آشنایی اجمالی با امام حسن مجتبی علیه السلام
نام مبارک: حسن علیه السلام
لقب معروف: مجتبی علیه السلام
کنیه شریف: ابو محمد علیه السلام
نام پدر: امیر المومنین علی علیه السلام
نام مادر: صدیقه طاهره فاطمه زهرا علیها السلام
محل ولادت: مدینه منوره
تاریخ ولادت: 15 ماه مبارک رمضان سال 3 هجرت
محل شهادت: مدینه منوره
تاریخ شهادت: 28 ماه صفر سال 50 هجری
علت شهادت: مسمومیت به زهر
محل دفن:مدینه منوره (قبرستان بقیع)
نام قاتل: جعده همسرش دختر اشعث بن قیس «لعنه الله علیهما»
مدت امامت: نه سال و شش ماه
مدت عمر: 47 سال و نه ماه و هفت روز
دوران زندگی در سه بخش: عصر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم حدود 8 سال. ملازمت با پدر «حدود 37 سال» عصر امامت «10 سال»
تعدای از القاب آن حضرت: ولی، زکی، سید، کریم اهل بیت، طیب، برّ، عالم، حجه، سبط اکبر، شبل، وزیر، تقی، طور، سینین، مجتبی، مظلوم، غریب، مسموم، احسان، زاهد، رضی، شریف، علم، مطیع، حسن
کنیه معروف: ابومحمد
همسران آن حضرت:
1- خوله: دختر منظور فزاریه که از زنان مشهور به عقل و کمال بود و قبلا همسر محمد بن طلحه بود که در جنگ جمل به قتل رسید.
2- عایشه خثیمه: که چندی پس از امامت رسیدن امام حسن علیه السلام به خاطر شماتتی که به ان حضرت کرد وی را طلاق دادند.
3- جعده: قاتل آن حضرت.
4- ام کلثوم: دختر فضل بن عباس.
5- ام اسحاق: دختر طلحه بن عبیدالله
6- ام بشیر: دختر ابو مسعود انصاری
7- هند: دختر عبدالرحمن بن ابی بکر
8- نفیله یا رمله: که کنیز بود.
9- ام عبدالله: دختر شلیل بن عبدالله بجلی.
10- زنی از ثقیب
11- زنی از قبیله عمرو بن اهیم منقری
12- زنی از دختران زراره
13- زنی از بنی شیبان: که هوادار خوارج بود و حضرت او را طلاق دادند.
اینها زنانی بودند که امام حسن علیه السلام با انها ازدواج کردند از آزاده و کنیز، که امام به بهانه اهدای یک گل و یا یک محبت، آنها را آزاد می کردند. صحبت های ناروایی که بعضی از دشمنان به آن حضرت روا داشته اند در مورد تعدد زوجات آن حضرت، دروغ بده و حضرت همسر دیگری غیر از اینها که ذکر شد نداشته اند.
فرزندان آن حضرت:
در مورد فرزندان آن حضرت در تاریخ سخن فراوان گفته اند واقدی و کلبی 15 پسر و 8 دختر برشمرده اند.
ابن جوزی 16 پسر و 4 دختر؛ ابن شهر آشوب 15 پسر و 6 دختر؛ شیخ مفید 8 پسر و 7 دختر.
بنابر نظر شیخ مفید که اصح اقوال است:
«3-1 » زید شهید: متولی صدقات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و بسیار بزرگوار در همه کمالات – و دو خواهرش ام الحسن و ام الحسین، که مادرشان ام بشیر دختر ابی مسعود عقبه خزرجی بوده است.
«4» حسن: او را حسن مثنی می نامند. و مردی بزرگ و دانشمند بود مادر او خوله دختر منظور فزاریه است.
«7-5» عمر، قاسم و عبدالله: مادرشان کنیز بوده و هر سه در کربلا به شهادت رسیدند.
«8» عبدالرحمن: که مادر او نیز ام ولد(کنیز) بود.
«11-9» حسین اثرم، طلحه، و فاطمه: مادرشان ام اسحاق دختر طلحه بن عبیدالله تیمی بود.
«15-12» ام عبدالله، فاطمه، ام سلمه، رقیه: از مادرهای مختلف بوده اند.
منبع: برگرفته از زندگینامه چهارده معصوم و پیامبران، سید محسن حجازی زاده.