شناخت خون حیض

شناخت خون حیض

حیض خونی است که غالباً در هر ماه چند روزی از رحم زنها خارج می شود و زن را در موقع دیدن خون حیض، حائض می گویند.

*****

مکارم: مسأله ـ حیض که گاهی از آن تعبیر به «عادت ماهانه» می کنند خونی است که غالباً در هر ماه چند روزی از رحم خارج می شود و به هنگام انعقاد نطفه، غذای فرزند است. زن را در موقع دیدن خون حیض «حائض» می گویند و در شرع مقدس اسلام احکامی دارد که در مسائل آینده خواهد آمد.

مسأله 434-  خون حیض1 در بیشتر اوقات2 ، غلیظ و گرم و رنگ آن سرخ مایل به سیاهی یا سرخ است3 و با فشار و کمی سوزش بیرون می آید.

1- مکارم: نشانه هایی دارد...

2- زنجانی: گرم و تازه، و رنگ آن سیاه یا سرخ تیره است و با فشار  و سوزش بیرون می آید.

3- خوئی، گلپایگانی، سیستانی، تبریزی، وحید، ‌صافی: رنگ آن سیاه یا سرخ است...

فاضل: رنگ آن سرخ مایل به سیاهی یا سرخ تیره است...

مظاهری: رنگ سرخ مایل به سیاهی است...

مکارم: رنگ آن تیره یا سرخ است...

مسأله 435-  زنهای سیّده1، بعد از تمام شدن شصت سال2 یائسه می شوند یعنی خون حیض نمی بینند و زنهایی که سیّده نیستند3، بعد از تمام شدن پنجاه سال4یائسه می شوند5.

1- نوری: ‌مشهور آن است که زنهای سیّده...

سبحانی: زنهای قرشی...

2- بهجت، فاضل، مظاهری: شصت سال قمری...

3-سبحانی: زن هایی که قرشی نیستند...

 4- بهجت، فاضل، مظاهری: پنجاه سال قمری...

5- نوری:‌ ولی این مطلب، محلّ تأمّل است و برای حقیر ثابت نیست؛ و لذا احتیاط واجب آن است که زنهای سیّده در صورتی که پس از گذشتن از سن پنجاه سالگی در ایّام عادت خود، یا با نشانه های حیض، خون ببینند، میان اعمالی که زن مستحاضه انجام میدهد از قبیل خواندن نماز با کیفیتی که ذکر می شود، و چیزهایی که حائض باید ترک کند از قبیل داخل شدن در مسجد الحرام و مسجد مدینه و مکث در مساجد دیگر، تا سن شصت سالگی جمع کند.

*****

خوئی،‌تبریزی: مسأله ـ زنهایی که سیّده نیستند بعد از تمام شدن پنجاه سال (خوئی: یائسه می شوند بنابر مشهور، ولیکن واجب است بر زنهای غیر سیّده) و نیز زنهای سیّده بعد از تمام شدن پنجاه سال تا تمام شدن شصت سال چنانچه با نشانه های حیض یا در روزهای عادت خون ببینند احتیاط کنند.

وحید: مسأله- زن بعد از تمام شدن شصت سال یائسه می شود، و چنانچه خونی ببیند حیض نیست، و احتیاط واجب آن است که بعد از تمام شدن پنجاه سال تا تمام شدن شصت سال جمع کند بین احکام یائسه و غیر یائسه، چه قرشیه باشد و چه غیر قرشیه؛ بنابراین اگر در این فاصله با  نشانه های حیض یا در روزهای عادت خون ببیند، بنابراحتیاط واجب جمع کند بین تروک حائض و افعال مستحاضه.

مکارم: ‌مسأله – زنان سیّده و غیر سیّده هر دو، بعد از تمام شدن پنجاه سال قمری یائسه [1]می شوند، یعنی اگر در این سن و سال خونی ببینند خون حیض نیست، مگر اینکه آنچه می بینند تمام شرایط حیض را داشته باشد که در این صورت باید مطابق آن عمل کنند.

سیستانی: مسأله ـ خونی را که زنها پس از تمام شدت شصت سالگی می بینند حکم حیض را ندارد، ولی در فاصله پنجاه تا شصت سالگی زن حیض می بیند؛  گرچه احتیاط مستحب این است زنهایی که قرشیّه (سیّده) نیستند، در این فاصله در مواردی که قبلاً حیض به حساب می آمد محرّمات حائض را ترک و وظایف مستحاضه را انجام دهند.

زنجانی:  مسأله- زنهای قرشیّه بعد از تمام شدن شصت سال قمری یائسه می شوند، یعنی خون حیض نمی بینند، و زنهایی که قرشیّه نیستند بعد از تمام شدن پنجاه سال قمری یائسه می شوند. باید توجه داشت که زنهای سیّده یکی از اقسام زنهای قرشیّه می باشند.

مسأله 436-  خونی که دختر، پیش از تمام شدن نه سال1 و زن، بعد از یائسه شدن می بیند حیض نیست2.

1- زنجانی، فاضل: نه سال قمری...

2- مکارم: و اگر مربوط به زخم و جراحتی نباشد، استحاضه است که احکام آن قبلاً گفته شد.

*****

بهجت، سیستانی: مسأله- خونی که دختر، پیش از تمام شدن نه سال می بینند (بهجت: در صورتی که معلوم باشد نه سال او تمام نشده است و علامت و نشانه دیگری غیر از سن بر بلوغ او نباشد و همچنین خونی که زن بعد از یائسه شدن می بیند) حیض نیست.

وحید : مسأله- خونی که دختر، پیش از تمام شدن نه سال می بیند حیض نیبست.

مسأله 437-  زن حامله و زنی که بچه شیر می دهد، ممکن است حیض ببیند1.

1- خوئی، سیستانی: و حکم زن حامله و غیر حامله یکسان است؛ فقط زن حامله در صورتی که بعد از گذشتن بیست روز از اول عادتش اگر خونی ببیند که صفات حیض را دارد لازم است بنابر احتیاط  بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع نماید.

بهجت: بنابراقوی؛ ولی اگر بیست روز از ایّام عادت دیرتر بود، هم وظیفه حائض و هم وظیفه مستحاضه را احتیاطاً انجام دهد.

صافی: ولی اگر زن حامله بعد از گذشتن بیست روز از اوّل عادتش خون ببیند و خون به صفت حیض باشد به احتیاط واجب بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع کند.

زنجانی: ولی زن حامله در دو جهت با سایر زنها تفاوت دارد: اوّل: آن که اگر پس از ایّام عادت خون ببیند چنانچه  بیست روز از آخر عادت وی بگذرد، خونی که دیده حیض به حساب نمی آید و استحاضه است اگر چه به نشانه حیض باشد، و اگر هنوز بیست روز از آخر عادت وی نگذشته خونی که دیده چنانچه به نشانه حیض باشد حیض و چنانچه به نشانه حیض نباشد استحاضه است؛ ولی در زنان دیگر، خونی که پس از ایّام حیض می بینند، به طور کلی استحاضه است، و فرقی بین گذشتن بیست روز و نگذشتن آن و نشانه دار بودن خون و نشانه دار نبودن آن نیست. در مورد خونی که زن در ایّام عادت یا قبل از آن می بیند فرقی بین  بین زن حامله و زنان دیگر نیست . دوم: آنکه در زن حامله لازم نیست خون سه روز ادامه داشته باشد تا حیض به حساب آید.

وحید: و فرقی بین زن آبستن و غیر او در احکام حیض نیست، ولی زن آبستن در صورتی که بعدا ز گذشتن بیست روز از اول عادتش خونی بییند که صفات حیض را دارد، احتیاط واجب آن است  که بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع نماید.

مسأله 438-  دختری که نمی داند نه سالش تمام شده یا نه اگر خونی ببیند که نشانه های1 حیض را نداشته باشد حیض نیست2. و اگر نشانه های حیض را داشته باشد و اطمینان به حیض بودنش پیدا کند حیض است3 و معلوم می شود نه سال او تمام شده است4.

1- زنجانی: نشانۀ...

2- فاضل: بلکه حتّی اگر نشانه های حیض را داشته باشد نمی شود گفت حیض است.[پایان مسأله]

خوئی: اگر خون ببیند، چه دارای نشانه های حیض باشد چه نباشد حکم به حیض بودن آن نمی شود کرد. [پایان مسأله]

تبریزی: اگر خون ببیند، اظهر آن است که اگر دارای نشانه های حیض باشد حکم به حیض می شود.[پایان مسأله]

3- گلپایگانی، اراکی، مظاهری: اگر نشانه های حیض را داشته باشد، حیض است...

صافی: اگر نشانه های حیض را داشته باشد، حکم بر حیض بودن آن محلّ اشکال است.

4- سیستانی: اگر نشانه های حیض را داشته باشد، حکم به حیض بودن آن محل اشکال است مگر آنکه اطمینان حاصل شود به این که حیض است و در این صورت معلوم می شود که نه سال او تمام شده است.

زنجانی، وحید: اگر نشانه حیض را داشته باشد، حیض است و شرعاً (زنجانی: علامت این است که) نه سال او تمام شده است.

مکارم: اگر نشانه هایی را داشته باشد و اطمینان حاصل کند که حیض است دلیل بر این است که نه سالش تمام و بالغ شده است.

*****

بهجت: مسأله- اگر دختری نمی داند که نه سالش تمام شده یا نه و خونی دید که یقین کرد خون حیض است باید آنرا خون حیض قرار دهد.

مسأله 439-  زنی که شک دارد یائسه شده یا نه1، اگر خونی ببیند و نداند حیض است یا نه، باید بنا بگذارد که یائسه نشده است2.

1- سیستانی: شصت ساله شده یا نه...

2- سیستانی: شصت ساله نشده است.

سبحانی: باید بنا بگذارد که حیض است و یائسه نشده است.

*****

زنجانی:مسأله- زنی که شک دارد یائسه شده یا نه، باید بنا بگذارد که یائسه نشده است؛ و زنی که بین پنجاه و شصت سالگی است و نمی داند که قرشی است یا نه، حکم کسی را دارد که هنوز از پنجاه سال نگذشته است.

 مسأله 440-  مدت حیض1 کمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نمی شود2 و اگر مختصری هم  از سه روز کمتر باشد، حیض نیست3.

1- زنجانی: مدت خون حیض...

2- وحید: [پایان مسأله].

3- زنجانی: البتّه اگر به جهت مانعی همچون حامله بودن یا خوردن قرص، خون سه روز ادامه نیابد، با داشتن سایر شرائط، حیض است. و مراد از روز، در این مسأله مدّت 24 ساعت است، نه روز در مقابل شب.

مسأله 441-  باید سه روز اول حیض، پشت سر هم باشد، پس اگر مثلاً دو روز خون ببیند و یک روز پاک شود 1و دوباره یک روز خون ببیند حیض نیست2.

1- مکارم: و دوباره ببیند، حیض نیست و این که  می گوییم باید پشت سر هم باشد، معنایش این نیست که در تمام سه روز خون بیرون آید، بلکه اگر در فضای داخل فرج خون باشد کافی است.

2- وحید: هر چند احتیاط مستحبّ این است که در مانند صورت دوم جمع کند بین تروک حائض و افعال مستحاضه.

سبحانی: اگر این حالت بیش از ده روز طول نکشد احتیاط واجب آن است که هم اعمال مستحاضه را انجام دهد و هم از محرّمات حائض اجتناب کند.

*****

گلپایگانی، صافی: مسأله- اگر سه روز اول حیض پشت سر هم نباشد، مثل آنکه: دو روز خون ببیند و یک روز پاک شود و دوباره یک روز خون ببیند، بنابر احتیاط لازم، در روزهایی که خون می بیند باید جمع کند میان کارهای مستحاضه و تروک حائض، و در روزهایی که خون نمی بیند، هم کارهایی را که بر حائض حرام است ترک کند و هم عبادت های خود را بجا آورد.

زنجانی: مسأله- لازم نیست سه روز اول حیض پشت سر هم باشد؛ ولی باید سه روز اوّل در یک دهه باشد، پس اگر یک روز خون ببیند و سه روز پاک شود و دوباره یک روز خون ببیند، و چهار روز پاک شود و دوباره یک روز خون  ببیند، خونهای دیده شده حیض است؛ و اگر دو روز خون ببیند و هفت روز پاک شود و دوباره یک روز خون ببیند، هر دو خون حیض است؛ ولی اگر دو روز خون ببیند و هشت روز پاک شود، خون دیده شده حیض نمی باشد. و در مورد غیر سه روز اول لازم نیست خون دیده شده، در یک دهه واقع شود؛ بلکه اگر فاصله آن با آخر خون دیده شده از ده روز کمتر باشد، ادامه خون حیض سابق می باشد؛ بنابراین، اگر مثلاً سه روز متوالی خون ببیند و  پاک شود و در روز دوازدهم دوباره خون ببیند، این خون نیز ادامه حیض می باشد. و نیز اگر دو روز خون ببیند و پنج روز پاک شود و دوباره دو روز خون ببیند و دوباره پاک شود و در روز هیجدهم دوباره خون ببیند خونهای دیده شده، یک حیض به حساب می آید. البته مجموع روزهایی که با فاصله، یا بی فاصله خون دیده است نباید از ده روز تجاوز کند؛ پس اگر هفت روز خون دید و سه روز پاک شد و دوباره هفت روز خون دید، نمی توان تمام خونهای دیده شده را حیض دانست.

مسأله 442-  لازم نیست1 درتمام سه روز خون بیرون بیاید، بلکه اگر در فرج2 خون باشد3 کافی است4 و چنانچه در بین سه روز مختصری پاک شود و مدت پاک شدن به قدری کم باشد که بگویند در تمام سه روز در فرج خون بوده5، باز هم حیض است6.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی، وحید: ابتداء حیض لازم است خون بیرون بیاید ولی لازم نیست...

2- خوئی، سیستانی، وحید: در باطن فرج...

زنجانی: در ادامه حیض در باطن فرج...

3- اراکی: بدین معنی که اگر پنبه بگذارد و کمی صبر کند و بیرون آورد، خونی شود، هر چند به مقدار سر سوزنی باشد...

فاضل: اگر در ابتدا خون بیرون بیاید ولی بعداً در فرج خون باشد...

4- وحید: ولی بودن در رحم کافی نیست. و چنانچه در بین سه روز مختصری پاک شود به نحوی که در بین زنها متعارف است، بازهم حیض است.

5- خوئی، تبریزی، سیستانی: به نحوی که در بین زنها -تماماً یا بعضاً- متعارف است، باز هم حیض است.[پایان مسأله]

6- نوری: چنانکه در بین زنها متعارف است.

مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله 441.

*****

گلپایگانی: مسأله- لازم نیست در تمام سه روز خون بیرون آید، بلکه اگر در فرج خون باشد به نحوی که در این سه روز هر موقعی پنبه یا انگشت داخل کند آلوده شود کافی است، به شرط آن که از اول مقداری خون بیرون آمده باشد، هر چند کم باشد؛ و فرقی نمی کند که به خودی خود یا به بوسیله پنبه و غیر آن بیرون آمده باشد. و اگر بیرون نیامده و فقط در فضای فرج ریخته، احتیاط آن است که تا خون بیرون نیامده، هم عبادتهای خود را بجا آورد و هم کارهایی را که بر حائض حرام است ترک کند. و هر گاه در بین سه روز مختصری پاک شود - که در باطن خون نباشد-  حکم به حیض بودن مشکل است، ولی اگر مدت پاکی کم باشد احتیاط لازم آن است که بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع نماید.

. صافی: به شرط آن که از اول مقداری خون به خودی خود بیرون آمده باشد، هر چند کم باشد؛ و اگر بواسطه پنبه و غیر آن بیرون آمده باشد یا فقط در فضای فرج ریخته، احتیاط آن است که در هر دو صورت هم عبادتهای خود را بجا آورد و هم کارهایی را که بر حائض حرام است ترک کند...

مسأله 443-  لازم نیست شب اول و شب چهارم را خون ببیند، ولی باید در شب دوم و سوم خون قطع نشود1، پس اگر از اذان صبح2 روز اول تا غروب روز سوم 3 پشت سر هم خون بیاید4 ، یا در وسطهای روز اول شروع شود و در همان موقع از روز چهارم قطع شود و در شب دوم و سوم هم هیچ خون قطع نشود ، حیض است.

این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و مظاهری نیست.

1- مکارم: و ادامه داشته باشد.[پایان مسأله]

2- گلپایگانی، صافی: از اّول اذان صبح...

خوئی،تبریزی، سیستانی: از اول صبح...

فاضل: از طلوع آفتاب...

3- سبحانی: به نحوی که گفته شد...

4-  گلپایگانی، صافی: و در شب دوم و سوم هیچ خون قطع نشود، حیض است، ولی اگر در اواسط روز اول شروع و در همان موقع از روز چهارم قطع شود، به شرطی حیض است که در شبهای دوم و سوم و چهارم نیز خون قطع نشود.

خوئی، تبریزی، سیستانی، وحید: و هیچ قطع نشود (وحید: بدون اشکال) حیض است و همچنین است اگر در وسطهای روز اول شروع شود و در همان موقع از روز چهارم قطع گردد.(وحید: ولی اگر از طلوع آفتاب شروع شود تا غروب روز سوم، بنابراحتیاط واجب جمع کند بین تروک حائض و افعال مستحاضه).

*****

زنجانی: مسأله- لازم است سه شبانه روز خون ببیند، پس اگر از اذان صبح (یا طلوع آفتاب) روز اول تا غروب روز سوم، خون بیاید برای حیض بودن کافی نیست و باید تا اذان صبح (یا طلوع آفتاب) روز چهارم هم خون بیاید، یا مقدار باقی مانده در ضمن ده روز تکمیل شود؛ همچنین اگر در وسطهای روز اول شروع شود، باید تا همان موقع از روز چهارم خون بیاید و در شب دوم و سوم هم خون قطع نشود و یا مقدار سه شبانه روز کامل در ضمن ده روز خون ببیند.

مسأله 444- اگر سه روز پشت سر هم1 خون ببیند و پاک شود، چنانچه دوباره خون ببیند2 و روزهایی که خون دیده و در وسط پاک بوده روی هم از ده روز بیشتر نشود روزهایی هم که در وسط پاک بوده حیض است3.

1- خوئی، تبریزی، وحید: با نشانه های حیض یا روزهای عادت...

2- خوئی، تبریزی، وحید: چنانچه دوباره خونی که دارای نشانه های حیض است یا در روزهای عادت است ببیند...

3- گلپایگانی، صافی: احتیاط آن است که در روزهای پاکی، عبادتهای خود را بجا آورد و آنچه را بر حائض حرام است ترک کند.

مکارم: چنانچه دوباره خون ببیند و ایّامی که خون دیده روی هم رفته از ده روز بیشتر نشود، تمام روزهایی را که خون دیده  حائض است، ولی روزهایی که در وسط پاک بوده، حکم زنان پاک را دارد.

سیستانی: روزهایی که خون دیده حیض است، ولی احتیاط لازم آن است که در روزهایی که در وسط پاک بوده کارهایی که بر غیر حائض واجب است انجام دهد و آنچه برحائض حرام است ترک کند.

*****

زنجانی: مسأله- اگر در بین روزهایی که زن خون می بیند یک یا چند روز پاک شود،بطوری که در باطن او هم خون نباشد،  در روزهایی که پاک شده حائض نیست؛ هر چند روزهایی که خون دیده و روزهایی که دروسط پاک شده ، بر روی هم از ده روز بیشتر نباشد؛ بنابراین اگر مثلاً سه روز خون ببیند و دو روز پاک شود  و دوباره چهار روز خون ببیند، در مدّت دو خون، حائض، و در دو روز وسط ،پاک می باشد وباید غسل حیض کرده و عبادات واجب خود را بجا آورد و می تواند کارهایی که بر حائض حرام است انجام دهد و چنانچه عباداتی در ایّام پاکی انجام داده، لازم نیست دوباره بجا آورد.

مسأله 445-اگر خونی ببیند که از سه روز بیشتر و از ده روز کمتر باشد و نداند خون دمل1 است یا خون حیض2، چنانچه نداند دمل در طرف چپ است یا طرف راست در صورتی که ممکن باشد مقداری پنبه داخل کند و بیرون آورد پس اگر خون از طرف چپ بیرون آید، خون حیض است واگر از طرف راست بیرون آید خون دمل است3 و اگر ممکن نباشد که وارسی کند در صورتی که میداند خون سابق حیض بوده حیض قرار دهد و اگر دمل بوده خون دمل قرار دهد و اگر نمی داند خون حیض بوده یا دمل باید4 همه چیزهایی را که بر حائض حرام است ترک کند و همه عبادتهایی را که زن غیر حائض انجام می دهد بجا آورد.

این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم و مظاهری نیست.

1- خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی:  دمل و زخم...

2- خوئی، سیستانی، تبریزی: نباید آن را خون حیض قرار دهد[پایان مسأله]

زنجانی: چنانچه نشانه حیض را نداشته باشد و در روزهای عادت یا یکی دو روز قبل از آن نباشد، نمی تواند آن را خون حیض قرار دهد؛ مگردر برخی صورتها که در مسائل آینده گفته خواهد شد.

سبحانی: باید به وظیفه مستحاضه عمل کندو از محرّمات حائض اجتناب نماید. [پایان مسأله].

3- فاضل: [پایان مسأله]

4- اراکی: بنابر احتیاط واجب ...

*****

گلپایگانی، صافی: مسأله- اگر در ایّام عادت خونی ببیند که از سه روز  حالت سابقه و خون مشکوک ممکن است شرعا حیض باشد، بنابرحیض بگذارد.

مسأله 446- اگر خونی ببیند که از سه روز بیشتر و از ده روز کمتر باشد1 و نداند خون حیض است یا زخم، اگرقبلاً حیض بوده2 حیض، و اگر پاک بوده پاک قرار دهد، و چنانچه نمی داند پاک بوده یا حیض، همه چیزهایی را که بر حائض حرام است ترک کند و همه عبادتهایی که زن غیر حائض انجام می دهد بجا آورد.

این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم و سبحانی نیست.

1- اراکی: از سه روز بیشتر باشد و از ده روز زیادتر نباشد...

2- بهجت: یعنی خون حیض دیده و ممکن است این خون دنباله آن باشد حیض است، لکن أظهر اعتبار خروج از چپ برای حیض و خروج از طرف راست برای زخم است و با عدم امکان وارسی، عمل به حالت سابقه می نماید و اگر سابقاً پاک بوده وظیفه ای نسبت به حیض ندارد.

زنجانی: رجوع کنید به ذیل مسأله 445.

*****

گلپایگانی، صافی: مسأله- اگر صاحب عادت وقتیه در ایّام عادت خونی ببیند که نداند خون زخم است یا حیض، باید آن را حیض قرار دهد.

خوئی، تبریزی، سیستانی: مسأله- اگر خونی ببیند که نداند خون زخم است یا حیض، باید عبادتهای خود را بجا آورد، مگر این که حالت سابقه اش حیض باشد.

وحید: مسأله- اگر خونی بییند که سه روز بر آن نگذشته و نداند خون دمل و زخم است یا حیض، و در ایّام عادت نباشد و صفات حیض را نداشته باشد، اگر حالت سابقه اش حیض است به کیفیتی که در مسأله قبل گذشت باید حیض قرار دهد ، و گرنه باید عبادت های خود را بجا آورد.

مظاهری: مسأله- اگر در ایّام عادت خونی ببیند که از سه روز بیشتر و از ده روز کمتر باشد و نداند خون حیض است یا نه، باید آن را حیض قرار دهد.

مسأله 447- اگر خونی ببیند و شک کند که خون حیض است یا نفاس1، چنانچه شرائط حیض را داشته باشد، باید حیض قرار دهد2.

این مسأله در رساله آیت الله مکارم نیست.

1- گلپایگانی، صافی: به احکام حیض و نفاس عمل کند و غسل را به قصد ما فی الذمّه از حیض یا نفاس بجا آورد.

خوئی، تبریزی، سیستانی،وحید، مظاهری: حیض است یا استحاضه...

2- بهجت: اگر در ایّام عادت زن باشد، آن را خون حیض قرار می دهد وگرنه باید به وظیفه ای که مشترک بین حیض و نفاس است عمل کند، یعنی لازم نیست آنچه برحائض واجب است ولی بر نفساء واجب نیست و آنچه بر نفساء واجب است و بر حائض واجب نیست بجا آورد، گر چه انجام دادن مجموع وظائف حائض و وظائف نفساء، مطابق احتیاط است، بلکه این احتیاط در صورت امکان ترک نشود، و در صورت عدم امکان احتیاط ، مخالف قطعیه ننماید.

*****

زنجانی:مسأله- اگر خونی ببیند و شک کند خون حیض است یا استحاضه،  چنانچه درایّام عادت یا یکی دو روز قبل باشد(هر چند نشانه حیض را نداشته باشد) یا بیش از دو روز قبل از عادت با نشانه حیض باشد، این خون حیض به شمار می آید و اگر بیش از دو روز قبل از عادت بدون نشانه حیض باشد باید اعمال استحاضه را انجام دهد، همچنین است اگر شک کند خون حیض است یا استحاضه یا خون دمل و زخم. حکم خون دیدن پس از ایّام عادت در مسأله [480] خواهد آمد

مسأله 448- اگر خونی ببیند که نداند خون حیض است یا بکارت1، باید خود را وارسی کند، یعنی مقداری پنبه داخل فرج نماید و کمی صبر کند، بعد بیرون آورد پس اگر اطراف2 آن آلوده باشد، خون بکارت است و اگر به همه آن رسیّده ، حیض می باشد3.

این مسأله در رساله آیت الله مکارم نیست.

1- بهجت: ولی احتمال خون دیگری مثل خون جراحت و زخم را هم نمی دهد...

2- زنجانی: پس اگر فقط اطراف...

3- بهجت: البته باید خون زیاد نباشد تا به وسیله فوق بتواند بین خون حیض و بکارت فرق بگذارد؛ و درصورت عدم امکان تشخیص و عدم حصول یقین، در ایّام عادت حکم به حیض بودن می کند وگرنه عمل به حالت سابقه می نماید.

وحید: و یا احتیاط کند بین تروک حائض و اعمال طاهره.

زنجانی: و اگر شک کند که خون حیض است یا خون استحاضه یا بکارت، یا شک کند که خون حیض است یا خون زخم است یا بکارت، یا اصلاً نداند چه خونی است، اگر فقط اطراف پنبه ای که درداخل فرج می گذارد آلوده شده باشد خون بکارت می باشد و اگر به همه آن رسیّده و نشانه حیض را داشته باشد خون حیض، و اگر نشانه حیض را نداشته باشد، باید اعمال استحاضه را انجام دهد.

مسأله 449- اگر کمتر از سه روز خون ببیند و پاک شود1 و بعد از سه روز خون ببیند 2خون دوم حیض است3 و خون اول اگر چه درروزهای عادتش باشد حیض نیست4.

1- مکارم: بعداً سه روز یا بیشتر خون ببیند با نشانه هایی که گفته شد فقط خون دوم حیض است.[پایان مسأله]

2- خویی، تبریزی، وحید: بعد ، سه روز خون در عادت با نشانه های حیض ببیند...

سیستانی: بعد، سه روز خون ببیند...

3- اراکی، فاضل: اگر دارای شرائط حیض است حیض می باشد...

4- فاضل: خون اول حیض نیست.

*****

گلپایگانی، صافی: مسأله- اگر کمتر از سه روز خون ببیند و پاک شود و بعد سه روز خون ببیند و مجموع خون اول و دوم و پاکی در بین، از ده روز بیشتر نباشد، خون دوم را حیض قرار دهد و درخون اول احتیاط آن است که جمع کند، بین کارهای مستحاضه و ترک آنچه بر حائض حرام است و درپاکی در بین، کارهایی را که بر حائض حرام است ترک کند و عبادتهای خود را بجا آورد.

زنجانی: مسأله- اگر کمتر از سه روز خون ببیند و بعد ازگذشتن ده روز ازاول خون، با شرائط حیض خون ببیند و خون دوم در عادت، یا یکی دو روز قبل از عادت باشد خون دوم حیض است(هر چند نشانه حیض را نداشته باشد) همچنین اگر بیشتر از دو روز قبل از عادت بوده و نشانه حیض را دارا باشد ،و در هر سه صورت خون اول اگر چه در روزهای عادتش باشد و نشانه حیض را هم داشته باشد؛ حیض نیست.

سبحانی: مسأله- اگر کمتر از سه روز خون ببیند و پاک شود و بعد سه روز خون ببیند، خون دوم حیض است و در خون اول و روزهای بعد که پاک بود  بین عمل مستحاضه و محرمات حائض جمع کند.

مسائل اختصاصی

بهجت: مسأله 412: اگر حائض پاک شد و بعد از گذشتن ده روز یا بیشتر، دوباره خون دید؛ اگر از سه روز بیشتر طول بکشد ولی از ده روز بیشتر نباشد و سایر شرائط حیض را داشته باشد، خون دوم نیز حیض است.

مکارم: مسأله 437: زنی که مبتلا به خونریزی است اگر به طبیب مراجعه کند و او تشخیص دهد خون حیض یا خون زخم و مانند آن است، چنانچه به گفته طبیب اطمینان حاصل کند می تواند بر طبق احکام آن عمل نماید.

زنجانی: مسأله 454- اگر زن خونی ببیند که اگر سه روز ادامه پیدا کند حکم به حیض بودنش می شود، ولی شک دارد که خون سه روز ادامه پیدا میکند یا قطع می شود، باید بنابر این بگذارد که خون ادامه پیدا کرده و حیض است، ولی اگر خون قطع شود و نداند که آیا دوباره قبل از تمام شدن ده روز خون می آید، باید بنابر این گذارد که خون دوباره نمی آید و خونی که دیده حیض نبوده است، و همچنین است اگر در وقتی که خون قطع نشده بداند  خون سه روز ادامه پیدا نمی کند ولی احتمال بدهد پیش از تمام شده ده روز دوباره خون می آید.

_____________________