مهریه-فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)

١ – زیاد کردن مقدار مهریه بعد از اجرای عقد

سؤال: زیاد کردن مقدار مهریه بعد از اجرای صیغه عقد چه حکمی دارد؟

جواب: زیاد کردن مهریه بعد از عقد اشکال دارد، مگر این که در عقد خارج لازمی بوده باشد.

٢ – ضمان مهرالمثل در زنای به عنف با دختر باکره

سؤال: لطفاً در مورد زناى به عنف با دختر باکره به سؤالات زیر پاسخ دهید:

1ـ آیا زناى به عنف با دختر غیر بالغه باکره، موجب ضمان مهر المثل مى شود؟
2ـ در صورت بلوغ دختر در دو فرض فوق، حکم چیست؟3ـ چنانچه شخصى با وعده دروغین ازدواج، با دختر باکره اى زنا کند، با توجّه به مُکرَه نبودن دختر، آیا زانى ضامن مهر المثل است؟

جواب: 1- آرى موجب ضمان مهر المثل مى شود.
2- از این جهت فرقى بین این دو نیست.
3- ضامن مهر المثل نیست; ولى علاوه بر حدّ، براى فریب زن تعزیر هم دارد. و حاکم شرع مى تواند به او پیشنهاد کند که اگر با آن دختر ازدواج کند تعزیر او را مى بخشد، والاّ تعزیر شدیدى درباره او جارى خواهد شد.

٣ – ارش البکارة در صورت از بین رفتن بکارت در عقد موقت

سؤال: چنانچه دختر باکره ی ۲۸ ساله ای بدون اذن پدر عقد انقطاع منعقد نماید و با رضایت و بدون هیچگونه فریبی حاضر به تمکین شود و در یکی از موارد رابطه ی جنسی بدون اینکه هیچیک از طرفین بخواهند و بدون دخول کامل و انزال، پرده ی بکارت پاره شود، آیا دختر استحقاق مطالبه مهرالمثل یا ارش البکاره یا هر عنوان دیگری را دارد؟ در صورت تهدید به آبروریزی وجهی را که می گیرد چه حکمی دارد؟

جواب: هرگاه شرط عدم دخول کرده باشد و آن جوان بر خلاف شرط عمل نموده استحقاق ارش البکارة دارد و اگر هر دو توافق بر دخول کرده اند استحقاقی ندارد.

٤ – مهریه غیر متعارف در عقد موقت

سؤال: بین دختر و پسر به قصد ازدواج و با اطلاع خانواده صیغه محرمیت خوانده می شود به مدت ۱۴ روز که پس از ۱۴ روز عقد دائم انجام گیرد البته مهریه صیغه موقت را همان تعداد مهریه ای که برای عقد دائم تعیین کردند می گذارند۱۰۰۰ سکه اما بنا به دلایلی پس از ۱۴ روز عقد دائم صورت نمی گیرد و قضیه کاملا منتفی می شو د آیا مهریه تعیین شده بر گردن پسر هست و باید پرداخت کند ؟

جواب: پرداختن این مهریه واجب نیست تنها به اندازه مهرالمثل اینگونه موارد مدیون است.

٥ – استفاده از مهریه دختر مطلقه توسط والدین

سؤال: اگر یکى از فرزندان خانواده اى طلاق بگیرد، و در این هنگام براى فرزند دیگرشان خواستگارى بیاید، و پدر و مادر مجبور شوند از مهریّه فرزند بزرگتر براى مخارج ازدواج فرزند دیگر هزینه کنند، چه حکمى دارد؟

جواب: بدون رضایت آن دختر از مهریّه او نمى توان استفاده کرد. و اگر این کار را کرده اند، باید به شکلى رضایت او را جلب کنند.

٦ – ازاله بکارت همسر با انگشت

سؤال: اگر مردى در شب زفاف، به علّت عنن، یا عامدا، به وسیله انگشت، یا شىء مناسب دیگرى غیر از آلت رجولیّت، بکارت همسرش را زایل نماید، بفرمایید: اوّلا: آیا این عمل تعزیر دارد؟ ثانیاً: آیا این عمل در حکم دخول، و زوجه مستحقّ کلّ مهر است؟

جواب: در صورت عدم رضایت زوجه، تعزیر دارد. و زوجه مستحقّ کلّ مهر است.

٧ – پرداخت مهریه هایی که با سکه تعیین شده در شرایط کنونی

سؤال: احتراما با توجه به اینکه سکه بهار آزادی که مهریه بیشتر زوجه ها بر اساس آن تعیین شده و دچار قیمت کاذب شده است بعضاً مهریه مطالبه شده و جوانان توان پرداخت آن را ندارند. نظرتان را در این رابطه بیان فرمایید.

جواب: پرداخت مهریه به قیمت فعلی که قیمت کاذب است لازم نیست. شوهر می تواند مبلغی را علی الحساب بپردازد و هر زمان قیمت سکه به قیمت معقول رسید مطابق آن قیمت محاسبه کند.

٨ – مهریه عندالاستطاعه

سؤال: آیا مهریه ی عندالاستطاعه از نظر شرعی ایراد دارد؟ آیا حق حبس که از حقوق زن است پایمال نمی شود؟

جواب: اشکال شرعی ندارد و حق زن ضایع نمی شود زیرا خودش با آن موافقت کرده است.

٩ – فسخ بذل مهریه توسط زوجه

سؤال: آیا بذل مهریه توسط زوجه (غیر معوض) قابل فسخ می باشد؟ زوج ادامه ی زندگی زناشویی را به کسر مهریه توسط زوجه مشروط کرده بود و بعد از صورت گرفتن این امر (پس از آخرین امضاهای قانونی) منکر شد و جهت دادخواست طلاق اقدام نمود (فریب در وعده).

جواب: در صورتیکه زوج، زوجه را در این زمینه فریب داده بخشش او باطل است.

١٠ – رجوع به بذل در عدّه طلاق خلع

سؤال: بنده و خانمم با شکایت و تقاضای ایشان به عنوان خوانده به صورت طلاق خلعی از یکدیگر جدا شده‌ایم اما نامبرده قبل از پایان عده و بدون اطلاع اینجانب اقدام به شکایت مبنی بر تقاضای مهریه نموده است، با توجه به اینکه طلاق در اردیبهشت ماه سال 1388انجام شده و برگه احضاریه شورای حل اختلاف تازه به دست من رسیده و در تمام این مدت به هیچ عنوان راضی به زندگی مجدد با ایشان نبوده و نمی‌باشم خواهشمند است بفرمایید آیا مهریه به ایشان تعلق می‌گیرد یا خیر؟

جواب: در طلاق خلع هرگاه زن قبل از پایان عدّه تقاضای بازگشت بذل کند باید به او بدهد و طلاق مبدّل به طلاق رجعی می شود و شوهر حقّ رجوع دارد و لازم است زن در حین بازگشت به مهریه قبل از گذشتن عدّه به شوهر اطلاع دهد.

١١ – رجوع به بذل در عدّه طلاق خلع

١٢ – ذکر مهریه ی غیر جدی توسط عاقد

سؤال: آیا ذکر مهریه غیر جدّى توسط عاقد جایز است؟

جواب: دروغ جایز نیست، مگر این که ضرورت مهمى وجود داشته باشد.

١٣ – قرار دادن «بوسه» به عنوان مهریه

سؤال: آیا مهریه باید ارزش مالی داشته باشد؟ پس مثلا مهریه دو بوسه باطل است؟ بر فرض باطل بودن آیا اگر کسی با این مهر متعه کند، عقدش باطل است و آنها مرتکب زنا شده اند؟

جواب: اگر نمی دانسته مرتکب زنا نشده ولی مهرالمثل باید بپردازد.

١٤ – تقسیط مهریه و وجوب تمکین

سؤال: در مورد فتوای اخیر معظم له در مورد مهریه های مشکل دار، با توجه به عندالمطالبه بودن آن و عدم پرداخت به صورت یک جا و تقسیط توسط دادگاه دلیل فتوای به تمکین توسط زوجه چه مفهوم منطقی دارد؟ (با توجه به علم و اراده ی مستقل زوج در بدو عقد) و اصلاً چه تناسبی با عدالت اسلامی و رعایت حقوق زن دارد؟ بدون شک شرع مقدس راه حل بهتر و عقل پسندی ارائه داده است، لطفاً بیان کنید.

جواب: مهریه مانند سایر بدهی هاست که اگر بدهکار نتواند یک جا بپردازد باید به اقساط بپردازد و اگر مهریه به صورت اقساط تبدیل شود، حق حبس با گرفتن قسط اول برطرف می شود زیرا در آن موقع زوجه مسئول پرداخت اقساط دیگر که موعد آن نرسیده نیست.

١٥ – قبول مهریه به قصد عدم پرداخت آن

سؤال: اگر مرد به این قصد مهریه را قبول کند که هرگز نپردازد یا نخواهد پرداخت حکم عقد نکاح چیست؟

جواب: عقد نکاح باطل نمی شود ولی همسرش را باید راضی کند.

١٦ – تاثیر حق حبس بر الزام آور بودن عقد

سؤال: تاثیر حق حبس بر الزام آور بودن عقد چیست؟

جواب: این حق الزام آور است منتهی با شرایطی که یکی از این شرایط آن است که زن از حق حبس استفاده نکند . در ضمن اگر زوج ثابت شود که تمکن مالی ندارد باید مهریه تقسیط شود و زوجه با گرفتن اولین قسط مهریه باید تمکین کند.

١٧ – معیار مهرالمثل در تبدیل مهریه های سنگین

سؤال: آیا تعیین مهرهای سنگین در عقد نکاح در صورت عدم قدرت زوج بر تسلیم آن به زوجه باطل است؟ در صورت بطلان چنین مهری به دلیل شرط بودن قدرت بر تسلیم، آیا زن مستحق مهرالمثل خواهد بود؟ در تعیین مهرالمثل آیا مقایسه ای باید نسبت به اماثل و اقران و اقاربی صورت پذیرد که مهریه آنها صحیح می باشد؟
در زمان حاضر که اغلب مهرهای تعیین شده در عقد نکاح در قدرت مردان نمی باشد، برای تعیین مهرالمثل با توجه به اینکه میزان مقایسه به دلیل بطلان مهریه اغلب خود نیازمند میزان دیگری است، چه راه کاری وجود دارد؟

جواب: در صورتیکه مهریه به اندازه ای سنگین باشد که سفیهانه محسوب شود باطل است و تبدیل به مهرالمثل می شود و معیار مهرالمثل این است که ببینید در عرف محل چنین زنی با چنین شرایطی به تصدیق افراد آگاه معمولاً چقدر مهر دارد و اگر عرف محل از مسیر صحیح منحرف باشد باید عرف محل های دیگر را در نظر گرفت.

١٨ – مهریه های سنگین که عنوان سفهی پیدا کند

سؤال: همانگونه که مستحضر می باشید، معامله سفهی طبق نظر مشهور فقهای امامیه باطل می باشد و همانطور که صاحب عناوین فرمودند: مختص عقد بیع نبوده و در سایر عقود از جمله نکاح نیز جاری است. بنابراین، آیا مهریه های سنگین که مرد متعهد به پرداخت آن به زن می شود، در حالیکه با توجه به شرایط مالی مرد، امکان ایفای چنین تعهدی برای وی ممکن نمی باشد و عقلا به تعهدی که توانایی تسلیم و انجام آن را ندارند، توافق نمی کنند، آیا می توان چنین مهری را از مصادیق معامله سفهی، و آن را باطل دانست؟

جواب: آری، مهریه های سنگینی که عنوان سفهی پیدا کند اعتباری ندارد و باید به مهر المثل رجوع کنند.

١٩ – هبه مهریه

سؤال: اگر پدر دختر همان پول را که از داماد مى گیرد مهریّه دخترش قرار دهد، به این معنا که دختر مبلغ را کاملا از شوهرش به عنوان مهریّه خود اخذ کند، هر مقدار که خواست براى خودش جهیزیّه تهیّه کند و اضافه آن را به پدر یا مادر و یا برادر خود هبه کند، آیا براى آنها حلال است؟

جواب: در صورتى که مهریّه و شیربها را دختر به صورت مهریه از شوهر بگیرد و مقدارى از آن را صرف تهیّه جهیزیّه نماید و اضافى آن را به هر کس بدهد جایز است.

٢٠ – زن نامحرمی که بدون دخول باردار شده

سؤال: اگر مردى با زن نامحرمى تفخیذ کند و انزال شود و فرزندى منعقد گردد بى آن که دخول صورت گرفته باشد حکم فرزند و زوال بکارت که بر اثر تولد فرزند حاصل مى شود چیست؟

جواب: هرگاه یقین داشته باشد که انزال نمى شود، بعید نیست فرزند آنها همچون فرزند شبهه باشد و اگر احتمال مى داده است، خالى از اشکال نیست و در مورد مهرالمثل اگر زن با میل و رضایت خود حاضر شده و احتمال این امر را مى داده مهرالمثل ندارد و اگر احتمال نمى داده و رضایت به غیر تفخیذ نداشته، احتیاط واجب دادن مهرالمثل است.

٢١ – حکم شرعی شیربهاء

سؤال: ایا گرفتن و دادن شیر بها که رسم بعضی از اقوام است در اسلام مجاز است یا نه

جواب: شیربها به عنوان شرط ضمن العقد مانعی ندارد.

٢٢ – حق حبس در صورت رضایت زوجه برموجل بودن مهریه

سؤال: در صورتی که زوجه پس از نکاح و قبل از تمکین صراحتاً رضایت خود را مبنی بر موجل شدن مهر خویش اعلام نماید آیا حق حبس خواهد داشت یا خیر ؟

جواب: احتیاط واجب آن است که از حق حبس استفاده نکند.

٢٣ – تعلیق مهریه بر طلاق

سؤال: آیا تعلیق در مُنشاء در صداق ، مانند آنکه آن را معلق بر طلاق نمایند صحیح است یا خیر؟

جواب: عقد دائم در هر حال مهریه دارد و نمی توان آن را معلق بر طلاق کرد.

٢٤ – آگاهی به عدم توانایی بارداری همسر پس از دخول

سؤال: پسری با دختری ازدواج می کند.در شب زفاف (یعنی بعد از دخول) پسر متوجه می شود که همسرش رحم ندارد.یعنی این دختر تا آخر عمر نه می تواند حامله شود نه تا بحال خون قاعدگی دیده است.پسر هم از طریق دادگاه اقدام کرده و دادگاه گفته باید تمام مهریه را بپردازد.در حالی که دختر و پدرش فقط به قصد اخاذی از پسر این حقه را زده اند و همچنین دختر خودش از این ماجرا آگاه بود کاملا.حال می خواستم بدانم پسر باید باز هم تمام مهریه را بدهد؟؟؟

جواب: در فرض سؤال که عرفا مصداق تدلیس محسوب می شود حق فسخ دارد و چنانچه بلافاصله بعد از اطلاع فسخ کند دختر حق مهریه ندارد.

٢٥ – رکن نبودن مهریه درصیغه عقد دائم

سؤال: نکاح دائم چند رکن دارد؟ آیا صداق نیز از ارکان آن است؟

جواب: صداق از ارکان عقد دائم نیست; و اگر ذکر نشود باید مهر المثل پرداخت شود.

٢٦ – آگاهی به جنون همسر بعد از ازدواج

سؤال: دختر خانمى ازدواج نموده، و پس از آن طبق نظر متخصّصان و اقرار خانواده و خود دختر، معلوم شده که قبل از ازدواج داراى مرتبه اى از جنون بوده، و اکنون ادامه زندگى با ایشان غیر ممکن است. آیا شوهر حقّ فسخ دارد؟ و در صورت فسخ، آیا زوجه مستحقّ مهر المثل است، یا مهر المسمّى؟

جواب: شوهر حقّ فسخ دارد; ولى اگر دخول واقع شده باید مهر المسمّى را بپردازد.

٢٧ – حکم مهریه ای که مرد توان پرداخت آن را ندارد

سؤال: در بعضى ازدواجها مهریّه هاى سنگینى در نظر گرفته مى شود، که عندالمطالبه نیز است. در حالى که مرد 500 هزار تومان هم ندارد. ولى براى این که ازدواج سر بگیرد، مثلا 20 میلیون تومان مهر تعیین شده را مى پذیرد، و شاید در طول عمر خود به این مبلغ دست نیابد، و از اوّل نیز محرز است که در صورت مطالبه، قادر بر پرداخت مهریّه نخواهد بود. این نوع ازدواج ها شرعاً چه حکمى دارد؟

جواب: این گونه مهریّه ها با چنان قرائنى که ذکر شد جدّى نیست. و جمله عند المطالبه را باید حمل بر عند القدرة و الاستطاعة کرد. بنابراین، به اجرا گذاشتن این گونه مهریّه ها در صورت عدم قدرت جایز نمى باشد.

٢٨ – مهر المثل برای دختری که در تصادف بکارتش زایل شده

سؤال: بکارت دخترى در اثر تصادف زایل شده است. آیا ارش البکاره گرفته مى شود، یا مهرالمثل؟

جواب: باید مهر المثل بپردازد.

٢٩ – موجل بودن مهریه ای که زوج توان پرداخت آن را ندارد

سؤال: شخصى ازدواج مى کند، و در حین اجراى عقد عالماً و عامداً مهریّه اى معیّن مى کنند، که زوج فعلا توانایى پرداخت آن را به هیچ وجه ندارد، و ممکن است مدّت طولانى هم نتواند آن را بپردازد. عرفاً هم این گونه مهریّه ها را در ذمّه زوج نسیه حساب مى کنند، و زوجه هم در موقع اجراى عقد قصد مطالبه ندارد. آیا این گونه مهریّه ها در شرع مقدّس حالّ است، یا مؤجّل؟

جواب: در فرض سؤال این گونه مهریّه ها مؤجّل است.

٣٠ – حداقل یا حداکثر در مهرالمثل

سؤال: در مواردى که مهر المثل واجب مى شود، آیا حدّاقل یا حدّاکثرى وجود دارد؟

جواب: ظاهر این است که در مهر المثل حدّ معینى نیست، والاّ مهر المثل صدق نمى کند، و روایاتى که خلاف آن را بگوید ظاهراً معمول بهاى اصحاب نیست.

٣١ – نقد یا نسیه بودن مهریه

سؤال: مرسوم است که در موقع ازدواج و در زمان عقد مهریّه را دو قسمت مى کنند; یک قسمت را به عنوان کمک به تهیّه جهیزیّه اخذ مى کنند، و ما بقى در ذمّه زوج مى ماند. لکن در تمام دادگاهها با استناد به مادّه 1085 قانون مدنى که مى گوید: «زن مى تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاى وظایفى که در مقابل شوهر دارد امتناع کند، مشروط بر این که مهر او حالّ باشد. و این امتناع مسقط حقّ نفقه نخواهد شد.» تمسّک کرده، تمام مهریّه ها را حالّ حساب مى کنند. نظر حضرتعالى در این مورد چیست؟

جواب: مهریّه در صورتى که قید و شرطى نداشته باشد حالّ است; ولى گاهى قرائنى وجود دارد که مهریّه نسیه است. مثلا مهریّه سنگین است، و مى دانیم شوهر یک جوان کارگر، یا یک جوان دانشجوست، و چیزى ندارد که فوراً بدهد. در این گونه موارد مهریّه حال نیست، و زوجه نمى تواند آن را مطالبه کند. همچنین اگر مهریّه را دو بخش کنند; نقد و نسیه. در این جا تنها نقد را مى تواند مطالبه کند.

٣٢ – بخشیدن مهریه قبل از عقد

سؤال: اگر زنى قبل از عقد مهریّه خویش را چه در نکاح دائم یا موقّت ببخشد، آیا مى توان صیغه عقد را بدون مهریّه خواند؟

جواب: در عقد موقّت لازم است مدّت و مهریّه هر دو معلوم باشد، امّا در عقد دائم قرار ندادن مهریّه ضررى نمى زند و عقد صحیح است. و بخشیدن مهریّه قبل از عقد معنا ندارد.

٣٣ – مهریه زنی که با مرد اجنبی فرار کرده است

سؤال: در صورتى که زوجه دائمى شخصى، با مرد اجنبى فرار نموده و از کشور خارج شود. آیا زن مى تواند شخصاً، یا با اعطاى وکالت به غیر، نسبت به دریافت مهر خود اقدام قانونى نماید؟ آیا چنین زنى مستحقّ دریافت مهریّه مى باشد؟

جواب: با توجّه به این که مهریّه مربوط به سابق است حقّ گرفتن آن را دارد; ولى هر دو نفر از نظر قضایى قابل تعقیب هستند، و از نظر اسلام مجازاتشان شدید است.

٣٤ – استفاده مکرر از حق حبس

سؤال: اگر زنی برای رسیدن به مقاصدش در زندگی از وسیله مهریه استفاده کند به عبارتی به دفعات مهریه را به اجراگذارد و در هر نوبت بنا به میل خود در مقاطعی (وحتی بعد از زندانی شدن همسر بدلیل عدم توان پرداخت یکجای مهریه ) و البته بعد از رسیدن به نتایج دلخواه از ادامه روند پرونده در محاکم انصراف دهد و این موضوع متناوب ادامه یابد . حکم آن چیست و شوهر چه باید بکند؟

جواب: بارها گفته ایم که اگر مرد قادر به پرداخت مهریه نباشد او را شرعا نمی توان زندانی کرد بلکه باید تقسیط شود و با اولین قسط، زن باید تمکین کند و طرح مجدد دعوا در این فرض جایز نیست.

٣٥ – مهریه در زنای به عنف با غیر باکره

سؤال: آیا زناى به عنف نسبت به غیر باکره، مهر المثل دارد؟

جواب: آرى مهر المثل دارد.

٣٦ – تاثیر نرخ تورم در مهریه

سؤال: شخصی قبل از تصویب و الحاق تبصره ماده۱۰۸۲ قانون مدنی مهریه خانمی را که مبلغ کمی نیز بوده ضمانت کرده حال بعد از تصویب تبصره مزبور ضامن مکلف به پرداخت مهریه به نرخ روز است یا همان مبلغ مهریه را باید بپردازد؟

جواب: مکلف به نرخ روز است ( با در نظر گرفتن تورم متوسط اجناس)

٣٧ – مطالبه مهریه توسط ورثه

سؤال: زنی فوت کرده و مهریه خود را نگرفته است. در حالی که شوهر او زنده است آیا ورثه او شامل پدر و مادر و خواهر و برادر یا دیگر ورثه می توانند ادعایی در خصوص مطالبه مهریه او داشته باشند در دو حالت زیر:
۱- زن فرزند دارد
۲- زن فرزند ندارد

جواب: مهریه زوجه مانند بقیه اموال است، به پدر و مادر و شوهر و فرزندان او می رسد و دیگران سهمی ندارند و آنها که سهم دارند می توانند مطالبه کنند.

٣٨ – حکم مهریه پس از تغییر جنسیت

سؤال: اگر یکى از زوجین تغییر جنسیّت دهد لطفاً بفرمایید:
1. حکم ازدواج آنها چیست؟
2. مهریّه زوجه چه حکمى دارد؟

جواب: اگر تغییر جنس واقعى باشد نه صورى، ازدواج آنها باطل مى شود، ولى مهریّه مربوط به زمان قبل به قوّت خود باقى است.

٣٩ – مهریه مجهول

سؤال: اگر مهریّه سیصد هزار تومان و نصف مایملک داماد باشد آیا این مهریّه باطل نیست؟

جواب: این مهریّه مجهول و باطل است و به جاى آن باید مهرالمثل بپردازد.

٤٠ – حکم مهریه زنی که شوهرش قبل از دخول فوت می کند

سؤال: حکم مهریه زنی که شوهرش قبل از دخول فوت می کند چیست؟

جواب: در صورت فوت همسر تمام مهریه به او تعلق می گیرد.

٤١ – قرار دادن اعضای بدن به عنوان مهریه

سؤال: لطفا بگویید منظور از اینکه مثلا مرد کلیه های خود و یا نصف بدن خود را به عنوان مهر در عقدنامه بنویسد چیست؟ و آیا اصلا اینگونه مهری صحیح و قابل دریافت است؟ طریقه دریافت آن چگونه می باشد؟

جواب: اینگونه مهریه ها صحیح نیست و تبدیل به مهر المثل خواهد شد مگر در مورد کلیه. اگر واقعا زوجه مشکلی درکلیه داشته باشد و شوهر بخواهد یکی از کلیه هایش را به او واگذار کند چنین مهریه ای مانعی ندارد.

٤٢ – انجام کارهای منزل پدری بدون اذن شوهر

سؤال: من یک زن هستم، به منزل پدرم میروم و درمنزل پدرم کارهای منزل آنان را انجام می دهم، شوهرم با کار کردن درمنزل پدرم مخالف است و میگوید چون من راضی نیستم اعمال واجبی که سایر افراد خانواده انجام می دهند شرعا اشکال دارد. آیا کار من اشکال شرعی دارد؟

اشکالی ندارد.
جواب: زنان در چند مورد بدون اجازه شوهر مى توانند از منزل خارج شوند: در مورد انجام واجبات (مانند حج واجب و صله رحم نسبت به پدر و مادر و برادر و خواهر و امثال آن به مقدار لازم) و فراگرفتن احکام اسلام مثل اینکه به مسجد برود تا در آنجا احکام اسلامى را بشنود، و در مورد تهیه اجناس ضرورى و لوازم منزل در صورتى که همسرش یا شخص دیگرى براى او انجام ندهد، و نیز براى رأى دادن در انتخابات و یا شرکت در راهپیمایى هاى ضرورى، و همچنین در مورد مراجعه به طبیب.

٤٣ – اختلاف زوج و زوجه مجنون در وقوع نزدیکی

سؤال: در صورتی که عقد نکاح به علت جنون زوجه فسخ شود و زوجه از بدو ازدواج تا هم اکنون از تمکین و انجام وظائف زناشوئی استنکاف نموده و از مراجعت به منزل زوج خوداری کرده و ناشزه بوده (طبق حکم قطعی دادگاه) و از طرفی زوجه ادعای وقوع نزدیکی با زوج را بنماید و زوج به کل منکر آن شود (طبق اظهار پزشک پرده بکارت زوجه از نوع حلقوی میباشد)،ارشاد فرماپید آیا زوج میتواند با انجام سوگند،عدم نزدیکی با زوجه را در دادگاه ثابت نماید؟
زوج چگونه ثابت کند با زوجه نزدیکی نکرده است؟ در این شرایط و بعد از صدور حکم فسخ نکاح به دلیل جنون زوجه،تکلیف مهریه چگونه است؟

جواب: در صورتیکه زوج و زوجه با هم در خلوت زندگی کرده باشند ادعای زوجه بر دخول پذیرفته می شود و در اینصورت مهریه مطابق آنچه در عقدنامه آمده باید پرداخت شود مگر اینکه ثابت شود تدلیسی از سوی زوجه و بستگانش انجام گرفته است به این معنی که گفته باشند زوجه از هر نظر سالم است.

٤٤ – وجوب پرداخت مهریه هایی که صیغه عقد بر آن جاری شده

سؤال: آیا مهریه ای را که به انسان تحمیل می کنند لازم است آنرا بپردازیم و یا آنچه که نیت پسر و دختر است کافی است؟

جواب: در صورتی که مهریه با رضایت طرفین نباشد اعتباری ندارد ولی اگر صیغه عقد بر مهریه ای خوانده شده نمی توان آن را بعداً انکار کرد مگر دلیل روشنی داشته باشید.

٤٥ – توافق در نحوۀ پرداخت مهریه هنگام عقد

سؤال: آیا اگر مرد نتواند در لحظه تعیین مهریه کل آن را بپردازد میتواند نیت کند که هر وقت داشت در صورت مطالبه بپردازد؟

جواب: در صورتی که به هنگام عقد شرط کنند که مرد هر زمان توانایی پرداخت داشت بپردازد (عند القدرة و الاستطاعة) در این صورت هر زمان که داشت می پردازد.

٤٦ – عدم اعتبار مهریه های بسیار بالا

سؤال: با عرض سلام محضر معظم له در مورد میزان مهریه نظر معظم له چیست؟تکلیف محاکم در مورد مهریه های بسیار بالا چیست؟

جواب: مهریه های بسیار بالا اعتباری ندارد زیرا قصد جدّی در آنها نمی باشد و اگر باشد نوعی سفاهت است.

٤٧ – فروش منزل مسکونی برای ادای مهریه

سؤال: شخصى مبلغ چهار میلیون تومان از بابت مهریّه همسرش بدهکار است، او داراى منزل مسکونى در بهترین محلّ مشهد مى باشد که اکنون به مبلغ سى میلیون تومان خریدار دارد آیا این منزل جزء مستثنیات دین است؟

جواب: هرگاه دین مزبور مطالَب باشد و منزل زاید بر شئونش بوده باشد باید منزل را تبدیل به منزلى که در حدّ شأنش باشد بکند و تفاوت آن را براى اداى دین صرف نماید.

٤٨ – مقدار مهریه در صورت عدم بکارت

سؤال: در صورتى که داماد به خاطر عدم بکارت، نکاح را فسخ کند چه مقدار از مهریه را باید بپردازد و در صورت تدلیس از چه کسى مى تواند بگیرد؟

جواب: در صورت شرط بکارت یا هر شرط کمال و عدم نقص ـ خواه به صورت ذکر در عقد باشد یا قبل از آن ـ چنانچه خلاف آن ثابت شود حقّ فسخ دارد و هرگاه دخول حاصل نشده باشد، مهر به کلّى ساقط است و اگر حاصل شده باشد، مهرالمسمّى پرداخته مى شود سپس از کسى که تدلیس کرده مى گیرد.

٤٩ – محاسبه مهریه های قدیمی

سؤال: مهریّه هایى که مثلا 50 سال پیش صد تومان بوده، آیا اکنون همان مقدار بر عهده زوج است یا این که باید قدرت مقدار خرید صد تومان در 50 سال پیش به عنوان مهریه محاسبه شود؟

جواب: باید مصالحه کنند یا برطبق قیمت امروز بپردازد.

٥٠ – عدم آگاهی از مقدار مهرالسنه

سؤال: اگر زنى مهریّه خود را مهرالسّنه قرار دهد، آیا معادل آن را طلب دارد یا مهرالمثل را؟

چنانچه طرفین مى دانسته اند که مهرالسّنه طبق مشهور پانصد درهم (نقره) است اشکالى ندارد و باید با پول رایج حساب کنند، اما اگر هردو یا یکى آگاه نبوده اند احتیاط آن است که در جواب: مورد مقدار مهر با هم مصالحه کنند.

٥١ – مهر السنه

سؤال: مهرالسّنه چیست و ارزش فعلى آن چقدر است؟

جواب: مهرالسّنه طبق مشهور پانصد درهم نقره است و قیمت دقیق آن رامى توانید از زرگرها سؤال کنید

٥٢ – مطالبه مهریه قبل از تمکین

سؤال: هرگاه زن جز به گرفتن مهر، حاضر به تمکین نباشد و شوهر قادر بر اداى مهر نباشد و در عین حال مى گوید: طلاق نمى دهم و تا پایان عمر نفقه مى دهم حکم این مسأله چیست؟

جواب: اولا; زن حق دارد قبل از تمکین، مطالبه مهر کند، حتّى اگر شوهر قدرت پرداخت مهریه را نداشته باشد.
ثانیاً; اگر شوهر مهر ندارد باید نفقه را بدهد.
ثالثاً; اگر این امر مدّتها ادامه یابد و باعث ضرر و زیان زوجه یا عسر و حرج شدید او شود حاکم شرع مرد را وادار به طلاق مى کند و اگر طلاق نداد حاکم شرع طلاق مى دهد و نصف مهر برذمّه زوج مى ماند تا وقتى که قدرت پرداخت پیدا کند.

٥٣ – همسری که بدون دخول باردار شده

سؤال: مردى ازدواج کرده ولى هنوز دخول نکرده است امّا زن از طریق انزال در محل باردار شده است وضعیت مهر بعداز طلاق چگونه خواهد بود؟

جواب: هرگاه مرد سبب باردار شدن زن شده است احتیاط واجب آن است که تمام مهر را بدهد، هرچند دخول نکرده باشد.

٥٤ – تجاوز اجباری چند نفر به یک زن

سؤال: چند نفر به زنى به اجبار تجاوز کرده اند:
الف) آیا هرکدام باید جداگانه یک مهرالمثل بپردازند یا همه یک مهرالمثل مى دهند؟
ب) هرگاه تجاوز از یک نفر چند بار واقع شود آیا مهرالمثل نیز تکرار مى شود؟

جواب: الف) هرکدام باید مهرالمثل جداگانه بپردازند.
ب) هرگاه تکرار شود ظاهراً یک مهر بیشتر ندارد مگر این که مهر را بپردازد و مجدّداً تجاوز کند.

٥٥ – مقدار گرمی مهرالسنه

سؤال: مهرالسّنه که پانصد درهم مى باشد، یک درهم آن معادل چند گرم مى باشد؟

جواب: هر درهم در حدود 5جواب: 2 گرم مى باشد بنابراین پانصد درهم در حدود 1250 گرم مى شود به طور تقریب.

٥٦ – مبنای قیمت مهرالسنه

سؤال: چون درهم سکّه دار این زمان وجود ندارد، آیا مبناى قیمت مهرالسّنه نرخ نقره عمومى مى باشد؟

جواب: در شرایطى که درهم سکّه دار وجود ندارد باید فرض را بر این بگیریم که اگر نقره موجود سکّه دار و رایج بود چه اندازه به قیمت آن افزوده مى شد اضافه قیمت را به طور تقریبى حساب کنیم و بر آن بیفزاییم و از آن جا که این حکم یک حکم استحبابى است محاسبات تقریبى در آن ضرر ندارد.

٥٧ – عدم تمکین زن قبل ازگرفتن مهریه

سؤال: غالب فقهاى شیعه فرموده اند زوجه حق دارد مهر غیر مؤجّل را مطالبه و قبل از دخول مى تواند از تمکین تا گرفتن مهر امتناع نماید و نیز فرموده اند در صورت بذل تمکین به فرض دریافت مهر (تمکین تعلیقى) استحقاق نفقه نیز دارد. آیا حقّ امتناع زوجه از تمکین مختص به دخول است یا شامل سایر استمتاعات و یا اطاعت از زوج در امور لازم (از قبیل اقامت در منزل شوهر یا مسافرت با رضایت وى) نیز مى گردد به نحوى که اگر در این امور از شوهر اطاعت نکند ناشزه محسوب مى شود؟

جواب: ظاهر این است که زن مى تواند بدون گرفتن مهر معجّل خود را مطلقاً تسلیم شوهر نکند و در این مدّت بر زوج واجب است نفقه او را بدهد.

٥٨ – همسر اختیار کردن پدر برای فرزند ناقص العقل

سؤال: درتحریرالوسیله و کتابهاى فقهى دیگر مذکور است که اگر پدر براى طفل صغیر خود عیال اختیار کند و طفل فقیر باشد، مهریّه آن زن به عهده پدر طفل مى باشد حال اگر پدر براى فرزند کبیر خود که ناقص عقل و گوش و زبان مى باشد و قادر نیست هزینه زندگى خود و همسرش را تأمین کند، عیال اختیار کند مهریّه و نفقه این زن بر عهده چه کسى مى باشد؟

جواب: ظاهر این است که نفقه بر پدر است واگر مهر نقدى باشد آن هم بر پدر است و در صورتى که بر ذمه زوج باشد مى توان انتظار بهبودى مجنون را کشید و اگر بهبود نمى یابد برعهده پدر است.

٥٩ – عندالمطالبه و عندالاستطاعة بودن مهریه

سؤال: زن و مردى و یا اولیا و بزرگان آنها قراردادى بین خودشان مى گذارند، مهریّه را هم تعیین مى نمایند، سپس مبلغ دویست هزار تومان از مهریّه نقداً داده مى شود و بقیّه بر ذمّه زوج مى باشد و ارتکاز عرفى بر این است که پس از انجام مراسم عروسى زوجه مى تواند مطالبه نماید و زوج هم باید عندالقدره بپردازد همان طورى که علماى گذشته در عقدنامه ها مى نوشتند (فلها المطالبه بشرط التمکین وله الاداء عندالقدره والامکان) ولى در این زمان دفاتر رسمى ازدواج بناى مذکور را در نظر نگرفته و مى نویسند که زوج باید عندالمطالبه پرداخت نماید و روى این اصل وقتى که اختلافى در بین آنها واقع مى شود زن مى گوید مادامى که شوهر مهریه را نقداً نپردازد حاضر به تمکین نخواهد شد باید نفقه او را هم بدهد آیا زوجه چنین حقّى را دارد؟

جواب: در صورتی که شرط شده باشد مهریه را عندالمطالبه بپردازد زن حق مطالبه مهر را دارد و اگر عدم تمکین به استناد عدم پرداخت مهریه باشد حق نفقه نیز دارد و اگر شرط شده باشد و یا قرینه از جهت عرف و عادت وجود داشته باشد که عندالقدرة و الاستطاعة بپردازد در صورت عدم توانایی شوهر، زن حق مطالبه ندارد و اگر تمکین ننماید حق نفقه ندارد

٦٠ – تعیین مهریه با ذکر قیمت آن

سؤال: برادر این جانب ده سال پیش (سال 64) ازدواج نمود و بابت مهریّه در عقدنامه چنین نوشته شده است: یک جلد کلام اللّه مجید به هدیّه پنج هزار ریال به انضمام یکصد و ده کیلوگرم نمک طعام به ارزش چهار هزار ریال و یک صد گرم ابریشم خالص سبز به ارزش یک هزار ریال و دویست و بیست و پنج گرم طلاى خوب و معمول بازار به ارزش فعلى نهصد هزار ریال و تعداد هفتصد (700) سکّه طلاى بهار آزادى به ارزش فعلى بیست و چهار میلیون و پانصد هزار ریال که جمعاً بیست و پنج میلیون و چهارصد و ده هزار ریال مى شود. به طورى که ملاحظه مى فرمایید مهریّه فوق تماماً به پول تبدیل گردیده است و قصد و نیّت زوج در زمان عقد همان مبلغ ذکر شده بوده است که توسط عاقد قرائت گردیده و مورد توافق و امضا قرار گرفته است اکنون زن مهریّه خود را بر اساس قیمت روز طلب مى نماید آیا حقّ با زن است یا شوهر؟

جواب: اگر موقع اجراى صیغه عبارت به همین صورت خوانده شده و قیمت هر یک از این امور بیان شده است مهریّه واقعى همان مبلغ ذکر شده مى باشد ولى اگربه طور یقین ثابت شود که شوهر قصد قیمت داشته و زن قصد سکه نه قیمت، مهریّه مذکور باطل مى شود و باید مهرالمثل داده شود.

٦١ – مطلب مهریه مؤجل

سؤال: الف) دختر خانمى مهریّه اش هم معجّل بود و هم مؤجل، مقدار معجّل را در مجلس عقد دریافت نمود و در مؤجل، زمان خاصىّ معیّن نشد ولى از قراین حالیه و مقالیه مثل این که داماد از قبول کردن مهریّه سنگین امتناع داشت ولى پدر دختر گفت مهریّه را کى داده و کى گرفته، به دست مى آید که موقع پرداخت، بعد از عروسى است امّا الآن دختر به تحرک والدین اصرار بر دریافت مؤجّل نیز دارد آیا دختر و یا والدین او حقّ امتناع از عروسى را قبل از پرداخت باقیمانده مهریه دارند؟
ب) داماد قبل از عروسى براى خانم خود مقدار قابل توجّهى وسایل زینتى از قبیل طا و غیره به عنوان هدیه گرفته است به فرض این که دختر حاضر به عروسى نشود آیا داماد حّق مطالبه آن وسایل زینتى را دارد و آیا استفاده دختر بعد از اطّلاع از عدم رضایت داماد از آن زینت آلات جایز است؟ ج) اگر مهریّه سیصد هزار تومان و نصف مایملک داماد باشد آیا این مهریّه باطل نیست؟

جواب: _هر گاه قراینى وجود داشته که مؤجل را با فاصله قابل ملاحظه اى بپردازند دختر نمی تواند از عروسى امتناع کند.
جواب: _حق دارد، و تصرّف در آن از سوى دختر در فرض مسأله جایز نیست.
جواب: _این مهریّه مجهول و باطل است و به جاى آن باید مهرالمثل بپردازد.

٦٢ – حکم مهریه باکره و غیر باکره

سؤال: آیا بین باکره و زنان دیگر در این مورد که دخول باعث مهر کامل و عدم دخول باعث تنصیف مهریه مى شود فرقى هست؟

جواب: فرقى میان باکره و غیر آن نیست.

٦٣ – نداشتن قصد واقعی در تعیین مهریه

سؤال: با توجه به اینکه مهریه مبتنی بر تراضی و توافق زن و مرد می باشد و یکی از شرایط صحت تراضی قصد واقعی متعاقدین بر میزان مهریه است، حال اگر مرد قصد واقعی بر تعیین و پرداخت این میزان مهریه را نداشته باشد آیا مهریه باطل خواهد بود؟

جواب: در صورتیکه قصد نداشتن خود را به زوجه اطلاع داده باشد مهریه مزبور اعتباری ندارد.

٦٤ – تفاوت مهریه ی هنگام اجرای عقد با عقد نامه

سؤال: اگر در هنگام اجراى عقد دائم مثلاً یکصد سکه را به عنوان مهریه ذکر کنند ولى در سند ازدواج پنجاه سکه نوشته شود، اولاً آیا این کار صحیح است؟ و ثانیاً زوج، کدام یک را بدهکار است؟

جواب: معیار آن است که در صیغه عقد به نیّت جدّى خوانده مى‏شود و اگر نسبت به آنچه در هنگام عقد مى‏خوانند جدّى نباشند تبدیل به مهر المثل خواهد شد.

٦٥ – عدم توانایی زوج به پرداخت مهریه و نفقه

سؤال: اگر زوج نسبت به پرداخت مهر معسر باشد تکلیف ازدواج چیست؟ و نیز اگر زوج نسبت به پرداخت نفقه معسر باشد تکلیف ازدواج چیست؟ آیا زوجه حق فسخ ازدواج را دارد یا خیر؟

جواب: نسبت به پرداخت مهریه حق فسخ ندارد اما اگر نفقه را نپردازد و زوجه در عسر و حرج باشد می تواند از حاکم شرع تقاضای طلاق کند.

٦٦ – قرار دادن نیمی از درآمدهای شخص به عنوان مهریه

سؤال: بنده به عنوان مهریه همسرم نیمی از دارایی هایی را که از درآمد بنده حاصل می شود قرار داده ام. نظر شما راجع به این موضوع چیست؟ یه عنوان مثال اگر دو تومان در جیب بنده باشد آیا یک تومان آن متعلق به همسرم می باشد؟

جواب: چنین مهریه ای باطل است و باید مهر المثل به او بپردازید یعنی مهریه ای همانند افراد شبیه به او.

٦٧ – مهریه زوجه ای که قبل از نزدیکی فوت کند

سؤال: اگر زوجه قبل از نزدیکی فوت کند آیا وراث او مالک نصف مهر می شوند یا تمام مهر؟

جواب: باید تمام مهریه را به ورثه پرداخت کند.

٦٨ – وسایلی که در مسوّده نوشته می شود

سؤال: وسایلی که در مسوّده نوشته می شوند همچون یخچال و ... اما در سند ازدواج قید نمی گردند جزء مهریه است یا خیر؟

جواب: هرگاه مسوّده به عنوان مهر بوده باشد و اجراء صیغه ناظر بر آن باشد همگی جزو مهر است.

٦٩ – مشروط کردن انجام وظایف همسری به دریافت مهریه

سؤال: در صورت مطالبه مهریّه از سوى زوجه قبل از عروسى، و عدم پرداخت آن از طرف زوج، بفرمایید:

الف) آیا زوجه مى تواند، تا زمان پرداخت مهریّه از رفتن به خانه زوج خوددارى کند؟

ب) در صورت خوددارى از رفتن به خانه شوهر، آیا استحقاق نفقه دارد؟

ج) آیا اعسار و عدم اعسار زوجه تأثیرى در حکم مسأله دارد؟

د) آیا آگاهى یا عدم آگاهى زوجه در هنگام عقد نسبت به عدم توانایى زوج در پرداخت مهریه، تأثیرى در حکم مسأله دارد؟

جواب: جواب الف تا د: زن نمى تواند رفتن به خانه شوهر را مشروط به دریافت مهریّه کند; ولى مى تواند قبل از دریافت مهریّه تمکین نکند. مشروط بر این که قبلا از اعسار زوج خبر نداشته باشد. و در فرض اعسار، اگر از سوى حاکم شرع قسط بندى شود، و شروع به پرداختن اقساط کند، زن باید تمکین کند.

٧٠ – تدلیس در مهریه

سؤال: اگر شخصی برای خواستگاری دختری برود و برای تعیین مهریه پدر دختر بگوید که مهریه این دختر هم باید به اندازه مهریه دخترهای بزرگم باشد و پسر نیز بخاطر آن حرف قبول کند که همان اندازه باشد و بعد از جاری شدن صیغه عقد بفهمد که پدر دختر دروغ گفته چون مهریه دخترهای بزرگش خیلی کمتر بوده آیا این مهریه حلال است یا نه؟

جواب: با توجه به اینکه در مهریه تدلیس شده مهریه مزبور معتبر نیست و قابل اصلاح است یا مهر المثل بگیرند یا هم اندازه دختر های دیگر.

٧١ – اختلاف زوجین در وقوع نزدیکی

سؤال: در صورت اختلاف زوجین در مورد وقوع و عدم وقوع نزدیکى، قول کدام یک مقدّم است؟ توضیح این که زوجین بعد از عقد نکاح، قصد جدایى از هم را دارند، و زوجه مدّعى است که به واسطه نزدیکى، مستحقّ کل مهریّه است، و زوج با ادّعاى عدم نزدیکى، زوجه را مستحقّ نصف مهریّه مى داند. حق با کیست؟

جواب: قول عدم نزدیکى مقدّم است (البتّه با قَسم)، مگر این که مدّتى بدون مانع با هم خلوت داشته باشند، که ظاهر حال مواقعه باشد.

٧٢ – اختلاف زوجین در تسلیم مهریه

سؤال: الف) اگر بخشى از مهریّه زنى سه دانگ خانه بوده که به مبلغ صد میلیون ریال تقویم شده باشد، و مرد زمینى به همین مبلغ، یا بیشتر، بخرد و خانه اى در آن بنا کند، آیا در خصوص این بخش از مهریّه زن برائت حاصل کرده است؟

ب) اگر بین زن و مرد اختلاف شود، و مرد مدّعى باشد که زمین ساختمان را بابت مهریّه زوجه تسلیم نموده، و زن مدّعى شود که تحت عنوان هبه دریافت کرده، قول کدام یک مقدّم مى شود؟

ج) در فرض بالا کدام یک باید دلیل و بیّنه ارائه دهد؟
د) اصولا کسى که مالى به دیگرى مى دهد، ظهور در تبرّع دارد یا عدم تبرّع؟
هـ) اگر ثابت شود خانه اى که زوج ساخته، و به زن تسلیم کرده، و سند را هم به نام زوجه نموده، حداقل سه برابر مبلغى است که مرد موقع اجراى صیغه عقد نکاح به عنوان بخشى از مهریّه متعهد شده، آیا مرد مجاز است با بخش دیگرى از مهریّه زوجه، مثلا وجه رایج، یا طلا و سکّه مقدار اضافى را تهاتر نماید؟ یعنى آیا تعهّدات دیگر زوج راجع به سایر اقلام مهریّه در حدّ ارزش اضافى خانه ساقط مى شود؟

و) و اگر تهاتر نمى شود، آیا زوج حق دارد به اعتبار این که مقروض به زوجه نبوده، از مالى که به زوجه داده و تصوّر مى کرده بابت دین خود داده، رجوع و آن را مطالبه و مسترد کند؟

جواب: الف تا و: در صورتى که خانه را با مشخّصاتى که در مهریّه اشاره شده
تهیّه، و به عنوان مهریّه به زن تحویل دهد برائت ذمّه از این نظر حاصل شده است. و ادّعاى زن در مورد هبه بودن قبول نیست; مگر این که اقامه بیّنه شرعیّه کند. از این گذشته، در فرض هبه بودن، مرد حقّ رجوع در هبه را دارد (مگر این که زن و شوهر خویشاوند همدیگر باشند.) و در صورتى که قیمت خانه زائد بر مقدار توافق در مهریّه باشد، اضافه را مى تواند (در صورت موافقت زوجه) بابت بقیّه حساب کند. و در صورت عدم موافقت زوجه مى تواند اضافه را باز پس بگیرد; (مشروط بر این که مصالحه اى بر کلّ خانه انجام نشده باشد.)

٧٣ – اسقاط حق حبس

سؤال: آیا شرعا توافق برعدم اسقاط حق حبس با وجود موجل بودن آن جایز است یا خیر و مهر موجل با حق حبس قابل جمع اند یا مانعة الجمع؟

جواب: حق حبس با توافق قابل اسقاط است و قابل جمع نیستند.

٧٤ – مقدار مهریه زنی که فوت کرده است

سؤال: باستحضار عالی میرساند:دخترم در سال85 با یک پسر عقد ازدواج دایم منعقد کرده و در سال 86که بعنوان پزشک خانواده در حال گذراندن دوره طرح پزشکی خود در منطقه محروم ورزقان بوده در اثر سانحه تصادف رانندگی فوت نموده است.
پسر ادعا دارد که همسرش قبل از عمل زناشویی (در حالیکه دوشیزه بوده) از دنیا رفته است.
چنانچه ادعای وی ازطریق اتیان سوگند مورد پذیرش دادگاه واقع شود، با عنایت به اینکه شوهر در حالت عادی مطابق قانون آیین دادرسی مدنی، تمامی مهریه را بدهکار می باشد و براساس قانون ارث، یک دوم (نصف) از تمامی ماترک متوفی را به ارث می برد، تکلیف پسر در پرداخت مهریه به والدین دختر و مقدار آن و همچنین تکلیف والدین دختر در پرداخت سهم الارث به پسر و مقدار آن چیست؟

جواب: در صورت فوت زوجه، زوج در هر حال باید تمام مهریه را به ورثه وی پرداخت کند حتی اگر آمیزشی صورت نگرفته باشد ولی نیمی از مهریه (در صورتیکه زوجه فرزندی نداشته باشد) به عنوان ارث به شوهر می رسد.

٧٥ – مهریه زنی که همسرش فوت کرده

سؤال: سوال درباره زنی است که به مدت 1 سال در عقد دائم مردی بوده که در شرف عروسی بوده اند، ناگهان همسر این خانم فوت شده و به رحمت خدا رفته اند. این مرحوم به نام خودشان هیچ دارایی نداشته اند ولی در زمان حیات پدر مرحوم قرار بوده زمینی به نام ایشان کنند ولی دست اجل این امکان را نداد. به هر حال، ناگفته نماند که بکارت این خانم توسط مرحوم برداشته شده بوده واین خانم دیگر دختر نیستند. با این تفاصیر لطف نموده بفرمایید تکلیف مهریه این خانم که بالغ بر 400 سکه تمام بهار ازادی میباشد چیست؟

جواب: البته این بدهکاری بر ذمه او همچنان باقی است و اگر پدرش در حق او محبت کند و دین او را ادا نماید سبب شادی روح او خواهد شد.

٧٦ – درخواست اجرة المثل در قبال استفاده از خانه ای که مهریه زن است

سؤال: اینجانب سه دانگ آپارتمان را به نام همسرم بابت مهریه در پنج سال پیش انتقال داده ام. اکنون همسرم بدون هیچ دلیل شرعی و قانونی به همراه فرزند مشترک منزل را ترک کرده و تقاضای اجرت المثل اجور معوقه برای قدرالسهم منزل مشترک (سه دانگ دیگر نیز به نام اینجانب می باشد) را کرده است. آیا تقاضای ایشان با توجه به مشترک بودن آپارتمان موصوف که در آن زندگی می کنیم شرعی و قانونی می باشد؟

جواب: در صورتی که ظاهر عمل او این بوده است که اجازه داده تبرعاً از محل مزبور استفاده کنند نمی تواند اجرة المثل بگیرد ولی اگر چنین نبوده گرفتن اجرة المثل جایز است.

٧٧ – نحوه تقسیم مهریه زن فوت شده بین وراث

سؤال: لطفا بفرمایید که مهریه زن فوت شده به چه شکل است هم در فرض نزدیکی و هم عدم نزدیکی؟

٧٨ – عقد و مهریه زنی که شوهرش قادر به مقاربت با او نیست

سؤال: مردی که - به هر دلیل - فاقد هرگونه احساسی نسبت به جنس مخالف بوده و امکان استمتاع جنسی به هیچ عنوان وجود ندارد با زنی عقد نکاح دائم منعقد نموده است و زن نیز با اطلاع به این مسئله و به دلیل علاقه به زوج، اقدام به مزاوجت با ایشان نموده است. آیا شرعاً چنین عقدی صحیح بوده یا خیر؟ و همچنین آیا در چنین شرایطی با وجود منتفی بودن استمتاع جنسی بای نحو کان، تکلیف مهر زن چه خواهد بود؟

جواب: اولاً چنانچه زن از این مساله آگاه بوده، عقد صحیح است و حق فسخ ندارد و ثانیاً در صورتی که او را طلاق دهد، نصف مهر را باید بپردازد و در صورتی که یکی از طرفین فوت کند باید تمام مهر را بپردازد.

٧٩ – مشخص نکردن نوع سکه در مهریه

سؤال: اگر در عقد نامه (عقد دائم) مشخص نشده باشد ملاک مهریه چه نوع سکه ی بهار آزادی است، آیا می توان داماد را به پرداخت نوع کامل یا گران تر آن ملزم نمود؟

جواب: ظاهر سکّه، سکّه کامل است اما نوع معینی از آن را نمی شود تحمیل کرد.