انهار
انهار
امکانات سایت
مطالب خواندنی

احکام خبرنگاری

بزرگ نمایی کوچک نمایی

١ – انتشار اخبار مربوط به افراد غیر مسلمان

سؤال: در جامعه ما کسانى هستند که نه مسلمان هستند، و نه انقلاب را قبول دارند. در قبال نشر مسائل و اخبار و نظرات آنان چه وظیفه اى داریم؟

جواب:  از آن چه موجب تضعیف نظام، یا تشویش اذهان عمومى است باید پرهیز شود، و مى توان آنچه را مفید، و یا حدّاقل فاقد ضرر است، منتشر ساخت.

٢ – استفاده از شیوه های غربی در پردازش اخبار

سؤال: آیا در پردازش اخبار مى توانیم از شیوه هاى خبرى غرب، که با ترکیب اطّلاعات مختلف پیامهاى خاصّى را القا مى کنند، و با واقعیّت فاصله دارد، مانند شیوه هاى «انگاره سازى»، «برجسته سازى»، «چینش اطّلاعات در کنار هم» استفاده کرد؟ توضیح این که: «انگاره سازى» ارائه تصویرى هدفدار از یک موضوع است، که هدف خاصّى را دنبال مى کند، مانند کلمه «بنیادگرایى» که غرب براى اسلامگرایان به کار مى گیرد. «برجسته سازى» اولویّت بندى در اطّلاعات با اهمیّت مورد نظر، که هدف خاصّ القاى در پیام را دنبال مى کند. «چینش اطلاعات» به کار گرفتن سوابق موضوعات دیگر، و چسباندن آن به موضوع جدید، براى ایجاد یک پیام جدید و القاى یک فکر و تحمیل عقیده است. مثل این که هر انفجارى در هر جاى جهان رخ مى دهد، با ذکر سابقه انفجارهاى دیگر که در آن برخى ایران را متّهم کرده اند، القاى اتّهام جدید به ایران با این سابقه قطعى است؟

جواب:  درصورتى که هدف مشروع و مثبتى در این کار دنبال شود مانعى ندارد.

٣ – حد افشای خبر محرمانه

سؤال: مردم تا چه حد براى شنیدن خبرها محرم هستند؟ حدّ افشاى یک خبر محرمانه تا کجاست؟

جواب:  حدّ افشاى آن تا آنجاست که تولید ضرر و زیانى براى جامعه نکند.

٤ – ملاک در محرمانه بودن خبر

سؤال: چه اخبارى را مى توان عادى، و چه خبرهایى را باید محرمانه تلقّى نمود؟

جواب:  اخبارى که افشاى آن سبب سوء استفاده افراد منحرف، یا آگاهى دشمن، یا ضرر و زیانى در سطح جامعه شود، یا آبروى فرد یا گروهى را به خطر مى اندازد، یا افشاى اسرار خصوصى افراد را در پى دارد، جزء اخبار محرمانه به شمار مى رود.

٥ – چارچوب و مرز انتقاد

سؤال: مرز انتقاد کجاست؟ اگر انتقاد با پیشنهاد همراه نباشد، چه ضررى دارد؟ آیا خبرنگار در صورتى که پیشنهادى ارائه نکند، مى تواند انتقاد کند؟

جواب:  انتقاد اگر با پیشنهاد توأم باشد، به یقین بهتر است; ولى اگر انتقاد کننده نتواند پیشنهادى مطرح کند، باز هم از باب امر به معروف و نهى از منکر باید وظیفه خود را انجام دهد.

٦ – مرز بین خبر و تبلیغ

سؤال: مرز بین خبر و تبلیغ در اسلام چیست؟

جواب:  در فقه اسلامى اصطلاح خاصّى براى این دو موضوع نیست. اگر در کلمات فقها به کار رود، مراد همان معنى عرفى است. خبر واقعیّتى را بیان مى کند، ولى تبلیغ به منظور ترغیب و تشویق به چیزى یا کارى صورت مى گیرد.

٧ – سانسور خبری

سؤال: آیا در اسلام سانسور جایز است؟ اگر هست، چه حدودى دارد؟ چگونه مى توان آن را در جامعه اسلامى پیاده کرد؟

جواب:  هرگونه خبرى که انتشار آن به حال جامعه مضرّ است، یا سبب بیدارى دشمنان یا بهره بردارى سوء آنان مى شود، یا موجب تفرقه بین صفوف مسلمین مى گردد، یا ایجاد یأس و وحشت و بد بینى مى کند، یا تبعات دیگرى مانند آنچه گذشت دارد، چنین اخبارى نباید انتشار یابد. به همین دلیل در زمان جنگ، بسیارى از اخبار موقّتاً مکتوم مى ماند، و پس از برطرف شدن خطر، فاش مى گردد. شبیه این معنا، در موارد دیگر نیز کاملا ممکن است.

٨ – تسامح و مدارا در عرصه خبری

سؤال: در عرصه خبرى، تساهل، تسامح، مدارا و مانند آن چه معنایى دارد؟

جواب:  تسامح و مدارا معانى مختلفى دارد. اگر منظور سازش با مخالفان اسلام، و میدان دادن به دشمن براى ضربه زدن به دوست است، چنین چیزى جایز نیست; امّا اگر منظور همزیستى مسالمت آمیز، با گروه هاى سالم، یا پیروان مذاهب دیگر باشد، به گونه اى که ضررى به حال مسلمین و آیین اسلام نداشته باشد، جایز است.

٩ – چارچوب تحلیل خبر و گزارش

سؤال: تحلیل در اخبار و گزارشها، مانند علم تفسیر در حوزه هاست. آیا مى شود براى تحلیل خبرى و گزارش نیز چارچوبى تعیین نمود؟ آن چارچوبها کدامند؟

جواب:  معمولا براى تحلیل اخبار باید از قرائن و شواهد و سوابق موجود و مسائل مشابه استفاده کرد. اگر به نتیجه قطعى برسند، مى توانند به طور قطع قضاوت کنند. در غیر این صورت، باید روى عنوان احتمالى بودن تکیه شود، تا مطلبى برخلاف واقع نگفته باشند.

١٠ – انتشار اخباری که موجب وهن عقاید مسلمانان می شود

سؤال: گاه نقل خبرى از خارج مرتبط با عقاید مسلمانان است. اگر بیان چنین خبرى موجب وهن عقاید ما گردد، بیان آن بهتر است، یا کتمان آن؟ اگر کتمان شود، آیا «بى خبرى» از وجود چنین عقیده اى مفسده آمیزتر نخواهد بود؟

جواب:  در این گونه موارد باید از قانون اهم و مهم تبعیت نمود، و مصلحت و مفاسد کار را سنجید، و آن چه مهم تر است باید مورد توجّه قرار بگیرد.

١١ – انتشار اخباری که موجب وهن عقاید مسلمانان می شود

سؤال: گاه نقل خبرى از خارج مرتبط با عقاید مسلمانان است. اگر بیان چنین خبرى موجب وهن عقاید ما گردد، بیان آن بهتر است، یا کتمان آن؟ اگر کتمان شود، آیا «بى خبرى» از وجود چنین عقیده اى مفسده آمیزتر نخواهد بود؟

جواب:  در این گونه موارد باید از قانون اهم و مهم تبعیت نمود، و مصلحت و مفاسد کار را سنجید، و آن چه مهم تر است باید مورد توجّه قرار بگیرد.

١٢ – تحلیل اخبار رسانه های خارجی

سؤال: آیا مى توانیم اخبار رسانه هاى خارجى را پخش کرده، و پس از آن نظر خود را نیز بیان نماییم؟

جواب:  تفسیر و تحلیل اخبار، که سبب بهره گیرى صحیح و پرهیز از سوء استفاده مى شود، نه تنها جایز بلکه گاه واجب است.

١٣ – نشر اخباری که صدق و کذبش معلوم نیست

سؤال: خبرى (سیاسى، اقتصادى یا فرهنگى) منتشر کرده ایم که صدق و کذبش برایمان مشخّص نبوده است، حکم آن چیست؟

جواب:  در صورتى که به منبع خاصّى اسناد داده شود، و صدق و کذبش بر عهده آن منبع واگذار گردد، و نشر آن مفسده اى نداشته باشد، اشکال ندارد.

١٤ – بزرگنمایی چهره های مورد اعتماد نظام اسلامی

سؤال: برخى افراد که مورد اعتماد نظامند، باید مطرح شوند. آیا مى توان در مورد آنان قهرمان سازى کرد، تا آنان در سطح جامعه معرّفى شوند؟ حدّ شرعى این کار تا کجاست؟

جواب:  اگر منظور از قهرمان سازى مبالغه بى جا و بزرگ نمایى بى مورد است، جایز نیست. و اگر منظور معرّفى چهره هاى ناشناخته گرانقدر با ایمان است، نه تنها کار خوبى است، بلکه لازم مى باشد
  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات

 




پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.

کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -