تعویض موقوفه

سؤال 834 آیا اشیاء وقفی را می‌توان تبدیل به أحسن نمود؟

جواب:جائز نیست.

سؤال 835- شخصی زمینی را وقف عزاداری سید الشهداء صرف چای و روضه‌خوانی نموده در یک مسجد مدت 70 الی 80 سال اولیای آن زمین وقف را خرج نموده حال یک مسجد جامع نزدیکی آن مسجد درست شده دیگر به آن مسجد کسی نمی‌رود آیا در مسجدهای دیگر می‌توانیم خرج کنیم و در ضمن صاحب آن زمین وارثی ندارد و در وقف‌نامه هم به آن مسجد قید نشده است ولی زبانی میگویند وقف این مسجد است.

جواب:در فرض سؤال، اگر سیره و عمل بر صرف عوائد وقف در مسجد خاص بوده تغییر آن مورد اشکال است بلی اگر صرف آن در مسجد مرقوم متعذّر باشد در هر مسجدی که اقرب بآن مسجد و بنظر واقف باشد صرف شود.

سؤال 836- زمینی بود که در زمانهای قبل از میوه‌های درختان آن روضه‌خوانی می‌شده الان ورثه میگویند درختهای زمین وقف بوده و خوف این هست که زمین را کسی تملک کند و بفروشد، آیا اگر این زمین فروخته شود صرف تعمیر مسجد یا صرف حُسینیه بشود یا باید روضه‌خوانی بشود؟

جواب:در فرض سؤال، چنانچه درختها بلا استفاده مانده در صورتی که اجاره دادن آن ممکن باشد و درختها هم بار دهند اجاره بدهند و مال الاجاره را بمصرف روضه‌خوانی برسانند.

سؤال 837- مقداری وسائل از قبیل لباس و چکمه و شمشیر که در تعزیه‌خوانی و شبیه‌خوانی حضرت امام حسین (ع) استفاده می‌شده اکنون فرسوده و قابل استفاده نمی‌باشد و استفاده نکردن آن بهتر است آیا اجازه هست وسائل ذکر شده رابطور ضایعات بفروش برسانیم و نو بخریم و یا اینکه در محل مناسب دفن کنیم؟

جواب:در صورتی که بعلّت فرسودگی قابل استفاده نباشد مجازید آنها را تبدیل نمائید، لکن توجه داشته باشید که خرید آلات لهو حرام است و در تعزیه هم نباید مورد استفاده قرار گیرد.

سؤال 838- آیا پارچه‌های مشکی که در مساجد یا حسینیّه‌ها به جهت عزاداری سرور شهیدان زده می‌شود پس از مدتی کهنه شده یا رنگ مشکی آن تغییر کرده و می‌خواهند آن را تعویض نمایند برای نظافت یا تمیز کردن دست یا اشیاء به کار بردنش اشکال دارد یا نه؟

جواب:در فرض سؤال، اگر آن را در امور مسجد یا حسینیّه بکاربرند اشکال ندارد و الّا می‌توانند بفروشند و وجه آن را صرف خرید پارچه سیاه بنمایند. و اللّه العالم

سؤال 839- زمین‌هایی که نسلًا بعد نسل وقف کرده‌اند که از عواید بدست آمده نصف آن مال کسی که زمین را کشت می‌کند و نصف دیگر جهت روضه‌خوانی و امام جماعت در ماه مبارک رمضان و در مسجد معین روضه و جماعت برگزار گردد ولی به عللی از قبیل مخروبه بودن مسجد و اجتماع نکردن مردم آیا می‌شود در مسجد دیگر که جمعیّتی هستند روضه و جماعت خواند یا خیر؟

جواب:اگر به هیچ وجه امکان تشکیل مجلس در مسجد مذکور فراهم نیست می‌توانند عواید آن را در مسجد دیگر صرف جهت مذکور در وقف نمایند. و الله العالم

سؤال 840- در دهات ما از توابع آبادان درخت خرما وقف می‌کنند جهت حسینیه آیا زمین هم داخل وقف است اگر درخت از بین رفت وظیفه متولّی چیست؟

جواب:مجرّد وقف درخت شامل زمین درخت نمیشود بلی اگر متعارف محلّ این باشد که معمولًا درخت را با زمین آن وقف میکنند شامل زمین نیز می‌شود و در صورت شک باید طبق متعارف رفتار شود.

سؤال 841- حسینه‌ای موقوفه در زمین موقوفه بوده در اثر جنگ تخریب شد بعد از شروع بازسازی مردم کمی دورتر از محل خانه ساختند متولّی حسینیّه دیگری به آن نام و عنوان در جای نزدیک محل سکونت مردم ساخت زمین قبل و حسینیه قبل به همان حال باقی مانده است آیا اشکال دارد که حسینیّه را در جای دیگر ساختند؟

جواب:در مورد سؤال، حسینیّه قبلی که تخریب شده بحال وقفیت و حسینیّه بودن باقی است و حسینیّه جدید هم محکوم بوقفیّت است.

سؤال 842- در فرض بالا اگر از حسینیّه اول مصالحی که قابل استفاده باشد باقی مانده باشد می‌شود در ساختمان حسینیّه دوم که در زمین دیگر به جای آن حسینیّه ساخته شده استفاده کرده یا نه؟

جواب:چنانچه مصالح مذکور در حسینیّه تخریب شده مورد استفاده نمیباشد مصرف نمودن آن در حسینیّه جدید مانعی ندارد.

سؤال 843- در فرض بالا اگر حسینیّه اول موقوفات داشته حالا که حسینیّه را در جای دیگر ساخته‌اند، می‌شود آن موقوفات را صرف حسینیّه دوم کرد یا نه؟

جواب:اگر امکان صرف در حسینیّه قبلی نباشد صرف آن در حسینیّه جدید مانعی ندارد.

سؤال 844- یک حوض (آب انبار) که آب مشروب برای عموم وقف و مقداری زمین و درخت برای مخارج آن حوض وقف شده لکن در شرائط فعلی آن حوض از بین رفته و دیگر لزومی ندارد آیا این زمین و درختها و منافع را چه کنیم؟

جواب:در مورد سؤال عوائد موقوفه مذکور را صرف پول آب شرب در اماکن عمومی از قبیل مسجد و حسینیّه بنمائید.

سؤال 845- زمین مشاعی است در جنب مسجد که جهت احداث حسینیّه خریداری گردیده شرکاء سهم خود را قبلًا تملک نموده و احداث بنا نموده‌اند، اخیراً جهت تفکیک به مراجع قانونی مراجعه شده از آن جائی که قسمتی از زمین حسینیّه در پلاک ساختمان آنها واقع گردیده و به عکس قسمتی از سهم آنان در پلاک زمین حسینیّه واقع شده، چاره‌ای جز معاوضه این قسمت از نظر قانونی نیست به نحوی که به هیچ کدام از طرفین خسارتی وارد نمی‌گردد و در حال حاضر شرکا خانه احداث نموده و در سهم خود سکونت دارند و زمین حسینیّه نیز در اختیار هیأت امنای مسجد می‌باشد در صورت معاوضه نیز هیچ‌گونه دخل و تصرفی در متراژ زمین حسینیّه ایجاد نخواهد شد آیا معاوضه جایز است؟

جواب:در صورتی که زمین مذکور مشاعاً برای حسینیّه خریداری شده است افراز آن با موافقت سایر شرکا در هر قسمتی از زمین که مصلحت حسینیّه است اشکال ندارد و اگر مقصود تعویض با زمین دیگر است مورد اشکال است.

سؤال 846- زمین موقوفه‌ای است که همسایه مجاور آن بعضی مواقع مقداری از زمین را ضمیمه زمین خود می‌سازد و این عمل چند مرتبه تکرار شده است آیا می‌توان زمین مذکور را با زمینی به همان مساحت و یا بیشتر تعویض نمود که از خیانت محفوظ باشد یا خیر؟

جواب:در مورد سؤال تعویض موقوفه جائز نیست و همسایه زمین نباید خیانت کند. و اللّه العالم

سؤال 847- حوض انبار قدیمی است که حدود 30 سال است بلا استفاده مانده است و مدتی است که مردم خاکروبه خود را در آن می‌ریزند و فعلًا هم از طرف بهداشت درب آن را با آجر مسدود کرده‌اند و بطور کلّی از آن هیچ استفاده‌ای نمی‌شود، از طرفی پهلوی آن حسینیّه‌ای قدیمی است که خانه‌های اطرافش خریده شده برای توسعه حسینیّه آیا می‌توان این حوض انبار را هم ضمیمه حسینیّه ساخت یا خیر؟

جواب:در مورد سؤال چنانچه حوض مذکور مورد استفاده جهت ذخیره آب نیست میتوانند با اجازه حاکم شرع آنجا را با تعیین مدت اجاره کنند و بعنوان حسینیّه استفاده نمایند و وجه الاجاره را مصرف پول آب فقراء نمایند.و اللّه العالم

سؤال 848- زمینی وقفی بمقدار سیصد متر که قبلًا در آن زراعت می‌شد و طبق نظر واقف آن بمصرف امور خیریّه می‌رسانیدند فعلًا از نظر موقعیت مکانی طوریست که قابل کشت و زرع نمی‌باشد و زمین معطل مانده و در کنار همین زمین کارخانه ایست که حاضرند با قیمت خوب این زمین را بخرند و ملحق به آن نمایند مستدعی ایست بفرمائید که تکلیف این زمین چیست در صورتی که اجازه بفرمائید متولّی زمین فوق الذکر را به کارخانه مجاورش بفروشد و در جای مناسب زمین تهیه نماید و از عوائد آن طبق نظر واقف عمل شود.

جواب:در فرض سؤال، فروش و تبدیل آن جائز نیست چنانچه استفاده کشاورزی از زمین مذکور ممکن نیست می‌توانند زمین مذکور را جهت استفاده دیگری مثل بناء ساختمان و امثال آن اجاره دهند و مال الاجاره را بمصرف وقف برسانند.

سؤال 849- بنیاد ازدواج جهت رسیدگی به خانواده‌های بی‌بضاعت در امر ازدواج تأسیس گردید که پس از مدتی با مشکل بودجه روبرو و تعطیل گردید. آیا می‌توان وسایل و موجودی آن را به دار الایتام که اکنون فعال است تحویل نمود؟

جواب:در صورت مذکور که مؤسسه نامبرده تعطیل شده و امکان فعالیت ندارد با اجازه از صاحبان وجوه، موجودی را برای صرف در ازدواج به مستمندان بپردازید. و اللّه العالم

سؤال 850- واقف قید نموده که از درآمد موقوفه هر سال دو من گندم بمصرف قرائت قرآن در شبهای جمعه سال برسد و تتمّه آن بمصرف عزاداری أبا عبد اللّه الحسین (ع) برسد لذا استدعا دارد نسبت به دو من گندم که در زمان ما برای قرائت تمام شبهای جمعه قبول نمی‌کنند تکلیف چیست؟

جواب:در مفروض سؤال همان دو من گندم در شبهای جمعه سال مصرف قرائت قرآن بشود هر چند بقرائت یک سوره کوثر یا توحید باشد.

سؤال 851- این جانب بعلت ناراحتی اعصاب از مدتها قبل تحت درمان در یک مرکز روانپزشکی بوده‌ام در سال 73 در یک حمله بیماری و عود علائم آن کتابهای درسی دانشگاهی خود را به یک کتابخانه اهداء نموده‌ام از آنجا که در آن زمان احتمالًا بر اعمال خود تسلط نداشته‌ام لذا بدین وسیله تقاضای عود کتابهایم را نموده‌ام مسئول کتابخانه، کتابهایم را به این جانب عودت نمی‌دهد و می‌گوید وقف است و مهر وقف خورده و قابل عودت نیست آیا این وقف از لحاظ شرعی چه صورت دارد؟

جواب:بطور کلّی اگر ناراحتی اعصاب واقف در حدّ جنون و یا سفه بوده وقف آن صحیح نیست ولی اگر مجنون و یا سفیه نبوده و کتابها را وقف نموده و لو بنحو معاطات و بقبض داده وقف محقق شده و پس گرفتن جائز نیست.

سؤال 852- شخصی حمّامی را وقف نموده که پس از مرور زمان متروکه و بدون استفاده مانده است آیا می‌تواند آن را بفروشد و خودش پول را مصرف نماید؟

جواب:در مورد سؤال چنانچه از محل مذکور بعنوان حمّام استفاده ممکن نیست آنجا را با نظر متولّی منصوص و اگر متولّی منصوص ندارد با نظر مجتهد جامع الشرائط بفروشید و با پول آن در محل دیگر حمّام و یا زمین جهت احداث حمّام عمومی تهیه نمائید و در هر صورت واقف نمیتواند آنجا را بفروشد و پولش را خود مصرف نماید.