راههای به دست آوردن فتوای مجتهد[5]

(مسأله 5) به دست آوردن فتوی ،یعنی دستور مجتهد چهار راه دارد 1:اول : شنیدن از خود مجتهد. دوم : شنیدن از دو نفر عادل که فتوای مجتهد را نقل کنند2. سوم : شنیدن از کسی که مورد اطمینان و راستگوست 3.  چهارم : دیدن در رساله مجتهد در صورتی که انسان به درستی آن رساله اطمینان داشته باشد 4.

1- فاضل: به دست آوردن فتوای مجتهد سه راه دارد...

2- فاضل: و اکتفا به خبر دادن یک نفر عادل اشکال دارد مگر آنکه از قول او علم یا اطمینان حاصل شود...

گلپایگانی،صافی: دوم: شنیدن از دو نفر عادل...

سبحانی: دوم: شنیدن از فرد عادل که فتوای مجتهد را نقل کند...

3- بهجت: اگر اطمینان به کلام او دارد بنابر أحوط...

 اراکی: سوم: شنیدن از کسی که مورد وثوق می باشد واز گفته او اطمینان پیدا شود ...

خوئی،گلپایگانی ،صافی ،سیستانی ،تبریزی: سوم : شنیدن از کسی که انسان به گفته او اطمینان دارد...

وحید: سوم: شنیدن از شخصی که مورد وثوق است و ظنّ بر خلاف گفتۀ او نیست، یا به گفتۀ او اطمینان دارد...

[مورد سوم در رساله آیت الله فاضل نیست]

4-بهجت:بنابر أحوط.

فاضل:یعنی بداند که تمام رساله را خود مجتهد ویا افراد مورد وثوق وی ملاحظه نموده اند .

تبریزی: و در صورتی که نقل شخص معتبر با نوشتۀ رسالۀ معتبره مخالفت کند و اشتباه در یکی معلوم نگردد،شخص باید تا روشن شدن فتوای مجتهد عمل به احتیاط کند و اگر ناقل نقل خود را نسبت به رساله بدهد که در آن رساله خلاف نقل مذکور است،نقل او اعتبار ندارد.

*****

زنجانی:مسأله- بدست آوردن فتوا، یعنی نظر مجتهد، دو راه دارد: اوّل :از هر طریقی که علم یا اطمینان برای خود انسان یا نوع مردم حاصل شود مثل شنیدن از خود مجتهد یا دیدن در رساله مجتهد یا شنیدن از کسی که از گفته وی اطمینان حاصل شود،و درصورتی که انسان فتوایی را از خود مجتهد بشنود ولی به جهتی مثلأمخالفت آن فتوا با رساله مجتهد احتمال بدهد که مجتهد درنقل فتوای خود اشتباه کرده است ،نمی تواند به گفته مجتهد اعتماد کند، همچنین تا به درستی رساله مجتهد اطمینان حاصل نشود ،نمی تواند بدان عمل کرد. دوّم : شنیدن از دو مرد عادل ضابط که فتوای مجتهد را نقل کنند،و مراد از ضابط کسی است که اشتباه او در نقل از متعارف مردم بیشتر نباشد.

مکارم: مسأله-برای آگاهی از فتوای مجتهدچند راه وجود دارد: اوّل : شنیدن از خود مجتهد یا ملاحظه دستخطّ او. دوّم : دیدن در رساله ای که مورد اطمینان باشد .سوّم : شنیدن از کسی که مورد اعتماداست. چهارم : مشهور بودن در میان مردم به طوری که سبب اطمینان شود.

مظاهری: مسأله – به دست آوردن فتوای مجتهد سه راه دارد: اول : شنیدن از خود مجتهد. دوم: شنیدن از کسی که مورد اطمینان است. سوم: دیدن در رساله مجتهد.

مسائل اختصاصی

فاضل: مسأله 10-تقلید فقط در واجبات و محرّمات لازم است امّا تقلید در مستحبّات واجب نیست مگر اینکه مستحبّی باشد که در آن احتمال وجوب باشد