سؤال1409. اگر شخصى به علت بيمارى روزه نگرفته باشد و بيمارى او چند ماه طول بكشد و پس از بهبودى بلافاصله به بيمارى ديگرى مبتلا شود كه تا ماه رمضان بعدى ادامه پيدا كند، آيا مثل مرض مستمرّ است كه تا سال بعد قضا ندارد يا خير؟
جواب: فرقى نمىكند.
انواع آمپول و سرم
سؤال1410. آيا تزريق آمپول و سرم موجب باطل شدن روزه مىشود؟ و آيا تفاوتى بين انواع تقويتى و درمانى آن وجود دارد؟
جواب: احتياط واجب آن است كه روزهدار از استعمال آمپولى كه به جاى غذا بهكار مىرود خوددارى كند، بلكه اجتناب، خالى از وجه نيست؛ ولى تزريق آمپولى كه عضو را بىحس مىكند يا بهجهت ديگر استعمال مىشود اشكال ندارد و اجتناب از آمپولى كه معلوم نيست از قسم اوّل باشد يا نه، لازم نيست.
آمپولهاى غير تقويتى
سؤال1411. آيا تزريق آمپولهايى كه جهت بىحسى، كاهش درد، كشتار ميكروبها و... بهكار مىرود (در صورتى كه بهطور كلّى هيچ خاصيتى در جهت رساندن ويتامين يا مواد غذايى به بدن نداشته باشد)، مبطل روزه مىباشد؟
جواب: آمپولهاى غير مغذى و غير تقويتى و آنچه داخل حلق نشود، باطلكننده نيست.
تزريق خون
سؤال1412. آيا تزريق خون، مبطل روزه است؟
جواب: تزريق خون در باطل كردن روزه بالاتر از آمپول تقويتى است و اگر فرض شود كه اصلاً جهت تقويتى نداشته باشد ـ مانند تزريق خون براى دفع مرض ـ باز هم احتياط در باطلكنندگى آن است.
تزريق آب مقطر
سؤال1413. در دانشگاهها براى تعليم تزريقات به دانشجويان از آب مقطّر استفاده مىشود. آيا اين عمل مضرّ به صحت روزه است و در صورت باطل شدن روزه، آيا كفّاره هم دارد؟
جواب: باطلكننده روزه است و كفاره هم دارد.
زن حامل و شيرده
سؤال1414. زنهاى حامل و زن شيرده كه روزه را افطار مىكنند، چه وظيفهاى درباره اين روزهها دارند؟
جواب: علاوه بر فديه، قضاى آن هم واجب است؛ هر چند تا رمضان آينده هم اين عذرش طول بكشد.
سؤال1415. كسى كه هنگام حمل نمىتواند روزه بگيرد و حالش به هم مىخورد و پس از وضع حمل تا يک سال بچّه شير مىدهد. آيا قضاى روزه بر او واجب است يا نه؟ همچنين كفّاره دارد يا نه؟
جواب: قضاى روزه بر او واجب است و كفّاره تأخير هم دارد.
بردن وسايل غير خوراكى به دهان
سؤال1416. آيا بردن وسايل غير خوراكى در دهان در هنگام روزه ـ مثل وسايل دندان پزشكى هنگام معاينه ـ باعث ابطال روزه مىشود؟
جواب: اگر آن را از دهان بيرون آورد و باز داخل كند، نبايد آب آن را فرو ببرد.
كشيدن دندان در ماه رمضان
سؤال1417. حكم كشيدن دندان يا جراحى لثه و دندان ـ كه باعث خونريزى مى شود ـ در حال روزه چيست؟
جواب: بايد خون را فرو نبرد و كشيدن دندان يا جراحى لثه كه موجب خونريزى شود، در حال روزه مكروه است.
گاز اكسيژن
سؤال1418. گاز اكسيژن كه براى تنفّس مصنوعى وارد گلو و ريه مىشود، آيا روزه را باطل مىكند؟ اگر بيمار در آن حال بىهوش باشد چطور؟
جواب: تا وقتى كه فقط گاز است، روزه را باطل نمىكند، از جهت گاز وارد حلق شده، امّا اگر در حال بىهوشى به سر مىبرد، در صورتى كه تمام وقت روزه را فرا گرفته باشد، روزه و قضاى آن واجب نيست و اگر قبل از زوال و قبل از تناول مفطر به هوش آيد، احوط جمع بين اتمام و قضا است.
شستوشوى معده با دستگاه
سؤال1419. آيا شستوشوى معده از طريق سُند معده، باعث باطل شدن روزه بيمار مىشود؟ (شستشوى معده با مايعات از طريق سُند انجام مىگيرد و دوباره، مايع وارد شده از طريق سند به بيرون كشيده مىشود)
جواب: باطلكننده است.
ابطال روزه با قرص
سؤال1420. بعضى از پزشكان خوردن قرص در ماه مبارک رمضان را بهواسطه ضرورتهاى طبى توصيه مىكنند، آيا روزه انسان چه حكمى دارد؟
جواب: روزه را باطل مىكند و در مورد ضرورت، كفّاره ندارد.
استفاده از اسپرى
سؤال1421. آيا استفاده از اسپرى، براى كسانى كه تنگى نفس دارند ـ با توجّه به اينكه استعمال اسپرى براى آنها ضرورى است ـ در حال روزه جايز است؟
جواب: اگر بهصورت گاز رقيق مىباشد، باطلكننده نيست و در غير اين صورت باطلكننده است.
قرصهاى جلوگيرى
سؤال1422. زنى براى اينكه روزهاش را بگيرد، قرص جلوگيرى از عادت ماهيانه مصرف كرده است. آيا روزهاش صحيح است؟
جواب: روزهاش صحيح است، گرچه اگر ضرر مرضآور داشته است، تكليفاً مصرف آن جايز نبوده است.
اندوسكوپى
سؤال1423. آيا عكسبردارى از معده با اندوسكوپى، روزه را باطل مىكند؟
جواب: اندوسكوپى روزه را باطل مىكند، مانند فرو دادن شن و سنگ كه باطل كننده است، هر چند جنبه غذا بودن را هم ندارد.
استفاده از دارو در شب جهت قدرت روزه
سؤال1424. فردى در صورتى مىتواند روزه بگيرد كه در شب، از آمپول يا دواى خاصّى استفاده كند. آيا روزه گرفتن بر وى واجب است؟
جواب: اگر اين شخص براى به دست آوردن آمپول يا دوا، به ضرر سنگينى دچار مىشود، روزه بر او واجب نيست و اگر به حدّ ضرر سنگين نيست، به دست آوردن دارو بر او واجب است و قدرت بر سبب (دارو)، قدرت بر مسبّب (روزه) است.
استمرار مرض
سؤال1425. بيمارى در ماه مبارک رمضان روزه نگرفته است و به استمرار مرض تا رمضان بعدى يقين دارد وى در قبال روزههايش چه تكليفى دارد؟
جواب: مىتواند پس از رمضان اول ـ رجاءً ـ كفّارهاش را بدهد، هر چند اگر در بين سال خوب شد، بايد روزهها را قضا كند.
اختلاف نظر پزشكان در روزه گرفتن بيمار
سؤال1426. اگر دكترها در مورد روزه گرفتن بيمارى اختلاف نظر داشته باشند، وظيفه او چيست؟
جواب: به علم يا اطمينان رسيدن يا حصول خوف و ترس عقلايى از ضرر روزه، وظيفه خود مكلّف است؛ هر چند سببش نظر دكتر باشد.
ترديد پزشک در توصيه روزه يا ترک آن
سؤال1427. در برخى بيمارىها (مثل نارسايى كليه) با اطمينان، مىتوان به بيمار توصيه نمود كه روزه نگيرد. امّا در خيلى از موارد (به علّت شكّى كه در اصل بيمارى و يا چگونگى تأثير روزه بر آن وجود دارد يا به علّت عدم وجود تحقيقات و نتايج لازم در مورد اثرات روزه بر بسيارى بيمارىها و بهطور كلى به علت عدم امكان تعيين نقش روزه بر بيمارى)، پزشک واقعاً نمىداند روزه را به بيمار توصيه كند يا خير. در اين صورت وظيفه پزشک در توصيه يا عدم توصيه به روزه، چيست؟
جواب: بهحسب ظاهر پزشک بهمنزله نايب از خود مريض است كه اگر خصوصيّات را بداند، يا بيمناک است يا نيست، ميزان خوف و ترس ضرر است و احوط اين است كه به خود مريض توصيفات را بگويد، اگر خودش خوف ضرر داشت، روزه نگيرد و اگر خوف ضرر نداشت، روزه بگيرد.
خونريزى دندان
سؤال1428. روزهدارى كه دندانهايش خونريزى داشته باشد و مجبور باشد آنها را بشويد و در حين شستن، خون به گلويش برسد، روزهاش چه حكمى دارد؟
جواب: عمداً نبايد خون را در گلويش فرو ببرد.
درد معده
سؤال1429. سه روز اوّل ماه را روزه گرفتم، در بين روز ناراحتى معده پيدا كردم؛ لذا به تشخيص خود چند روز، روزه نگرفتم و بعد از مدتى دوباره گرفتم آيا روزه بر من واجب است؟
جواب: اگر بيمارى شما بهگونهاى باشد كه بدانيد يا گمان كنيد روزه گرفتن براى شما ضرر دارد، نبايد روزه بگيريد و اگر روزه بگيريد، روزه شما صحيح نيست، و در صورت خوف ضرر در صورتى كه خوف شما عقلايى باشد، مىتوانيد روزهتان را افطار كنيد.
ترس از روزه گرفتن بهواسطه چشم درد
سؤال1430. چشم من ضعيف است و مىترسم روزه برايم ضرر داشته باشد، تكليف من چيست؟
جواب: اگر خوف و ترس شما عقلايى باشد، مىتوانيد روزهتان را افطار كنيد.
اظهار مريضى
سؤال1431. چند سال پيش در ماه رمضان خود را به مريضى زدم و در بيمارستان سرم به من تزريق كردند، تكليف روزههاى من چيست؟
جواب: اگر خلاف واقع بوده است، حكم افطار عمدى را دارد.
وظيفه بيماران در قبال روزه
سؤال1432. به دستور پزشک از روزه گرفتن منع شدهام و اين باعث شده كه مشكل روحى پيدا كنم؛ چه كنم؟ و كفاره هر روزه چقدر است؟
جواب: اگر با حال مرض روزه هم بگيريد باطل است فعلاً روزه نگيريد و پس از سالم شدن بايد قضا كنيد و مقصود اصلى بندگى است كه در اين جهت بايد معرفت تحصيل كرد و كفاره آن روزهها هم، در صورت عدم قضا تا ماه رمضان آينده، يک مدّ طعام براى هر روز است.
گمان به ضرر و كشف خلاف
سؤال1433. اگر بيمارى كه گمان دارد روزه برايش ضرر دارد، بااينحال روزه بگيرد، ولى بعد از اتمام روزه متوجه شود كه روزه برايش ضرر نداشته است، حكم روزه اين شخص چيست؟
جواب: احتياط واجب در قضاست.
روزه تازهبالغها
سؤال1434. آيا دخترهاى ٩ ساله امروزى ـ كه اكثراً توانايى روزه ندارند ـ بايد روزه بگيرند؟
جواب: بر پسر يا دخترى كه تازه بالغ شدهاند و قدرت بر روزه گرفتن ندارند، روزه واجب نيست و كفاره هم ندارد؛ ولى قضا دارد.
بلوغ دختران و روزه گرفتن آنها
سؤال1435. سنّ تكليف دختران از چند سالگى است، بهخصوص در مورد روزه، مىتوان جثه و توان را در نظر گرفت؟
جواب: خير، همان تمام شدن ٩ سال قمرى ملاک است. اما در خصوص دخترانى كه تازه بالغ شدهاند و قدرت بر روزه گرفتن ندارند، روزه واجب نيست و كفاره هم ندارد، ولى بعداً بايد قضاى آن روزهها را بهجا آورند.
نهى پدر از روزه گرفتن
سؤال1436. در كودكى به علت ضعيف بودن، پدرم اجازه روزه گرفتن نمىداد و نمىدانستم كه بايد قضا شود، حال نسبت به قضاى آنها چه كار كنم؟
جواب: بايد قضاهاى آن را بهجا آوريد و براى هر روزه، يک مد طعام به فقير، كفاره تأخير بدهيد.
روزه افراد معتاد
سؤال1437. اشخاصى كه معتاد به مواد مخدر ـ مثل ترياک ـ هستند، بهطورىكه روزانه چند نوبت ترياک مىكشند، آيا مىتوانند در ماه رمضان روزه بگيرند و در حدّ ضرورت از ترياک استفاده كنند؟
جواب: مثل سيگار كشيدن است كه اگر ترک آن عسر دارد، مثل فردى است كه ترک خوردن براى او مشقّت دارد و نمىتواند روزه بگيرد. ولى اگر قبل از ماه رمضان مىتواند اعتيادش را ترک كند يا عادتش را به شب تغيير دهد، احتياطاً بايد اين كار را انجام دهد.
كسى كه نمىتواند قضاى روزههاى خود را بگيرد
سؤال1438. كسى كه نمىتواند قضاى روزههاى خود را بگيرد، تكليفش چيست؟
جواب: بايد صبر كند تا قدرت بر آن پيدا كند و اگر اصلاً قدرت حاصل نشد، بايد وصيّت كند كه بعد از موتش بهجا آورند.
ناتوانى در مواقع روزه
سؤال1439. هنگامى كه روزه مىگيرم، بهشدت سست و ضعيف مىشوم و نمىتوانم كارهايى، مثل درس خواندن را انجام دهم، وظيفه من چيست؟
جواب: تا به حد خوف مريضى نرسد، بايد روزه بگيريد.
فوت مريض در ماه رمضان يا بعد از آن
سؤال1440. مريضى در ماه مبارک رمضان يا پس از آن، با اتصال و ادامه مرض مرده است. آيا روزههايش قضا و كفّاره دارد؟
جواب: اگر در همان سال مرده است، قضا و كفاره ندارد.