١ – تطهیر ظاهر مسجد
سؤال: آیا تطهیر ظاهر مسجدى که از مصالح متنجّس ساخته شده کفایت مى کند؟
جواب: کافى است و در دل مؤمنان وسوسه نکنید.
٢ – وضو گرفتن با آب مسجد برای کسی که قصد نماز خواندن ندارد
سؤال: شخصى قصد خواندن نماز در مسجدى را ندارد، ولى قصد قرائت قرآن مجید دارد، آیا مى تواند با آب مسجد وضو بگیرد و مقدارى قرائت قرآن کند و براى نماز به جاى دیگر برود؟
جواب: اشکالى ندارد.
٣ – ورود کفار به مساجد
سؤال: آیا منع دخول کفّار در مساجد لازم است؟
جواب: احتیاط واجب آن است که از ورود کفّار در مساجد جلوگیرى شود مگر در جایى که براى تحقیق اسلام و مانند آن باشد.
٤ – تشکیل بسیج در مساجد
سؤال: با توجّه به ضرورت گسترش و تقویت بسیج، در امر پاسدارى از آرمانهاى انقلاب اسلامى و تشکیل بسیج مساجد:
الف) آیا نیروهاى بسیج مى توانند در مساجدى که زمین یا ساختمان و امکانات آنها وقفى است، مستقر شوند؟
ب) استفاده از امکانات چنین مساجدى (مانند آب و برق ...)، براى بسیج چگونه است؟
جواب: الف) در صورتى که مزاحمتى براى نمازگزاران و سایر امور مسجد ایجاد نشود، مانعى ندارد.
جواب: ب) احتیاط آن است که سهم خود را نسبت به آب و برق و ... بپردازند; مگر این که بانیان این گونه امور از آغاز وقف را توسعه داده باشند.
٥ – پخش موسیقی های حماسی از مسجد
سؤال: پخش موسیقی های حماسی و شور آفرین بمناسبت هفته ی بسیج از بلند گوی مسجد و فضای آن چه حکمی دارد ؟
جواب: کلیّه صداها و آهنگ هایى که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام، و غیر آن حلال است. و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف، یعنى افراد فهمیده متدیّن، خواهد بود. ولی پخش مناسبتی حتی از نوع حلال در شان و منزلت مسجد نیست.
٦ – نمایش فیلم در مساجد
سؤال: آیا نمایش فیلم در مساجد جایز است؟
جواب: این کارها مناسب شأن مسجد نیست بلکه باید محلّ جداگانه اى براى این کار در نظر گرفت.
٧ – مسجد جامع
سؤال: منظور از مسجد جامع که می شود در آن اعتکاف کرد چیست؟ آیا حتماً باید دارای این نام باشد؟ و یا مسجدی که همه‌ی اقشار در آن حضور می‌یابند هر چند به نام دیگری مانند مسجد النبی باشد نیز مسجد جامع است؟
جواب: با توجّه به لسان روايات، در مساجدي که مستمراً در آن اقامة جماعت شود، حتي اگر يک وعده نماز به طور مستمر در آن برپا شود، مي توان اعتکاف کرد.
٨ – تخریب مسجد جهت تعمیر و ساخت جاده
سؤال: برای تعمیر جاده و خیابان جدید آیا می توان مسجد را خراب و منهدم کرد؟ اگر خیابان موجود باشد آیا می توان برای گشاده و بزرگ کردن آن مسجد را خراب کرد؟
جواب: هیچ کدام جایز نیست.
٩ – ایجاد مزاحمت برای نمازگزاران در مسجد
سؤال: مسجدی است در یکی از نقاط تجاری مشهد مقدس که با اذان نماز بلافاصله اقامه میشود. و بعضی از کسبه که به نماز جماعت نمیرسند و میخواهند به صورت فرادی نماز خود را اقامه نمایند و از سوی دیگر یکی از نمازگزاران بلافاصله بعد از اتمام نماز جماعت ظهر زیارت آل یاسین و بعد از نماز مغرب و عشاء زیارت عاشورا را میخواند، که همین باعث اعتراض دیگر نمازگزاران شده است و میگویند صدای ایشان باعث می شود که ما نمازمان را اشتباه نماییم و گاها بعضی ها میگویند حتی چند مرتبه نمازمان را شکسته ایم و توجیه کسی که دعا می خواند این است که دعا و یا زیارت بیش از یک ربع ساعت بیشتر طول نمی کشد، صبر کنند و بعد از اتمام دعا نماز خود را اقامه نمایند و چنانچه مستحضر هستید اگر در مسجد نماز را نخوانند( که خیلی از کسبه به خاطر همین مسئله به مسجد نمی آیند) نمازشان به آخر وقت موکول میشود، نظر حضرتعالی در باره این مسئله چه میباشد. التماس دعا، مشهد مقدس، امام جماعت مسجد حضرت ابراهیم(ع)
جواب: هر کاری که مزاحمت برای نمازگزاران ایجاد کند باید ترک شود یا به صورتی انجام دهند که آهسته باشد و مزاحمتی ایجاد نکند زیرا مسجد در درجه اول برای نماز است.
١٠ – حکم مساجدی که غیر قابل استفاده هستند
سؤال: مساجدى که در خیابانها واقع مى شود و همچنین مساجدى که در بیابانها و قراى متروکه واقع شده و به هیچوجه براى نماز قابل استفاده نیست و گاه مرکزى براى حیوانات نجس و آلودگیهاى دیگر مى شود حکمش چیست؟
جواب: در مورد مساجدى که در خیابان افتاده امید باز گشتى در آن نیست هم حکم مسجد بودن زایل مى شود و هم حکم وقف بودن و شخصى که چنین کرده باید معادل ثمن آن را صرف ساختن مسجد دیگر یا تعمیر سایر مساجد کند و در حقیقت از قبیل اتلاف عین مال است ولى تا ضرورت فوق العاده شدیدى نباشد تخریب مسجد به هیچوجه جایز نیست و در مورد مساجد متروکه در بیابانها و قراى متروکه باید آنها را طورى محفوظ کرد که هتک و بى احترامى نسبت به آنها نشود.
١١ – زینت کردن مساجد
سؤال: آیا زینت کردن مساجد و حسینیه ها جایز است؟
جواب: اگر تزیین به طلا یا با عکس موجودات زنده نباشد و جنبه اسراف نیز پیدا نکند اشکالى ندارد.
١٢ – حضور زنان در زمان عادت ماهیانه در مساجد
سؤال: در تهران بانوان در مجالس ترحیم مساجد شرکت مى کنند و بعضى از آنها عادت زنانگى دارند و در اثر جهل به مسأله با همان حال به مسجد مى روند و گاهى پس از پایان مراسم مشاهده مى شود که فرش مسجد نجس شده است اکنون نظر مبارکتان را مرقوم فرمایید.
جواب: زنان در حال عادت زنانه حرام است که در مسجد توقّف کنند و اگر فرش مسجد آلوده شود باید تطهیر کرد و افراد ناآگاه را باید به این مسائل آشنا کرد.
١٣ – استفاده از زیرزمین مسجد برای مکان ورزشی
سؤال: در حیدرآباد کرج زمینى وقف مسجد گردیده و مردم به نیّت ساختن مسجد کمک کرده اند چندین سال در زیرزمین این مسجد نماز برگزار مى گردید اکنون که طبقه همکف ساخته شده است از زیرزمین براى نگهدارى وسایل مسجد استفاده مى شود و در ایّام محرّم و صفر به عزاداران اباعبداللّه(علیه السلام) غذا داده مى شود و افراد معذور وارد آن نمى گردند آیا مى توان از این زیرزمین براى مکان ورزشى جوانان و نوجوانان استفاده و عواید حاصل را صرف بناى همان مسجد کرد؟
جواب: جایز نیست بلکه باید براى مسجد و کارهاى مناسب مسجد استفاده شود.
١٤ – شعار دادن در مساجد
سؤال: آیا شعار مذهبى دادن و نعره حیدرى گفتن که در بعضى از مساجد پاکستان گفته مى شود از مکروهات است؟
جواب: شعارهایى که داراى محتواى صحیح و مذهبى بوده باشد مانعى ندارد به شرط این که مزاحمتى براى نمازگزاران تولید نکند و صداهایى که موجب وهن مسجد شود در آن نباشد.
١٥ – استفاده از مسجد متروکه برای مکان ورزشی
سؤال: ما یک مسجد قدیمى در روستایى به نام خولیخان از شهرستان مبارکه اصفهان داریم به علّت این که چند مسجد جدید و بزرگ بعد از انقلاب اسلامى ساخته شده دیگر از این مسجد به طور کلّى استفاده نمى نمایند، در ضمن صیغه وقف هم براى این مسجد خوانده نشده است، ولى چند سال است که عدّه اى از ورزشکاران این روستا چون جایگاه ورزشى نداشته از این مسجد به عنوان باشگاه ورزش باستانى استفاده مى نمایند حال با توجّه به این که ورزش باستانى یکى از ورزشهاى سنّتى است از اوّل تا آخر این ورزش فقط ذکر یا على(علیه السلام) و صلوات بر محمد(صلى الله علیه وآله) و امثال اینها یاد مى شود آیا ورزش کردن و تصرف در این مسجد صحیح است؟
جواب: مسجد را به هیچ وجه نمى توان از مسجد بودن خارج کرد یا تبدیل به ورزشگاه نمود امّا در فرض سوال ورزش در آن اگر موجب وهن مسجد نباشد و مزاحمت براى نمازگزاران نداشته باشند جایز است.
١٦ – تفاوت مسجد با حسینیه
سؤال: چرا برنامه هاى مسجد را در حسینیّه و برنامه هاى حسینیّه را در مسجد نمى توان انجام داد؟ چون در صورت جواز مى توانیم یکى از این دو را داشته باشیم تا از اسراف از نظر زمین و مخارج ساختن جلوگیرى شود.
جواب: مسجد محدودّیتى براى زنان و گاه براى مردان دارد و در حسینیّه آزادى بیشترى وجود دارد، البتّه ثواب نماز در مسجد نسبت به حسینیّه بسیار تفاوت دارد و همین امر سبب تأسیس دو بنا شده است.
١٧ – حضور ارامنه و برگزاری مراسم ختم در مسجد
سؤال: مسجدى در زمین مشاعى که بین مالکین مسلمان و ارمنى مشترک بوده است با اجازه خودشان بنا شده است، اهل کتاب مراسم ختم امواتشان را در مسجد مسلمانان برگزار مى کنند و واعظ مسلمان در آن مجلس سخنرانى مى نماید و خود ایشان هم در مجلس حضور دارند و همچنین در مراسم مسلمین که در مسجد منعقد مى شود شرکت مى کنند آیا حضور آنها در مسجد هتک مقام مسجد محسوب مى شود؟
جواب: اگر آمدن آنها به مسجد سبب علاقه بیشتر آنها به اسلام گردد مانعى ندارد.
١٨ – فعالیت پایگاه بسیج و گروههای فرهنگی در مساجد
سؤال: شخص سرمایه دارى یک مسجد را حدود پانزده سال قبل بنا کرده است و فعلا آن مسجد درست و تکمیل شده است و قسمتى از مسجد پایگاه نیروى مقاومت بسیج مى باشد. بانى مسجد راضى نیست که پایگاه بسیج در قسمتى از آن مسجد باشد در حالى که پایگاه براى امنیّت آن محل زحمت زیادى مى کشد آیا نمازخواندن و فعالیتهایى که در آن جا صورت مى گیرد صحیح است؟
جواب: چنانچه کارهاى فرهنگى مثبت اسلامى انجام دهند و مزاحمتى براى نمازگزاران نداشته باشند جایز است و رضایت بانى اصلى شرط نیست.
١٩ – استفاده از زیرزمین مسجد برای تأسیسات
سؤال: آیا مى شود از طبقه زیر ساختمان مسجد جهت استفاده هاى مطلوب براى مسجد مثل ساختن موتورخانه شوفاژ استفاده کرد؟
جواب: اشکال ندارد.
٢٠ – نصب پرده مابین نمازگزاران زن و مرد
سؤال: از قدیم حایلى مثل پرده بین زنان و مردان بوده و اکنون عدّه اى مى گویند پرده و دیوار بین زنان و مردان در حال نماز خواندن و موعظه کردن لزومى ندارد، نظر شما چیست؟
جواب: اگر صفوف زنان پشت سر مردان باشد پرده لازم نیست ولى اگر در کنار هم باشد احتیاط واجب نصب پرده است.
٢١ – استفاده از فضای مسجد برای فعالیت ورزشی
سؤال: آوردن میز تنیس به فضاى مسجد از قبیل زیرزمین، حیاط و... جهت انجام فعالیتهاى سالم فرهنگى ورزشى در کنار آموزش تعالیم دینى (آموزش قرآن، احکام و عقاید) چه حکمى دارد؟
جواب: استفاده از وسایل فوق در شبستان یا فضاى مسجد مجاز نیست ولى اگر سالنهایى براى کتابخانه یا فعالیتهاى فرهنگى در مسجد ساخته شده، از فضاى آن مى توان براى این کار استفاده کرد.
٢١ – بلند کردن صدای اذان مسجد
سؤال: آیا بلند کردن صداى اذان مسجد مخصوصاً اذان صبح در صورتى که همسایگان مسجد اعتراض مى کنند و اظهار مى نمایند که صداى اذان موجب اذّیت و آزار آنها مى شود جایز است؟
جواب: بلند کردن صداى اذان در حدّ معمولى مانعى ندارد و همسایگان نمى توانند مانع صداى اذان شوند.
٢٢ – تخریب مسجد جهت تعمیر و ساخت جاده
سؤال: برای تعمیر جاده و خیابان جدید آیا می توان مسجد را خراب و منهدم کرد؟ اگر خیابان موجود باشد آیا می توان برای گشاده و بزرگ کردن آن مسجد را خراب کرد؟
جواب: هیچ کدام جایز نیست.
٢٣ – استفاده از زیرزمین مسجد برای تأسیسات
سؤال: آیا مى شود از طبقه زیر ساختمان مسجد جهت استفاده هاى مطلوب براى مسجد مثل ساختن موتورخانه شوفاژ استفاده کرد؟
جواب: اشکال ندارد.
٢٤ – ایجاد مزاحمت برای نمازگزاران در مسجد
سؤال: مسجدی است در یکی از نقاط تجاری مشهد مقدس که با اذان نماز بلافاصله اقامه میشود. و بعضی از کسبه که به نماز جماعت نمیرسند و میخواهند به صورت فرادی نماز خود را اقامه نمایند و از سوی دیگر یکی از نمازگزاران بلافاصله بعد از اتمام نماز جماعت ظهر زیارت آل یاسین و بعد از نماز مغرب و عشاء زیارت عاشورا را میخواند، که همین باعث اعتراض دیگر نمازگزاران شده است و میگویند صدای ایشان باعث می شود که ما نمازمان را اشتباه نماییم و گاها بعضی ها میگویند حتی چند مرتبه نمازمان را شکسته ایم و توجیه کسی که دعا می خواند این است که دعا و یا زیارت بیش از یک ربع ساعت بیشتر طول نمی کشد، صبر کنند و بعد از اتمام دعا نماز خود را اقامه نمایند و چنانچه مستحضر هستید اگر در مسجد نماز را نخوانند( که خیلی از کسبه به خاطر همین مسئله به مسجد نمی آیند) نمازشان به آخر وقت موکول میشود، نظر حضرتعالی در باره این مسئله چه میباشد. التماس دعا، مشهد مقدس، امام جماعت مسجد حضرت ابراهیم(ع)
جواب: هر کاری که مزاحمت برای نمازگزاران ایجاد کند باید ترک شود یا به صورتی انجام دهند که آهسته باشد و مزاحمتی ایجاد نکند زیرا مسجد در درجه اول برای نماز است.
٢٥ – ادعای عدم رضایت از سوی بانی بعد از ساخت مسجد
سؤال: اگر برای خرید مسجد عده ای با هم پولی بگذارند و مکانی را به عنوان مسجد بخرند و در این بین کلاهبرداری صورت بگیرد، به طوری که پس از آن یک یا دو نفر اعلام کنند که راضی نیستند در آنجا نماز خوانده بشود . آیا نماز خواندن در این مسجد صحیح است؟ حکم این مسجد چیست ؟ یکی از شرکا راضی نیست تا پولش به او برگردانده نشده در این مسجد نماز خوانده بشود. آیا باز هم نماز خواندن اشکال ندارد؟
جواب: هرگاه زمین مسجد خریداری شده و در آن نماز خوانده اند، عدم رضایت بعضی از کسانی که پول داده اند تاثیری ندارد.
٢٦ – برگزاری جلسات قرآن بدون رضایت هیئت امناء مسجد
سؤال: اگر هیئت امناى مسجد یا حسینیه اى بگویند: «ما راضى به برگزارى کلاس قرآن در مسجد یا حسینیّه نیستیم» آیا رعایت نظر آنها لازم است؟
جواب: رعایت نظر آنها در این گونه موارد لازم نیست، ولى بهتر است هماهنگى برقرار گردد و در هر حال مزاحمتى براى نمازگزاران به وجود نیاید.
٢٧ – استفاده از مسجد متروکه برای مکان ورزشی
سؤال: ما یک مسجد قدیمى در روستایى به نام خولیخان از شهرستان مبارکه اصفهان داریم به علّت این که چند مسجد جدید و بزرگ بعد از انقلاب اسلامى ساخته شده دیگر از این مسجد به طور کلّى استفاده نمى نمایند، در ضمن صیغه وقف هم براى این مسجد خوانده نشده است، ولى چند سال است که عدّه اى از ورزشکاران این روستا چون جایگاه ورزشى نداشته از این مسجد به عنوان باشگاه ورزش باستانى استفاده مى نمایند حال با توجّه به این که ورزش باستانى یکى از ورزشهاى سنّتى است از اوّل تا آخر این ورزش فقط ذکر یا على(علیه السلام) و صلوات بر محمد(صلى الله علیه وآله) و امثال اینها یاد مى شود آیا ورزش کردن و تصرف در این مسجد صحیح است؟
جواب: مسجد را به هیچ وجه نمى توان از مسجد بودن خارج کرد یا تبدیل به ورزشگاه نمود امّا در فرض سوال ورزش در آن اگر موجب وهن مسجد نباشد و مزاحمت براى نمازگزاران نداشته باشند جایز است.
٢٨ – دلیل اهمیت بعضی از مساجد
سؤال: تعدادى از مساجد در افکار عامّه مردم از قداست بیشترى برخوردار است، مثل مسجد جمکران، سهله، کوفه و مانند آن؛ دلیل اهمّیّت این مساجد چیست؟
جواب: هر کدام از اینها، روایت خاصّى دارد که دلالت بر اهمّیّت و قداست فوق العاده آن مى کند.
٢٩ – استفاده از فضای مسجد برای فعالیت ورزشی
سؤال: آوردن میز تنیس به فضاى مسجد از قبیل زیرزمین، حیاط و... جهت انجام فعالیتهاى سالم فرهنگى ورزشى در کنار آموزش تعالیم دینى (آموزش قرآن، احکام و عقاید) چه حکمى دارد؟
جواب: استفاده از وسایل فوق در شبستان یا فضاى مسجد مجاز نیست ولى اگر سالنهایى براى کتابخانه یا فعالیتهاى فرهنگى در مسجد ساخته شده، از فضاى آن مى توان براى این کار استفاده کرد.
٣٠ – زینت کردن مساجد
سؤال: آیا زینت کردن مساجد و حسینیه ها جایز است؟
جواب: اگر تزیین به طلا یا با عکس موجودات زنده نباشد و جنبه اسراف نیز پیدا نکند اشکالى ندارد.
٣١ – شعار دادن در مساجد
سؤال: آیا شعار مذهبى دادن و نعره حیدرى گفتن که در بعضى از مساجد پاکستان گفته مى شود از مکروهات است؟
جواب: شعارهایى که داراى محتواى صحیح و مذهبى بوده باشد مانعى ندارد به شرط این که مزاحمتى براى نمازگزاران تولید نکند و صداهایى که موجب وهن مسجد شود در آن نباشد.
٣١ – حضور ارامنه و برگزاری مراسم ختم در مسجد
سؤال: مسجدى در زمین مشاعى که بین مالکین مسلمان و ارمنى مشترک بوده است با اجازه خودشان بنا شده است، اهل کتاب مراسم ختم امواتشان را در مسجد مسلمانان برگزار مى کنند و واعظ مسلمان در آن مجلس سخنرانى مى نماید و خود ایشان هم در مجلس حضور دارند و همچنین در مراسم مسلمین که در مسجد منعقد مى شود شرکت مى کنند آیا حضور آنها در مسجد هتک مقام مسجد محسوب مى شود؟
جواب: اگر آمدن آنها به مسجد سبب علاقه بیشتر آنها به اسلام گردد مانعى ندارد.
٣٢ – زینت کردن مساجد
سؤال: آیا زینت کردن مساجد و حسینیه ها جایز است؟
جواب: اگر تزیین به طلا یا با عکس موجودات زنده نباشد و جنبه اسراف نیز پیدا نکند اشکالى ندارد.
٣٣ – شعار دادن در مساجد
سؤال: آیا شعار مذهبى دادن و نعره حیدرى گفتن که در بعضى از مساجد پاکستان گفته مى شود از مکروهات است؟
جواب: شعارهایى که داراى محتواى صحیح و مذهبى بوده باشد مانعى ندارد به شرط این که مزاحمتى براى نمازگزاران تولید نکند و صداهایى که موجب وهن مسجد شود در آن نباشد.
٣٤ – استفاده از زیرزمین مسجد برای مکان ورزشی
سؤال: در حیدرآباد کرج زمینى وقف مسجد گردیده و مردم به نیّت ساختن مسجد کمک کرده اند چندین سال در زیرزمین این مسجد نماز برگزار مى گردید اکنون که طبقه همکف ساخته شده است از زیرزمین براى نگهدارى وسایل مسجد استفاده مى شود و در ایّام محرّم و صفر به عزاداران اباعبداللّه(علیه السلام) غذا داده مى شود و افراد معذور وارد آن نمى گردند آیا مى توان از این زیرزمین براى مکان ورزشى جوانان و نوجوانان استفاده و عواید حاصل را صرف بناى همان مسجد کرد؟
جواب: جایز نیست بلکه باید براى مسجد و کارهاى مناسب مسجد استفاده شود.
٣٥ – استفاده از مسجد متروکه برای مکان ورزشی
سؤال: ما یک مسجد قدیمى در روستایى به نام خولیخان از شهرستان مبارکه اصفهان داریم به علّت این که چند مسجد جدید و بزرگ بعد از انقلاب اسلامى ساخته شده دیگر از این مسجد به طور کلّى استفاده نمى نمایند، در ضمن صیغه وقف هم براى این مسجد خوانده نشده است، ولى چند سال است که عدّه اى از ورزشکاران این روستا چون جایگاه ورزشى نداشته از این مسجد به عنوان باشگاه ورزش باستانى استفاده مى نمایند حال با توجّه به این که ورزش باستانى یکى از ورزشهاى سنّتى است از اوّل تا آخر این ورزش فقط ذکر یا على(علیه السلام) و صلوات بر محمد(صلى الله علیه وآله) و امثال اینها یاد مى شود آیا ورزش کردن و تصرف در این مسجد صحیح است؟
جواب: مسجد را به هیچ وجه نمى توان از مسجد بودن خارج کرد یا تبدیل به ورزشگاه نمود امّا در فرض سوال ورزش در آن اگر موجب وهن مسجد نباشد و مزاحمت براى نمازگزاران نداشته باشند جایز است.
٣٦ – بلند کردن صدای اذان مسجد
سؤال: آیا بلند کردن صداى اذان مسجد مخصوصاً اذان صبح در صورتى که همسایگان مسجد اعتراض مى کنند و اظهار مى نمایند که صداى اذان موجب اذّیت و آزار آنها مى شود جایز است؟
جواب: بلند کردن صداى اذان در حدّ معمولى مانعى ندارد و همسایگان نمى توانند مانع صداى اذان شوند.
٣٧ – استفاده از فضای مسجد برای فعالیت ورزشی
سؤال: آوردن میز تنیس به فضاى مسجد از قبیل زیرزمین، حیاط و... جهت انجام فعالیتهاى سالم فرهنگى ورزشى در کنار آموزش تعالیم دینى (آموزش قرآن، احکام و عقاید) چه حکمى دارد؟
جواب: استفاده از وسایل فوق در شبستان یا فضاى مسجد مجاز نیست ولى اگر سالنهایى براى کتابخانه یا فعالیتهاى فرهنگى در مسجد ساخته شده، از فضاى آن مى توان براى این کار استفاده کرد.
٣٨ – نجس کردن منبر مسجد
سؤال: آیا منبر مسجد، در حرمت نجس نمودن و لزوم تطهیر فورى، حکم خود مسجد را دارد؟
جواب: منبر حکم مسجد را ندارد.
٣٩ – استفاده از زیرزمین مسجد برای تأسیسات
سؤال: آیا مى شود از طبقه زیر ساختمان مسجد جهت استفاده هاى مطلوب براى مسجد مثل ساختن موتورخانه شوفاژ استفاده کرد؟
جواب: اشکال ندارد.
٤٠ – حضور زنان در زمان عادت ماهیانه در مساجد
سؤال: در تهران بانوان در مجالس ترحیم مساجد شرکت مى کنند و بعضى از آنها عادت زنانگى دارند و در اثر جهل به مسأله با همان حال به مسجد مى روند و گاهى پس از پایان مراسم مشاهده مى شود که فرش مسجد نجس شده است اکنون نظر مبارکتان را مرقوم فرمایید.
جواب: زنان در حال عادت زنانه حرام است که در مسجد توقّف کنند و اگر فرش مسجد آلوده شود باید تطهیر کرد و افراد ناآگاه را باید به این مسائل آشنا کرد.
٤١ – برپایی مجالس سخنرانی و ترحیم در مساجد
سؤال: انجام کارهایى که مزاحم نماز است، مثل سخنرانى، موعظه، تفسیر قرآن، بلند خواندن تعقیبات، برپایى مجلس ترحیم، در مساجد چه حکمى دارد؟
جواب: این امور معمولا مزاحم نمازگزاران نیست و اگر مزاحمتى ایجاد کند، باید ترتیبى بدهند که نمازگزاران بتوانند نماز خود را بخوانند.
٤١ – هبه و بخشش در مسجد
سؤال: آیا کارهایى چون هبه و بخشش در مسجد جایز است در صورت جواز آیا نیاز به حکم حاکم شرع دارد؟
جواب: انجام این گونه کارها در مسجد حرام نیست و نیازى به اجازه حاکم شرع ندارد ولى انجام کارهاى دنیوى در مسجد مکروه است و اگر مزاحمت براى نمازگزاران داشته باشد حرام است.
٤٢ – اختصاص قسمتی از مسجد برای امور فرهنگی
سؤال: مسجدى است سه طبقه و طبقه سوّم آن چندان مورد استفاده براى نماز نمى باشد مگر در ایّام ماه مبارک رمضان و امثال آن، حال آیا مى توان طبقه سوّم این مسجد را قسمت بندى نموده هر قسمتى را براى یک واحد فرهنگى از قبیل دارالقرآن، مرکز تحقیقات و مطالعات دانشجویى به طور محصور اختصاص داد؟
جواب: چنانچه با وسایل متحرک، جداسازى شود که براى نماز در موارد لزوم قابل جابه جا کردن باشد و کارهاى دینى در آن منظور باشد مانعى ندارد.
٤٣ – ورود کفار به مساجد
سؤال: آیا منع دخول کفّار در مساجد لازم است؟
جواب: احتیاط واجب آن است که از ورود کفّار در مساجد جلوگیرى شود مگر در جایى که براى تحقیق اسلام و مانند آن باشد.
٤٤ – استفاده از زیرزمین مسجد برای مکان ورزشی
سؤال: در حیدرآباد کرج زمینى وقف مسجد گردیده و مردم به نیّت ساختن مسجد کمک کرده اند چندین سال در زیرزمین این مسجد نماز برگزار مى گردید اکنون که طبقه همکف ساخته شده است از زیرزمین براى نگهدارى وسایل مسجد استفاده مى شود و در ایّام محرّم و صفر به عزاداران اباعبداللّه(علیه السلام) غذا داده مى شود و افراد معذور وارد آن نمى گردند آیا مى توان از این زیرزمین براى مکان ورزشى جوانان و نوجوانان استفاده و عواید حاصل را صرف بناى همان مسجد کرد؟
جواب: جایز نیست بلکه باید براى مسجد و کارهاى مناسب مسجد استفاده شود.
٤٥ – نصب پرده مابین نمازگزاران زن و مرد
سؤال: از قدیم حایلى مثل پرده بین زنان و مردان بوده و اکنون عدّه اى مى گویند پرده و دیوار بین زنان و مردان در حال نماز خواندن و موعظه کردن لزومى ندارد، نظر شما چیست؟
جواب: اگر صفوف زنان پشت سر مردان باشد پرده لازم نیست ولى اگر در کنار هم باشد احتیاط واجب نصب پرده است.
٤٦ – حکم مساجدی که غیر قابل استفاده هستند
سؤال: مساجدى که در خیابانها واقع مى شود و همچنین مساجدى که در بیابانها و قراى متروکه واقع شده و به هیچوجه براى نماز قابل استفاده نیست و گاه مرکزى براى حیوانات نجس و آلودگیهاى دیگر مى شود حکمش چیست؟
جواب: در مورد مساجدى که در خیابان افتاده امید باز گشتى در آن نیست هم حکم مسجد بودن زایل مى شود و هم حکم وقف بودن و شخصى که چنین کرده باید معادل ثمن آن را صرف ساختن مسجد دیگر یا تعمیر سایر مساجد کند و در حقیقت از قبیل اتلاف عین مال است ولى تا ضرورت فوق العاده شدیدى نباشد تخریب مسجد به هیچوجه جایز نیست و در مورد مساجد متروکه در بیابانها و قراى متروکه باید آنها را طورى محفوظ کرد که هتک و بى احترامى نسبت به آنها نشود.
٤٧ – حضور زنان در زمان عادت ماهیانه در مساجد
سؤال: در تهران بانوان در مجالس ترحیم مساجد شرکت مى کنند و بعضى از آنها عادت زنانگى دارند و در اثر جهل به مسأله با همان حال به مسجد مى روند و گاهى پس از پایان مراسم مشاهده مى شود که فرش مسجد نجس شده است اکنون نظر مبارکتان را مرقوم فرمایید.
جواب: زنان در حال عادت زنانه حرام است که در مسجد توقّف کنند و اگر فرش مسجد آلوده شود باید تطهیر کرد و افراد ناآگاه را باید به این مسائل آشنا کرد.
٤٨ – فعالیت پایگاه بسیج و گروههای فرهنگی در مساجد
سؤال: شخص سرمایه دارى یک مسجد را حدود پانزده سال قبل بنا کرده است و فعلا آن مسجد درست و تکمیل شده است و قسمتى از مسجد پایگاه نیروى مقاومت بسیج مى باشد. بانى مسجد راضى نیست که پایگاه بسیج در قسمتى از آن مسجد باشد در حالى که پایگاه براى امنیّت آن محل زحمت زیادى مى کشد آیا نمازخواندن و فعالیتهایى که در آن جا صورت مى گیرد صحیح است؟
جواب: چنانچه کارهاى فرهنگى مثبت اسلامى انجام دهند و مزاحمتى براى نمازگزاران نداشته باشند جایز است و رضایت بانى اصلى شرط نیست.
٤٩ – تفاوت مسجد با حسینیه
سؤال: چرا برنامه هاى مسجد را در حسینیّه و برنامه هاى حسینیّه را در مسجد نمى توان انجام داد؟ چون در صورت جواز مى توانیم یکى از این دو را داشته باشیم تا از اسراف از نظر زمین و مخارج ساختن جلوگیرى شود.
جواب: مسجد محدودّیتى براى زنان و گاه براى مردان دارد و در حسینیّه آزادى بیشترى وجود دارد، البتّه ثواب نماز در مسجد نسبت به حسینیّه بسیار تفاوت دارد و همین امر سبب تأسیس دو بنا شده است.
٥٠ – نمایش فیلم در مساجد
سؤال: آیا نمایش فیلم در مساجد جایز است؟
جواب: این کارها مناسب شأن مسجد نیست بلکه باید محلّ جداگانه اى براى این کار در نظر گرفت.
٥١ – حضور ارامنه و برگزاری مراسم ختم در مسجد
سؤال: مسجدى در زمین مشاعى که بین مالکین مسلمان و ارمنى مشترک بوده است با اجازه خودشان بنا شده است، اهل کتاب مراسم ختم امواتشان را در مسجد مسلمانان برگزار مى کنند و واعظ مسلمان در آن مجلس سخنرانى مى نماید و خود ایشان هم در مجلس حضور دارند و همچنین در مراسم مسلمین که در مسجد منعقد مى شود شرکت مى کنند آیا حضور آنها در مسجد هتک مقام مسجد محسوب مى شود؟
جواب: اگر آمدن آنها به مسجد سبب علاقه بیشتر آنها به اسلام گردد مانعى ندارد.
٥١ – بلند کردن صدای اذان مسجد
سؤال: آیا بلند کردن صداى اذان مسجد مخصوصاً اذان صبح در صورتى که همسایگان مسجد اعتراض مى کنند و اظهار مى نمایند که صداى اذان موجب اذّیت و آزار آنها مى شود جایز است؟
جواب: بلند کردن صداى اذان در حدّ معمولى مانعى ندارد و همسایگان نمى توانند مانع صداى اذان شوند.
٥٢ – زینت کردن مساجد
سؤال: آیا زینت کردن مساجد و حسینیه ها جایز است؟
جواب: اگر تزیین به طلا یا با عکس موجودات زنده نباشد و جنبه اسراف نیز پیدا نکند اشکالى ندارد.
٥٣ – شعار دادن در مساجد
سؤال: آیا شعار مذهبى دادن و نعره حیدرى گفتن که در بعضى از مساجد پاکستان گفته مى شود از مکروهات است؟
جواب: شعارهایى که داراى محتواى صحیح و مذهبى بوده باشد مانعى ندارد به شرط این که مزاحمتى براى نمازگزاران تولید نکند و صداهایى که موجب وهن مسجد شود در آن نباشد.
٥٤ – وضو گرفتن در مسجدی که قصد خواندن نماز در آنجا را ندارد
سؤال: آیا می توان در یک مسجد وضو گرفت و در مسجد دیگر نماز خواند؟
جواب: جایز نیست مگر این که لا اقل یک صفحه قرآن در مسجد اول بخواند.
٥٥ – پخش موسیقی های حماسی از مسجد
سؤال: پخش موسیقی های حماسی و شور آفرین بمناسبت هفته ی بسیج از بلند گوی مسجد و فضای آن چه حکمی دارد ؟
جواب: کلیّه صداها و آهنگ هایى که مناسب مجالس لهو و فساد است حرام، و غیر آن حلال است. و تشخیص آن با مراجعه به اهل عرف، یعنى افراد فهمیده متدیّن، خواهد بود. ولی پخش مناسبتی حتی از نوع حلال در شان و منزلت مسجد نیست.
٥٦ – استفاده از زیرزمین مسجد برای تأسیسات
سؤال: آیا مى شود از طبقه زیر ساختمان مسجد جهت استفاده هاى مطلوب براى مسجد مثل ساختن موتورخانه شوفاژ استفاده کرد؟
جواب: اشکال ندارد.
٥٧ – استفاده از فضای مسجد برای فعالیت ورزشی
سؤال: آوردن میز تنیس به فضاى مسجد از قبیل زیرزمین، حیاط و... جهت انجام فعالیتهاى سالم فرهنگى ورزشى در کنار آموزش تعالیم دینى (آموزش قرآن، احکام و عقاید) چه حکمى دارد؟
جواب: استفاده از وسایل فوق در شبستان یا فضاى مسجد مجاز نیست ولى اگر سالنهایى براى کتابخانه یا فعالیتهاى فرهنگى در مسجد ساخته شده، از فضاى آن مى توان براى این کار استفاده کرد.
٥٨ – وضو گرفتن با آب مسجد برای کسی که قصد نماز خواندن ندارد
سؤال: شخصى قصد خواندن نماز در مسجدى را ندارد، ولى قصد قرائت قرآن مجید دارد، آیا مى تواند با آب مسجد وضو بگیرد و مقدارى قرائت قرآن کند و براى نماز به جاى دیگر برود؟
جواب: اشکالى ندارد.
٥٩ – استفاده از مسجد متروکه برای مکان ورزشی
سؤال: ما یک مسجد قدیمى در روستایى به نام خولیخان از شهرستان مبارکه اصفهان داریم به علّت این که چند مسجد جدید و بزرگ بعد از انقلاب اسلامى ساخته شده دیگر از این مسجد به طور کلّى استفاده نمى نمایند، در ضمن صیغه وقف هم براى این مسجد خوانده نشده است، ولى چند سال است که عدّه اى از ورزشکاران این روستا چون جایگاه ورزشى نداشته از این مسجد به عنوان باشگاه ورزش باستانى استفاده مى نمایند حال با توجّه به این که ورزش باستانى یکى از ورزشهاى سنّتى است از اوّل تا آخر این ورزش فقط ذکر یا على(علیه السلام) و صلوات بر محمد(صلى الله علیه وآله) و امثال اینها یاد مى شود آیا ورزش کردن و تصرف در این مسجد صحیح است؟
جواب: مسجد را به هیچ وجه نمى توان از مسجد بودن خارج کرد یا تبدیل به ورزشگاه نمود امّا در فرض سوال ورزش در آن اگر موجب وهن مسجد نباشد و مزاحمت براى نمازگزاران نداشته باشند جایز است
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
