١ – نظر معظم له در مورد محل قربانی در حج
سؤال: جمعی از مطلعین خبر دادند در این اواخر عده ای از معتمدین برای انتخاب گوسفندانی که واجد شرایط قربانی باشند اعزام می شوند آیا در صورتی که از این طریق اطمینان به حصول شرایط در قربانی حاصل شود باز هم حکم تخییر بین قربانی در وطن و آنجا (منی یا اطراف منی)باقی است یا اولویت بر ذبح در منی یا اطراف منی است؟
جواب: در فرض سوال اولویت با ذبح در آنجاست.
٢ – عمره ای که هزینه ی آن از هدیه و قرض به دست آمده
سؤال: اینجانب در مدت ده روز آینده مشرف می شوم به عمره مفرده و این عمره هدیه از طرف پدرخانمم می باشد.
1ـ آیا باید خمس آن را من پرداخت کنم؟
2ـ پولی که جهت سفر می خواهم ببرم مبلغی قرض گرفته ام و مبلغی هم هدیه، آیا خمس دارد؟
3ـ لباس احرامی را خودم از درآمد خودم خریداری می کنم، آیا لباس احرام خمس دارد و باید پرداخت کنم؟
جواب: 1ـ در فرض سوال چیزی بر گردن شما نیست.
2ـ آنچه قرض گرفته اید خمس ندارد و در مورد هدیه، چنانچه هدیه تا پایان سال خمسى مورد استفاده قرار نگیرد، و سال خمسى بر آن بگذرد، بنابر احتیاط واجب خمس دارد.
3ـ چنانچه لباس احرام را از درآمد سال خریده اید و تا پایان سال خمسی مورد استفاده قرار گیرد خمس ندارد.
٣ – پرداخت سپرده ی حج از درآمد بین سال
سؤال: اگر کسی که درآمد بین سالش از مغازه یا ماشینی است که خمس آن را نداده آیا مخمس نمودن این درآمد قبل از گذشت سال جهت ثبت نام حج لازم است یا نه ؟
جواب: قطعا اگر منبع پول مخمّس نبوده درآمدآن نیزازابتدا مشمول حکم خمس مىشود ومخمّس نمودن آن الزامى است.
نکته مهم:
سود تابع اصل مال است. پس اگر اصل مال مخمّس نشده بود به این معناست که یک پنجم سود آن نیز از خمس اصل مال به دست آمده که او حقى در این خمس نداشته پس باید این خمس و به نسبت سود آن (که یک پنجم کل سود است) را بپردازد.
٤ – تبرک به سنگ غار حرا
سؤال: سال گذشته یکى از دوستان در مراسم حجّ دو قطعه سنگ از کوه حرا به من هدیه کرد و بنده هم سنگها را در محلّ مناسبى قرار دادم و هر چند روز یک بار به عنوان تبرّک آن سنگها را مى بوسم و زیارت مى کنم، آیا این عمل بنده کفر و شرک نمى باشد؟
جواب: این کار ذاتاً حرام نیست امّا تکرار آن ممکن است منشأ برداشتهاى سوء یا بدعت شود، بنابراین از این کار خوددارى کنید.
٥ – عبور و مرور حائض و جنب از قسمت توسعه یافته مسجد الحرام
سؤال: آیا عبور و مرور حائض و جنب، از مقدار توسعه یافته مسجدالحرام و مسجدالنبى جایز است؟
جواب: جایز نیست، و فرقى میان قسمت قدیم و جدید نیست.
٦ – انجام حج با مال بدون پرداخت سهم باقی وراث
سؤال: اگر بعضى از ورثه بدون پرداختن سهم سایر ورّاث و با تصاحب کلّ مال الارث به حج بروند، حجّ آنها چه حکمى دارد؟ صله رحم با چنین اشخاصى چگونه است؟
جواب: هرگاه سهم الارث بعضى از ورّاث پرداخت نشود، به صورت مشاع در اموال بقیّه مى ماند، و تصرّف در آن حرام است، و اگر با همان پول حج بروند، و لباس احرام و قربانى را از آن تهیّه کنند، حجّ آنها نیز اشکال دارد، و تا سهم الارث بقیّه را نپردازند، آن مال حکم مال غصبى را دارد، و اگر صله رحم با چنین اشخاصى سبب جرأت و جسارت آنها بر حرام شود، جایز نیست، و اگر ترک صله رحم باعث نهى از منکر شود، واجب است، و چنانچه صله رحم وترک آن تأثیرى در نهى از منکر نداشته باشد، صله رحم را ترک نکنند.
٧ – وصیت به انجام حج بدون تامین مخارج آن
سؤال: پدرم وصیّت نموده که به جاى او حج بروم، در صورتى که چیزى به ارث نگذاشته است. آیا عمل به این وصیّت واجب است؟ آیا مى توانم براى خودم به مکّه بروم، و کسى را اجیر کنم تا از طرف پدر حج بجا آورد؟ آیا قربانى براى او و خودم هر دو واجب است؟
جواب: اگر مالى از خود نگذاشته، بر شما واجب نیست براى او حج بجا آورید، و اگر خودتان مایل باشید، مى توانید کسى را در آنجا نایب بگیرید که براى او حج بجا آورد، و هر کدام باید یک قربانى ذبح کنید.
٨ – مصرف هزینه حج استحبابی در امور خیریه
سؤال: بعضى از متمکّنین که حجّ واجب خود را بجا آورده اند، معتقدند هزینه حج هاى مکرّر استحبابى صرف کارهاى خیر گردد، و بعضى اصرار به انجام حج هاى استحبابى دارند. کدام بهتر است؟
جواب: هر کدام در جاى خود خوب است.
٩ – منظور از مشقت و عسر و حرج در اعمال حج
سؤال: منظور از مشقّت یا عُسر و حرج، که در بعضى ازمسائل به آن اشاره کرده اید چیست؟ آیا مشقّت و عُسر و حرج شخصى ملاک است، یا نوعى؟
جواب: منظور از عُسر و حرج شخصى است.
١٠ – قصد باطل کردن عمره یا حج
سؤال: آیا قصد باطل کردن عمره یا حجّ، یا قسمتى از مناسک آن (بدون آن که هنگامِ قصدِ ابطال عمل را ادامه دهد) موجب بطلان آن مى گردد؟
جواب: قصد ابطال موجب بطلان نمى گردد
١١ – قصد باطل کردن عمره یا حج
سؤال: آیا قصد باطل کردن عمره یا حجّ، یا قسمتى از مناسک آن (بدون آن که هنگامِ قصدِ ابطال عمل را ادامه دهد) موجب بطلان آن مى گردد؟
جواب: قصد ابطال موجب بطلان نمى گردد.
١٢ – حضور خدمه در عرفات و منی بدون لباس احرام
سؤال: خدمه کاروانها که نمى توانند با لباس احرام خدمت کنند، و قصد دارند بدون احرام در عرفات و منى باشند، براى ورود به مکّه چه کنند؟
جواب: مى توانند براى ورود به مکّه عمره مفرده انجام دهند، و براى حج محرم نشوند، ولى کسانى که مستطیع هستند نباید این کار را قبول کنند، و باید عمره و حجّ تمتّع را بجا آورند، و در هر صورت، اگر در حال احرام لباس دوخته معمولى بپوشند، حجّ آنها صحیح است; ولى باید کفّاره بدهند.
١٣ – مدت اعتبار غسلهای مستحبی درایام حج
سؤال: غسل احرام، زیارت و مانند آن، تا چه زمانى اعتبار دارد؟ و با چه چیزهایى باطل مى شود؟
جواب: تا یک روز معتبر است; و اگر حدث اصغر از او سر زند، به قصد رجا آن را اعاده مى کند، ولى واجب نیست.
١٤ – طلب رحمت و مغفرت برای خدمتکاران مسجد الحرام
سؤال: آیا طلب رحمت براى بانیان، حافظان و خدمتکاران مسجدالحرام و مسجدالنّبى، که زحمات فراوانى را متحمّل مى شوند، جایز است؟
جواب: براى آنها طلب هدایت کنید.
١٥ – آوردن سهمیه مواد خوراکی از مکه به ایران
سؤال: بعضى از حجّاج سهمیّه موادّ خوراکى و مصرفى خود (مانند نوشابه، موز، پرتغال، سیب، پنیر، آبمیوه، صابون، شامپو و مانند آن را) که در ایّام سفر مورد استفاده قرار نداده اند، با خود به ایران مى آورند. این کار چه حکمى دارد؟ آیا استفاده از آن مواد جایز است؟
جواب: در صورتى که واقعاً جنبه سهمیّه داشته باشد مانعى ندارد; ولى اگر فقط جنبه اباحه تصرّف دارد، فقط حق دارند در آنجا مصرف کنند، ولى با خود بردن جایز نیست.
١٦ – انجام حج با مال حرام یا مشکوک
سؤال: انجام حج با مال حرام، یا مال مشتبه به حرام چگونه است؟
جواب: با مال حرام جایز نیست; ولى اگر مال او مشتبه به حرام است، ولى یقین به حرمت آن ندارد، مى تواند آن را صرف حج کند. مشروط بر این که از نظر ظاهر محکوم به حلال بودن باشد; یعنى از طریق ظاهراً حلال به دست آورده است.
١٧ – شک در اعمال حج یا عمره
سؤال: شک در اعمال حج یا عمره چه حکمى دارد؟
جواب: هرگاه پس از شروع در عملى که بعد از آن است شک کند، اعتنا ننماید; چه شک در انجام آن داشته باشد، یا شک در صحیح بجا آوردن آن.
١٨ – کندن قسمتی از پرده کعبه برای تبرک
سؤال: تکلیف کسانى که مقدارى از پرده کعبه را به عنوان تبرّک کنده اند، چیست؟
جواب: کار خلافى کرده اند; ولى فعلا تکلیف خاصّى ندارند.
١٩ – شک در صحت اعمال حج تمتع در کودکی
سؤال: بچه ای قبل از سن تکلیف همراه پدر و مادر خود اعزام به حج تمتع شد و بخاطر کودک بودن بعضی از مراسم واجب حج را بجا نیاورد، یا در خواب بوده است. الان که به سن بلوغ رسیده و قصد ازدواج دارد شبهه شده است که ایشان باید قبل از ازدواج به حج رود و مناسک حج تمتع را دوباره بجا آورد در غیر این صورت زن بر او حرام است. آیا چنین موضوعی از نظر شرعی درست است یا خیر؟
جواب: اگر اعمال خود را زیر نظر والدین خود انجام داده و الان دقیقا نمی داند چگونه انجام داده است حمل به صحت کند.
٢٠ – خمس فیش ثبت نامی حج عمره
سؤال: حضرت آیت الله من دانشجو هستم و امسال ان شاالله به سفر عمره مشرف می شوم. با توجه به اینکه از تاریخ ثبت نام من برای عمره ۳ سال می گذرد آیا خمس به این فیش تعلق می گیرد؟ و آیا به سود متعلقه هم خمس تعلق می گیرد؟
جواب: اگر از پولی که خمس آن داده شده و یا در بین سال جمع شده ثبت نام کرده اید خمس ندارد.
٢١ – خمس فیش ثبت نامی حج تمتع
سؤال: درمورد ثبت نام حج تمتع، کسی که حج بر او واجب شده بعد از اینکه ثبت نام کرد باید چند سالی در نوبت بماند، آیا به این پول خمس تعلق می گیرد؟
جواب: اگر از پول مخمّس و یا پولی که در بین سال جمع شده ثبت نام کرده خمس ندارد.
٢٢ – اطلاق "حاجی" به فردی که عمره مشرف شده
سؤال: آیا می توان به کسی که به حج عمره مفرده مشرف شده اصطلاح "حاجی" را اطلاق کرد؟ بکار بردن لفظ "حاجی" برای اینگونه افراد از نظر شما چه حکمی دارد؟
جواب: اشکالی ندارد.
٢٣ – روزه گرفتن در سفر عمره
سؤال: روزه واجب در سفر عمره که به ۱۰ روز نیانجامد چه حکمی دارد؟ (چون نماز در آنجا کامل است)
جواب: روزه را در سفر نمی توان انجام داد حتی در مکه و مدینه مگر اینکه قصد ده روز کند و سه روز روزه مستحبی در مدینه یک استثناء است.
٢٤ – وضو گرفتن از آب زمزم داخل مسجد الحرام
سؤال: وضو گرفتن با آب زمزم از محل شیر آب برای ادامه اعمال در مکه مکرمه چه حکمی دارد؟ در صورت ابطال وضو اعمالی که با آن وضو به دلیل ندانستن مسأله انجام داده شده چه حکمی دارد؟
جواب: وضو گرفتن در آنجا جایز نیست، ولی اگر نمی دانسته اید اعمال شما صحیح است.
٢٥ – مصادف شدن روزهای پایانی سفر حج با ایام عادت ماهانه
سؤال: بنده ماه آینده عازم حج هستم و هجده سال دارم. با عنایت به اینکه به دلیل حساسیت شدید معده، امکان مصرف قرص های جلوگیری از پریود شدن را ندارم و چهار روز پایانی سفرم را که در مکه خواهم بود مقارن پریودم می شود. حکم بنده چیست؟
جواب: چنانچه بعد از انجام اعمال، عادت شوید می توانید برای باقی ایام از محدوده سعی صفا و مروه برای انجام اذکار استفاده کنید و اگر حین انجام اعمال باشد با روحانی کاروان مطرح نمایید و حکم خود را سوال کنید.
٢٦ – ایجاد محرمیت صوری برای رفتن به سفر حج
سؤال: زن 34 ساله ای هستم که می خواهم به حج تمتع مشرف شوم. چون در این سفر همسرم همراهم نیست گفته شده شما می توانید بر اساس یک نامه صوری با مردی که زنش نیز همراهش است به عنوان محرم آن آقا به حج بروید. آیا گرفتن این نامه صوری از لحاظ شرعی اشکال دارد؟
جواب: این کار جایز نیست.
٢٧ – فرصت توبه برای کسانی که به حج نرفته اند
سؤال: آیا تمام کسانی که به حج مشرف می شوند به قول معروف برایشان یک فرصت توبه یا فرصت دوباره برای زندگی پیش آمده اما کسانی که تابحال مشرف نشدند یعنی قسمتشان نشده چه تکلیفی دارند؟
جواب: هر لحظه که بر زندگی انسان می گذرد و در هر کجا که باشد لحظه ای است برای توبه و بازگشت به خدا.
٢٨ – شک در تخمیس مبلغ ثبت نامی حج
سؤال: چندین سال قبل شوهرم براى حج مرا نام نویسى کرد و هم اکنون که نوبتم رسیده، شوهرم فوت کرده است، نمى دانم آیا خمس مبلغ ثبت نامى را داده یا نه، تکلیف چیست؟
جواب: اگر شک دارید، بگویید ان شاءالله داده است.
٢٩ – رؤیت هلال با نظر اهل سنت در مراسم حج
سؤال: وظیفه ما در مراسم حج زمانى که قاضى اهل سنّت حکم به رؤیت هلال مى کند چیست در صورتى که در نظر شیعه یا رؤیت هلال مشکوک است یا این که خلاف آن ثابت است؟
جواب: باید با سایر مسلمانان هماهنگى کنید و حج شما صحیح است.
٣٠ – خون دیدن خانمی که از قرض استفاده نموده است
سؤال: خانمى براى آن که بتواند اعمال حج را انجام دهد، از قرص استفاده کرده است. لیکن در ایّام عادت یا خارج از آن ایّام خون دیده، و نمى داند که جریان خون تا سه روز ادامه پیدا مى کند یا نه؟ یا احتمال مى دهد که تا سه روز ادامه پیدا نکند، در فرض داشتن صفات یا نداشتن صفات حیض، تکلیف او چیست؟
جواب: در فرض مسأله به محض مشاهده خون احکام حائض را رعایت مى کند، ولى چنانچه تا سه روز ادامه پیدا نکند، حیض نیست و باید نماز آن چند روز را قضا کند.
٣١ – آگاهی از وجود مانع غسل بعد از اتمام اعمال حج
سؤال: یک ماه پیش به سفر مکّه رفتم، و اعمال عمره مفرده را بجا آوردم. پس از بازگشت متوجّه شدم که روى انگشت پاى چپم به مقدار بسیار ناچیزى لاک (لکّه اى به اندازه 3 ـ 2 میلیمتر) وجود داشته که متوجّه آن نشده و در نتیجه آن را پاک نکرده بودم. یقین دارم که این لاک پیش از سفر مکّه و غسل حیض، بر روى ناخن من بوده است. از این بابت بسیار نگران هستم. اعمالى که انجام داده ام چه حکمى دارد؟
جواب: اعمال شما ان شاء الله صحیح بوده، ولى سعى کنید در آینده چنین چیزى پیش نیاید.
٣٢ – نحوه اولویت وراث در قبال نیابت حج متوفی
سؤال: مرحوم مادرم، که مستطیع بوده، سال گذشته براى حجّ تمتع ثبت نام کرد، امّا متأسّفانه بعد از ثبت نام وفات یافت. ورّاث او، حقیر و دو پسر دیگر و یک دختر مى باشیم. دختر آن مرحومه نیز بعد از مادر فوت کرده است. اینک که قرعه براى حجّ سال جارى بنامش اصابت کرده، برادرانم طىّ موافقت نامه اى، رضایت داده اند که حقیر (که اولاد ارشد مى باشم) به نیابت از او حجّ مذکور را برگزار نمایم. امّا شوهر خواهر متوّفایم به ادّعاى این که من یکى از ورّاث مادرتان (به واسطه فوت خواهرتان بعد از او) مى باشم، راضى به انجام حجّ مذکور نیستم، و تا سهم الارث همسرم را برابر قیمت فعلى حجّ تمتّع (که در بازار آزاد مى خرند)، ندهید، امضا نمى کنم. با توجّه به عرایض بالا، استدعا دارد بیان فرمایید:
الف) تتّمه مخارج حجّ فوق الذّکر (که طبق فیش مزبور، بلدى مى باشد) از اصل ترکه مادرمان پرداخت مى گردد، یا از ثلث آن؟
ب) در میان ورّاث آن مرحومه، چه کسى سزاوارتر است که حجّ مزبور را به نیابت از آن مرحومه انجام دهد؟
جواب: این مسأله چند حالت دارد: نخست این که مادر شما مى توانسته حجّ برود و کوتاهى کرده، در این صورت، حجّ بر او واجب شده و باید از ترکه او برداشته شود، ولى باید حجّ بلدى را به حجّ میقاتى تبدیل کرد، و تفاوت آن در میان ورثه تقسیم شود. مگر این که ورثه رضایت دهند.
دوّم: این که مادر جز از طریق فیش حجّ نمى توانسته به حجّ برود، ولى وصیّت کرده که با آن فیش، براى او حج بجا آورند. هرگاه این وصیّت زائد بر ثلث مال او نباشد، باید عملى شود و ورثه حقّى ندارند.
سوّم: این که نه مستطیع بوده که حجّ آزاد بجا آورد، و نه وصیّت کرده، بلکه فقط فیش حجّ داشته است. در این صورت حجّ بر او واجب نیست، و آن فیش تعلّق به همه ورثه دارد، و باید بقیّه ورثه یا رضایت دهند و یا سهم آنها به قیمت روز پرداخته شود. ضمناً توجّه داشته باشید در صورت اوّل و دوّم فقط هزینه گوسفند و لباس احرام را مى توان از مال میّت برداشت، نه چیز دیگر.
جواب: اگر وصیّت کرده، شخصى که درباره او وصیّت شده اَوْلى است. در غیر این صورت، هر کدام که ورثه توافق کنند اولى است.
٣٣ – صرف هزینه حج واجب برای ساختن مسجد
سؤال: کسى که مستطیع است و در منطقه اى زندگى مى کند که مسجد وجود ندارد، آیا مى تواند پول حجّ را براى ساختن مسجد مصرف نماید؟
جواب: پول حجّ واجب را نمى توان در مسجد صرف کرد; ولى پول حجّ مستحبّ مانعى ندارد; بلکه بهتر است در چنین جایى مصرف گردد.
٣٤ – خواندن نماز واجب در حجر اسماعیل
سؤال: با توجّه به این که برخى از فقهاى بزرگوار، حجر اسماعیل را جزو کعبه مى دانند، خواندن نمازهاى واجب، داخل حجر چه حکمى دارد؟
جواب: احتیاط این است که نماز واجب را در حجر اسماعیل و داخل کعبه نخوانند، ولى نماز مستحبّ مانعى ندارد; بلکه فضیلت دارد.
٣٥ – صرف هزینه حج واجب برای اقوام فقیر
سؤال: شخصى واجب الحج است; ولى داراى فامیل نزدیک، یا همسایه فقیر و نیازمند به کمک هاى مالى مى باشد، و چون زندگیش خیلى سخت مى گذرد و آن قدر از نظر مالى پیشرفته نیست که بتواند هم به شخص فقیر برسد و هم حج بجا آورد، کدام یک به خیر و صلاح نزدیکتر است؟
جواب: کسى که حج بر او واجب شده باید به حج برود، و مى تواند از وجوه شرعیّه اى که به اموالش تعلّق مى گیرد به بستگانش نیز کمک کند.
٣٦ – سود سپرده های حج
سؤال: در سالهاى اخیر بانک به سپرده هاى مربوط به حجّ و عمره سود مى دهد. لطفاً بفرمایید:
الف) گرفتن این سودها چه حکمى دارد؟
ب) آیا به سودهاى مذکور که سال خمسى بر آن مى گذرد خمس تعلّق مى گیرد؟
جواب: با توجّه به این که قراردادى بین مردم و سازمان حج در مورد سود منعقد نشده، و آنها با میل خود آن را مى پردازند اشکالى ندارد. و هرگاه سود را جزء هزینه حج به حساب آورند، خمس نیز به آن تعلّق نمى گیرد.
٣٧ – حج کسی که سال خمسی ندارد
سؤال: چنانچه شخصى که سال خمسى نداشته به حجّ مشرّف شود، و با همان پولهاى خمس نداده هزینه هاى حج، از جمله لباس احرام و قربانى را تأمین نماید. حجّ او چه حکمى دارد؟
جواب: اعمال او اشکال دارد.
٣٨ – آگاهی از تلفظ غلط تلبیه بعد از وقوفین
سؤال: اگر کسى تلبیه را غلط بگوید، و بعد از وقوفین و قبل از اتمام اعمال حج متوجّه این مسأله شود، وظیفه او نسبت به سایر اعمال و همچنین عمره قبلى چیست؟
جواب: با توجّه به این که بعد از زمان جبران متوجّه شده، اعمالش صحیح است، و هرگاه اعمال منى را انجام نداده به نزدیکترین نقطه خارج از حرم مى رود و محرم مى شود، و اعمال منى را انجام مى دهد; و از احرام خارج مى شود، سپس سایر اعمال حج را کامل مى کند، و احتیاط آن است که یک عمره مفرده بعد از آن انجام دهد یعنى به مسجد تنعیم مى رود و احرام مى بندد، و اعمال عمره را بجا مى آورد.
٣٩ – استظلال شخصی که بعد از طلوع آفتاب بیدار شده
سؤال: افرادى که از مسجد شجره محرم شده، و شبانه با ماشین سقف دار به سمت مکّه حرکت کرده اند، نزدیک طلوع آفتاب در ماشین به خواب رفته، و پس از طلوع آفتاب بیدار شده، و بلافاصله ماشین را متوقّف کرده اند. آیا براى مدّتى که در حال حرکت روزانه در زیر سقف بوده اند کفّاره اى به آنها تعلق مى گیرد؟ اکنون که ماشین توقّف کرده و مى خواهند با حرکت در زیر سقف از ماشین پیاده شوند، چه حکمى دارد؟
جواب: در این صورت کفّاره اى لازم نیست.
٤٠ – حج کسی که ختنه برایش مضر است
سؤال: جوان هفده ساله اى که ختنه نشده، و به تشخیص شوراى پزشکى ختنه برایش ضرر دارد، مستطیع شده، و فعلا در مدینه است. تکلیف او نسبت به حج چیست؟
جواب: باید با همان حال محرم شود، و اعمالش را بجا آورد، و گرفتن نایب براى طواف لازم نیست.
٤١ – رفت و آمد خدمه به جده درعمره مفرده
سؤال: هرگاه خدمه کاروانها، عمره مفرده را بجا آورده باشند، آیا هر بار که از مکّه خارج مى شوند و براى انجام کارهاى کاروان مثلا به جدّه مى روند، در موقع بازگشت به مکّه باید محرم شوند؟
جواب: لازم نیست محرم شوند، مگر این که در ماه بعد (ماه قمرى دیگر) وارد شوند.
٤٢ – انجام اعمال حج برای کسی که مرجع تقلید ندارد
سؤال: شخصى که مقلّد هیچ یک از مراجع بزرگوار تقلید نبوده، اکنون مى خواهد تقلید نماید. در این مدّت مکّه هم رفته است. آیا عبادتهایش صحیح است؟
جواب: هرگاه اعمالش مطابق فتواى مرجعى که فعلا وظیفه اش تقلید از اوست باشد، صحیح است.
٤٣ – برداشتن قرآن های مسجد الحرام
سؤال: قرآنهایى در مسجدالحرام وجود دارد که بر روى بعضى از آنها جمله «وقف لله تعالى» نوشته شده، و بر تعدادى نیز این جمله نوشته نشده است. لطفاً در مورد قرآنهاى مذکور به دو سؤال زیر پاسخ فرمائید:
الف) در بین حجّاج مشهور است که برداشتن قرآنهایى که جمله مذکور در آن وجود ندارد، جایز است. آیا این سخن صحیح است؟
ب) گاهى از اوقات مسؤولین مسجدالحرام قرآنهایى که جمله مذکور روى آن نوشته شده را به حجّاج هدیه مى کنند. آیا گرفتن چنان قرآنهایى جایز است؟
جواب: برداشتن آنها بدون اجازه مسؤولین مربوطه جایز نیست، و کسانى که بدون اجازه برداشته اند، باید بازگردانند اما گرفتن قرآنهایی که هدیه می دهند اشکالى ندارد.
٤٤ – برداشتن خاک قبرستان بقیع برای تبرک
سؤال: گاه دیده مى شود که برخى از حجّاج محترم به عنوان تبرّک مقدارى از خاک قبرستان بقیع را برداشته، و همراه خود به ایران مى آورند. آیا این کار از نظر شرعى صحیح است؟ اگر جایز نباشد، وظیفه فعلى آنها چیست؟
٤٥ – مصرف گوشت و ماهی خارجی که در بازار مکه و مدینه عرضه می شود
سؤال: آیا مصرف کنسروهاى گوشت و ماهى خارجى، که در بازار مسلمین از جمله مکّه و مدینه به فروش مى رسد، جایز است؟
جواب: اگر ندانند از کجا وارد شده، یا بدانند از کشورهاى اسلامى است، مانعى ندارد، و اگر یقین داشته باشند از کشورهاى غیر اسلامى وارد شده، در صورتى استفاده از آن جایز است که وارد کننده آن مسلمان باشد، و احتمال داده شود که او شرایط شرعى ذبح را احراز کرده، و در دسترس مسلمانان قرار داده است، یا روى آن جمله «ذبح شرعى» نوشته شده باشد.
٤٦ – دادن پول خارجی و گرفتن پول ایرانی در حج
سؤال: اگر شخصى مبلغى ارز به فردى بدهد، و عوض آن را پول ایرانى بگیرد چه حکمى دارد؟
جواب: در صورتى که مخالف مقرّرات نباشد، و با رضایت همدیگر باشد مانعى ندارد.
٤٧ – وظیفه کسی که در مسجد الحرام یا مسجد النبی (ص) محتلم شود
سؤال: اگر شخصى در مسجدالحرام یا مسجدالنبى محتلم شود، براى تیمّم چه نیّتى کند؟
جواب: باید فوراً خارج شود، و براى خروج از مسجد تیمّم بدل از غسل جنابت مى کند; مگر این که زمان خروج کمتر از زمان تیمّم باشد، که بدون تیمّم فوراً خارج مى شود.
٤٨ – سپرده حج از درآمد وسط سال فردی که خمس نمی دهد
سؤال: اگر شخصى سال خمسى ندارد و کارمند است، آیا درآمد وسط سال او خمس دارد؟ تا سپرده حج او هم مشمول خمس گردد ؟
جواب: ما احتیاط مىکنیم و مىگوییم تا گذشت یک سال بر آن پول، خمس ندارد.
٤٩ – شک در اعمال حج
سؤال: دستور معظّم له در مورد شک در اعمال حج چیست؟
جواب: در چنین مواردی قاعده فراغ جاری می شود و عملی که انجام داده و سپس شک در صحّت آن می کند صحیح است و نباید به شک اعتنا کرد.
٥٠ – آگاهی از وجود مانع وضو بعد از اتمام حج
سؤال: زنى که در پشت ناخن و انگشتهاى او لاک چسبیده و با این کیفیّت اعمال حج را بجا آورده و نمى دانسته که این رنگ لاک مانع براى وضو و غسل مى باشد آیا اعمال او صحیح است و چنانچه پس از انجام اعمال حج متوجّه شود چه وظیفه اى دارد؟
جواب: طواف و نماز او صحیح نیست بنابراین باید این دو عمل را اعاده کند و بنابر احتیاط واجب باید سعى و تقصیر را نیز اعاده کند و بقیّه اعمال او صحیح است و اگر نمى تواند شخصاً انجام دهد نایب بگیرد.
٥١ – رفت و آمد کارکنان کاروان به بیرون حرم
سؤال: بعد از اعمال عمره تمتّع، کارکنان کاروان حج براى تعیین چادر و بردن آذوقه حجّاج چند دفعه بدون احرام حجّ تمتّع به عرفات و منى رفت و آمد مى کنند، حکمشان را بیان فرمایید؟
جواب: جایز است و چنانچه عسر و حرج نباشد محرم به احرام حج شوند
٥٢ – عدم شمول خمس بر وجوهات ثبت نام حج تمتع
سؤال: آیا وجوهی که از محل مازاد درآمد سال جاری برای ثبت نام حج تمتع پرداخت شده است لکن تشرف در سال های آتی انجام خواهد شد . وجوه مذکور مشمول خمس می شود یا نه ؟
جواب: در صورتی که قبل از فرا رسیدن سال خمسی ثبت نام کرده اید خمس ندارد.
٥٣ – حجر الأسود
سؤال: حجرالاسود از کجا آمده است و اصلا از نظر اسطوره شناسی چه نمادی است و می شود به جای آن چیز دیگری در کعبه شریف گذاشت. برای نمونه گفته اند حدود 25 سال این سنگ به صنعا برده شده بود. در طول این مدت زائرین چگونه حج می کردند؟
جواب: حجرالاسود مطابق معروف سنگی است که از بهشت آمده و در بنای خانه کعبه به کار گذاشته شده است و ارتباطی به مناسک حج ندارد یعنی بود و نبود آن از این جهت یکسان است فقط ابتدا و انتهای طواف باید از محل حجر الاسود باشد و یکی از مستحبات حج لمس کردن و بوسیدن آن است.
٥٤ – حج کسی که بصورت ناقص ختنه شده
سؤال: کسى که ختنه او به طور ناقص انجام شده و با این حال حج به جا آورده تکلیف او چیست؟
جواب: چنانچه ختنه به طور ناقص انجام شده، احتیاط واجب آن است که بعد از ختنه صحیح، طوافها و نماز طوافها را اعاده کند و احتیاط آن است که سعى را هم به دنبال طواف عمره و طواف حجّ اعاده کند و اگر قادر به رفتن مکّه نیست نایب بگیرد.
٥٥ – آگاهی از وجوب غسل مس میت بعد از اتمام حج
سؤال: شخصى بعد از اتمام اعمال حجّ تمتّع، متوجه شده که یک غسل مسّ میّت بر او واجب بوده و غسل واجب دیگرى هم انجام نداده است، آیا حجّش صحیح است؟
جواب: حج او صحیح است ولى احتیاط واجب آن است که طوافها (و سعى و تقصیر) را اعاده کند و اگر قادر نیست نایب بگیرد.
٥٦ – مختون نبودن انسان در طواف
سؤال: مختون بودن انسان در طواف شرط است بنابراین اگر انسانى را ختنه کرده باشند به طورى که ختنه اش ناقص است به این معنا که حشفه اش کاملا در نیامده و مقدار کمى در آمده است و در حال نعوض کاملا در مى آید،آیا این شخص مختون محسوب و طوافش صحیح خواهد بود؟ اگر مختون محسوب نشود و ختنه نمودن بر آن شخص بار دیگر براى طواف لازم باشد و آن شخص به علّت سن زیاد از ختنه نمودن خجالت بکشد، نسبت به طوافش چه وظیفه اى دارد؟
جواب: احتیاط واجب آن است که طواف و نماز آن را بعد از ختنه کردن اعاده کند و همچنین سعى را، و در این گونه مسائل خجالت کشیدن معنا ندارد، مى تواند به طور پنهانى نزد طبیب آگاهى برود و ختنه کند.
٥٧ – انجام اعمال حج با سهم ارث دیگران
سؤال: اگر بعضى از ورّاث بدون پرداختن سهم ورّاث دیگر (یعنى با تصاحب کلّ ارث) به حج بروند حکم حجّشان چگونه است و صله رحم با آنها چه حکمى دارد؟
جواب: هرگاه سهم ارث بعضى از ورّاث پرداخته نشود و به صورت مشاع در اموال بقیّه بماند تصرّف در آن حرام است و اگر با همان پول حج بروند و لباس احرام و قربانى را از آن تهیّه کنند حج آنها نیز اشکال دارد و تا سهم ارث بقیّه را نپردازند آن مال حکم مال غصبى را دارد و اگر صله رحم با این اشخاص سبب جرأت و جسارت آنها بر حرام شود جایز نیست و اگر ترک صله رحم باعث نهى از منکر شود واجب است و اگر صله رحم و ترک آن تأثیرى در نهى از منکر نداشته باشد نباید صله رحم را ترک نمود.
٥٨ – اقتدا به امام جماعت اهل سنت در حج
سؤال: در موسم حج مردم به امام جماعت اهل سنّت اقتدا مى کنند، آیا در وسعت وقت اعاده لازم است؟
جواب: نماز آنها صحیح است و اعاده لازم نیست.
٥٩ – نماز مسافر در مکه و مدینه
سؤال: آیا مسافر در محلاّت قدیم و جدیدالاحداث مکّه و مدینه مثل مسجدالنّبى و مسجدالحرام بین قصر و تمام مخیّر است و یا باید قصر بخواند؟
جواب: مسافران مخیّرند در مکّه و مدینه نماز خود را در مسجدالحرام و مسجدالنّبى بلکه در تمام شهر مکّه و مدینه تمام یا قصر بخوانند و نماز تمام افضل است و فرقى میان مکّه و مدینه قدیم و امروز نیست.
٦٠ – نماز حجاج در عرفات و مشعر و منی
سؤال: حجّاجى که در مکّه قصد اقامه کرده اند آیا در عرفات و مشعر و منى هم مى توانند نمازشان را تمام بخوانند؟
جواب: در شرایط فعلى که فاصله مکّه از عرفات به مقدار مسافت شرعیّه نیست نمازشان تمام است.
٦١ – حج اشخاصی که حساب خمسی ندارند
سؤال: بعضى از اشخاص که از اوّل عمرشان حساب و کتابى نسبت به خمس محمّد و آل محمّد(علیهم السلام) ندارند و با همین وضع به حجّ تمتّع و عمره مفرده مى روند، حج اینها چه حکمى دارد؟
جواب: در صورتى که پول قربانى و احرام آنها از آن نباشد صحیح است و الاّ اشکال دارد و در هر حال گناه کرده است
٦٢ – وصیت اجباری برای حج
سؤال: شخصى مستطیع نبوده ولى چند سال قبل در مرض موتش چند نفر او را مجبور مى کنند در وصیّت به پرداخت پنج هزار پول افغانى به عنوان حجّ میقاتى، آیا این وصیّت صحیح است و اگر صحیح است از آن جا که آن مبلغ براى حجّ میقاتى کافى نیست تکلیف چیست؟
جواب: اگر واقعاً وصیّت از روى اجبار بوده، نافذ نیست و اگر بعد از اصرار افراد او راضى به وصیّت شده و وجه مزبور براى حجّ میقاتى کفایت نکند، باید آن وجه را در کارهاى خیر مصرف کنند.
٦٣ – خرید و فروش فیش حج
سؤال: آیا خرید و فروش فیش حج جایز است؟
جواب: هرگاه خودش مستطیع نباشد یا حجّ واجب را انجام داده است و این کار مخالف مقرّرات حکومت اسلامى نباشد مانعى ندارد