(۳۳) برخی از احادیث کار و کارگر
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِمِ.
وَ اَلسَّلاَمُ عَلَى عِبَادِ اَللَّهِ اَلصَّالِحِين وَ عَلَىکُم وَ رَحمَةُ الله
برخی از احادیث کار و کارگر
اسلام کار را نوعی جهاد در راه خدا دانسته و تلاش در راه اداره زندگی خود و خانواده را عبادت معرفی فرموده است.
در احادیث و روایات اسلامی از کار کردن به عنوان عملی دنیوی و اُخروی که دارای اجر و ثواب بسیار است، یاد شده و نسبت به آن توصیه های بسیار فرموده است تا جایی که کار کردن برای امرار معاش خود و خانواده مساوی جهاد کردن در راه خدا اطلاق شده است.
برخی از احادیث کار و کارگر
قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلّم): طَلَبُ الْحَلَالِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة.
کار کردن برای کسب روزی حلال بر هر زن و مرد مسلمان واجب است
جامع الاخبار (شعیری) ص ۱۳۹.
قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلّم): امْنُنْ عَلَيْنَا بِالنَّشَاطِ وَ أَعِذْنَا مِنَ الْفَشَلِ وَ الْكَسَلِ وَ الْعَجْزِ وَ الْعِلَلِ وَ الضَّرَرِ وَ الضَّجَرِ وَ الْمَلَل.
خدایا نعمت سرزندگی و کوشایی را به ما ارزانی دار و از سستی ، تنبلی ، ناتوانی ، بهانه آوری ، زیان ، دل مردگی و ملال ، محفوظمان دار
بحار الانوار (ط - بیروت ) ج ۹۱ ، ص ۱۲۵.
قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلّم): إِنَّ مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لَا يُكَفِّرُهَا صَلَاةٌ وَ لَا صَدَقَةٌ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَمَا يُكَفِّرُهَا قَالَ الْهُمُومُ فِي طَلَبِ الْمَعِيشَة.
بعضی از گناهان به وسیله نماز و صدقه هم آمرزیده نمی شوند. سوال شد یا رسول الله!پس چه چیز موجب آمرزش آن است؟ فرمود : جدیت و تلاش در طلب معیشت
مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ج۱۳، ص ۱۳.
قال رسول الله (صلى الله عليه و آله و سلّم): الْعِبَادَةُ عَشَرَةُ أَجْزَاءٍ تِسْعَةُ أَجْزَاءٍ فِي طَلَبِ الْحَلَال.
عبادت ده جز است که نه جز آن در کار و تلاش برای به دست آوردن روزی حلال است
مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل ج۱۳، ص ۱۲.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): الْعَمَلَ الْعَمَلَ ثُمَّ النِّهَايَةَ النِّهَايَةَ وَ الِاسْتِقَامَةَ الِاسْتِقَامَةَ ثُمَّ الصَّبْرَ الصَّبْرَ وَ الْوَرَعَ الْوَرَعَ إِنَّ لَكُمْ نِهَايَةً فَانْتَهُوا إِلَى نِهَايَتِكُم.
کار کنید و آن را به پایانش رسانید و در آن پایداری کنید ؛ آن گاه شکیبایی ورزید و پارسا باشید.
نهج البلاغة (للصبحي صالح) ص ۲۵۲.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): قَلِيلٌ تَدُومُ عَلَيْهِ أَرْجَى مِنْ كَثِيرٍ مَمْلُولٍ مِنْه.
کار (خیر) اندک ، که بر آن مداومت ورزی ، از کار بسیار که از آن خسته شوی ، امیدوار کننده تر است.
نهج البلاغة (للصبحي صالح) ص ۵۲۵ ، ح ۲۷۸.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): عَلَيْكُمْ بِالْجِدِّ وَ الِاجْتِهَادِ وَ التَّأَهُّبِ وَ الِاسْتِعْدَاد.
بر شما باد به تلاش و سخت کوشی و مهیا شدن و آماده شدن
وسایل الشیعه ج ۱ ، ص ۹۲ ، ح ۲۱۷.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): إِذَا هِبْتَ أَمْراً فَقَعْ فِيهِ فَإِنَّ شِدَّةَ تَوَقِّيهِ أَعْظَمُ مِمَّا تَخَافُ مِنْه.
هر گاه از کاری ترسیدی ، خود را به کام آن بینداز ، زیرا ترس شدید از آن کار ، دشوارتر و زیان بار تر از اقدان به آن کار است.
نهج البلاغه (صبحی صالح ) ص ۵۰۱ ، ح۱۷۵.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): طاعة اللّه سبحانه لا يجوزها الا من بذل الجد و استفرغ الجهد.
به طاعت خدای سبحان دست نیابد مگر کسی که تلاش کند و نهایت کوشش خود را به کار گیرد
شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم ج ۷ ، ص ۲۱۹.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): الشَّرَفُ بِالْهِمَمِ الْعَالِيَةِ لَا بِالرِّمَمِ الْبَالِيَة.
شرافت به همت های بلند است نه به استخوان های پوسیده
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۴۸ ، ح ۱۰۲۷۳.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): اقْصِرْ هِمَّتَكَ عَلَى مَا يَلْزَمُكَ وَ لَا تَخُضْ فِيمَا لَا يَعْنِيك.
همت خود را صرف چیزهایی کن که به آن نیاز داری و آنچه به کارت نمی آید پی گیری مکن
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۷۷ ، ح ۱۰۹۳۶.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): الْمَرْءُ بِهِمَّتِهِ لَا بِقُنْيَتِه.
ارزش انسان به همت اوست ، نه به ثروت او
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۴۷ ، ح ۱۰۲۶۴.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِه.
اندازه هر کس به اندازه همت اوست
نهج البلاغه (صبحی صالح ) ص ۴۷۷ ، ح ۴۷ – تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۹۳ ، ح ۱۶۲۷.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): الْكَرَمُ نَتِيجَةُ عُلُوِّ الْهِمَّة.
کرامت زاییده بلند همتی است
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۳۸۲ ، ح ۸۶۷۸.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): كَفَى بِالْمَرْءِ غَفْلَةً أَنْ يَصْرِفَ هِمَّتَهُ فِيمَا لَا يَعْنِيه.
از غفلت برای آدمی همین بس که همتش را در آنچه به کارش نمی آید ، صرف کند
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۷۷ ، ح ۱۰۹۴۲.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): كُنْ بَعِيدَ الْهِمَمِ إِذَا طَلَبْتَ كَرِيمَ الظَّفَرِ إِذَا غَلَبْت.
هر گاه در پی چیزی هستی ، بلند همت باش و آن گاه که چیره شدی ، در پیروزی کریم باش
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۴۸ ، ح ۱۰۲۷۶.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): آفَةُ النُّجْحِ الْكَسَل.
آفت موفقیت تنبلی است
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۶۳ ، ح ۱۰۶۱۷.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): مَنْ دَامَ كَسَلُهُ خَابَ أَمَلُه.
کسی که پیوسته تنبلی کند ، در رسیدن به آرزویش ناکام ماند
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۶۳ ، ح ۱۰۶۲۷.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): مِنْ سَبَبِ الْحِرْمَانِ التَّوَانِي.
یکی از عوامل محرومیت سستی (در کار ) است
تحف العقول ص ۸۰.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): ضَادُّوا التَّوَانِيَ بِالْعَزْم.
با عزم و اراده به جنگ سستی بروید
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۷۶ ، ح ۱۰۹۰۸.
عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ (عَلَيْهِ السَّلاَمُ) قَالَ: ... لاَ مُرُوَّةَ لِمَنْ لاَ هِمَّةَ لَهُ... .
کسی که همت ندارد مروت ندارد
کشف الغمه (ط-القدیمه) ج ۱ ، ص ۵۷۱ – بحار الانوار (ط-بیروت) ج ۷۵ ، ص ۱۱۱.
عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ (عَلَيْهِ السَّلاَمُ) قَالَ: اتَّقُوا اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ وَ جِدُّوا فِي الطَّلَبِ وَ تُجَاهَ الْهَرَبِ وَ بَادِرُوا الْعَمَلَ قَبْلَ مُقَطَّعَاتِ النَّقِمَاتِ وَ هَاذِمِ اللَّذَّات.
ای بندگان خدا ! تقوا پیشه کرده و برای رسیدن به خواسته ها تلاش کنید و از کارهای ناروا بگریزید و قبل از آنکه ناگواری ها به شما روی آورند و نابود کننده لذات (مرگ) فرا رسد ، به کار (های نیک) مبادرت ورزید
تحف العقول ص ۲۳۶ – بحارالانوار( ط - بیروت) ج ۷۵ ، ص ۱۰۹.
عَنِ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ (عَلَيْهِ السَّلاَمُ) قَالَ: و اعمل لدنياك كأنّك تعيش أبدا و اعمل لآخرتك كأنّك تموت غدا.
برای دنیایت چنان کار کن که گویا برای همیشه (در این دنیا) خواهی بود. و برای آخرتت (نیز چنان) سعی و تلاش کن که گویا فردا از این دنیا خواهی رفت
مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج ۱۲ ، ص ۵۲ ، ح ۱۳۴۸۹ – بحارالانوار(ط - بیروت) ج ۴۴ ، ص ۱۳۹.
قال الصادق (علیه السّلام): اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْهَمِّ وَ الْحَزَنِ وَ الْعَجْزِ وَ الْكَسَل.
بار خدایا ، من از غم و اندوه و ناتوانی و تنبلی به تو پناه می برم
من لا یحضره الفقیه ج ۱ ، ص ۳۳۵ ، ح ۹۸۱.
قال الباقر (علیه السّلام): إِيَّاكَ وَ الْكَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا مِفْتَاحُ كُلِّ شَر.
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز ، زیرا که این دو کلید هر بدی می باشند
تحف العقول ص ۲۹۵.
قال الباقر (علیه السّلام): إِنِّي لَأُبْغِضُ الرَّجُلَ أَوْ أُبْغِضُ لِلرَّجُلِ أَنْ يَكُونَ كَسْلَاناً [كَسْلَانَ] عَنْ أَمْرِ دُنْيَاهُ وَ مَنْ كَسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْيَاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَكْسَلُ.
من مردی را که در کار دنیایش تنبل باشد مبغوض میدارم و کسی که در کار دنیا تنبل باشد ، در کار آخرتش تنبل تر است .
کافی (ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۸۵ ، ح ۴.
قال الباقر (علیه السّلام): إِیاكَ وَ الْكَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا یمْنَعَانِكَ مِنْ حَظِّكَ مِنَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَة.
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز زیرا که این دو خصلت تو را از بهره دنیا و آخرت باز می دارند.
کافی (ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۸۵ ، ح ۲.
قال الصادق (علیه السّلام): ترك التجاره ينقص العقل.
رها کردن کسب و کار ، عقل را کم می کند
کافی (ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۱۴۸ ، ح ۱.
قال الصادق (علیه السّلام): كُلُّ ذِي صِنَاعَةٍ مُضْطَرٌّ إِلَى ثَلَاثِ خِصَالٍ يَجْتَلِبُ بِهَا الْمَكْسَبَ وَ هُوَ أَنْ يَكُونَ حَاذِقاً بِعَمَلِهِ مُؤَدِّياً لِلْأَمَانَةِ فِيهِ مُسْتَمِيلًا لِمَنِ اسْتَعْمَلَهُ.
هر اهل فنی برای موفقیت در کسب و کار خود به سه مطلب نیازمند است : تخصص و باهوشی در فن و حرفه مورد نظر؛ امین باشد و در کار و مال مردم ، امانت و درستی را حفظ کند. با کارفرما و صاحب کار ، خوش برخورد و خوش قلب باشد.
تحف العقول ص ۳۲۲.
قال الصادق (علیه السّلام): مَنْ طَلَبَ التِّجَارَةَ اسْتَغْنَى عَنِ النَّاس.
هر کس دنبال تجارت رود از مردم بی نیاز می شود.
کافی (ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۱۴۸ ، ح ۳.
قال الصادق (علیه السّلام): يَا هِشَامُ إِنْ رَأَيْتَ الصَّفَّيْنِ قَدِ الْتَقَيَا فَلَا تَدَعْ طَلَبَ الرِّزْقِ فِي ذَلِكَ الْيَوْم.
اگر در خط مقدم جبهه ، درگیری شروع شد ، باز هم کار کردن و طلب روزی را در آن روز ترک نکن .
کافی (ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۷۸ ، ح ۷.
قال الصادق (علیه السّلام): الْكَادُّ عَلَى عِيَالِهِ كَالْمُجَاهِدِ فِي سَبِيلِ اللَّه.
کسی که خود را برای روزی خانواده اش به زحمت می اندازد و کار می کند مانند رزمنده ایست که در راه خدا می جنگد.
کافی (ط-الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۸۸ ، ح ۱.
قال الصادق (علیه السّلام): أُوصِيكَ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ الْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ اعْلَمْ أَنَّهُ لَا يَنْفَعُ اجْتِهَادٌ لَا وَرَعَ فِيه.
تو را به تقوای الهی و پارسایی و کوشش سفارش می کنم و بدان که کوششی که در آن پارسایی نباشد ، سودی نمی دهد.
کافی (ط – الاسلامیه) ج ۲ ، ص ۷۶ ، ح ۱.
قال الصادق (علیه السّلام): لَا تَكْسَلُوا فِي طَلَبِ مَعَايِشِكُمْ فَإِنَّ آبَاءَنَا كَانُوا يَرْكُضُونَ فِيهَا وَ يَطْلُبُونَهَا.
در طلب روزی و نیازهای زندگی تنبلی نکنید ، چرا که پدران و نیاکان ما به دنبال آن می دویدند و آن را طلب می کردند.
من لا یحضره الفقیه ج ۳ ، ص ۱۵۷ ، ح ۳۵۷۶.
قال الصادق (علیه السّلام): لَا تَكْسَلْ عَنْ مَعِيشَتِكَ فَتَكُونَ كَلًّا عَلَى غَيْرِك.
در معاش دنیوی خود تنبلی مکن که سربار دیگران باشی.
کافی (ط – الاسلامیه) ج ۵ ، ص ۸۶ ، ح ۹.
قال الکاظم (علیه السّلام): إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَيُبْغِضُ الْعَبْدَ النَّوَّامَ إِنَّ اللَّهَ لَيُبْغِضُ الْعَبْدَ الْفَارِغ.
خداوند دشمن بنده ای است که زیاد می خوابد و بیکار است.
وسایل الشیعه ج ۱۷ ، ص ۵۸ ، ح ۲۱۹۷۲.
قال الرضا (علیه السّلام): إِنَّ الَّذِي يَطْلُبُ مِنْ فَضْلٍ يَكُفُّ بِهِ عِيَالَهُ أَعْظَمُ أَجْراً مِنَ الْمُجَاهِدِ فِي سَبِيلِ اللَّه.
کسی که دنبال روزی می رود تا آبروی خود و خانواده اش را حفظ کند اجر و پاداشش از رزمنده ای که در راه خدا جنگ می کند بیشتر است.
تحف العقول ص ۴۴۵.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): أَحْسَنُ الشِّيَمِ شَرَفُ الْهِمَم.
نیکوترین خصلت ها ارجمندی همت هاست.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۴۸ ، ح ۱۰۲۷۴.
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام): مَنْ رَقَى دَرَجَاتِ الْهِمَمِ عَظَّمَتْهُ الْأُمَم.
هر که بر نردبان همت ها بالا رود ، ملت ها او را بزرگ دارند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۴۴۸ ، ح ۱۰۲۷۰.
قال الباقر (علیه السّلام): لَا شَرَفَ كَبُعْدِ الْهِمَّة.
هیچ شرافتی چون بلند همتی نیست .
تحف العقول ص ۲۸۶ – بحار الانوار (ط –بیروت) ج ۷۵ ، ص ۱۶۵..
پایگاه اینترنتی انهار با ویرایش به نقل از پایگاه خبرگزاری آنا.
|
