قرض

1- جوادی آملی:و کسی که برادر مسلمانش از او قرض بخواهد و در تمکن او باشد و نپردازد از بهشت محروم می‌شود، و ثواب قرض بیش از ثواب صدقه است.

2- فاضل: و نيز در روايتي آمده است: ثواب صدقه ده برابر است و ثواب قرض هيجده برابر.

جوادی آملی: مسأله 2515- در قرارداد قرض صیغه لازم نیست؛ بلکه اگر چیزی را به نیت قرض با قول یا فعل؛ هرچند با نوشتن به کسی بپردازد و او هم به همین قصد بگیرد صحیح است، ولی جنس، مقدار و مدّت آن باید کاملاً معلوم باشد.

جوادی آملی: مسأله 2516- قرض دهنده و قرض گیرنده هر دو باید بالغ و عاقل باشند و سفیه و ممنوع از تصرّف در اموال خود نباشند و این کار را از روی اراده و قصد انجام دهند، نه از روی اجبار و اکراه یا شوخی.

جوادی آملی: مسأله 2522-کسی که دسترسی به طلبکار خود ندارد و با نا امیدی از پیدا کردن او یا وارثانش، باید با اذن مجتهدِ دارای شرایط طلب او را به فقیر بپردازد و سیّد بودن فقیر مانع نیست.

(مسأله 2280) اگر مال ميّت بيشتر از خرج واجب كفن و دفن و بدهي او نباشد، بايد مالش را به همين مصرفها برسانند و به وارث او چيزي نمي رسد.

جوادی آملی: مسأله 2524- اگر کسی مقداری پول، طلا یا نقره قرض کند و به ارزش زمان قرض مقیّد نشود سپس قیمت آن کم شود یا افزایش یابد، چنانچه همان مقدار را که گرفته پس بدهد کافی است، و اگر به خصوص ارزش زمان قرض مقیّد شود باید همان ارزش پرداخت شود، ولی اگر هر دو، به غیر آن مقدار راضی شوند اشکال ندارد.

(مسأله 2284) ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و كسي كه قرض ربايي گرفته1 اگر چه كار حرامي كرده ولي اصل قرض صحيح است و مي تواند در آن تصرّف نمايد.

جوادی آملی:اگرچه شرط ربای او باطل و کار حرامی است، ولی قرض گیرنده در صورت علم به رضای مالک می‌تواند در آن، تصرّف نماید.

[۱]. مگر طرفین جای دیگری را توافق کنند.

برات و قرض

 (مسأله 2287) اگر انسان مقداري پول به تاجر بدهد1 كه درشهر ديگر از طرف او كمتر بگيرد، اشكال ندارد2 و اين را «صرف برات» مي گويند3.

جوادی آملی: مسأله 2532- اگر در مقابل طلبی که از کسی دارد، سفته یا برات یا چک داشته باشد و بخواهد طلب خود را، پیش از تاریخ سررسید به کمتر از آن به شخص سوّمی بفروشد اشکال ندارد و شخص سوم می‌تواند تمام طلب فروشنده را از مدیون، دریافت نماید.

جوادی آملی: مسأله 2533- اگر کسی از دیگری، طلبی دارد که  از جنس طلا و نقره یا کشیدنی و پیمانه‌ای نیست؛ می‌تواند آن را به شخص بدهکار یا دیگری، به کمتر فروخته و وجه آن را نقداً بگیرد، بنا براین در زمان حاضر، برات یا سفته‌هایی که طلبکار از بدهکار گرفته است؛ می‌تواند آن‌ها را به بانک یا به شخص دیگر، به کمتر از طلب خود که در عرف آن را نزول کردن میگویند بفروشد و باقیِ وجه را، نقداً بگیرد، زیرا که اسکناسهای معمولی، با وزن و پیمانه معامله نمی‌شود.

جوادی آملی: مسأله 2534- هرگاه بدهکار از دنیا برود تمام بدهی‌های او؛ هرچند مدّت آن نرسیده باشد باید پرداخت شود و طلبکاران می‌توانند آن را مطالبه نمایند.

منظور چیزهایی است که بدهکار شرعاً وظیفه ندارد با پرداخت یا فروش آنها خود را از زیر بار دین، بریء‌‌الذمّه کند.  این اموال عبارت‌‌اند از: هر چیزی‌‌که جزء نیازهای زندگی و در شأن شخص است (مثل لباس، ماشین، خانه و... ) یعنی کمتر از آن، او را به مشقت زیاد می‌اندازد یا باعث سرافکندگی می‌‌شود.