مسأله ۸۸۰- شرط دوم۱: مكان نمازگزار بايد بي حركت باشد۲ و اگر بواسطه تنگي وقت يا جهت ديگر ناچار باشد در جايي كه حركت دارد، مانند اتومبيل و كشتي و ترن نماز بخواند، به قدري كه ممكن است بايد در حال حركت چيزي نخواند ۳ و اگر انها از قبله به طرف ديگر حركت كنند به طرف قبله برگردد۴.
این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.
۱- سبحانی: شرط دوم : استقرار...
وحید: در نماز واجب، مکان نمازگزار نباید حرکت داشته باشد که مانع از آرامش بدن نمازگزار و انجام واجبات نماز اختیاری باشد...
سبحانی: واگر موقع خواندن نماز تکان نداشته باشد و نماز را با آرامش و با رعایت دیگر شرایط بخواند صحیح است...
۳- خوئي، صافي: به قدري كه ممكن است، بايد استقرار و قبله را رعايت نمايد...
وحید: به قدری که ممکن است باید آرامش بدن و قبله را رعایت نماید...
۴- سبحانی: و در حال چرخیدن به سمت قبله چیزی نگوید.
*****
فاضل: شرط دوم «استقرار» است. مكان نمازگزار بايد آرام و بدون حركت باشد، لذا نماز در وسائل نقليه اي كه در حال حركت باعث تكان خوردن و عدم آرامش انسان مي شود باطل است، مگر در زمان ناچاري – مثلا تنگي وقت- كه در اين صورت نيز بايد تا جايي كه مي تواند شرايط نماز را رعايت كند و هنگام حركت و تكان خوردن چيزي نخواند و هر گاه وسيلۀ نقليّه تغيير مسير داد خود را به سمت قبله بچرخاند.
امام خامنه ای: رساله آموزشی مسأله ۱۰۶- مکان نمازگزار باید بی‌حرکت باشد یعنی طوری باشد که شخص نمازگزار بتواند با آرامش بدن و بدون تکان خوردن نماز بخواند بنابراین نماز در مکان هایی که موجب می‌شود بدن بی اختیار تکان بخورد مانند خودرو و قطار در حال حرکت یا بعضی تخت های فنری صحیح نیست مگر هنگامی که به دلیل تنگی وقت و غیر آن مجبور باشد در چنین مکانی نماز بخواند.
سيستاني: شرط دوم: مكان نمازگزار در نمازهاي واجب بايد طوري نباشد كه از شدّت حركت، مانع از ايستادن نمازگزار و انجام ركوع و سجود اختياري شود، بلكه بنابراحتياط لازم نبايد مانع از آرامش بدن او باشد. و اگر بواسطه تنگي وقت يا جهت ديگر ناچار باشد در چنين جايي، مانند بعضي از انواع ماشین و كشتي و قطار نماز بخواند، به قدري كه ممكن است بايد استقرار و قبله را رعايت نمايد و اگر آنها از قبله به طرف ديگر حركت كنند به طرف قبله برگردد و اگر رعايت استقبال قبله دقيقاً ممكن نباشد سعي كند كه اختلاف كمتر از 90 درجه باشد و اگر اين هم ممكن نباشد در تكبيرة الاحرام فقط رعايت قبله را بكند و اگر اين هم ميسّر نباشد رعايت قبله لازم نيست.
زنجاني: شرط دوم استقرار است، يعني: مكان نمازگزار بايد تكان نخورد.
اگر بواسطه تنگي وقت يا جهت ديگر ناچار باشد در جايي كه تكان دارد، مانند اتومبيل و كشتي و قطار نماز بخواند، به قدري كه ممكن است بايد استقرار و قبله را رعايت نمايد، و اگر وسيله نقليه از قبله به طرف ديگر حركت كند، به طرف قبله برگردد.
مكارم: شرط دوم- «استقرار»: اگر مكان نمازگزار متحرّك باشد به طوري كه نتواند كارهاي نماز را به طور عادي انجام دهد نماز او باطل است؛ بنابراين نماز خواندن در كشتي و قطار و مانند آن اگر بتواند كارهاي نماز را صحيح انجام دهد اشكال ندارد. و اگر از جهت تنگي وقت يا ضرورت ديگري ناچار باشد نماز را در كشتي و اتومبيل و مانند آن بخواند و قبله دائماً در حال تغيير باشد، بايد تا انجا كه مي تواند به طرف قبله برگردد و در حال برگشتن به سوي قبله چيزي نخواند.
مظاهری: مسأله ۷۱۲- شرط دوم: مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد، ولی اگر سهوا یا در حال ناچاری یا ندانستن اینکه مکان او متحرّک است یا ندانستن مسأله باشد اشکال ندارد.
جوادی آملی: مسأله ۹۲۴- مكان نماز باید موجب حركت محسوس نمازگزار نباشد، بنابراین اقامه نماز در هواپیمای سریع كه حركت آن محسوس نیست، با رعایت قبله، صحیح است. اقامه نماز در مكان متحرّک یا لرزان، مانند خرمن گندم و تلّ شن كه اضطراب آن محسوس است، نیز در اتومبیل، كشتی، ترن و مانند آن كه مانع آرامش بدن نمازگزارند، باطل است.
جوادی آملی: مسأله ۹۲۵- اقامهٔ نماز در حال ناچاری در مكان متحرّک یا لرزان، مانند تلّ شن، با رعایت آرامش در اجزای نماز به قدر امكان و حفظ قبله، صحیح است.
مسأله اختصاصی
امام خامنه ای: رساله آموزشی مسأله ۱۰۷- بر مسافرانی که با وسایل نقلیه عمومی سفر می‌کنند واجب است در صورت خوف فوت نماز از راننده بخواهد توقف کند وبر راننده نیز پذیرش درخواست آنان واجب است و در صورتی که به هر دلیل توقف نکند تکلیف مسافران این است که نماز را در همان حال حرکت بخوانند و تا آنجا که امکان دارد جهت‌قبله، قیام، رکوع و سجود را رعایت کنند.
مسأله ۸۸۱- نماز خواندن در اتومبيل و كشتي و ترن و مانند اينها، وقتي ايستاده اند مانعي ندارد۱.
این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت، جوادی آملی و مظاهری نیست.
۱- سيستاني: و همچنين در وقتي كه حركت مي كنند چنانچه به حدّي تكان نداشته باشند كه مانع از آرامش بدن نمازگزار شود.
مكارم: رجوع كنيد به ذيل مسأله ۸۸۰.
*****
فاضل: مسأله ۸۸۹- نماز خواندن در وسائل نقليه اي كه موجب حركت و تكان خوردن انسان نمي شود و انسان در ان وسائل آرامش دارد؛ مثل كشتي، هواپيما و قطار، با رعايت شرايط نماز مثل قبله، اشكال ندارد؛ ولي اگر عرفاً با استقرار و طمأنينه منافات داشته باشد، مثل قايق و ماشين سواري صحيح نيست، مگر در حال ضرورت و تنگي وقت.
زنجانی: مسأله ۸۹۰- نماز خواندن در اتومبيل و كشتي و قطار و مانند اينها، وقتي که تکان ندارند با رعایت سایر شرایط نماز مانعی ندارد.
مسأله ۸۸۲- روي خرمن گندم و جو و مانند اينها كه نمي شود بي حركت ماند۱ نماز باطل است.
این مسأله در رساله آیات عظام بهجت و مظاهری نیست.
۱- زنجاني: نمي شود بي تكان ماند...
وحید: که مانع از ارامش بدن است...
جوادی آملی: رجوع كنيد به ذيل مسأله ۸۸۰.
*****
فاضل: مسأله ۸۹۰- نماز روي خرمن گندم و جو و تپّه اي از رمل و مانند اينها كه نمي شود استقرار پيدا كرد باطل است، امّا اگر حركت كم باشد كه بتوان واجبات نماز را انجام داد و شرايط ديگر را رعايت كرد مانع ندارد.
مكارم: مسأله ۸۰۶- نماز خواندن روي خرمن گندم و جو و مانند اينها كه مقداري حركت دارد، جايز است به شرط اين كه بتوان واجبات نماز را انجام داد.
مسأله ۸۸۳- در جايي كه به واسطه احتمال باد و باران و زيادي جمعيت و مانند اينها اطمينان ندارد كه بتواند نماز را تمام كند، اگر به اميد تمام كردن شروع كند اشكال ندارد و اگر به مانعي برنخورد نمازش صحيح است. و در جايي كه ماندن در ان حرام است۱، مثلاً زير سقفي كه نزديك است خراب شود بايد نماز نخواند۲، ولي اگر خواند باطل نيست؛ و همچنين روي چيزي كه ايستادن و نشستن روي آن حرام است، مثل فرشي كه اسم خدا بر ان نوشته شده بايد نماز نخواند ولی اگر خواند صحيح است.
این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.
۱- مكارم: (مثلاً جايي كه خطر خراب شدن سقف يا ريزش كوه و آمدن سيلاب دارد) نبايد نماز بخواند و اگر بخواند احتياط واجب اعاده آن است؛ همچنين روي چيزي كه ايستادن و نشستن بر آن حرام است، مانند فرشي كه نام خدا بر ان نوشته شده است.
فاضل: (مثلا جايي كه خطر خراب شدن سقف يا ريزش كوه يا تصادف و ...) نبايد نماز بخواند، ولي اگر خواند نمازش صحيح است ليكن مرتكب حرام شده است؛ و همچنين روي چيزي كه ايستادن و نشستن روي ان حرام است، مانند فرش يا روزنامه اي كه اسم خدا و آيات قرآن برآن نوشته نبايد نماز بخواند، ولي اگر خواند نمازش صحيح است امّا مرتكب حرام شده است.
۲- سبحانی: و همچنین روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است، مثل فرشی که اسم خدا بر آن نوشته شده نباید نماز بخواند.
*****
خوئي، تبريزي ۸۹۱ تا ۸۹۴، وحید: مسأله ۸۹۰ تا ۸۹۲ «شرط سوم»: بايد در جايي نماز بخواند كه احتمال بدهد نماز را تمام مي كند. و نماز خواندن در جايي كه بواسطه باد و باران و زيادي جمعيت و مانند اينها اطمينان دارد كه نمي تواند نماز را تمام كند صحيح نيست . اگر چه اتفاقاً نماز را تمام كند. اگر در جايي كه ماندن در آن حرام است، مثلاً زير سقفي كه نزديك است خراب شود نماز بخواند، اگر چه معصيت كرده ولي نمازش اشكالي ندارد. .نماز خواندن روي چيزي كه ايستادن و نشستن روي آن حرام است، مثل جايي از فرش كه اسم خدا بر ان نوشته شده بنابراحتياط صحيح نيست. *
. وحید: باطل است...
. وحید: نمازش صحیح است...
*وحید: نماز خواندن روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن ملازم با هتک آن است و هتک آن هم حرام است –مثل جایی از فرش که اسم خدا بر آن نوشته شده- جایز نیست و بنابراحتیاط باطل است.
اراکی: مسأله ۸۷۷، گلپایگانی، صافی: مسأله ۸۹۲، نوری: مسأله - شرط سوم: بنابراحتياط واجب بايد(۱) در جايي نماز بخواند كه اطمينان داشته باشد نماز را تمام مي كند و در جايي كه بواسطه احتمال باد و باران و زيادي جمعيت و مانند اينها اطمينان ندارد كه بتواند نماز را تمام كند احتياط واجب آن است كه نماز نخواند(۲).
شرط چهارم: آن كه در جايي كه ماندن در آن حرام است، مثلاً زير سقفي كه نزديك است خراب شود نماز نخواند.(۳)
شرط پنجم: آن كه روي چيزي كه ایستادن و نشستن روي آن حرام است، مثل فرشي كه اسم خدا بر آن نوشته شدن نماز نخواند(۴).
(۱) گلپايگانی: شرط سوم: آنكه در جايي نماز بخواند كه اطمينان بتمام كردن نماز داشته باشد. بنابراحتياط واجب بايد...
صافي: شرط سوم: آنكه در جايي نماز بخواند كه احتمال بدهد مي تواند در انجا نماز را تمام كند، بنابراحتياط...
(۲) صافي: احتياط آن است كه نماز نخواند، هرچند با احتمال امكان تمام كردن نماز، خواندن نماز جايز است ولي با اطمينان به عدم امكان نماز صحيح نيست...
نوري: شرط سوم: آنكه...
(۳) نوري: بايد نماز نخواند واگر بخواند باطل است...
(۴) نوري: نبايد نماز بخواند واگر خواند باطل است.
زنجاني: مسأله ۸۹۲- بنابراحتياط مستحب در جايي نماز بخواند كه اطمينان داشته باشد نماز را تمام مي كند، و در جايي كه بواسطه احتمال باد و باران و زيادي جمعيت و مانند اينها اطمينان ندارد كه بتواند نماز را تمام كند، نماز نخواند؛ ولي اگر علم هم داشته باشد كه نمي تواند نماز را تمام كند، چنانچه قصد قربت داشته باشد و اتفاقاً نماز را تمام كند، نمازش صحيح است.
شرط سوم: آن كه بنابراحتياط در جايي كه ماندن در آن حرام است؛ مثلاً زير سقفي كه نزديك است خراب شود نماز نخواند.
شرط چهارم: آن كه بنابراحتياط روي چيزي كه ايستادن و نشستن روي آن حرام است، مثل فرشي كه اسم خدا برآن نوشته شده، نماز نخواند.
سیستانی: مسأله ۸۷۰- شرط سوّم: باید در جایی نماز بخواند که احتمال بدهد نماز را تمام میکند ولی اگر در جایی که به واسطه باد و باران و زیادی جمعیت و مانند اینها اطمینان دارد که نمی‌تواند نماز را تمام کند، رجاءً نماز بخواند و چنانچه آن را تمام کند نمازش صحیح است.
سیستانی: مسأله ۸۶۹- اگر در جایی که ماندن در آن حرام است مثلاً زیر سقفی که نزدیک است خراب شود، نماز بخواند ـ اگرچه معصیت کرده ـ ولی نمازش اشکالی ندارد.
سیستانی: مسأله ۸۷۰- نماز خواندن روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است، مثل جایی از فرش که اسم خداوند متعال بر آن نوشته شده، چنانچه مانع از قصد قربت شود صحیح نیست.
امام خامنه ای: رساله آموزشی مسأله ۱۰۸- مکان نمازگزار نباید از جاهایی باشد که توقف در آن حرام است مانند جایی که جان انسان در خطر جدی است همچنین به گونه ای نباشد که ایستادن یا نشستن روی آن حرام است مانند سجاده یا فرشی که نام خدا یا آیات قرآنی به‌گونه‌ای بر آن نقش بسته است که ایستادن روی آن هتک حرمت تلقی می شود.
جوادی آملی: مسأله ۹۲۶- نماز در مكانی كه بر اثر ازدحام جمعیّت یا وزش باد تند و مانند آن، اطمینانی به حفظ آرامش بدن نیست، اگر به امید آرام بودن بدن شروع شود و تا پایان مانعی پدید نیاید، صحیح است.
جوادی آملی: مسأله ۹۲۷- نماز در مكانی كه ماندن در آن حرام است؛ مانند زیر سقف در حال ریزش، مسیر در حال آمدن سیل، روی فرشی كه نام خدا یا آیهٔ قرآن بر آن نوشته شده، باطل نیست، هرچند معصیت است.
مظاهری: مسأله ۷۱۴- در جایی که به واسطه احتمال باد وباران و زیادی جمعیت و مانند این ها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند اگر شروع کند و به مانعی برنخورد نمازش صحیح است. [و نیز رجوع شود به ذیل مسأله ۸۸۹]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
