در حال جنابت باقی بماند بنابراین اگر عمداً غسل نکند و در تنگی وقت تیمم نیز نکند روزه اش باطل است، بقای عمدی بر جنابت در روزه های دیگر – چه واجب باشد یا مستحب – ضرری برای روزه ندارد.

مسأله 1620- اگر در روزه واجبی که مثل روزه ماه رمضان وقت آن معین است 1 تا اذان صبح غسل نکند و تیمم هم ننماید 2 روزه اش صحیح است3.

این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.

1- فاضل: اگر در روزه ماه رمضان و قضای آن...

2- فاضل، نوری، سبحانی: ولی از روی عمد نباشد مثل آن که دیگری نگذارد غسل و تیمم کند...

بهجت: ولی از روی عمد نباشد مثل آن که دیگری به اجبار نگذارد غسل و تیمم کند و ناچار شود...

3- بهجت: ولی در صورت فراموش کردن، روزه ماه رمضان باطل است.

زنجانی: خصوصاً اگر عمداً نباشد، مگر درقضاء ماه رمضان که حکم آن در مسأله [1634] و [1635] خواهد آمد.

مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1636.

*****

اراکی: مسأله- اگر در روزه واجب غیر رمضان عمداً تا اذان صبح غسل نکند و تیمم هم ننماید روزه اش بنابراحتیاط واجب باطل است.

گلپایگانی، صافی: مسأله- اگر در ماه رمضان تا اذان صبح غسل نکند و تیمم هم ننماید ولی از روی عمد نباشد مثل آن که دیگری نگذارد غسل و تیمم کند روزه اش صحیح است.

خوئی، تبریزی: مسأله- اگر در روزه غیر ماه رمضان و قضای آن از روزه های واجبی که مثل روزه ماه رمضان وقت آن معین است جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند أظهر این است که روزه اش صحیح است.

وحید: مسأله- اگر در روزه غیر ماه رمضان و قضای آن از روزه های مستحبی و روزه های  واجبی که وقت آن معین است جنب عمدا تا اذان صبح غسل نکند روزه اش صحیح است و احتیاط مستحب در روزه واجب آن است که عمدا بر جنابت باقی نماند.

سیستانی: مسأله- در غیر روزه ماه رمضان و قضای آن – از اقسام روزه های واجب و مستحب – اگر جنب عمداً تا اذان صبح بر حال جنابت باقی بماند، می تواند آن روز را روزه بگیرد.

مسأله 1621- کسی که جنب است و می خواهد روزه واجبی بگیرد1 که مثل روزه رمضان وقت آن معین است2، چنانچه عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود ، می تواند با تیمم روزه بگیرد و صحیح است3.

1- گلپایگانی: در روزه رمضان، چنانچه عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود معصیت کرده ولی واجب است تیمم کند و روزه اش صحیح است و در قضاء رمضان که وقتش تنگ شده أحوط آن است که تیمم کند و روزه بگیرد و بعد هم آن را بجا آورد و در قضاء موسع، روزه باطل است.

2- فاضل: می خواهد روزه ماه رمضان یا قضای آن را بگیرد...

مظاهری: کسی که جنب است و می خواهد روزه بگیرد  گرچه روزه مستحبی باشد...

3- بهجت: باید با تیمم روزه بگیرد و روزه او بنابرأظهر صحیح است.

نوری: ولی معصیت کار است

سبحانی: روزه او صحیح ولی معصیت کرده زیرا غسل را تأخیر انداخته است.

مظاهری:  و لازم نیست  تا اذان صبح  بیدار بماند.

مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1636.

*****

خوئی، وحید: مسأله- کسی که در شب ماه رمضان جنب است چنانچه عمداً  غسل نکند تا وقت تنگ شود، بنابراحتیاط واجب باید تیمم کند و روزه بگیرد و قضای آن را هم بجا آورد..

. تبریزی، سیستانی: باید تیمم کند و روزه بگیرد (سیستانی: و روزه اش صحیح است).

زنجانی:  مسأله- جنبی که روزه ماه رمضان بر او واجب است باید تا اذان صبح غسل جنابت کند و چنانچه غسل نکند تا وقت تنگ شود باید تیمم کند و روزه بگیرد و اگر در تأخیر غسل معذور نباشد  بنابراحتیاط مستحب قضای آن روزه را  هم بجا آورد. و اگر تیمم هم نکند روزه اش باطل است.

صافی: مسأله- کسی که جنب است و می خواهد روزه ماه رمضان یا قضای آن را بگیرد، چنانچه عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود، معصیت کرده و أحوط آن است که تیمم کند و روزه بگیرد و بعد هم آن را بجا آورد و در قضاء موسع، روزه باطل است.

مسأله 1622- اگر جنب1 در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک روز یادش بیاید2 ، (باید روزه آن روز را قضا نماید و اگر بعد از چند روز یادش بیاید3) باید روزه هر چند روزی را که یقین دارد 4جنب بوده قضا نماید . مثلاً اگر نمی داند سه روز جنب بوده یا چهار روز، باید روزه سه روز را قضا کند5.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست

1- سبحانی:  یا حائض یا نفساء...

2- زنجانی: بعد از گذشتن ماه رمضان یادش بیاید...

3- فاضل: اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک یا چند روز یادش بیاید باید روزه آن روزها را قضا نماید و اگر بعد از چند روز یادش بیاید...

[قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله زنجانی نیست]

4- سبحانی: یا حائض یا نفساء...

5- زنجانی: و اگر در ماه رمضان یادش بیاید قضا واجب نیست ، لکن بنابراحتیاط مستحب اگر بعد از گذشتن یک هفته یادش بیاید روزه را قضا کند بلکه به احتیاط مستحب اگر بعد از گذشتن روز جمعه هم یادش بیاید، روزه را قضا نماید.

مکارم: و قضا روز چهارم ، احتیاط مستحب است.

*****

مظاهری: مسأله- اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک یا چند روز یادش بیاید روزه هایی که گرفته صحیح است ولی  مستحب است که آن روزه ها را قضا کند.

مسأله 1623- کسی که در شب ماه رمضان برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت ندارد1، اگر خود را جنب کند ، روزه اش باطل است2 و قضا و کفاره بر او واجب می شود3، ولی اگر برای تیمم وقت دارد، چنانچه خود را جنب کند، با تیمم روزه و صحیح است ولی گناهکار است4.

1- اراکی: کسی که در شب ماه رمضان برای غسل وقت ندارد...

2- مکارم: روزه اش اشکال دارد و احتیاطاً قضا و کفاره بجا آورد، همچنین اگر برای غسل وقت ندارد و فقط برای تیمم وقت دارد.

3- خوئی، تبریزی، سیستانی: [پایان مسأله]

اراکی: چه برای تیمم وقت داشته باشد یا نه. [پایان مسأله]

وحید: ولی کسی که وظیفه اش غسل است اگر برای تیمم وقت دارد چنانچه خود را جنب کند بنابراحتیاط واجب تیمم کند و روزه بگیرد و قضای آن را هم بجا آورد.

مظاهری: ولی باید آن روز را روزه بگیرد اما اگر برای تیمم وقت دارد چنانچه خود را جنب کند با تیمم روزه او صحیح است .

4- گلپایگانی، صافی: چنانچه خود را جنب کند ، معصیت کرده ولی واجب است تیمم نماید و روزه اش صحیح است.

فاضل: با تیمم روزه او صحیح است، گناهکار هم حساب نمی شود.

*****

بهجت: مسأله- کسی که در شب ماه رمضان یا روزه واجب معین دیگری، برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت ندارد، نباید خود را جنب کند، و همچنین است بنابرأظهر اگر فقط برای تیمم وقت دارد،و اگر معصیت کرد و خود را جنب نمود روزه اش با تیمم بنابرأظهر صحیح است.

زنجانی:  مسأله-  کسی که در شب ماه رمضان برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت ندارد نباید خود را جنب کند و اگر با توجه به این مسأله خود را جنب کند روزه اش باطل است و قضا و کفاره دارد بلی اگر خیال می کرده جنب کردن بر او حرام نیست  یا از این حکم غفلت داشت قضا دارد ولی کفاره ندارد بلکه  اگر فقط برای تیمم وقت دارد نباید خود را جنب کند و چنانچه خود را جنب کند، باید تیمم کند و روزه آن روز را بگیرد و به احتیاط مستحب قضای آن را نیز بجا آورده، کفاره هم بدهد.

مسأله 1624- اگر گمان کند 1که به اندازه غسل وقت دارد و خود را جنب کند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده 2 چنانچه تیمم کند روزه اش صحیح است3.

این مسأله در رساله آیات عظام: فاضل ، بهجت و مظاهری نیست

1- اراکی: اگر پس از تحقیق گمان کند...

2- گلپایگانی، صافی: چه جستجو کرده و چه نکرده، واجب است با تیمم روزه بگیرد و روزه اش صحیح است.

3- اراکی: اما اگر تحقیق نکرده، بنابراحتیاط واجب قضا دارد.

*****

خوئی، وحید: مسأله- اگر . برای آن که بفهمد وقت دارد یا نه، جستجو نماید و گمان کند که به اندازه غسل وقت دارد و خود را جنب کند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و تیمم کند، روزه اش صیحح است. و اگر * بدون جستجو گمان کند که وقت دارد و خود را جنب نماید و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و با تیمم روزه بگیرد. بنابراحتیاط واجب باید روزه آن روز را قضا کند0.

. زنجانی: اگر در ماه رمضان...

* زنجانی: روزه اش بی اشکال صحیح است ، بلکه اگر...

. تبریزی: صحیح است.

0 زنجانی: روزه اش صحیح است؛ هر چند احتیاط مستحب در قضا و کفاره است.

سیستانی: مسأله- اگر بداند وقت برای غسل ندارد و خود را جنب کند و تیمم کند یا با این که وقت دارد عمداً غسل را تأخیر بیندازد تا وقت تنگ شود و تیمم کند روزه اش صحیح است هر چند گناهکار است.

مسأله اختصاصی

مظاهری: مسأله 1233- اگر گمان کند که به اندازه تیمم وقت دارد و خود را جنب کند و بعد بفهمد وقت برای تیمم ندارد روزه اش صحیح است .

مسأله 1625- کسی که در شب ماه رمضان1 جنب است و می داند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمی شود، نباید بخوابد2 و چنانچه بخوابد3 و تا صبح بیدار نشود، روزه اش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب می شود4.

1- بهجت: یا روزه واجب معین ...

2- بهجت: در صورتی که در نخوابیدن عسر و حرج برای او نباشد، نباید بخوابد مگر بعد از غسل...

3- زنجانی: چنانچه با اختیار بخوابد...

وحید: نباید غسل نکرده بخوابد و چنانچه پیش از غسل بخوابد ...

4- زنجانی: روزه اش باطل است و قضا بر او واجب می شود و کفاره نیز لازم است، مگر آن که خیال می کرده بقاء بر جنابت حرام نیست یا از این حکم غفلت داشت و در هر حال باید درروز  از مبطلات روزه پرهیز کند.

مکارم: روزه اش اشکال دارد و بنابراحتیاط واجب باید قضا و کفاره بجا آورد، اما اگر احتمال دهد که بیدار می شود می تواند بخوابد، و احتیاط این است که در دفعه دوم که بیدار شد نخوابد تا غسل کند.

مظاهری: مگر اینکه بدون اختیار خوابش ببرد.

*****

خوئی، تبریزی: مسأله- کسی که در شب ماه رمضان جنب است و می داند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمی شود . نباید غسل نکرده بخوابد و چنانچه پیش از غسل بخوابد وتا صبح بیدار نشود روزه اش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب می شود.

. سیستانی: بنابر احتیاط واجب نباید غسل نکرده بخوابد و چنانچه پیش از غسل اختیاراً بخوابد و تا صبح بیدار نشود، باید روزه آن را تمام کند و قضا و کفاره بر او واجب می شود.

مسأله 1626- هر گاه جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود 1 اگر احتمال بدهد که اگر دوباره بخوابد 2 بیدار می شود برای غسل، می تواند بخوابد3.

1- خوئی: احتیاط مستحب (تبریزی: احتیاط واجب) آن است که پیش از غسل – در صورتی که عادتش به بیدار شدن نباشد) نخوابد اگر چه احتمال بدهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود.

2- اراکی:  اگر اطمینان دارد که اگر دوباره بخوابد...

سبحانی: اگر عادت و اطمینان دارد که  اگر دوباره بخوابد...

3- فاضل: در صورتی که عادتاً خواب نمی ماند.

زنجانی: چنانچه تردید داشته باشد که اگر بخوابد بیدار می شود یا نه، احتیاط مستحب آن است که پیش از غسل نخوابد.

سیستانی: اگر احتمال بدهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود می تواند بخوابد.

مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1625.

*****

گلپایگانی، صافی: مسأله-  جنب اگرعادت و اطمینان به بیدار شدن قبل از اذان صبح ندارد بنابراحتیاط واجب نباید پیش از غسل بخوابد و اگر بخوابد – خواب اول باشد یا دوم – حکم باقی ماندن عمدی با جنابت تا صبح را دارد که باید قضاء روزه را بگیرد و کفاره نیز بدهد.

بهجت: مسأله- هرگاه جنب در شب ماه رمضان یا روزه واجب معین بخوابد و بیدار شود اگر اطمینان به بیدار شدن پیش از اذان صبح برای غسل ندارد باید نخوابد اگر چه احتمال بدهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود.

وحید: مسأله- هر گاه جنب در شب ماه رمضان بیدار شود در صورتی که اطمینان به بیداری برای قبل ازاذان صبح نداشته باشد احتیاط مستحب آن است که پیش از غسل نخوابد.

مظاهری: مسأله- کسی که در شب ماه رمضان جنب است  و احتمال می دهد که اگر بخوابد  پیش از اذان صبح بیدار می شود  در صورتی که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند  روزه اش صحیح است.

مسأله 1627- کسی که در شب ماه رمضان1 جنب است و می داند یا احتمال می دهد که اگر بخوابد2 پیش از اذان صبح بیدار می شود، چنانچه تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند3 و با این تصمیم بخوابد و تا اذان خواب بماند روزه اش صحیح است4.

این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.

1- بهجت: یا روزه واجب معین...

2- خوئی، تبریزی، : یقین  دارد که اگر بخوابد...

سیستانی، وحید: یقین یا اطمینان دارد که اگر بخوابد...

 بهجت، سبحانی: : می داند یا اطمینان دارد که اگر بخوابد...

3- زنجانی: غسل یا تیمم کند...

4- خوئی، تبریزی: و همچنین است کسی که عادت بیدار شدن قبل از اذان صبح را داشته و احتمال بیدار شدن را نیز بدهد.

بهجت: باید روزه بگیرد و روزه اش صحیح می باشد.

زنجانی: روزه اش بدون اشکال صحیح است.

*****

گلپایگانی، صافی: مسأله- کسی که در شب ماه رمضان جنب است اگر عادت و اطمینان به بیدار شدن پیش از اذان صبح را دارد جایز است با تصمیم به آن که بعد از بیدار شدن غسل کند بخوابد و چنانچه در این صورت اتفاقاً تا صبح خواب بماند روزه اش صحیح است.

مسأله 1628- کسی که در شب ماه رمضان جنب است و می داند یا احتمال می دهد که اگر بخوابد1 پیش از اذان صبح بیدارمی شود، چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بیدار شدن باید غسل کند2، در صورتی که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند روزه اش صحیح است3.

این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم،  بهجت ، سبحانی و مظاهری نیست

1- گلپایگانی، صافی: می داند که اگر بخوابد...

سیستانی: اطمینان ندارد که اگربخوابد...

2- زنجانی: غسل یا تیمم کند...

3- گلپایگانی، صافی: اگر خواب اولش باشد روزه اش صحیح است، نه قضا دادر و نه کفاره، و در خواب دوم و سوم فقط قضا بر او واجب می شود.

 خوئی، تبریزی، سیستانی، وحید: بنابراحتیاط قضا بر او واجب می شود.

زنجانی: بنابراحتیاط مستحب روزه آن روز را قضا کند.

مسأله 1629- کسی که در ش ماه رمضان1 جنب است و می داند یا احتمال می دهد که اگر بخوابد 2 پیش از اذان صبح بیدار می شود3 چنانچه نخواهد بعد از بیدار شدن غسل کند4 یا تردید داشته باشد که غسل کند یا نه5، در صورتی که بخوابد و بیدار نشود، روزه اش باطل است6.

این مسأله در رساله آیات عظام:  سبحانی و مظاهری نیست

1- بهجت: یا روزه واجب معین ...

2- خوئی، تبریزی، سیستانی، وحید: یقین دارد یا احتمال می دهد که اگر بخوابد...

گلپایگانی، صافی: می داند که اگر بخوابد...

3- مکارم: چنانچه تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود روزه اش صحیح است ولی اگر تصمیم بر غسل نداشته باشد یا مردد باشد که غسل بکند یا نه، در این صورت اگر بیدار نشود روزه اش اشکال دارد.

4- سیستانی: در صورتی که بخوابد و بیدار نشود باید روزه آن روز را تمام کند و قضا و کفاره بر او لازم است و همچنین است بنابراحتیاط لازم اگر تردید داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند یا نه.

زنجانی: غسل یا تیمم کند اگر بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند روزه اش باطل و قضا و کفاره لازم است، و اگر تردید داشته باشد که غسل یا تیمم کند یا نه، بنابراحتیاط روزه اش باطل و قضا و کفاره لازم است.

5- نوری: یا بی تفاوت باشد...

6- خوئی، تبریزی، بهجت: روزه اش باطل و قضا و کفاره لازم است

وحید: روزه اش باطل و قضا و کفاره بر او واجب است.

مسأله 1630- اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد1 پیش از اذان صبح بیدار می شود و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند2 چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند3و همچنین است اگر4 از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبه سوم بخوابد5 و کفاره بر او واجب نمی شود6.

1- گلپایگانی، صافی: بداند که اگر دوباره بخوابد...

خوئی، تبریزی، سیستانی: یقین کند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد...

2- زنجانی: غسل یا تیمم کند...

3- سبحانی: و کفاره بر او واجب نمی شود ولی اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبه سوم بخوابد  کفاره بر او واجب می شود.

وحید:  و اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود  باید روزه آن روز را قضا کند و احتیاط مستحب آن است که کفاره هم بدهد.

4- خوئی، سیستانی، تبریزی: و اگر...

زنجانی: همچنین اگر...

5- گلپایگانی، صافی: و تا اذان صبح بیدار نشود، قضای روزه آن روز بر او واجب می شود (گلپایگانی: ولی اگر عادت و اطمینان به بیدار شدن نداشته باشد) بنابراحتیاط لازم کفاره هم بر او واجب می شود.

خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی: و تا اذان صبح بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند و بنابراحتیاط استحبابی کفاره نیز بدهد (زنجانی: بلکه بنابراحتیاط مستحب در خواب دوم و همچنین در خواب اول در صورتی که عادت به بیدار شدن نداشته باشد، کفاره بدهد).

6- فاضل: بنابراحتیاط واجب در خواب سوم کفاره هم لازم است.

*****

بهجت: مسأله- اگر جنب در شب ماه رمضان یا روزه واجب معین بعد از جنب شدن خوابید و بیدار شد، در صورتی که اطمینان دارد که اگر دو مرتبه بخوابد قبل از اذان صبح بیدار می شود خوابیدن دفعه دوم بر او حرام نیست ولی خلاف احتیاط است و اگر دوباره خوابید و بیدار نشد، باید قضای آن را بگیرد و بنابراحتیاط واجب کفاره هم بدهد و اگر بیدار شد باز دفعه سوم خوابید و تا اذان صبح بیدار نشد قضای آن روز را باید بگیرد و وجوب کفاره مطابق احتیاط بلکه اقوی است.

مکارم: مسأله-  هر گاه چنین کسی بخوابد و بیدار شود و بداند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح برای غسل کردن بیدار می شود چنانچه بخوابد و بیدار نشود، احتیاطاً باید روزه آن روز را قضا کند، همچنین است اگر برای دفعه سوم بخوابد و بیدار نشود، ولی در هیچیک از اینها کفاره بر او واجب نمی شود.

مظاهری: مسأله- اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می شود چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود باید علاوه بر گرفتن روزه آن روز قضای ان را هم بگیرد و همچنین است اگر برای دفعه سوم یا بیشتر بخوابد و بیدار نشود ولی در هیچ یک از این ها  کفاره بر او واجب نمی شود.

مسأله 1631- خوابی را که در آن محتلم شده نباید خواب اول حساب کرد بلکه اگر از آن خواب بیدار شود و دوباره بخوابد خواب اول او حساب می شود.

*****

گلپایگانی: مسأله- بنابراحتیاط واجب خوابی را که در آن محتلم شده ، باید خواب اول حساب کند پس اگر بعد از بیدار شدن دوباره بخوابد و بداند یا عادت به بیدار شدن داشته باشد و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند، چنانچه تا اذان خواب بماند بنابراحتیاط واجب باید قضای آن روز را بگیرد. و اگر دوباره بیدار شود و بداند یا عادت به بیدار شدن داشته باشد و تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند در صورتی که باز هم بخوابد و تا اذان خواب بماند، باید قضای آن روز را بگیرد و کفاره بر او واجب نیست ولی احتیاط خوب است..

. صافی: بنابر احتیاط مستحب مؤکد کفاره هم بر او واجب می شود.

خوئی، تبریزی: مسأله- مراد از خواب اول و دوم و سوم – در صورتی که انسان در خواب محتلم شود- خوابی است که بعد از بیدار شدن بخوابد و اما خوابی که در آن محتلم شده خواب اول حساب نمی شود.

سیستانی: مسأله- خوابی که در آن احتلام صورت گرفته است خواب اول حساب می شود، بنابراین اگر پس از بیدار شدن دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود چنانچه در مسأله قبل گفته شد روزه آن روز را باید قضا کند.

زنجانی: مسأله- اگر انسان در خواب محتلم شود و بعد بیدار شود و ببیند جنب شده و دوباره بخوابد، و تا اذان صبح بیدار نشود، باید در آن روز از کارهایی که بر روزه دار حرام است، خودداری کند و بعد، روزه آن روز را قضا کند.

مسأله 1632- اگر روزه دار در روز محتلم شود ، واجب نیست فوراً غسل کند1.

1- فاضل: گرچه احتیاط مستحب آن است که فوراً غسل کند.

*****

مکارم: مسأله- هرگاه روزه دار در روز محتلم شود بهتر است فوراً غسل کند اما اگر نکند برای روزه اش اشکالی ندارد.

مسأله 1633- هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده، اگر چه بداند پیش از اذان محتلم شده، روزه او صحیح است1.

1- مکارم: روزه اش صحیح است، خواه بداند پیش از اذان محتلم شده یا بعد از آن،و یا شک داشته باشد.

مسأله 1634- کسی که می خواهد قضای روزه رمضان را بگیرد، هرگاه تا اذان صبح جنب بماند، اگر چه از روی عمد نباشد روزه او باطل است1.

این مسأله در رساله آیات عظام: سسیستانی و سبحانی نیست.

1- گلپایگانی، صافی: اگر چه از روی عمد نباشد، اگر وقت وسعت داشته باشد روزه او باطل است و اگر وقت تنگ باشد، احتیاط واجب گرفتن روزه آن روز و عوض آن بعد از ماه مبارک است.

بهجت: بنابرأظهر روزه او باطل است و در صورتی که وقت گرفتن روزه قضا طوری تنگ است که اگر روزه اش باطل باشد دیگر فرصتی برای گرفتن روزه قضا ندارد، احتمال دارد ملحق به روزه ماه رمضان باشد.

مظاهری:  ولی اگر روزه معینی می خواهد بگیرد و یا وقت قضای روزه ماه رمضان تنگ باشد اگر از روی عمد نباشد باید آن روز را روزه بگیرد .

مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1636.

*****

زنجانی: مسأله- کسی که در وسعت وقت می خواهد قضای روزه ماه رمضان را بگیرد هرگاه جنب باشد – به جهت احتلام یا به سبب دیگر – و تا اذان صبح جنب بماند، اگر چه از روی عمد نباشد، روزه اش باطل است و باید در روز دیگری بجا آورد.

مسأله 1635- کسی که می خواهد قضای روزه ماه رمضان را بگیرد اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده است1، چنانچه وقت قضای روزه تنگ است مثلاً پنج روز روزه قضای رمضان دارد و پنج روز هم به رمضان مانده است 2 بعد از رمضان عوض آن را بجا آورد و اگر وقت قضای روزه تنگ نیست3 باید روزه بگیرد 4 و درهر صورت این روز را لازم نیست روزه بگیرد .

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و مظاهری نیست

1- خوئی: روزه او باطل است ولی چنانچه وقت قضای روزه تا آمدن ماه رمضان دیگر تنگ است، مثلاً پنج روز روزه قضای رمضان دارد و پنج روز هم به رمضان مانده است بهتر آن است که آن روز را روزه بگیرد و بعد از رمضان هم عوض آن را بجا آورد.

وحید: روزه او بنابراحتیاط باطل است ولی چنانچه وقت قضای روزه  تا آمدن ماه رمضان دیگر است مثلا پنج روز روزه قضای ماه رمضان دارد و پنج روز هم  به ماه رمضان مانده است بنابراحتیاط واجب آن روز را روزه بگیرد و بعد از ماه رمضان هم روزه دیگری را روزه بگیرد.

تبریزی: می تواند آن روز را روزه بگیرد ولی اگر در شب بفهمد جنب شده و تا اذان صبح غسل نکند آن روزرا نمی تواند روزه قضا بگیرد.

سیستانی: می تواند آن روز رابه قصد قضای ماه رمضان روزه بگیرد.

مکارم: اگر وقت قضای روزه تنگ نیست بنابراحتیاط واجب روز دیگری را روزه بگیرد و اگر وقت قضای روزه تنگ است مثلاً پنج روز قضا به ذمه دارد و پنج روز هم بیشتر به رمضان باقی نمانده ، همان روز را روزه بگیرد و روزه اش صحیح است.

2- گلپایگانی، اراکی، فاضل، صافی: بنابراحتیاط واجب باید آن روز را روزه بگیرد و ...

سبحانی: احتیاطا آن روزه را بگیرد و بعداز رمضان قضای آن را بجا آورد و اگر وقت قضای روزه تنگ نیست باید روز دیگر روزه بگیرد.

3- گلپایگانی، صافی: روزه اش باطل است. [پایان مسأله]

4- اراکی، فاضل: [پایان مسأله]

*****

زنجانی: مسأله- اگر وقت قضای روزه ماه رمضان تنگ شده و تا اذان صبح جنب بماند، -اگرچه از روی عمد نباشد-  بنابراحتیاط واجب روزه آن روز را گرفته عوض آن را هم بجا آورد.

مسائل اختصاصی

سیستانی: مسأله 1608- اگر زن در شب ماه رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمداً غسل نکند و اگر وظیفه اش تیمم ننماید، روزه آن روز را باید تمام کند و قضای آن را نیز بگیرد، و در روزه قضای ماه رمضان اگر عمداً غسل و تیمم را ترک کند، بنابراحتیاط واجب نمی تواند آن روز را روزه بگیرد.

فاضل: مسأله 1684- اگر در روز ماه مبارک رمضان محتلم شود ، می تواند قبل از غسل استبراء کند ولی اگر غسل کرد، بعد از غسل در صورتی که بداند منی از او خارج می شود، نباید استبراء کند.

مسأله 1636- اگر در روزه واجبی غیر روزه رمضان1 و قضای آن تا اذان صبح جنب بماند2، روزه اش صحیح است3 چه وقت آن معین باشد و چه نباشد.

این مسأله در رساله آیات عظام:  اراکی، بهجت ، سبحانی و مظاهری نیست

1- فاضل: اگر در روزه مستحب یا واجب غیر رمضان...

2- گلپایگانی، صافی: ولو از روی عمد باشد، چنانچه وقت آن روز معین است مثلاً نذر کرده که آن روز را روزه بگیرد...

نوری: گر چه از روی عمد هم باشد...

3- گلپایگانی، صافی: و اگر مثل روزه کفاره وقت آن معین نیست، احتیاط مستحب آن است که غیر از آن روز  روزه دیگری راروزه بگیرد.

سیستانی: رجوع کنید به ذیل مسأله 1620.

*****

خوئی، تبریزی: مسأله- اگر در روزه واجبی غیر قضای رمضان از روزه هایی که مثل روزه کفاره وقت معینی ندارد عمداً تا اذان صبح جنب بماند، أظهر این است که روزه اش صیحح است ولی بهتر آن است که غیر از آن روز، روز دیگری را روزه بگیرد.

. وحید: روزه اش صحیح است و احتیاط مستحب آن است که غیر از آن روز، روز دیگری را روزه بگیرد.

زنجانی: مسأله- اگر در غیر روزه ماه رمضان در روزه واجب دیگری مثل روزه کفاره و نذر غیر معین، که وقت آن وسعت دارد، عمداً تا اذان صبح جنب بماند، أظهر این است که روزه اش صحیح است ولی احتیاط مستحب آن است که غیر از آن روز، روز دیگری را روزه بگیرد.

مکارم: مسأله- باطل شدن روزه به خاطربقاء بر جنابت، مخصوص روزه ماه رمضان و قضای آن است و درروزهای دیگر موجب بطلان نمی شود.

مسأله 1637- اگر زن1  پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمداً غسل نکند2، یا اگر وظیفه او تیمم است عمداً تیمم نکند روزه اش باطل است3.

این مسأله در رساله آیت الله مظاهری نیست.

1- بهجت: اگر زن در ماه رمضان...

2- خوئی، تبریزی: در روزه ماه رمضان ، روزه اش باطل است و در غیر آن باطل نیست اگر چه أحوط غسل کردن است و زنی که وظیفه اش نسبت به حیض یا نفاس تیمم است در روزه ماه رمضان اگر عمداً پیش از اذان صبح تیمم نکند روزه اش باطل است.

3- بهجت: و وجوب کفاره خالی از وجه نیست.

فاضل: روزه اش در ماه رمضان یا قضای آن باطل است و احتیاط مستحب آن است که در روزه های واجب و مستحب دیگر هم این امر رعایت شود.

*****

سیستانی: مسأله- زنی که در شب ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شده، اگر عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود باید تیمم نماید و روزه آن روزش صحیح است.

وحید: مسأله- اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و عمدا غسل نکند یا اگر وظیفه او تیمم است عمدا تیمم نکند روزه اش باطل است، و در غیر روزه ماه رمضان باطل نیست اگرچه احتیاط  مستحب غسل کردن است.

زنجانی: مسأله-  اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود باید پیش از اذان برای روزه آن روز غسل کند و چنانچه غسل  نکند تا وقت تنگ شود، یا به جهت دیگری از انجام غسل معذور باشد باید تیمم نماید و اگر بدو ن عذر تیمم هم نکند در روزه ماه رمضان  روزه اش باطل است و در غیر آن باطل نیست.

مکارم: مسأله- زنی که از حیض یا نفاس پاک شده و تا اذان صبح غسل نکرده، در حکم  کسی است که باقی بر جنابت مانده است.

مسأله 1638- اگرزن پیش از اذان صبح1 از حیض یا نفاس پاک شود و برای غسل وقت نداشته باشد 2، چنانچه بخواهد روزه ماه رمضان یا قضای آن بگیرد باید تیمم نماید و روزه اش صحیح است3 و اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجب مثل روزه کفاره و روزه نذری بگیرد اگر چه بدون تیمم هم روزه اش صحیح است ولی احتیاط مستحب آن است که تیمم کند.

این مسأله در  رساله آیت الله بهجت نیست

1- خوئی، تبریزی ، سیستانی: در ماه رمضان...

2- خوئی، تبریزی: باید تیمم نماید و بنابر احتیاط واجب باید تا اذان صبح بیدار بماند (خوئی: و همچنین است حکم جنب در صورتی که وظیفه اش تیمم باشد) . [پایان مسأله]

سیستانی: باید تیمم کند ولی لازم نیست تا اذان صبح بیدار بماند و همجنین است حکم جنب درصورتی که وظیفه اش تیمم باشد.

3- اراکی: چنانچه بخواهد روزه ماه رمضان بگیرد باید تیمم نماید و روزه اش صحیح است، و اگر بخواهد روزه واجب غیر رمضان بگیرد، بنابراحتیاط واجب باید تیمم نماید.

گلپایگانی، صافی: چنانچه بخواهد روزه واجبی بگیرد که مثل روزه رمضان وقت آن معین است، باید تیمم نماید و بنابراحتیاط مستحب تا اذان صبح بیدار بماند، واگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجبی بگیرد که مثل روزه کفاره وقت آن معین نیست نمی تواند با تیمم روزه بگیرد.

فاضل: چنانچه بخواهد روزه رمضان بگیرد با تیمم روزه اش صحیح است و لازم نیست که تا صبح بیدار بماند و اگر برای تیمم هم وقت نباشد به همان نحو روزه اش صحیح است.

نوری: چنانچه بخواهد روزه واجبی بگیرد که مثل روزه رمضان وقت آن معین است،با تیمم روزه اش صحیح است و لازم نیست که تا صبح بیدار بماند و اگربخواهد روزه مستحب یا روزه واجبی بگیرد که مثل روزه کفاره وقت آن معین نیست نمی تواند با تیمم روزه بگیرد.

سبحانی: چنانچه بخواهد روزه واجبی بگیرد که مثل روزه رمضان وقت آن معین است  با تیمم روزه اش صحیح است و لازم نیست تا صبح بیدار بماند و اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجبی بگیرد که مثل روزه کفاره وقت آن معین نیست نمی تواند  با تیمم  روزه بگیرد.

*****

زنجانی:  مسأله- اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و از غسل معذور باشد باید تیمم نماید و بنابراحتیاط مستحب تا اذان صبح ازمبطلات وضو اجتناب نماید و همچنین است حکم جنب در صورتی که وظیفه اش تیمم باشد.

وحید: مسأله- اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و برای غسل وقت نداشته باشد باید تیمم نماید و بنابراحتیاط واجب تا اذان صبح بیدار بماند و همچنین است حکم جنب در صورتی که وظیفه اش تیمم باشد .

مکارم: مسأله- اگر در ماه مبارک رمضان پیش از اذان صبح ازحیض یا نفاس پاک شود و برای غسل وقت ندارد، تیمم کند و روزه اش صحیح است اما اگر برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت ندارد، باید بعداً غسل کند و روزه او نیز صحیح است.

مظاهری: مسأله- زنی که پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک می شود  اگر می تواند باید غسل کند و اگر نمی تواند باید تیمم نماید و احکام جنابت که قبلا گفته شد در مورد او جاری است.

مسأله 1639- اگر زن نزدیک اذان صبح1 از حیض یا نفاس پاک شود و برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد2، یا بعد از اذان بفهمد که پیش از اذان پاک شده، روزه او صحیح است3، ولی اگر وسعت وقت قضای رمضان را گرفته باشد صحیح بودن آن اشکال دارد.

این مسأله در  رساله آیت الله مظاهری نیست

1- خوئی، تبریزی، سیستانی، وحید: در ماه مبارک رمضان...

2- خوئی، تبریزی، سیستانی: روزه اش صحیح است . [پایان مسأله]

زنجانی: روزه اش صحیح است خواه در روزه ماه مبارک رمضان باشد یا روزه واجب دیگری – وقت آن وسعت داشته باشد یا تنگ باشد – یا روزه مستحبی باشد، ولی احتیاط مستحب آن است که در روزه واجب که وقت آن وسعت دارد، به آن اکتفا نکند، مخصوصاً در روزه قضای ماه رمضان.

3- بهجت، سبحانی: [پایان مسأله]

گلپایگانی، صافی: چنانچه روزه ای را که می گیرد مثل روزه رمضان واجب معین باشد صحیح است و اگر روزه مستحب یا روزه ای باشد که مثل روزه کفاره وقت آن معین نیست صحیح بودن آن اشکال دارد.

نوری: ولی اگر روزه مستحب یا روزه ای که وقت آن معین نیست باشد، صحیح بودن آن اشکال دارد.

فاضل، مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 1638.

مسائل اختصاصی

مظاهری: مسأله 1246- کسی که جنب است یا از حیض یا نفاس پاک شده است  و آب ندارد که غسل کند و چیزی هم نیست که بر آن تیمم کند باید روزه بگیرد و روزه او صحیح است و قضا هم ندارد.

مظاهری: مسأله 1247- کسی که در شب جنب شده یا در  روز محتلم شده است و بواسطه عذری می خواهد قبل از ظهر نیت  کند باید غسل کند و اگر نمی تواند باید تیمم کند و نیت روزه کند.

مسأله 1640- اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاک شود، یا در بین روز خون حیض یا نفاس ببیند اگر چه نزدیک مغرب باشد، روزه او باطل است.

مسأله 1641- اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید، روزه هایی که گرفته صحیح است1.

این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم ، بهجت و مظاهری نیست.

1- فاضل: و بنابراحتیاط مستحب قضای آن را نیز بگیرد.

وحید: و احتیاط مستحب آن است که قضای آنها را بگیرد.

گلپایگانی: روزه هایی که گرفته، اشکال دارد و احتیاط لازم آن است که قضاء آنها را بگیرد.

صافی: قضای روزه هایی را که گرفته بنابراحتیاط، مستحب است که بگیرد.

سبحانی: روزه هایی که گرفته باید قضا کند.

*****

زنجانی: مسأله- اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند  و روزه بگیرد، روزه او صحیح است.

مسأله 1642- اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود1 و در غسل کردن کوتاهی کند و تا اذان غسل نکند (و در تنگی وقت تیمم هم نکند2) ، روزه اش باطل است3 ولی چنانچه کوتاهی نکند مثلاً منتظر باشد که حمام زنانه شود4، اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نکند درصورتی که تیمم کند روزه او صحیح است5.

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و مظاهری نیست.

1- گلپایگانی، صافی، نوری: اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود...

2- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام: خوئی، گلپایگانی، صافی، تبریزی ، وحید و مکارم نیست]

3- مکارم: بنابراحتیاط واجب...

فاضل: روزه اش در ماه رمضان باطل است...

سیستانی: چنانچه گذشت روزه آن روز را باید تمام کند و قضا نماید...

4- مکارم: مثلاً منتظر باشد که حمام باز شود یا آب حمام گرم شود و تا اذان غسل نکند در صورتی که تیمم کرده باشد روزه او صحیح است.

5-  وحید: و اگر از تیمم هم متمکن نباشد روزه او بدون تیمم هم صحیح است.

گلپایگانی، صافی: اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نکند و در تنگی وقت تیمم کند یا از تیمم هم عاجز باشد روزه اش صحیح است.

خوئی، تبریزی، سیستانی: اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نکند (سیستانی: و در تیمم کردن کوتاهی نکند) روزه او صحیح است.

*****

زنجانی: مسأله- اگر زن در ماه رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و در غسل کردن و تیمم کوتاهی کند و آن دو را تا اذان صبح انجام ندهد روزه اش باطل است ولی چنانچه کوتاهی نکند، مثلاً منتظر باشد که حمام، زنانه شود اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان صبح غسل یا تیمم نکند، روزه او صحیح است.

سبحانی: مسأله- اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و تا اذان غسل نکند و در تنگی وقت تیمم هم نکند روزه اش باطل است ولی اگر تیمم کند  روزه او صحیح است.

مسأله 1643- اگر زنی که در حال استحاضه است1 ، غسلهای خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه (در مسأله 417 به بعد) گفته شد بجا آورده، روزه او صحیح است2.

1- خوئی، تبریزی: اگر زنی که در حال استحاضه کثیره است...

2- خوئی، تبریزی: و أ‌ظهر این است که در استحاضه متوسطه، اگر چه غسل نکند روزه اش صحیح است.

وحید: و در استحاضه متوسطه اگر چه غسل نکند روزه اش صحیح است.

بهجت: و بی وجه نیست که صحت روزه او مشروط به انجام غسلی باشد که باید برای نماز صبح انجام دهد ولی بنابرأظهر غسل نمازهای مغرب و عشای شب گذشته و شب آینده در صحیح بودن روزه او شرط نیست، و بنابراحتیاط واجب مستحاضه متوسطه هم مثل کثیره، انجام غسلی که بر او واجب است در صحیح بودن روزه اش شرط است ولی وضوی واجب برمستحاضه قلیله، شرط صحت روزه نیست.

*****

زنجانی: مسأله- زنی که در حال استحاضه است اگر غسلهای خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه گذشت، بجا آورد، بی اشکال روزه او صحیح است بلکه اگر غسلهای خود را انجام ندهد، ظاهراً روزه اش صحیح است، ولی احتیاط مستحب آن است که روزه را قضا نیز بنماید.

سیستانی: مسأله- زنی که در حال استحاضه کثیره است هر چند غسلهای خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه در مسأله [396] گفته شد بجا نیاورد، روزه او صحیح است، همچنان که در استحاضه متوسطه اگر چه غسل نکند روزه اش صحیح است.

مظاهری: مسأله- اگر زنی که در حال استحاضه است غسل های خود را به تفضیلی که در احکام استحاضه گفته شد بجا نیاورد نمازهای او باطل ولی روزه او صحیح است.

مسأله اختصاصی

بهجت: مسأله 1322- در تمام مواردی که غسل واجب است، اگر نتوانست غسل کند، وجوب تیمم خالی از وجه نیست و بنابراحتیاط واجب بعد از تیمم باید تا اذان صبح بیدار بماند.

مسأله 1644- کسی که مس میت کرده یعنی جایی از بدن خود را به بدن میت رسانده، می تواند بدون غسل مس میت روزه بگیرد و اگر درحال روزه هم میت را مس نماید، روزه او باطل نمیشود1.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- مکارم: ولی برای نماز باید غسل کند.