انهار
انهار
مطالب خواندنی

هبه، هدیه، جایزه بانکى، مهر و ارث

بزرگ نمایی کوچک نمایی

سؤال 851: آيا هبه و هديه عيد (عيدى) خمس دارد؟
پاسخ: هبه و هديه خمس ندارد، هرچند احوط اين است که اگر از مخارج سال زياد بيايد، خمس آن پرداخت شود.

سؤال 852: آيا به جايزه‏هايى که توسط بانکها و صندوق‏هاى قرض‌الحسنه به افراد پرداخت مى‏شود، خمس تعلّق مى‏گيرد يا خير؟
پاسخ: خمس در جايزه‏ها و هديه‏ها واجب نيست.

سؤال 853: آيا مبالغى که بنياد شهيد به خانواده‏هاى شهدا مى‏پردازد، به مازاد از مخارج سال آن، خمس تعلّق مى‏گيرد؟
پاسخ: چيزى که بنياد شهيد به خانواده‏هاى عزيز شهدا هديه مى‏کند، خمس ندارد.

سؤال 854: آيا نفقه‏اى که شخصى از طرف پدر يا برادر يا يکى از اقوام دريافت مى‏کند، هديه محسوب مى‏شود يا خير؟ در صورتى که نفقه دهنده خمس اموال خود را نپردازد، آيا بر نفقه گيرنده پرداخت خمس آنچه که از او مى‏گيرد، واجب است؟
پاسخ: تحقق عنوان هبه و هديه تابع قصدِ دهنده است و تا نفقه گيرنده يقين نداشته باشد که مالى که به او داده مى‏شود، متعلّق خمس است، پرداخت خمس آن واجب نيست.

سؤال 855: به دخترم يک واحد مسکونى به عنوان جهيزيه عروسيش داده‏ام، آيا اين واحد مسکونى خمس دارد؟
پاسخ: اگر هبه واحد مسکونى که به دخترتان بخشيده‏ايد، عرفاً مطابق شأن شما محسوب شود، و در بين سال خمسى بخشيده باشيد، دادن خمس آن واجب نيست.

سؤال 856: آيا جايز است که انسان مالى را قبل از گذشت يک سال بر آن، به همسرش هديه دهد، با آنکه مى‏داند وى آن مال را براى خريد خانه در آينده و يا مخارج ضرورى، ذخيره خواهد کرد؟
پاسخ: اين کار جايز است و مالى که به همسرتان بخشيده‏ايد، اگر به مقدارى باشد که عرفاً مناسب شأن شما و افراد مانند شماست و بخشش صورى و به قصد فرار از خمس هم نباشد، خمس ندارد.

سؤال 857: زن و شوهرى براى اينکه خمس به اموال آنها تعلّق نگيرد، قبل از رسيدن سال خمسى‏شان، اقدام به هديه کردن سود سالانه خود به يکديگر مى‏کنند، اميدواريم حکم خمس آنها را بيان فرماييد.
پاسخ: با اين‏گونه بخشش که صورى و براى فرار از خمس است، خمسِ واجب از آنان ساقط نمى‏شود.

سؤال 858: شخصى براى رفتن به حج استحبابى مبلغى را به حساب سازمان حج واريز کرده، ولى قبل از تشرف به زيارت خانه خدا، فوت نموده است، اين مبلغ چه حکمى دارد؟ آيا مصرف کردن آن در نيابت از حج ميت واجب است؟ آيا خمس به آن تعلّق مى‏گيرد؟
پاسخ: فيش حج که در قبال مبلغى که به حساب سازمان حج واريز کرده، دريافت نموده، به قيمت فعلى‏اش از ترکه ميت محسوب مى‏شود، و ميت اگر حج برذمّه ندارد و وصيت به حج هم نکرده، صرف آن در حج نيابى براى ميت واجب نيست، و خمس آن اگر پرداخت نشده‏ باشد، در فرض سؤال واجب است پرداخت شود.

سؤال 859: باغ پدرى از طريق بخشش يا ارث به پسرش منتقل شده است، آن باغ هنگام هديه يا انتقال به او بابت ارث، قيمت زيادى نداشت، ولى در حال حاضر قيمت آن هنگام فروش با قيمت قبلى آن تفاوت زيادى کرده است، آيا به آن مقدار زيادى که بر اثر افزايش قيمت حاصل شده، خمس تعلّق مى‏گيرد؟
پاسخ: ارث و هبه و پول فروش آنها خمس ندارد، هرچند قيمت آنها افزايش يافته باشد، مگر اينکه نگهدارى آن به قصد تجارت و زياد شدن قيمت باشد؛ که در اين صورت، پس از فروش بنا بر احتياط واجب بايد خمس ارزش افزوده آن پرداخت شود.

سؤال 860: اداره بيمه مبلغى را بابت هزينه درمان به من بدهکار است و مقرر شده که در همين روزها به من پرداخت شود، آيا به اين مبلغ خمس تعلّق مى‏گيرد؟
پاسخ: خمس ندارد.

سؤال 861: آيا به پولى که از حقوق ماهيانه‏ام براى خريد لوازم ازدواج در آينده، پس‌انداز مى‏کنم، خمس تعلّق مى‏گيرد؟
پاسخ: اگر عين پولى را که بابت حقوق ماهيانه مى‏گيريد، پس‌انداز مى‏کنيد، بايد سر سال خمس آن پرداخت شود، مگر آنکه بخواهيد تا چند روز آينده صرف خريد لوازم ضرورى ازدواج نماييد.

سؤال 862: در کتاب «تحريرالوسيله» آمده است که مهريه زن خمس ندارد و فرقى بين مهريه مدت‌دار و بدون مدت گذاشته نشده است، اميدواريم آن را توضيح فرماييد.
پاسخ: در عدم وجوب خمس مهريه فرقى بين مهريه مدت دار و بدون مدت و بين پول نقد و کالا وجود ندارد.

سؤال 863: دولت در ايام عيد به کارمندان خود اجناسى را به عنوان عيدى داده که مقدارى از آن تا سر سال باقى مانده است. با توجه به اينکه عيدى کارمندان خمس ندارد، ولى چون ما در برابر اين اجناس مقدارى پول پرداخت کرده‏ايم، لذا آنچه به ما داده مى‏شود هديه به معناى دقيق آن نيست، بلکه با قيمت کمترى در برابر عوض داده شده است، آيا خمس آن مقدار از کالا که در برابر آن پول پرداخت شده، بايد داده شود؟ يا اينکه بايد قيمت واقعى آن در بازار آزاد محاسبه و خمس آن پرداخت شود؟ و يا چون عيدى است، هيچ‌گونه خمسى ندارد؟
پاسخ: در فرض مذکور نظر به اينکه قسمتى از اجناس در واقع از سوى دولت مجانى به کارمند داده مى‏شود و در برابر قسمتى پول دريافت مى‏کنند، فلذا از کالاى باقى‌مانده به نسبت مقدارى که پول در برابر آن پرداخت نموده‏ايد، واجب است که خمس عين اجناس باقى‌مانده يا قيمت فعلى آن را بپردازيد.

سؤال 864: شخصى فوت نموده و هنگام حيات، خمسى را که بر ذمّه‏اش بوده در دفتر خود يادداشت کرده و تصميم به پرداخت آن داشته است، در حال حاضر بعد از فوت وى همه افراد خانواده او به استثناى يکى از دخترانش از پرداخت خمس خوددارى کرده و در ترکه متوفّى براى مخارج خود و ميت و غير آن، تصرّف مى‏کنند، خواهشمنديم نظر خود را در رابطه با مسائل زير بيان فرماييد:
1
ـ تصرّف در اموال منقول و غيرمنقول متوفّى توسط داماد يا يکى از ورّاث او، چه حکمى دارد؟
2
ـ غذا خوردن داماد يا يکى از ورثه در خانه او چه حکمى دارد؟
3
ـ تصرّفات قبلى اين افراد در اموال ميت و غذا خوردن آنها در خانه متوفّى چه حکمى دارد؟
پاسخ: اگر ميّت وصيت کند که مقدارى از دارايى او به عنوان خمس پرداخت شود يا ورثه يقين پيدا کنند که وى مقدارى خمس بدهکار است، تا وصيت ميت و يا خمسى را که بر عهده دارد از ما ترک او ادا نکنند، نمى‏توانند در ترکه او تصرّف نمايند، و تصرّفات آنان قبل از عمل به وصيت وى يا پرداخت دين او، نسبت به مقدار وصيت يادين در حکم غصب است و نسبت به تصرّفات قبلى نيز ضامن هستند.


  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات

ویژه نامه ماه مبارک رمضان




پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.


کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -