وقف قبرستان

1-عبور فاضلاب مسجد از قبرستان وقفی

سؤال: هیأت امناى مسجدى قصد دارند فاضلاب توالت عمومى مسجد را به وسیله لوله کشى از قبرستان متروکه اى که حدود سى و پنج سال در آن مرده اى دفن نکرده اند و ظاهراً آثار و شواهدى در آن جا دلالت بر قبرستان بودن نمى کند عبور دهند بدون این که نجاست تماسى با خاک قبرستان داشته باشد، آیا این کار جایز است؟

پاسخ: خالى از اشکال نیست مگر این که آثار قبرستان به کلّى از بین برود و زمین هم موقوفه نباشد.

2- ساختن بارگاه در قبرستان عمومی

سؤال:شخصى است که در دارالرّحمه شیراز مدفون گردیده است و چون در راه سیر و سلوک گام برداشته ـ چه در زمان حیات و چه بعد از مرگ ـ طرفدارانى دارد و اخیراً علاقه مندان وى به خاطر علاقه مندى وى به خواجه شیراز بارگاهى به شکل بارگاه حافظ ساخته و بر روى قبر او نصب کرده اند که محلّ زیارت پیروان او شده است. چون عدّه زیادى نسبت به این کار حساس شده و اعتراض نموده اند و از این دفتر خواسته اند که آن را برداریم لذا تقاضامندیم نظر مبارک را مرقوم فرمایید.

پاسخ: تصرّف در قبرستان عمومى که وقف عام است به این صورت جایز نیست.

3- حکم زمینی که اموات در آن دفن شده اند

سؤال: اموات مؤمنین طىّ سالیان متمادى در قطعه زمینى، بدون اعتراض از طرف کسى دفن شده اند. آیا این کار حکم وقف بر قبرستان را دارد؟

پاسخ:در صورتى که مالک آن زمین صریحاً اجازه دفن به عنوان وقف نداده، حکم وقف را ندارد.

4- ساخت و ساز بنای شخصی در زمین قبرستان

سؤال: آیا مى توان زمینى را که وقف خاصّ یک آبادى یا شهرک است، و در آن قبرستان بوده، تخریب کرد، و دوباره براى ساخت و سازهاى شخصى استفاده نمود؟

 پاسخ:در صورتى که وقف براى دفن اموات باشد نمى توان آنرا تغییر داد; مگر این که دفن اموات در آن ممکن نباشد. در این صورت مى توان براى کارهاى خیر از آن استفاده کرد; مانند مسجد و مدرسه و درمانگاه.

5- خرید و فروش قبر در قبرستان هایی که وقف عام است

سؤال: حکم پیش خرید قبر چیست؟

آیا جایز است کسانی اقدام به خرید و فروش (احیاناً با احتکار) قبور کنند با توجه به اینکه پس از چند سال قیمت قبور چندین برابر گردد؟

پاسخ: خرید و فروش قبور در قبرستان هایی که وقف عام است به هیچ وجه جایز نیست. تنها می توانند هزینه های مربوط به دفن و نگهبانی و نگهداری و نظارت و خدمات قبرستان را بگیرند