سؤال: نيكى به پدر و مادر تا چه حد لازم است؟
جواب: پدر و مادر در صورتى كه عاجز از اراده امور زندگى خود باشند واجب النفقه فرزند هستند و اما حدود احسان به آنها را مى توان از اين دو آيه كريمه به ضميمه رواياتى كه در شرح آنها وارد شده فهميد: (وقضى ربك الاّ تعبد و االايّاه و باوالدين احسانا امّا يبلغنّ عند الكبر احدهما اوكلاهما فلاتقل لهما افّ و لاتنهرهما و قل لهما قولاً كريماً و اخفض لهما جناح الذلّ من الرحمة و قل ربّ ارحمهما كما ربّيانى صغيراً ـ آيات 23 و 24 از سوره بنى اسرائيل) خلاصه معنى آيات و شرح آن بضميمه روايات اين است ـ اى انسان اگر پدر و مادر نزد تو زندگى كردند تا پير شدند يا يكى از آنها زندگى كرد و پير شد يعنى بجائى رسيدند در پيرى كه مانند بچه احتياج به كسى دارند كه از آنها تعهّد نمايد و به آنها برسد، به آنها (افّ) نگو يعنى كلامى كه انزجار از آن فهميده شود نگو در حديث وارد شده اگر در مقام چيزى آسان تر از (افّ) و كمتر از آن بود خداوند آن را مى فرمود حاصل اين كه والدين را به هيچ قليل و كثيرى آزار نكن و بعضى فرموده اند يعنى اگر خود را به بول و غائط آلوده كردند، استقذار نكن و آنها را پاكيزه كن همانطور كه آنها تو را در حالى كه طفل بودى از قذارات پاكيزه مى كردند و نيز آنها را با غلظت و فرياد زدن ناراحت نكن و اگر چيزى خواستند مضايقه منما و با آنها به گفتار نرم و لطيف و خوب كه متضمّن كرامت و عزت آنها باشد تكلم كن و در تواضع و كوچكى قولى و عملى و محبّت به آنها مبالغه كن همانطور كه در زمان كودكى تو، آنها با تو اينگونه رفتار مى كردند و صداى خود را بلند نكن و از آنها تقدّم نگير و در حقشان چه در حال حيات و چه بعد از مرگشان به طلب رحمت و مغفرت دعا كن در مقابل زحماتى كه براى تربيت تو در زمان كودكيت تحمل نموده اند و خداوند در اين آيات فرزندان را به احسان به والدين سفارش نموده ولى سفارش فرزندان را به والدين نكرده چون محبّت والدين به فرزند زياد است و محتاج به سفارش نيست ولى محبّت فرزند به والدين كمتر و محتاج به سفارش است و توصيه نسبت بخصوص حال پيرى والدين براى اين است كه در دوران پيرى به خاطر ضعفى كه دارند و تحميل به فرزند هستند احتياجاتشان بيشتر است والاّ در همه احوال(پيرى و قبل از پيرى) بايد مورد محبّت فرزندان قرار گيرند در امور مباحه خواست آنها را بر خواست خود مقدّم بدار و تمام آنچه بيان شد مصداق احسان و برّ به والدين است، و در ضمن حديثى قريب باين مضمون وارد شده كه شخصى به خدمت رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله مشرف شد و عرض كرد يا آيا بعد از اين كه پدر و مادرم از دنيا رفتند آيا باز هم من وظيفه اى كه در رابطه با آنها بر عهده ام باشد دارم فرمود بلى براى آنها استغفار كن و دوست آنها را اكرام كن. واللّه العالم
سؤال: اطاعت از والدين تا كى واجب است؟
جواب: هميشه واجب است يعنى اگر فرزند پير هم شده باشد بايد از پدر و مادر اطاعت كند.
سؤال: حق پدر و مادر در مقابل فرزند چه چيزهايى است؟
جواب: بر فرزند واجب است پدر و مادر را در غير آنچه معصيت است اطاعت كند و اگر فرزند هم متمكن است و آنها فقيرند مخارج آنها را بدهد و كارى كه موجب اذيّت آنها است هر چند آن كار، فى نفسه جايز باشد انجام ندهد و بعد از مرگ آنها هم فراموششان نكند. والله العالم
سؤال: حق يك فرزند به گردن پدر و مادر چه چيزهايى است؟
جواب: پدر و مادر بايد بچه را به آداب دينى تربيت كنند و نام خوب برايش انتخاب كنند و اگر احتياجات لازم در زندگى براى خوراك و پوشاك و مسكن دارد در حدّ توانايى تأمين كنند. والله العالم
سؤال: پدر و مادرم از نماز شب خواندن من اظهار نارضايتى مى كند زيرا بمجرد كوچكترين صدايى از خواب بيدار ميشوند و من نمى توانم رضايت آنها را جلب كنم، تكليف من چيست؟
جواب: نماز شب عمل بسيار مطلوبى است لكن اگر مستلزم مزاحمت براى پدر و مادر باشد مطلوب نيست، بلى اگر بتوانيد طورى عمل كنيد كه اسباب زحمت آنها نباشد مثلاً محل خواب و وضو گرفتن و انجام نماز را تغيير دهيد حتى المقدور نماز شب را ترك نكنيد. والله العالم.
سؤال: آيا اطاعت امر و حكم پدر شوهر و مادر شوهر مثل حكم شوهر براى عروس، لازم است؟ يا خير؟
جواب: اطاعت پدر و مادر شوهر بر عروس لازم نيست. والله العالم
سؤال: دخترى كه كارمند است و زحمت خانه دارى را هم دارد نمى تواند زود به زود به منزل پدرش برود و پدر هم از اين وضع ناراضى است آيا شرعاً معصيتى مرتكب شده است؟
جواب: چنانچه دختر كوتاهى و مسامحه در رفتن پيش پدر نكند معصيتى نكرده ولى بايد سعى كند كه بواسطه عذرهاى بى مورد و سرگرمى به امور مادّى خود را از خدمت به پدر و ترضيه خاطر او محروم نكند و در معرض عاق پدر شدن قرار ندهد.
سؤال: رفتن به كلاس قرآن براى قرائت صحيح لازم تر است يا اطاعت والدين؟
جواب: در صورتى كه همزمان باشد اطاعت والدين مقدم است بلى اطاعت والدين در ترك واجب يا فعل حرام جائز نيست.
سؤال: براى محصلى كه نمى تواند در كنار پدر و مادر ادامه تحصيل بدهد و بايد نظير طلاب خارجى از پدر و مادر دور باشد تحصيل بدون رضايت پدر و مادر جايز است يا نه؟
جواب: اگر تحصيل علوم دينى براى آنها واجب عينى نباشد و پدر و مادر از مسافرت براى تحصيل منع مى كنند و مخالفت آنها موجب اذيت و آزار پدر و مادر مى شود رضايت آنها را تحصيل نمايند. والله العالم.
سؤال: آيا رضايت والدين براى شركت در كلاسهاى ورزشى لازم است؟
جواب: اگر والدين منع كنند و شركت واجب نباشد و مخالفت موجب عقوق و اذيت آنها شود شركت جايز نيست.
سؤال: اگر پدر يا مادر به فرزند بگويد كه من راضى نيستم كه نمازهايت را در خانه بخوانى و بايد نمازهايت را در مسجد بخوانى، آيا برفرزند واجب مى شود كه در مسجد نماز بخواند؟ اگر در منزل نماز خواند حكم نماز او چيست؟
جواب: در فرض سئوال، اگر پدر ومادر از مخالفت در موردى كه امر مى كنند جدّاً اذيت بشوند، نبايد مخالفت كرد. والله العالم
سؤال: اگر پدر يا مادر بر فرزند امر كنند كه كار مستحبّى را انجام بدهد مثلاً صدقه بدهد يا روزه بگيرد و يا ... آيا اين فرزند بايد اين فرمان را اطاعت كند؟ اگر تمكّن انجام اين كار مستحبّ را نداشته باشد وظيفه او چيست؟
جواب: اگر متمكن نباشد واجب نيست. والله العالم
سؤال: اگر پدر و مادر به قصد توهين و تحقير به فرزندشان ناسزا و فحش بگويند يا اينكه او را كتك بزنند در اينصورت وظيفه فرزند چيست؟ آيا اجازه جواب دادن دارد يا نه؟
جواب: نبايد به پدر و مادر توهين كرد و البته سزاوار نيست پدر و مادر هم بدون دليل شرعى موجب نارضايتى فرزند را فراهم نمايند و اگر ضرب و شتم به حدى باشد كه سرخ يا سياه يا مجروح شود موجب ديه نيز مى گردد. والله العالم