مستحق و مصرف زكات

سؤال 28 - آيا كمك به جبهه جنگ ايران و كمك به قحطى زدگان اتيوپى بابت زكات گندم و جو قبول است يا خير؟.

جواب: كمك به جبهه از زكات بابت سهم سبيل الله مانع ندارد و اما نسبت به قحطى زدگان اتيوپى اگر يقين داريد بدست مسلمان فقير مىرسد اشكال ندارد و در صورت شك زكات محسوب نمىشود و مبرء ذمه نيست.

سؤال 29 - به يك خانواده مسلمان، كه همه آنها احكام دينى را قبول دارند، و بعضى شان نماز مىخواند و بعضىشان هم گاهى مىخواند، و گاهى نمىخواند، دادن خمس يا زكات جايز است يا خير؟.

جواب: در صورت فقر جايز است.

سؤال 30 - چه مىفرمائيد در اين دو مسأله: 1 - مصرف زكات براى جبهه جنگ 2 - مصرف زكات براى بناى مسجد؟.

جواب: صرف زكات از سهم سبيل الله براى جبهه و مسجد جايز است.

سؤال 31 - در روستائى كه حمام ندارند و غالبا يا همه اوقات در جنابت به سر مىبرند و داخل شدن در مسجد با جنابت، حرام و نماز باطل است و مسجدشان معمولا مثل يك ساختمان معطل مىماند با اين حال اگر زكاتشان را به مصرف ساختن مسجد برسانند آيا تضييع زكات نيست؟.

جواب: در صورت مفروضه صرف زكات در ساختن مسجد براى محل مذكور مانعى ندارد و تضييع نيست.

سؤال 32 - زكات و خمس را به اشخاص معتاد به ترياك در صورتى كه نتوانند ترك كنند مىشود داد يا نه؟.

جواب: با فرض آن كه نتوانند ترك كنند اشكال ندارد به شرط آن كه اكتفا به مقدارى كه اضطرار به آن رفع مىشود بنمايند.

سؤال 33 - شخص مىتواند زكات مال را به داماد و يا به عروس خود بدهد يا نه؟.

جواب: اگر داماد، فقير باشد دادن زكات به او مانعى ندارد و دادن زكات به عروس اگر شوهرش قدرت بر اداء نفقه او ندارد يا آن كه با تمكن، نمىدهد چنانچه عروس، فقير باشد جائز است.

سؤال 34 - در رساله عمليه فرموده‌ايد (غير سيد نمىتواند زكات را به سيد بدهد) حال اگر غير سيد زكات گرفت آيا مىتواند خرج خود و عيالش كه سيد مىباشد بنمايد و يا اين كه مقدارى از زكات را وقتى گرفت و مالك شد به عنوان صدقه مستحبه يا هبه به سيد بدهد يا نه؟.

جواب: در هر دو صورت، اشكال ندارد.

سؤال 35 - مرسوم است يك نفر با سواد را اجير مىكنند تا قرآن و بعضى از كتب دينى را به اطفال تعليم نمايد، آيا جايز است اولياى اطفال اجرت او را از زكات مال خودشان حساب كنند يا نه؟.

جواب: چنانچه كسى او را جهت تعليم قرآن به اطفال مؤمنين اجير نمايد جايز است كه مال الاجاره را بعنوان سهم سبيل الله از زكات بدهد لكن اگر او را فقط براى طفل خود اجير كند پرداخت اجرت از زكات مشكل است.

سؤال 36 - بدهى مستحق را - چه زنده و چه مرده - مىشود عوض وجوه شرعى و مظالم عباد، حساب كرد يا نه؟.

جواب: جائز است از زكات، دين فقيرى را كه مرده اداء نمود لكن از خمس و مظالم، جائز نيست بلى دين فقير زنده را مطلقا جائز است كه در ازاء وجوه منطبقه، بر او محسوب دارند اگر چه دستگردان كردن احوط است.

سؤال 37 - صدى دو، كه در موقع خرمن طبق مقررات دولت براى عمران محل از زارعين گرفته مىشود آيا مىتوان به مصرف تعمير حمام و مسجد و خريدارى حصير جهت مسجد رسانيد يا نه؟ و زارعين مىتوانند آن را بابت زكات، محسوب نمايند يا نه؟.

جواب: با رضايت صاحبان گندم صرف آن، در موارد مذكوره، اشكال ندارد و مىتوانند مصارف مذكوره را بابت زكات محسوب بدارند.

سؤال 38 - چه مقدار از زكات را مىتوان فى سبيل الله مصرف كرد؟.

جواب: توزيع، لازم نيست مىشود تمام آن را فى سبيل الله مصرف نمود.

سؤال 39 - آيا مىشود جهت تعمير مساجد و عزادارى حضرت أبا عبد الله عليه السلام از زكات مصرف نمود و آيا مىتوان زكات را به فقراء غير محل داد يا نه؟.

جواب: بلى تعمير و بناء مسجد از زكات، جائز است و نيز صرف زكات، جهت مجالس بيان احكام شرع و مواعظ و اقامه عزاى اهل بيت عليهم السلام و هر كارى كه موجب تقرب به خدا و جنبه عمومى داشته باشد و همچنين نقل زكات بالخصوص به اماكنى كه رجحان داشته باشد - مثل آن كه جهت اعطاء به علماء و صرف در حوزه علميه نقل دهند - جائز است.

سؤال 40 - با وجود فقراء مىشود زكات را صرف ساختن يا تعمير حمام كرد يا نه؟ در صورتى كه اهالى محل، تمكن مالى دارند كه از غير زكات، حمام را تعمير كنند؟.

جواب: در صورتى كه حمام، مورد حاجت عموم و وقف عام باشد جائز است از سهم سبيل الله، زكوات را به مصرف حمام برسانند هر چند فقير هم در محل باشد.بلى اگر فقراء، مضطر باشند بطورى كه حفظ آنان موقوف به اداء زكات باشد واجب است صرف آنها بنمايند.
سؤال 41 - كتب دينى را كه محل ابتلاء است مىشود از زكات، خريدارى كرد يا نه؟.

جواب: صرف نمودن زكات در خريد كتاب دينى براى خود، جائز نيست ولى خريدن كتاب دينى، براى ديگران، از زكات مانعى ندارد

سؤال 42 - براى تعمير قنات و استفاده بيشتر از آب آن جهت زراعت و غير زراعت آيا مىشود از زكات صرف كرد يا نه؟.

جواب: صرف زكات در منافع شخصى خود يا اغنياء جائز نيست بلى اگر مثلا قنات وقف براى شرب و مصارف عمومى مردم باشد صرف زكات در تعمير آن، جائز است.

سؤال 43 - آيا انسان مىتواند به ربيبه خود كه خرج او را عهده دار است زكات بدهد؟.

جواب: اگر فقير باشد اشكال ندارد.

سؤال 44 - آيا انسان مىتواند جزئى زكاتى را كه مديون است جهت عروسى پسرش مصرف كند؟.

جواب: اگر پسر، فقير است پدر مىتواند زكات خود را براى مخارج عروسى به پسر خود بدهد.

سؤال 45 - آيا زكات فرزند به پدر و مادرش مىرسد يا نه؟.

جواب: اداء زكات به پدر و مادر - جز در مواردى كه استثنا شده - جائز نيست.