روی برگرداندن از قبله

مبطلات نماز

 روی برگرداندن از قبله

 پنجم: از مبطلات نماز آن است که 1عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله کند، یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد2 بلکه اگر عمداً به قدری برگردد که نگویند رو به قبله است3، اگر چه به طرف راست یا چپ نرسد، نمازش باطل است.

1- زنجانی: پنجم: «روی گرداندن از قبله» از مبطلات نماز آن است که...

2- زنجانی: پشت به قبله کند یا سر را به قدری برگرداند که بیشتر از طرف راست و چپ قبله منحرف گردد...

3- مکارم: نمازش باطل است...

*****

سیستانی: پنجم: از مبطلات نماز برگشتن از قبله بدون عذر است و امّا اگر با عذر باشد مثل فراموشی یا به سبب امر قهری (مانند باد شدیدی که او را از قبله برگرداند) چنانچه به طرف راست یا چپ نرسد نماز او صحیح است ولی لازم است که بعد از برطرف شدن عذر فوراً به طرف قبله برگردد و امّا اگر به طرف راست و یا چپ برسد یا پشت به قبله شود اگر فراموش کرده باشد یا غافل باشد یا در تشخیص قبله اشتباه کرده باشد و وقتی متذکر یا متوجه شود که اگر نماز را قطع کند می تواند دوباره آن را رو به قبله بخواند (هرچند یک رکعت از آن در وقت واقع شود) باید نماز را از سر بگیرد و گرنه به همان نماز اکتفا می کند و قضا بر او لازم نیست و همچنین است اگر برگشت او از قبله بواسطه امری قهری باشد پس چنانچه بتواند که بدون برگشتن از قبله نماز را دوباره در وقت بخواند (هرچند یک رکعت از آن در وقت واقع شود) باید نماز را از سر بگیرد وگرنه باید همان نماز را تمام کند و اعاده و قضا بر او لازم نیست.

بهجت: پنجم: [از مبطلات نماز] آن که عمداً با تمام بدن به پشت سر یعنی بیش از سمت راست و چپ توجه کند و اگر فقط با صورت به طرف راست یا چپ توجه کند نمازش باطل نمی شود و اگر عمداً با تمام بدن به راست یا چپ و یا فقط با صورت به پشت سر توجه نماید بنابرأظهر و أحوط نمازش باطل است و اگر سهواً و یا از روی فراموشی باشد مانعی ندارد در اوّلی، و محل احتیاط است در دوّمی.

وحید: پنجم: از مبطلات نماز آن است که عمدا پشت به قبله کند یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد بلکه اگر عمدا به قدری برگردد که نگویند رو به قبله است اگر چه به طرف راست یا چپ نرسد نمازش باطل است اما در صورت سهو اگر به طرف راست یا چپ نرسد نماز او صحیح است و اگر برسد و متذکر شود در صورتی که  وقت –هر چند به مقدار یک رکعت- باقی مانده اعاده نماید و اگر به این اندازه باقی نمانده یا بعد وقت متذکر شود قضا ندارد ولی اگر پشت به قبله کرده باشد بنابراحتیاط واجب قضا نماید.

مظاهری: پنجم: از مبطلات نماز آن است که عمدا یا سهوا  پشت به قبله کند یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد بلکه اگر صورت را به تنهایی به طرف راست یا چپ قبله برگرداند نیز نماز باطل می شود ولی اگر بدن یا صورت را کمی برگرداند به طوری که از قبله خارج نشود عمدا باشد یا سهوا نماز باطل نمی شود.

مسأله 1131- اگر عمداً همه صورت را به طرف راست یا چپ قبله برگرداند  نمازش باطل است1 بلکه اگر سهواً هم صورت را به این مقدار بگرداند احتیاط واجب آن است که نماز را دوباره بخواند (و لازم نیست که نماز اول را تمام نماید2) ولی اگر سر را کمی برگرداند ، عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش باطل نمی شود.

1- اراکی: اگر گردش به راست یا چپ زیاد باشد، بنابراحتیاط واجب نمازش باطل است، هرچند جلو بدن رو به قبله باشد...

2- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله اراکی نیست]

بهجت، مظاهری: رجوع کنید به ذیل پنجم از مبطلات نماز.

*****

گلپایگانی، صافی: مسأله- اگر عمداً سر را به پشت بگرداند نمازش باطل است و اگر سهواً سر را به این مقدار برگرداند، احتیاط واجب آن است که نماز را تمام کند و دوباره بخواند ولی اگر سر را به طرف راست یا چپ بگرداند عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش باطل نمی شود ولی کراهت دارد.

خوئی، تبریزی: مسأله- اگر عمداً یا سهواً سر را به قدری بگرداند که مواجه طرف راست یا چپ قبله یا بیشتر باشد نمازش باطل است، ولی اگر سر را کمی بگرداند که نگویند روی خود را از قبله برگردانده – عمداً باشد یا اشتباهاً – نمازش باطل نمی شود، و اگر به مقداری برگرداند که بگویند روی خود را از قبله برگردانده است، ولی به حدّ راست یا چپ قبله نرسیده باشد، در این صورت چنانچه رو گرداندن عمدی باشد نماز باطل است و اگر سهوی باشد نماز صحیح است.

فاضل: مسأله- اگر عمداً یا سهواً سر را به قدری برگرداند که بتواند پشت سر را ببیند نماز باطل است ولی اگر سر را کمی بگرداند عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش باطل نمی شود.

مکارم: مسأله- هرگاه عمداً یا سهواً صورت را به تنهایی کاملاً به طرف راست یا چپ برگرداند بنابراحتیاط واجب نمازش را اعاده کند، ولی اگر صورت را کمی بگرداند به طوری که از قبله خارج نشود نماز باطل نمی شود.

زنجانی: مسأله- اگر عمداً یا سهواً سر را به قدری بگرداند که بیشتر از طرف راست یا چپ قبله منحرف گردد نمازش باطل می شود، ولی اگر سر را کمی بگرداند که نگویند روی خود را از قبله برگردانده – عمداً باشد یا اشتباهاً – نمازش باطل نمی شود، و اگر به مقداری برگرداند که بگویند که روی خود را از قبله برگردانده است ولی بیشتر از طرف راست و چپ قبله منحرف نشده باشد ، نمازش در این صورت چنانچه رو گرداندن عمدی باشد باطل است و اگر سهوی باشد نمازش صحیح است.

سیستانی: مسأله- اگر صورت خود را فقط از قبله برگرداند ولی بدنش به طرف قبله باشد چنانچه به حدّی گردن را کج کند که بتواند مقداری از پشت سرش را ببیند حکم او همان حکم برگشتن از قبله است که قبلاً ذکر شده و اگر انحراف او به این حد نباشد ولی عرفاً زیاد باشد بنابراحتیاط واجب باید اعاده کند و امّا اگر مقدار کمی گردنش را کج کند نمازش باطل نمی شود هرچند این کار مکروه است.

سبحانی: مسأله- اگر عمدا یا سهوا همه صورت را به طرف راست یا چپ قبله برگرداند به نحوی که «استقبال به صورت گفته نشود» نمازش باطل است ولی اگر سر را کمی بگرداند عمدا باشد یا اشتباها نمازش باطل نمی شود.

وحید: مسأله- اگر عمدا سر را به قدری بگرداند که مواجه  طرف راست یا چپ قبله یا بیشتر باشد  نمازش باطل است ولی اگر سر را کمی بگرداند که نگویند روی خود را از قبله برگردانده نمازش باطل نمی شود. و اگر به مقداری برگرداند که بگویند روی خود را از قبله برگردانده است ولی به حد راست یا چپ قبله نرسیده باشد  در این صورت چنانچه روی گرداندن عمدی باشد نمازش باطل است و اگر سهوی باشد  نماز صحیح است. و اگر سهوا سر را به قدری بگرداند که مواجه طرف راست یا چپ قبله باشد و متذکر شود در صورتی که وقت –هر چند به مقدار یک رکعت- باقی مانده بنابراحتیاط واجب اعاده نماید و اگر به این اندازه باقی نمانده یا بعد وقت متذکر شود قضا  ندارد ولی اگر سهوا پشت به قبله کرده باشد بنابراحتیاط واجب قضا نماید.