انهار
انهار
مطالب خواندنی

تعریف نماز و مسائل و احکام اجمالی آن

بزرگ نمایی کوچک نمایی
بسم الله الرحمن الرحیم
تعریف نماز و مسائل و احکام اجمالی آن
 
فهرست مطالب:

(1) نماز چیست؟

(2) حدیثی پیرامون فضیلت و آثار نماز

(3) حدیثی پیرامون تبعات سبک شمردن نماز

(4) نمازهای واجب

(5) نمازهای مستحبّ:

(6) مقدمات نماز:

(7) واجبات نماز:

(8) مستحبات نماز:

(9) مُبطلات نماز:

 

(1) نماز چیست؟

نـمـاز ستایش و پرستش خدا و اظهار نياز فقط به سوی معبود حقیقی است.

نماز عملی براى اظهار بندگى خدا و قبول اطاعت است.

نـماز يعنى بندگى، فرمان بردارى، سر فرود آوردن فقط در برابر خدا و تعظيم فقط خدا.

نماز یعنی رابـطه معنوى مخلوق با خالق.

نماز يعنى دل كندن از مـاديـات و پـرواز دادن روح به معنویات و پا را فراتر از ديدنى ها و شنيدنى ها نهادن.

(2) حدیثی پیرامون فضیلت و آثار نماز:

سُئِلَ النَّبِيُّ (صلی الله علیه و آله و سلّم) عَنِ الصَّلَاةِ فَقَالَ (صلی الله علیه و آله و سلّم):

(1) الصَّلَاةُ مِنْ شَرَائِعِ الدِّينِ

(12) وَ فِيهَا مَرْضَاةُ الرَّبِّ عَزَّ وَ جَلَّ

(13) وَ هِيَ مِنْهَاجُ الْأَنْبِيَاءِ

(4) وَ لِلْمُصَلِّي حُبُّ الْمَلَائِكَةِ وَ هُدًى وَ إِيمَانٌ وَ نُورُ الْمَعْرِفَةِ وَ بَرَكَةٌ فِي الرِّزْقِ

(5) وَ رَاحَةٌ لِلْبَدَنِ وَ كَرَاهَةٌ لِلشَّيْطَانِ

(6) وَ سِلَاحٌ عَلَى الْكَافِرِ

(7) وَ إِجَابَةٌ لِلدُّعَاءِ وَ قَبُولٌ لِلْأَعْمَالِ

(8) وَ زَادٌ لِلْمُؤْمِنِ مِنَ الدُّنْيَا إِلَى الْآخِرَةِ

(9) وَ شَفِيعٌ بَيْنَهُ وَ بَيْنَ مَلَكِ الْمَوْتِ

(10) وَ أُنْسٌ فِي قَبْرِهِ وَ فِرَاشٌ تَحْتَ جَنْبِهِ

(11) وَ جَوَابٌ لِمُنْكَرٍ وَ نَكِيرٍ

(12) وَ تَكُونُ صَلَاةُ الْعَبْدِ عِنْدَ الْمَحْشَرِ تَاجاً عَلَى رَأْسِهِ وَ نُوراً عَلَى وَجْهِهِ

(13) وَ لِبَاساً عَلَى بَدَنِهِ وَ سِتْراً بَيْنَهُ وَ بَيْنَ النَّارِ وَ حُجَّةً بَيْنَهُ وَ بَيْنَ الرَّبِّ جَلَّ جَلَالُهُ وَ نَجَاةً لِبَدَنِهِ مِنَ النَّارِ وَ جَوَازاً عَلَى الصِّرَاطِ

(14) وَ مِفْتَاحاً لِلْجَنَّةِ وَ مُهُوراً لِحُورِ الْعِينِ وَ ثَمَناً لِلْجَنَّةِ

(15) بِالصَّلَاةِ يَبْلُغُ الْعَبْدُ إِلَى الدَّرَجَةِ الْعُلْيَا لِأَنَّ الصَّلَاةَ تَسْبِيحٌ وَ تَهْلِيلٌ وَ تَحْمِيدٌ وَ تَكْبِيرٌ وَ تَمْجِيدٌ وَ تَقْدِيسٌ وَ قَوْلٌ وَ دَعْوَةٌ

الخصال، ج‏2، ص: 523

از آقا نبیّ اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) راجع به نماز پرسيده شد، آن حضرت (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:

(1) نماز از شرايع دين است

(2) خوشنودى خداوند در آن است

(3) اقامه نماز شيوه پيامبران است

(4) نماز موجب محبّت فرشتگان ، هدايت ، ايمان ، نور معرفت و بركت در روزى می شود .

(5) موجب  راحتى در بدن و دورى شيطان است

(6) نماز سلاحی علیه  كافران است

(7) باعث  اجابت دعا و قبولى اعمال می شود  

(8) توشه مؤمن از دنيا به آخرت است

(9) ميان او و فرشته مرگ شفيع مى‏شود

(10) باعث انس در قبر است و بسترآرامشی  در كنار اوست

(11) پاسخى بر نكير و منكر است

(12) نماز بنده در محشر تاجى بر سر او و نورى بر صورت اوست  

(13) نماز ، لباسى بر بدن او، و پوششى ميان او و آتش و حجّتى ميان او و پروردگار، و نجات بدن او از آتش و عبور از صراط است

(14) نماز كليدى براى بهشت و مهريه‏اى براى حوريان و قيمتى براى بهشت است.

(15) بنده به وسيله نماز به بالاترين درجه مى‏رسد، چون نماز هم تسبيح و هم تهليل (گفتن لا اله الّا اللَّه) و هم تحميد (گفتن الحمد للَّه) و هم تكبير (گفتن اللَّه اكبر) و هم تمجيد و تقديس (خدا) و هم سخن و دعوت است.

(3) حدیثی پیرامون تبعات سبک شمردن نماز

«عَنْ الفاطمة (علیها السلام) قالَتْ: سَأَلْتُ أَبى رَسُولَ اللّهِ (صلى الله علیه وآله وسلم) لِمَنْ تَهاوَنَ بِصَلاتِهِ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ.
قال(صلى الله علیه وآله وسلم): مَنْ تَهاوَنَ بِصَلاتِهِ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ إِبْتَلاهُ اللّهُ بِخَمْسَ عَشَرَةَ خَصْلَةً:
 
{در دنیا}
(1) یَرْفَعُ اللّهُ الْبَرَکَةَ مِنْ عُمْرِهِ،
(2) وَ یَرْفَعُ اللّهُ الْبَرَکَةَ مِنْ رِزْقِهِ،
(3) وَ یَمْحُوا اللّهُ عَزَّوَجَلَّ سیماءَ الصّالِحینَ مِنْ وَجْهِهِ،
(4) وَکُلُّ عَمَل یَعْمَلُهُ لا یُوجَرُ عَلَیْهِ،
(5) وَ لا یَرْتَفِعُ دُعاؤُهُ إِلىَ السَّماءِ،
(6) وَ لَیْسَ لَهُ حَظٌّ فى دُعاءِ الصّالِحینَ،
 
{هنگام مردن} 
(1) وَ أَنّهُ یَمُوتُ ذَلیلاً،
(2) وَ یَمُوتُ جائِعًا،
(3) وَ یَمُوتُ عَطْشانًا، فَلَوْ سُقِىَ مِنْ أَنْهارِ الدُّنْیا لَمْ یُرْوَ عَطَشُهُ،
 
{در قبر} 
(1) وَ یُوَکِّلُ اللّهُ مَلَکًا یَزْعَجُهُ فى قَبْرِهِ،
(2) وَ یَضیقُ عَلَیْهِ قَبْرُهُ ،
(3) وَ تَکُونُ الظُّلْمَةُ فى قَبْرِهِ،
 
{در قیامت}
(1) وَ یُوَکِّلُ اللّهُ بِهِ مَلَکًا یَسْحَبُهُ عَلى وَجْهِهِ،  وَ الْخَلائِقُ یَنْظُرُونَ إِلَیْهِ،
(2) وَ یُحاسَبُ حِسابًا شَدیدًا،
(3) وَ لا یَنْظُرُ اللّهُ إِلَیْهِ وَ لا یُزَکّیهِ وَ لَهُ عَذابٌ أَلیمٌ.»
مسند فاطمه الزهراء، ص 235.
 
حضرت فاطمه (سلام الله علیها) میفرماید : از پدرم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) درباره مردان و زنانی که در نمازشان سستی و سهل انگاری مکنند, پرسیدم.
آن حضرت (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمودند: هر زن و مردی که در امر نماز سستی و سهل انگاری داشته باشد, خداوند او را به پانزده بلا مبتلا می گرداند:
 
{در دنیا}
(1) خداوند برکت را از عمرش می گیرد.
(2) خداوند برکت را از رزق و روزی اش می گیرد.
(3) خداوند سیمای صالحین را از چهره اش محو می کند.
(4) هر کاری که بکند بدون پاداش خواهد ماند.
(5) دعایش مستجاب نخواهد شد.
(6) برایش بهره ای از دعای صالحین نخواهد بود.
 
{هنگام مردن} 
(1) ذلیل خواهد مرد.
(2) گرسنه جان خواهد داد.
(3) تشنه کام خواهد مرد به طوری که اگر با همه نهرهای دنیا آبش دهند, تشنگی اش برطرف نخواهد شد.
 
{در قبر}
(1) خداوند, فرشته ای را برمی گزیند تا او را در قبرش نا آرام سازد.
(2) قبرش را تنگ گرداند.
(3) قبرش تاریک باشد.
 
{در قیامت}
(1) خداوند فرشته ای را بر می گزیند تا او را به صورتش به زمین کشد. در حالی که خلایق به او بنگرند.
(2) به سختی مورد محاسبه قرار گیرد.
(3) و خداوند به او ننگرد و او را پاکیزه نگرداند و او را عذابی دردناک باشد.
 
(4) نمازهای واجب:

(1) نماز یومیه،

(2) نماز آیات،

(3) نماز میت،‏

(4) نماز طواف واجب خانه کعبه،

(5) نماز قضای پدر {و مادر} که بر پسر بزرگتر واجب‏‎ ‎‏است،

(6) نمازی که به واسطۀ اجاره و نذر و قسم و عهد واجب شده است.‏

 

(5) نمازهای مستحبّ:

نمازهای مستحبّی زیاد است و آنها را نافله گویند و بین نمازهای مستحبی به خواندن نافله های شبانه روزی بویژه به نافله شب بیشتر سفارش شده است.
برخی از نمازهای مستحبی عبارتند از:
(1) نوافل شبانه روزی
(2) نماز جعفر طیّار
(3) نماز اول ماه
(4) نمازهائی که به نام معصومین (علیهم السلام) سفارش شده بویژه نماز حضرت زهرا سلام الله علیها
(5) نمازهائی برای مکانهای خاص، مانند: نمازهای مسجد سهله، نمازهای مسجد کوفه و نماز مسجد جمکران
(6) نمازهایی که برای حل مشکلات روحی و مادی و برآورده شدن حاجت‌ها وضع شده‌اند؛ مانند نماز برای زیاد شدن رزق.
 
(6) مقدمات نماز:
برای انجام نماز - یعنی حضور در برابر خداوند عالم و اظهار بندگی و پرستش آن ذات مقدس - مقدماتی لازم است که تا فراهم نشوند، نماز صحیح نیست و آن مقدمات عبارتند از:
(1) طهارت،
1- طهارت از حَدَث، یعنی: وضو، غُسل یا تیمّم.
2- طهارت از خَبَث، یعنی: پاک بودن بدن و لباس از نجاسات.
(2) وقت، {رعایت اوقات نماز}
(3) لباس، {رعایت شرایط واجب لباس نمازگزار}
(4) مکان،{ رعایت شرایط واجب مکان نمازگزار}
(5) قبله.{ نماز خواندن در حال یقین به قبله}
 
(7) واجبات نماز:
واجبات نماز یازده چیز هستند و بر دو قِسم هستند: 1- ارکان 2- غیر ارکان.
(1) نیت
(2) تکبیرة الاحرام
(3) قیام
(4) قرائت
(5) رکوع
(6) سجده
(7) ذکر
(8) تشهد
(9) سلام
(10) ترتیب
(11). موالات
 
ارکان نماز
(1) نیت
(2) تکبیرة الاحرام {گفتن الله اکبر پس از نیّت نماز}
(3) قیام {قیام متصل به رکوع}
(4) رکوع
(5) سجده {دو سجده با هم}
غیر ارکان نماز
(1) قرائت
(2) ذکر
(3) تشهد
(4) سلام
(5) ترتیب
(6). موالات
   
(8) مُبطلات نماز:
در دوازده مورد نماز باطل می شوند و به آنها مُبطِلات نماز می گویند:
(1) از بين رفتن يكي از شروط در اثناء نماز.
(2) باطل شدن وضو يا غسل در اثناء نماز عمداً يا سهواً.
(3) گذاشتن دستها روي هم عمداً با قصد اين كه جزء نمازاست.
(4) گفتن «آمين» عمداً بعد از حمد.
(5) برگرداندن عمدي تمام بدن به پشت سر (روي برگرداندن از قبله).
(6) حرف زدن عمدي.
(7) خنديدن عمدي (قهقهه كردن).
(8) براي امور دنيا با صداي بلند عمداً گريه كردن .
(9) كار زيادي كه صورت نماز را به هم بزند.
(10) خوردن و آشاميدن در بين نماز.
(11) شكّ در ركعتهاي نماز دو يا سه ركعتي.
(12) كم و زياد كردن ركن نماز عمداً يا سهواً.
 
(9) مستحبات نماز:
مستحبات دو قِسم هستند:
(1) مستحبّات ذکری،
(2) مستحبّات عملی.
برخی از مستحبّات ذکری عبارتند از:
(1) قبل از نماز اذان و اقامه
(2) قبل از تکبیر گفتن اول نماز استغفار و برخی اذکارخاص وارد شده است.
(3)بار الله اکبر گفتن قبل از تکبیرالحرام واجب نماز
(4) استعاذه(اعوذ بالله من الشیطان الرجیم) قبل از سوره ی حمد در رکعت اول
(5) بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم
(6) پس از اتمام سوره ی حمد الحمدلله رب العالمین گفتن
(7) اگر سوره ی توحید خوانده شود بعد از آن 1بار کذلک الله ربی یا 3بار کذلک الله ربنا
(8) تکبیر( الله اکبر) بعد از سوره قبل از نشستن در اقامه و بعد و قبل از هرسجده
(9) در رکوع بیش از3بار به عدد فرد تسبیح(سبحان الله) گفتن مثلا 5بار7بار 9بار و....
(10) صلوات در رکوع و سجده
(11) سمع الله لمن حمده در اقامه(ایستادن) بعد از رکوع
(12) در سجده بیش از3بار به عدد فرد تسبیح(سبحان الله) گفتن مثلا 5بار7بار 9بار و....
(13) استغفار(استغفرالله ربی و اتوب الیه) بین دو سجده
(14) بحول لله و قوته اقوم و اقعد هنگام برخواستن
(15) قنوت بعد از قرائت سوره
(16) قبل از تشهد الحمدالله یا بسم الله و بالله الحمدالله و خیر الاسماءلله
(17) بعد از تشهد وتقبل شفاعته ورفع درجته
(18) بعد از تسبیحات اربعه استغفار گفتن
(19) در رکوع آخرنماز ربی من لی غیرک
(20) بعد از سلام نماز 3بار تکبیر و برگرداندن صورت به اطراف در هر بار تکبیر
(21) سجده شکر بعد از نماز
(22) تسبیحات حضرت زهرا(س) بعد از نماز + لااله الی الله
(23) دعا کردن بعد از نماز.
 
برخی از مستحبّات ذکری عبارتند از:
(1) لباس پاک و پاکیزه و زیبا پوشیدن
(2) مسواک زدن قبل از نماز
(3) موها رو شانه کردن
(4) عطر زدن
(5) انگشتر عقیق به دست کردن
(6) مهر از تربت کربلا باشد
(7) عبا پوشیدن
(8) در مسجد نماز خواندن
(9) گذاشتن دست ها روی ران ها در هنگام ایستادن
(10) نگاه به محل سجده در حالت ایستاده
(11) نگاه به بین کف دو پا هنگام رکوع
(12) نگاه به نوک بینی(نه تمرکز) هنگام سجده
(13) تکیه گذاشتن وزن بدن بر روی پای راست هنگام ایستادن
(14) هنگام نشستن به کناره نشستن و قرار دادن پای راست روی پای چپ
(15) هنگام قنوت نگاه به انگشترعقیق کردن
(16) بالا آوردن دست ها تا نزدیکی چانه هنگام قنوت

  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات

 




پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.


کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -