مبطلات نماز

پاسخ: اگر فعل کثیر (عمل زیاد) نباشد، مانعى ندارد.

سؤال705. آیا انجام دادن فعل حرام در حال نماز، در صورتى که خود آن فعل ربطى به نماز نداشته باشد، مثل شنیدن موسیقى، مبطل نماز مى‏باشد؟

پاسخ: مبطل نیست.

سؤال706. شخصى مشغول نماز است و دیگران مشغول غیبت مؤمن مى‏باشند؛ تکلیف شخص نمازگزار چیست؟ آیا براى ردّ آن، قطع نماز جایز است؟

قطع نماز براى نشنیدن غناى مطرب

سؤال707. شخصى مشغول نماز است و دیگران مشغول شنیدن غناى مطرب‏اند و خود شخص نمى‏تواند از شنیدن خوددارى کند، آیا قطع نماز جایز است؟

سؤال708. اگر در موقع نماز در خروج باد معده شک کنیم، آیا وضو باقى و نماز صحیح است؟

خارج شدن بول

سؤال709. اگر در آخرین کلمه‏ى نماز قطره‏اى بول از انسان خارج شود، آیا نماز او باطل مى‏شود؟

حرکت کردن بول

سؤال710. اگر بول از محل خود حرکت کند؛ ولى از مجراى خود بیرون نیاید، آیا سبب باطل شدن نماز مى‏شود؟

حدث اصغر

سؤال711. حدث اصغر چیست و انواع آن کدام است؟

حدث اکبر

پاسخ: عواملى که موجب واجب شدن غسل بر انسان مى‏شود، حدث اکبر هستند، مثل جنابت، حیض، مس میّت و...

خارج شدن بول سهوا

پاسخ: بله، باطل مى‏شود.

مسلوس

پاسخ: کسى است که به علت بیمارى، بول او قطره قطره مى‏ریزد.

سؤال715. آیا کسى که بیمار است و قطره قطره بول از او خارج مى‏شود (مسلوس)، با خارج شدن بول نمازش باطل مى‏شود؟

شک در خارج شدن بول حین نماز

کسى که گاهى مسلوس است و گاه سالم

پاسخ: اگر در وقت، به مقدار نماز مهلت دارد، باید نمازش را وقتى بخواند که سالم است وگر نه با عمل به وظیفه فعلیّه، نمازش صحیح است. (به مسأله‏ى 312 به بعد مراجعه شود).

کسى که متوجه خروج ادرار نشود

پاسخ: اگر بعد از نماز یقین به خروج پیدا کند، باید دوباره نمازش را بخواند.

کسى که فاقد قدرت کنترل باد معده است

پاسخ: باید به وظیفه کسانى که نمى‏توانند از بیرون آمدن بول و غایط خوددارى کنند، عمل کند.

تکفیر (قرار دادن یک دست بر دیگرى)

پاسخ: اگر قصدش این باشد که این کار جزو نماز است یا انجام آن لازم است، نمازش باطل است و در غیر این صورت اگر عمدا این کار را بکند، از روى احتیاط نمازش را باید دوباره بخواند.

کسى که سهوا دست‏ها را بر هم قرار دهد

پاسخ: بنابر اظهر، اشکال ندارد. 

کسى که براى حفظ جان دست‏ها را بر هم مى‏نهد

پاسخ: خیر، اشکال ندارد، (به مسأله‏ى 928 رساله مراجعه شود).

کسى که براى مخفى نگه داشتن عقاید دست‏ها را روى هم نهد

پاسخ: اگر براى تقیّه‏ى لازمه باشد، اشکال ندارد.

دست روى هم گذاشتن بدون قصد

پاسخ: اگر براى ادب دست‏ها را روى هم بگذارد، بنابر احوط باید نماز را دوباره بخواند.

اگر صورت به طرف راست یا چپ به طور کامل برگردد

پاسخ: اگر گردش فقط به صورت باشد و عمدا بوده و به پشت سر نرسد، کراهت دارد (به بعد از مسأله‏ى 928 رساله: بند پنجم مراجعه شود).

کسى که به طور کامل به چپ یا راست برنگردد

پاسخ: اگر با تمام بدن باشد و عمدا باشد، نمازش باطل مى‏شود.

کسى که بنابر اضطرار سر برگرداند

پاسخ: لحوق آن به آن چه تنها در حالت سهو موجب بطلان است، خالى از وجه نیست؛ هر چند جریان حکم صورت عمد در آن، احوط است. 

کسى که سهوا سر را به راست یا چپ برگردانده و وقت نماز گذشته

سؤال728. اگر شخصى سهوا به طرف راست یا چپ برگردد، در حالى که رکن را انجام داده، اگر وقت نماز تمام شده باشد آیا قضاى نماز بر او واجب است؟

صحبت کردن عمدى

سؤال730. آیا کلام دو حرفى بدون معنا نیز باعث بطلان نماز مى‏شود؟

قرائت قرآن و دعا در حال نماز

سؤال731. آیا خواندن آیات قرآن و ذکر و دعاهاى مأثور و غیرمأثور در حال نماز، باعث بطلان نماز مى‏شود؟

پاسخ: خواندن قرآن یا دعا در نماز اشکال ندارد، مگر چهار آیه‏اى که سجده واجب دارند و یا دعا به گونه‏اى باشد که به نظم واجب در قرائت و یا ذکر صدمه بزند و یا نفرین بر مؤمن باشد که در این صورت‏ها نماز باطل مى‏شود.

حرف زدن سهوى

سؤال732. اگر شخصى در نماز سهوا حرف بزند، نمازش باطل مى‏شود؟

پاسخ: خیر.

حرف زدن در نماز مستحبى

سؤال733. آیا حرف زدن در نماز مستحبى اشکال دارد؟

پاسخ: بله، اگر عمدى باشد مبطل نماز است.

مطابقت جواب سلام با سلام

سؤال734. آیا جواب سلام در معرفه و نکره و مفرد و جمع‏بودن، باید مثل خود سلام باشد؟

پاسخ: بله، باید مثل سلام جواب گفته باشد.

اگر جواب «سلام علیکم» را با «السلام علیکم» بدهد

سؤال735. اگر شخصى بگوید «سلامٌ علیکم» و شخصى که در حال نماز است بگوید «السلام علیکم» نمازش باطل مى‏شود؟

پاسخ: بله، باطل مى‏شود.

سلام به یک جمع

سؤال736. اگر شخصى به یک جمع سلام کند که یک فرد از آن جمع در حال نماز خواندن است، آیا جواب سلام بر آن فرد نماز خوان واجب است؟

پاسخ: اگر شک کند که سلام کننده قصد سلام کردن به او را هم داشته است یا نه، نباید جواب بدهد و نیز اگر بداند که او را هم قصد کرده و دیگرى جواب او را بدهد؛ اما اگر بداند که او را هم قصد کرده یا این که بفهمد فقط او را قصد کرده و دیگرى جواب ندهد، باید جواب او را بگوید. ولى اگر بچه ممیّزى هم جواب سلام را داد، بنابر اظهر از نمازگزار و دیگران ساقط مى‏شود.

سؤال737. اگر شخصى به یک جمع سلام کند که همه‏ى آن‏ها در حال نماز خواندن مى‏باشند آیا جواب سلام بر همه واجب است؟

پاسخ: بله، ولى اگر یکى جواب داد، دیگران نباید جواب بدهند.

سلام یک شخص به دو شخص

سؤال738. اگر یک فردى به دو نفر سلام کند، ولى مشخص نکند که کدام مراد است و آن دو فرد هم ندانند که مراد کدامشان است، آیا بر آن‏ها جواب سلام واجب است؟

پاسخ: خیر، بر هیچ کدام واجب نیست و در حال نماز جایز نیست. 

جواب سلام فرد نمازگزار به دو فرد که پى در پى سلام مى‏کنند

سؤال739. اگر دو نفر پشت سر هم و پى در پى وارد مسجد شوند و با فاصله‏ى بسیار کم به فردى که درحال نماز خواندن است سلام کنند، آیا بر فردى که نماز مى‏خواند دو جواب سلام واجب است؟

پاسخ: بله، دو جواب سلام واجب است.

برگرداندن جواب سلام در نماز

سؤال740.اگر کسى به نمازگزارى سلام کند و او جوابش را ندهد، نمازش اشکال دارد؟

پاسخ: معصیت کرده است؛ ولى نمازش صحیح است.

جواب سلام شخصى که به طور غلط سلام مى‏دهد

سؤال741. اگر در حال نماز باشیم و شخصى به طور غلط به ما سلام بدهد، مثلاً «علیکم» را با «الف» نه با «عین» تلفظ کند، واجب است جواب او را بدهیم یا خیر؟

پاسخ: اگر سلام او سلام حساب نشود، جواب او واجب نیست؛ مگر این که احتمال بدهد فرد سلام کننده نمى‏تواند به صورت صحیح سلام دهد، که در این صورت جواب سلام واجب است.

جواب سلام‏هایى که موجب باطل شدن نماز مى‏شود

سؤال742. اگر در حال نماز باشیم، جواب چه نوع از سلام‏ها را اگر بدهیم، نمازمان باطل مى‏شود؟

پاسخ: اگر دیگرى جواب سلام را داده یا غیر مسلمان سلام کند و ما جواب دهیم، موجب باطل شدن نماز مى‏شود.

جواب دادن به سلام بچه غیر مکلّف

سؤال743. آیا جواب سلام بچه غیر مکلّف هم در حال نماز واجب است؟

پاسخ: بله، اگر بچه‏ى ممیّز باشد جواب سلام او واجب است. (مسأله‏ى 938).

سرفه کردن عمدى

سؤال744. اگر کسى عمدا سرفه کند و این سرفه کردن باعث شود صدایى که دو حرف یا بالاتر است ایجاد شود، آیا نمازش باطل است؟

پاسخ: اگر کلمات دو حرفى باشد، در صورت عمدى بودن، نماز را باطل مى‏کند.

خواندن قرآن به نیّت غیر قرآن

سؤال745. اگر نمازگزار یک عبارت از آیات قرآن را به نیّت غیر قرآن بخواند، نمازش باطل مى‏شود؟

پاسخ: اگر تحت عنوان ذکر و دعاى داخل نباشد، نماز باطل مى‏شود.

خواندن آیه‏ى سجده‏دار در نماز

سؤال746. آیا خواندن آیه‏ى سجده‏دار باعث باطل شدن نماز مى‏شود؟

پاسخ: بله، موجب باطل شدن نماز مى‏گردد.

خواندن آیات و دعا به گونه‏اى که اخلال به نماز وارد کند

سؤال747. آیا خواندن آیات قرآن، دعا و ذکر اگر باعث اخلال به نماز شود، نماز را باطل مى‏کند؟

پاسخ: اگر به نظم واجب در قرائت و یا ذکر صدمه بزند، نماز باطل مى‏شود.

نفرین هنگام نماز

سؤال748. آیا دعا علیه مؤمن (نفرین) هنگام نماز باعث باطل شدن نماز مى‏شود؟

پاسخ: بله، نماز باطل مى‏شود.

دعا براى مخاطب

سؤال749. آیا دعا براى مخاطب در هنگام نماز (به او بگویى غفر اللّه‏ لک) باعث باطل شدن نماز مى‏شود؟

پاسخ: احتیاطا باطل مى‏شود.

سؤال750. اگر فردى که در حال نماز است به مخاطب خود بگوید «یا هذا غفر اللّه‏ لک» آیا نمازش باطل است؟

پاسخ: بله، باطل است. 

گفتن «غفر اللّه‏ لک» در نماز

سؤال751. اگر فردى هنگام نماز عطسه کند و شخصى به او بگوید: «یرحمکم اللّه‏» و فرد نمازگزار بگوید: «غفر اللّه‏ لک» ـ به قصد تحیت ـ آیا نمازش باطل مى‏شود؟ اگر بدون قصد تحیّت بگوید چه طور؟ آیا باز نمازش باطل مى‏شود؟

پاسخ: اگر به قصد تحیّت بگوید نمازش باطل مى‏شود؛ و اگر بدون قصد تحیّت بگوید باز احتیاطا نمازش باطل مى‏شود.

حکم خندیدن در نماز

سؤال752. آیا اگر کسى سهوا به خاطر شنیدن سخن خنده‏دارى بى‏اختیار قهقهه بزند و با صداى بلند بخندد، نمازش باطل مى‏شود؟

پاسخ: اگر به حدّ قهقهه رسیده باشد، نمازش باطل مى‏شود. 

تبسّم در نماز

سؤال753. آیا تبسّم نماز را باطل مى‏کند؟

پاسخ: خیر، باطل نمى‏کند.

کسى که شک کند قهقهه‏اش عمدى بوده یا سهوى

سؤال754. اگر شخصى شک کند که قهقهه‏اش عمدى بوده و با اختیار بوده یا سهوى و بدون اختیار، آیا نمازش باطل مى‏شود؟

پاسخ: ظاهرا باطل نمى‏شود.

کسى که رنگش به خاطر جلوگیرى از خندیدن قرمز شود

سؤال755. آیا اگر کسى هنگام نماز به فکر یک مسأله‏ى خنده‏دار بیفتد؛ ولى خود را کاملاً کنترل کند و صداى خنده از او به گوش نرسد؛ ولى رنگش به خاطر این که خود را نگه داشته قرمز شود، آیا نمازش باطل مى‏شود؟

پاسخ: نمازش صحیح است.

خنده‏اى که نه قهقهه است و نه تبسّم

سؤال756. آیا خنده‏اى که قهقهه نباشد و تبسّم هم نباشد، نماز را باطل مى‏کند؟

پاسخ: در صورتى که مقدمه خندیدن به اختیار و توجه او بوده است، بنابر اظهر نمازش باطل است وگرنه باطل بودن نماز مطابق احتیاط است که نماز را تمام کرده و بعد از روى احتیاط دو مرتبه اعاده نماید.

گریه در حال نماز

سؤال757. آیا گریه‏ى باصدا، براى امر دنیوى، عمدا در حال نماز، نماز را باطل مى‏کند؟ اگر سهوى باشد، چه طور؟ اگر آن امر رجحان شرعى داشته باشد، چه حکمى دارد؟

پاسخ: گریه با صدا براى کار دنیا موجب باطل شدن نماز مى‏شود ولى اگر براى کار دنیا بى‏صدا گریه کند اشکال ندارد. و اگر از ترس خدا یا براى آخرت گریه کند، آهسته باشد یا بلند، اشکال ندارد، بلکه از بهترین اعمال است.

گریه‏ى بدون صدا براى امر دنیایى

سؤال758. آیا گریه‏ى بدون صدا در صورتى که براى امر دنیایى باشد نماز را باطل مى‏کند؟

پاسخ: اشکال ندارد.

گریه‏ى با صدا به صورت قهرى

سؤال759. اگر کسى قهرا گریه‏ى با صدا بر او غالب شود، آیا نمازش باطل مى‏شود؟

پاسخ: اگر مقدمه‏ى آن به اختیار و توجه او بوده نمازش باطل مى‏شود وگر نه احوط تمام کردن نماز و سپس اعاده است.

گریه بر امام حسین ـ علیه‏السّلام ـ در نماز

سؤال760. اگر نمازگزار در حال نماز به یاد مصایب سیّدالشّهداء ـ علیه‏السّلام ـ بیفتد و یا اگر شخصى ذکر مصیبت بخواند و انسان در حال نماز بر آن بزرگوار گریه کند، آیا نماز او صحیح است؟

پاسخ: بنابر اظهر جایز است.

گریه براى حضرت سیدالشهداء ـ علیه‏السّلام ـ

سؤال761. چرا گریه براى حضرت سیدالشهداء ـ علیه‏السّلام ـ نماز را باطل نمى‏کند؟

پاسخ: چون محبت خدا و حُبّ اولیاى او، موجب حزن و گریه‏ى بر مصایب اولیاى خداى متعال مى‏شود.

گریه براى مصیبت اولیاى خدا

سؤال762. آیا گریه براى مصیبت اولیاى خدا، به غیر از حضرت سیدالشهداء ـ علیه‏السّلام ـ باعث باطل شدن نماز مى‏شود؟

پاسخ: اگر به داعى ثواب آخرتى باشد، مبطل نیست.

کسى که عمدا آمین بگوید

سؤال763. اگر کسى بعد از اتمام سوره‏ى فاتحه، عمدا ـ در حال تقیّه ـ آمین بگوید، نمازش باطل مى‏شود؟

پاسخ: در حال تقیّه باطل نمى‏شود.

کسى که قبل از تمام شدن سوره‏ى فاتحه آمین بگوید

سؤال764. اگر شخصى قبل از تمام شدن سوره فاتحه آمین بگوید، آیا نمازش باطل است؟

پاسخ: احتیاطا باطل مى‏شود.

فرو دادن غذاى لاى دندان

سؤال765. اگر پس از غذا مشغول نماز شویم و غذاهاى باقى مانده لاى دندان را در وقت نماز فرو دهیم، آیا موجب اخلال در نماز مى‏شود؟

پاسخ: نماز باطل نمى‏شود.

غذا خوردن در نماز به مقدار کم و عمدى

سؤال766. اگر کسى عمدا مقدار کمى غذا بخورد، به گونه‏اى که صورت نماز از بین نرود، آیا نمازش باطل مى‏شود؟

پاسخ: باید نمازش را تمام کرده و دوباره اعاده نماید.

فرو دادن آب کشک، نبات و...

سؤال767. اگر در هنگام نماز کشک، نبات، آدامس و... در دهن بوده باشد و فقط آب آن‏ها فرو داده شود، نماز باطل مى‏گردد؟

پاسخ: بنابر اظهر نماز اشکال پیدا نمى‏کند.

عملى که یک بار آن صورت نماز را از بین نمى‏برد

سؤال768. آیا عملى که یک بار آن محو کننده صورت نماز نمى‏باشد؛ ولى تکرار آن صورت نماز را خراب مى‏کند، در صورتى که یک بار انجام شود باطل کننده نماز است؟

پاسخ: خیر، مبطل نیست.

معیار محو شدن صورت نماز

سؤال769. معیار محو شدن صورت نماز چیست؟

پاسخ: ملاک، کارهایى است که نزد افراد متشرعه، صورت نماز را به هم بزند.

حرکت دادن انگشتان هنگام نماز

سؤال770. آیا زیادى حرکت دادن انگشتان هنگام نماز، نماز را باطل مى‏کند؟

پاسخ: خیر، باطل نمى‏کند.

اشاره کردن به چیزى هنگام نماز

سؤال771. اگر هنگام نماز با دست به چیزى اشاره کنیم، نماز باطل مى‏شود؟

پاسخ: اشکال ندارد.

کشتن مار و عقرب هنگام نماز

سؤال772. آیا کشتن حیوانات موذى مثل مگس، مار، عقرب و... هنگام نماز، نماز را باطل مى‏کند؟

پاسخ: اشکال ندارد.

نگه داشتن بچه هنگام نماز

سؤال773. آیا نگه داشتن بچه و شیر دادن او هنگام نماز، نماز را باطل مى‏کند؟

پاسخ: اشکال ندارد.

شمارش تسبیحات با دست یا تسبیح، هنگام نماز

سؤال774. آیا شمارش تسبیحات اربعه با دست یا تسبیح، هنگام نماز، نماز را باطل مى‏کند؟

پاسخ: خیر، باطل نمى‏کند.

تکیه بر عصا هنگام نماز

سؤال775. آیا اگر پیرمردى هنگام نماز بر عصایش تکیه کند، نمازش باطل مى‏شود؟

پاسخ: اگر بدون تکیه بر عصا نتواند بایستد، اشکال ندارد.

قرآن خواندن با صداى بلند براى علامت دادن، حین نماز

سؤال776. اگر شخصى براى علامت دادن هنگام نماز، قرآن را با صداى آشکار بخواند، آیا نمازش باطل مى‏شود؟

پاسخ: اگر کلمه‏اى را به قصد ذکر بگوید، مثلاً به قصد ذکر بگوید «اللّه‏ اکبر» و در موقع گفتن آن، صدا را بلند کند که چیزى را به دیگرى بفهماند، اشکال ندارد؛ ولى اگر به قصد این که چیزى را به کسى بفهماند کلمه‏اى را، مناسب مقصودش بگوید؛ اگرچه قصد ذکر هم داشته باشد، نماز باطل مى‏شود.