شرط پنجم:براي كار حرام سفر نكند-شرایط شکسته خواندن نماز

شرط پنجم1: آن كه براي كار حرام سفر نكند 2 و اگر براي كار حرامي مانند دزدي سفر كند، بايد نماز را تمام بخواند، و همچنين است اگر خود سفر حرام باشد3، مثل آن كه براي او ضرر4 داشته باشد، يا زن بدون اجازه شوهر5 سفري برود كه بر او واجب نباشد6 ولي اگر مثل سفر حج واجب باشد، بايد نماز را شكسته بخواند.

1- مظاهری: شرط دوم ...

2- زنجانی: شرط پنجم:«سفر حلال باشد » از شرایط شکسته خواندن نماز آن است که برای کار حرام سفر نکند...

3- مظاهری: مثل آنکه زن بدون اجازه شوهر سفری برود که برا و واجب نباشد ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد ، باید نماز را شکسته بخواند.

4- خوئي، تبريزي، زنجاني: ضرري كه اقدام به آن شرعاً حرام است ...

سيستاني: ضرري كه موجب مرگ يا نقص عضو است ...

5- خوئي، تبريزي: (خوئي: در صورتي كه نشوز بر او صادق شود) و فرزند با نهي پدر و مادر كه موجب عقوقش باشد سفري بروند كه بر آنان واجب نباشد، ولي اگر مثل سفر حج واجب باشد بايد نماز را شكسته بخوانند.

گلپايگاني، صافي: و فرزند با نهي پدر و مادر كه باعث اذيت آنها شود سفري برود كه بر آنان واجب نباشد، ولي اگر مثل سفر حج واجب باشد، بايد نماز را شكسته بخوانند.

فاضل، بهجت، نوري: و فرزند با وجود نهي پدر و مادر (فاضل: در صورتي كه مخالفت با آن موجب اذيت و ناراحتي يا اسائه ادب به پدر و مادر باشد) سفري بروند كه بر آنان واجب نباشد، ولي اگر مثل سفر حج واجب باشد، بايد نماز را شكسته بخوانند.

سبحانی: و فرزند با نهی پدر و مادر که از روی دلسوزی باشد برای منافع شخصی خود سفری بروند که بر انان واجب نیست ولی اگر مثل سفر حج واجب باشند باید نماز را شکسته بخواند .

6- زنجاني: زن بدون اجازه شوهر سفر كند. [پايان مسأله]

*****

وحید: شرط پنجم: انکه برای کار حرامی سفر نکند واگر برای کار حرامی –مانند دزدی یااعانت ظالم در ظلمش یا ضرر رساندن به مسلمانی- سفر کند یا خود سفر حرام باشد –مثل آنکه قسم شرعی خورده باشد که به سفر نرود ، یا برای او ضرری داشته باشد که تحمل آن ضرر حرام باشد- باید نماز را تمام بخواند.

مكارم: شرط پنجم: سفر او براي كار حرامي نباشد، اگر به قصد دزدي، خيانت يا كار حرام ديگري سفركند، بايد نماز را تمام بخواند، همچنين اگر خود سفر، حرام باشد مثل اين كه چنان مسافرتي براي بدن او ضرر قابل ملاحظه اي دارد، يا زن بدون اجازه شوهر سفر كند (بنابر احتياط واجب) يا فرزند با نهي پدر و مادر سفر نمايد به طوري كه مايه اذيت آنها شود، بايد نماز را تمام بخواند. ولي اگر سفر واجبي مانند حجّ واجب بوده باشد، رضايت شوهر و پدر و مادر شرط نيست و نماز شكسته است.

مسأله 1295- سفري كه اسباب اذيت پدر و مادر باشد حرام است و انسان بايد در آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگيرد.

اين مسأله، در رساله آيات عظام بهجت و مظاهری نيست

مكارم: رجوع كنيد به ذيل شرط پنجم.

*****

خوئي، تبريزي، وحید: مسأله – سفري كه واجب نيست اگر سبب اذيت پدر ومادر باشد. ، حرام است و انسان بايد در آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگيرد.

. سيستاني: سبب اذيت – ناشي از شفقت پدر و مادر بر او – باشد...

زنجاني: مسأله- سفر به منظور اذیت کردن مومن حرام و نماز در آن سفر تمام است و همچنین اگر پدر و مادر سفر غیر واجبی را به صلاح فرزند ندانند و از روی دلسوزی او را از سفر نهی کنند چنانچه مسافرت فرزند سبب اذیت آنها شود حرام و نماز در آن سفر تمام است. ولي اگر سفر واجب باشد – مانند سفر برای حج واجب- ، حرام نيست و بايد نماز را شكسته بخواند، هر چند سبب اذيت پدر و مادر باشد.

مسأله 1296-كسي كه سفر او حرام نيست و براي كار حرام 1 هم سفر نمي كند2 اگر چه در سفر، معصيتي انجام دهد3، مثلاً غيبت كند4 يا شراب بخورد5 بايد نماز را شكسته بخواند6.

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست

1- زنجاني: يا ترك واجب...

2- مكارم: ولي در اثناء سفر، معصيت يا معصيتهايي انجام مي دهد، مثل اين كه در سفر شراب بخورد، يا غيبت كند و به مردم ظلم نمايد، نماز او شكسته است.

3- زنجاني: يا واجبي را ترك كند...

4- بهجت: مثلاً «نعوذ بالله» غيبت كند...

5- زنجاني: يا نماز نخواند...

6- بهجت: و اگر مقصود از سفر، هم طاعت و هم معصيت باشد، اگر هر دو قصد، مستقل باشد بايد نماز را تمام بخواند ولي مقصود اصلي، طاعت است و معصيت ، مقصود فرعي و تبعي است ، نماز را شكسته مي خواند.

زنجاني: و اگر سفر وي مستلزم معصيت يا ترك واجبي باشد نيز همينطور است، هر چند احتياط مستحبّ در اين صورت این است كه نمازرا تمام نيز بخواند.

مسأله 1297-اگر مخصوصاً براي آن كه كار واجبي را ترك كند مسافرت نمايد1 نمازش تمام است، پس كسي كه بدهكار است اگر بتواند بدهي خود را بدهد و طلبكار هم مطالبه كند2، چنانچه در سفر نتواند بدهي خود را بدهد و مخصوصاً 3براي فرار از دادن قرض4 مسافرت نمايد بايد نماز را تمام بخواند 5 ولي اگر مخصوصاً براي ترك واجب مسافرت نكند، بايد نماز را شكسته بخواند6 و احتياط مستحبّ آن است كه هم شكسته و هم تمام بخواند.7

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست

1- خوئي، تبريزي، سيستاني، زنجانی: اگر برای انکه کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید(خویی، تبریزی، سیستانی: چه غرض ديگري در سفرداشته باشد يا نه)...

2- زنجاني: كسي كه بدهكار است و وقت آن رسيده، اگر بتواند بدهي خود را بدهد و رضايت طلبكار را در تأخير پرداخت احراز نكرده باشد...،

3- [كلمه «مخصوصاً» در رساله آيات عظام: خوئي، زنجاني، تبريزي ، سيستاني و وحید نيست]

4- نوري: يا ترك واجب ديگري...

5- زنجاني: [پايان مسأله]

خوئي، سيستاني، تبريزي: ولي اگر سفرش براي كار ديگري است اگر چه در سفر ترك واجب نيز بنمايد، بايد نماز را شكسته بخواند.

وحید: ولی اگر سفرش برای ترک واجب نباشد، هر چند در سفر ترک واجب کند، نمازش شکسته است.

بهجت: ولي مسافرت براي ترك روزه، حرام نيست. [پايان مسأله]

6- گلپايگاني، صافي: اگر چه سفر باعث ترك واجب شود و احتياط مستحب آن است كه در اين صورت هم شكسته و هم تمام بخواند.

7- فاضل: احتياط آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند...

*****

مكارم: مسأله – هرگاه براي فرار از انجام كار واجبي مسافرت نمايد مثل اين كه بدهكار است و مي تواند بدهي خود را بدهد و طلبكار هم مطالبه مي كند، اما او براي فرار ازپرداخت بدهي مسافرت نمايد، بايد نماز را تمام بجا آورد، ولي اگر چنين قصدي را ندارد بايد نماز را شكسته بخواند.

مظاهری: مسأله- اگر برای آنکه کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید مثلا برای فرار از دادن قرض مسافرت نماید باید نماز را شکسته بخواند.

مسأله 1298- اگر سفر او سفر حرام نباشد، ولي حيوان سواري1 يا مركب ديگري كه سوار است غصبي باشد2، نمازش شكسته است ولي اگر در زمين غصبي مسافرت كند، بنابراحتياط واجب بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند3.

1- زنجانی: ولی ماشین...

2- گلپايگاني، صافي، زنجانی: يا درزمين غصبي مسافرت كند بنابراحتياط واجب بايد نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.

خوئي، تبريزي: يا در زمين غصبي مسافرت كند، بايد نماز را شكسته بخواند.

بهجت: و يا اين كه در زمين غصبي سفر مي كند، بنابرأظهر نمازش تمام است.

3- اراكي: بايد نماز را شكسته بخواند و احتياط مستحبّ است كه تمام هم بخواند.

*****

سيستاني: مسأله- اگر در سفر، حيوان سواري او يا مركب ديگري كه سوار است غصبي باشد و براي فرار از مالك مسافرت كرده باشد يا در زمين غصبي مسافرت كند، بايد نماز را تمام بخواند.

وحید: مسأله- اگر سفر او سفر حرام نباشد ولی در زمین غصبی مسافرت کند یا حیوان سواری یا مرکب دیگری که سوار است غصبی باشد بنابراحتیاط واجب باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند مگر اینکه سفر او بر آن مرکب برای فرار از رد آن به مالک باشد که در این صورت باید تمام بخواند.

سبحانی: مسأله- اگر کسی با ماشین غصبی سفر کند نماز او شکسته است و احتیاط مستحب آن است که هم تمام و هم شکسته بخواند .

مكارم: مسأله- اگر سفر حرام نيست ولي سوار بر مركب غصبي شود يا در زمين غصبي مسافرت مي كند، بنابراحتياط جمع ميان نماز شكسته و تمام كند، يعني هم نماز دو ركعتي و هم چهار ركعتي بجا آورد.

مظاهری:مسأله- اگر سفر او سفر حرام نباشد ولی مرکبی که سوار است غصبی باشد ، یا در زمین غصبی مسافرت کند ، باید نماز را شکسته بخواند.

مسأله 1299-كسي كه با ظالم1 مسافرت مي كند، اگر ناچار نباشد و مسافرت او كمك به ظالم باشد2، بايد نماز را تمام بخواند و اگر ناچار باشد3 يا مثلاً براي نجات دادن مظلومي با او مسافرت كند، نمازش شكسته است.

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.

1- سيستاني: كسي كه به تبع ظالم...

2- سيستاني، زنجاني: مسافرت او كمك به ظالم در ظلمش (زنجاني: يا سبب تقويت شوكت وي) باشد...

وحید: مسافرت او کمک به ظالم در ظلمش یا سبب جلال و شوکت و تقویت حکم ظالم شود...

نوري: مسافرت او كمك به ظالم يا موجب شكوه و افزايش يافتن عظمت ظالم باشد...

3- زنجاني: يا به جهتي كه اهميت آن كمتر نيست، مثل نجات دادن مظلومي از مرگ، با او مسافرت كند، نمازش شكسته است.

*****

مكارم: مسأله- هرگاه كسي همراه ظالمي سفر كند و مسافرت او كمك به ظالم محسوب شود سفر او حرام است و نمازش را بايد تمام بخواند، مگر آن كه مجبور باشد يا براي وظيفه مهمتري مانند نجات جان مظلومي با او سفر كند كه در اين صورت نمازش شكسته است.

مساله 1300-اگر به قصد تفريح و گردش مسافرت كند، حرام نيست و بايد نماز را شكسته بخواند.

*****

مكارم: مسأله- مسافرت به قصد تفريح و گردش و استفاده از اب و هوا و مانند آن تا آنجا كه موجب اسراف و كار حرام ديگري نباشد، جايز است و نماز را بايد شكسته بخواند.

زنجانی: مسأله- مسافرت برای تفریح و گردش حرام نیست و کسی که به این قصد مسافرت می کند باید نماز را شکسته بخواند.

مسأله 1301-اگر براي لهو و خوش گذراني به شكار رود1، نمازش تمام است2و چنانچه براي تهيه معاش به شكار رود، نمازش شكسته است3و اگر براي كسب و زياد كردن مال برود4، احتياط واجب آن است كه نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند، ولي بايد روزه نگيرد.

1- تبريزي: حرام نيست ولي...

2- خوئي: نمازش درحال رفتن تمام است و در برگشتن قصر است در صورتي كه به حد مسافت باشد...

سيستاني: گرچه حرام نيست ولي نمازش در حال رفتن تمام است و در برگشتن قصر است در صورتي كه به حد مسافت باشد و مانند رفتن براي شكار نباشد...

3- اراكي، تبريزي: و همچنين اگر براي كسب و زياد كردن مال برود (اراكي: نمازش شكسته است ؛ گرچه احتياط مستحب است كه نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند، ولي باید روزه نگيرد).

خوئي، سيستاني: و همچنين است اگر براي كسب و زياد كردن مال برود، اگر چه در اين صورت احتياط (سيستاني: احتياط مستحب) آن است كه نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.

نوري: چنانچه براي تهيه معاش به شكار رود و همچنين اگر براي كسب و زياد كردن مال برود، نمازش شكسته است و روزه را نيز نبايد بگيرد.

زنجانی: اگر برای لهو و خوشگذرانی به شکار رود حرام و نمازش تمام است و باید روزه اش را بگیرد و چنانچه برای امرار معاش به شکار رود سفرش حلال و نمازش شکسته است...

4- بهجت: پس اگر از كساني مي شود كه شغلشان در مسافرت كردن است ، نمازش تمام است و روزه مي گيرد، وگرنه احتياط واجب، در جمع بين شكسته و تمام است ولي روزه را افطار مي كند.

*****

وحید: مسأله- اگر برای لهو و خوشگذرانی به شکار رود ، سفرش در رفتن حرام و نمازش تمام است و در برگشتن اگر هشت فرسخ باشد و برای شکار لهوی نباشد شکسته است و چنانچه برای تهیه معاش به شکار رود نمازش شکسته است و همچنین است اگر برای تجارت به شکار برود و احتیاط مستحب ان است که نمازش را شکسته و تمام بخواند ، و روزه را بگیرد و قضا نماید.

مكارم: مسأله- كسي كه براي امرار معاش به شكار مي رود سفرش حلال و نمازش شكسته است، همچنين اگر براي فراهم كردن در آمد بيشتر باشد، اما كسي كه براي لهو و تفريح و خوشگذارني به شكار مي رود، سفرش حرام و نمازش را بايد تمام بخواند.

سبحانی: مسأله- اگر برای لهو خوشگذرانی به شکار رود مسافرت حرام و نمازش تمام است و چنانچه برای تهیه معاش و یا برای کسب و زیاد کردن مال به شکار برود باید نماز را شکسته بخواند و روزه نگیرد.

مظاهری : مسأله- اگر برای تهیه معاش یا برای کسب و زیاد کردن مال به شکار یا صید ماهی برود حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند . ولی اگر برای لهو و خوشگذرانی باشد فعل حرام انجام داده اما نماز شکسته است.

مسأله 1302-كسي كه براي معصيت سفر كرده1، موقعي كه از سفر بر مي گردد اگر توبه كرده2، بايد نماز را شكسته بخواند، و اگر توبه نكرده3 و چيزي هم كه بازگشت را از جزئيت سفر معصيت خارج كند حادث نشده باشد بايد تمام بخواند و احتياط مستحب آن است كه هم شكسته و هم تمام بخواند.

1-زنجانی: کسی که برای معصیت به مقدار مسافت شرعی سفر کرده ...

2- مكارم: و تا محلّي كه مي خواهد برگردد هشت فرسخ يا بيشتر باشد، بايد نماز را شكسته بخواند، و همچنين اگر توبه نكرده ولي در بازگشت آلوده به معصيت نيست.

3- اراكي: بايد تمام بخواند مگر آن كه برگشتن، سفر جداگانه اي به حساب آيد، كه در اين صورت نماز شكسته است چه توبه كرده باشد يا نكرده باشد.

زنجاني، مظاهری: بايد تمام بخواند (زنجانی:و احتياط مستحبّ آن است كه هم شكسته و هم تمام بخواند).

فاضل: بايد نماز را تمام بخواند و اگر برگشتن از سفر در نظر عرف، جزء رفتن به سفر معصيت محسوب شود بعيد نيست وظيفه اش تمام باشد گرچه احتياط آن است كه هم شكسته و هم تمام بخواند.

نوري: و در بازگشت فقط قصد عود به وطن را دارد نماز را بايد تمام بخواند و احتياط مستحبّ آن است كه هم شكسته و هم تمام بخواند.

*****

گلپايگاني، صافي: مسآله- کسی که برای معصیت سفر کرده، موقعی که از سفر بر می گردد، اگر برگشتن به اندازه مسافت شرعي باشد چنانچه توبه كرده، يا برگشت، سفر مستقلي باشد، بايد نماز را شكسته بخواند و اگر برگشت به اندازه مسافت شرعي نيست ولي مجموع رفت و برگشت به اندازه مسافت است، احتياط لازم آن است كه نمازرا هم شكسته و هم تمام بخواند.

خوئي، سيستاني، وحید: مسأله- کسی که برای معصیت سفر کرده، موقعی که از سفر بر می گردد اگر برگشتن به تنهايي هشت فرسخ است، بايد نماز را شكسته بخواند و احتياط مستحب آن است كه در صورتي كه توبه نكرده، هم شكسته و هم تمام بخواند.

تبريزي: مسأله- کسی که برای معصیت سفر کرده، موقعی که از سفر بر می گردد چنانچه قبل از برگشتن قصد اقامت كرده، يا سي روز با تردد در مقصد مانده، يا توبه كرده و برگشتن به تنهايي هشت فرسخ است، بايد نماز را شكسته بخواند، و احتياط واجب آن است كه در صورتي كه توبه نكرده ، هم شكسته و هم تمام بخواند و اگربراي شكار لهوي باشد و برگشتن به حد مسافت باشد، بايد در مراجعت قبل از اقامه، يا سي روز با تردد در مقصد ماندن، جمع بين قصر و تمام نمايد.

بهجت: مسأله- كسي كه سفرش براي معصيت است اگر در بين راه توبه كرده، در صورتي كه باقيمانده سفر به اندازه مسافت شرعي باشد، نمازش شكسته است و اگر توبه نكرده و پس از ارتكاب معصيت و يا بدون آن برگشت، در صورتي كه بقيه سفر به اندازه مسافت شرعي باشد، بنابرأظهر نماز را شكسته مي خواند.

سبحانی: مسأله- کسی که برای معصیت سفر کرده موقعی که از سفر بر می گردد، باید نماز را شکسته بخواند خصوصا اگر توبه کرده باشد.

مسأله 1303-كسي كه سفر او سفر معصيت است، اگر در بين راه از قصد معصيت برگردد1، چنانچه باقيمانده راه هشت فرسخ2 باشد، يا چهار فرسخ باشد 3و بخواهد برود و برگردد4، بايد نماز را شكسته بخواند5.

1- سيستاني: خواه باقيمانده راه به تنهايي يا مجموع رفت و برگشت از آنجا هشت فرسخ باشد يا نه، بايد نماز را شكسته بخواند.

سبحانی: چنانچه باقیمانده راه و یا مسافتی را که بعد از پشیمان شدن از معصیت می رود و بر می گردد هشت فرسخ باشد باید نماز را شکسته بخواند.

2- مكارم: يا بيشتر باشد و يا مجموع رفتن و برگشتن هشت فرسخ است، بايد نماز را شكسته بخواند.

3- گلپايگاني، صافي: كه با برگشت هشت فرسخ شود و قصد اقامه ده روز نداشته باشد، بايد نماز را شكسته بخواند و اگر بقيه راه به اندازه مسافت شرعي نباشد ولي مجموع راهي كه قبل از توبه رفته و بعد از توبه مي رود، به اندازه مسافت شرعي باشد احتياط لازم آن است كه نماز را هم شكسته و هم تمام بخواند.

4- خوئي، تبريزي، وحید: بخواهد برود و چهار هم فرسخ برگردد...

5- فاضل: به شرط آن كه رفتن آن از چهار فرسخ كمتر نباشد.

وحید: باید از وقتی که شروع به سیر و رفتن می کند نماز را شکسته بخواند.

بهجت: رجوع كنيد به ذيل مسأله 1302.

*****

زنجاني: مسأله- كسي كه سفر او سفر معصيت بوده، يا براي معصیت سفر كرده، اگر در بين راه سفرش حلال شود يا از قصد معصيت برگردد، چنانچه باقيمانده راه هشت فرسخ باشد، يا مي خواهد به جايي رود كه به ضميمه برگشت هشت فرسخ مي باشد، بايد نماز را شكسته بخواند.

مسأئل اختصاصي

بهجت: مسأله 1060- اگر قسمتي از سفر براي كار حرام و قسمتي ديگر براي كار غير حرام باشد آن قسمت سفر كه براي غير حرام است ملاك شروع مسافت شرعي براي شكسته بودن نماز است.

نوری: مسأله 1302- سبحانی: مسأله 1027- شخصی که از سفر معصیت بر می گردد چنانچه انگیزه رجوعش مقصد مستقلی غیر از رجوع به وطن باشد نماز او نیز شکسته است.

مسأله 1304-كسي كه براي معصيت سفر نكرده، اگر در بين راه قصد كند كه بقيه راه را براي معصيت برود، بايد نماز را تمام بخواند ولي نمازهايي را كه شكسته خوانده صحيح است1.

اين مسأله در رساله آيات عظام بهجت و سبحانی نيست

1- خوئي، تبريزي، صافی: درصورتي كه مقدار گذشته به قدر مسافت صحيح است و الا احتياط واجب آن است كه آن نمازها را اعاده نمايد.

وحید: باید نماز را بعداز آن که شروع به سیر و رفتن کرد تمام بخواند و نمازهایی را که شکسته خوانده در صورتی که به مقدار گذشته مسافت بوده صحیح است وگرنه بنابراحتیاط واجب در وقت ، اعاده و در خارج وقت قضا نماید.

*****

زنجاني: مسأله – كسي كه سفر او سفر معصيت نبوده و براي معصيت هم سفر نكرده، اگر در بين راه، سفرش معصيت شود ياقصد كند كه بقيه راه براي معصيت برود، بايد نماز را تمام بخواند، و نمازهايي را كه شكسته خوانده، در صورتي كه مقدار گذشته مسافت شرعي بوده صحيح است ، و الا احتياط واجب آن است كه آن نماز ها را اعاده نمايد.