بسم الله الرحمن الرحیم
مسائلی در باره خواندن نماز آیات بخاطر زلزله و تأخیر در خواندن آن
فهرست محتوا:
(۱) حدیثی برای در امان ماندن از زلزله.
(۲) وجوب خواندن نماز ایات پس از زلزله.
(۳) حکم خواندن نماز آیاتی که در خواندنش تأخیر شده است.
(۴) نیت نماز آیاتی که با تأخیر خوانده می شود.
(۵) کیفیت خواندن نماز آیات.
(۶) منبع.
(۱) حدیثی برای در امان ماندن از زلزله.
عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ أَنَّهُ قَالَ: لاَ تَمَلُّوا مِنْ قِرَاءَةِ «إِذٰا زُلْزِلَتِ اَلْأَرْضُ زِلْزٰالَهٰا» فَإِنَّهُ مَنْ كَانَتْ قِرَاءَتُهُ بِهَا فِي نَوَافِلِهِ لَمْ يُصِبْهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِزَلْزَلَةٍ أَبَداً وَ لَمْ يَمُتْ بِهَا وَ لاَ بِصَاعِقَةٍ وَ لاَ بِآفَةٍ مِنْ آفَاتِ اَلدُّنْيَا حَتَّى يَمُوتَ وَ إِذَا مَاتَ نَزَلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ كَرِيمٌ مِنْ عِنْدِ رَبِّهِ فَيَقْعُدُ عِنْدَ رَأْسِهِ فَيَقُولُ يَا مَلَكَ اَلْمَوْتِ اُرْفُقْ بِوَلِيِّ اَللَّهِ فَإِنَّهُ كَانَ كَثِيراً مَا يَذْكُرُنِي وَ يَذْكُرُ تِلاَوَةَ هَذِهِ اَلسُّورَةِ وَ تَقُولُ لَهُ اَلسُّورَةُ مِثْلَ ذَلِكَ وَ يَقُولُ مَلَكُ اَلْمَوْتِ قَدْ أَمَرَنِي رَبِّي أَنْ أَسْمَعَ لَهُ وَ أُطِيعَ وَ لاَ أُخْرِجَ رُوحَهُ حَتَّى يَأْمُرَنِي بِذَلِكَ فَإِذَا أَمَرَنِي أَخْرَجْتُ رُوحَهُ وَ لاَ يَزَالُ مَلَكُ اَلْمَوْتِ عِنْدَهُ حَتَّى يَأْمُرَهُ بِقَبْضِ رُوحِهِ وَ إِذَا كُشِفَ لَهُ اَلْغِطَاءُ فَيَرَى مَنَازِلَهُ فِي اَلْجَنَّةِ فَيُخْرِجُ رُوحَهُ مِنْ أَلْيَنِ مَا يَكُونُ مِنَ اَلْعِلاَجِ ثُمَّ يُشَيِّعُ رُوحَهُ إِلَى اَلْجَنَّةِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ يَبْتَدِرُونَ بِهَا إِلَى اَلْجَنَّةِ .
از خواندن سورۀ« إِذٰا زُلْزِلَتِ اَلْأَرْضُ زِلْزٰالَهٰا » خسته نشويد زيرا هر كه نمازهاى نافلۀ خود را با آن بخواند خداى عز و جل هرگز او را به زمين لرزه دچار نكند و بدان به برق‌زدگى نميرد و به هيچ آفتى در دنيا دچار نگردد تا بميرد، و چون بميرد يك فرشتۀ كريمى از جانب پروردگارش بدو فرود آيد و بالاى سرش نشيند و گويد:اى ملك الموت جان دوستِ خدا را آسان بگير زيرا كه او بسيار مرا ياد مى‌كرد،و اين سوره را مى‌خواند و سورۀ اذا زلزلت هم همين سفارش را به ملك الموت مى‌كند و ملك الموت مى‌گويد:پروردگارم به من فرمان داده كه از اين شخص حرف‌شنو باشم و فرمان او را برم و جان او را نگيرم تا خودش دستور دهد به من كه جان او را بگيرم و چون خودش فرمان داد جانش را مى‌گيرم.و پيوسته ملك الموت در بر او بماند تا خودش خواهد كه جانش را بستاند و چون پرده از برابر ديده‌اش به كنار رود منازلِ خود را در بهشت بنگرد و جانش به آسانترين روشى بر آيد و سپس هفتاد هزار فرشته جانِ او را تا به بهشت بدرقه كنند و او را شتابان به بهشت رسانند.
اصول كافى، ترجمه كمره اى؛ ج ۶ ص ۴۶۱.
(۲) وجوب خواندن نماز ایات پس از زلزله.
پس از آمدن زلزله واجب است فوراً نماز آیات خوانده شود و اگر کسی بدون عذر عمداً نماز را نخواند و به تأخیر بیندازد معصیت کرده است.
(۳) حکم خواندن نماز آیاتی که در خواندنش تأخیر شده است.
سؤال: آیا اگر در خواندن نماز آیات تأخیر شد، باز هم واجب است خوانده شود؟
پاسخ:
(۱) برخی از مراجع عظام فرموده اند واجب است خوانده شود؛ مانند آیات عظام:
امام خمینی، گلپایگانی، اراکی، فاضل لنکرانی، بهجت، امام خامنه ای، صافی گلپایگانی، شبیری زنجانی، جوادی آملی، مظاهری، سبحانی، نوری همدانی
(۲) برخی از مراجع عظام فرموده اند بنابراحتیاط واجب؛ خوانده شود؛ مانند آیات عظام:
خوئی، تبریزی و وحیدخراسانی
(۳) برخی از مراجع عظام فرموده اند احتیاط مستحب است خوانده شود؛ مانند آیات عظام:
سیستانی و مکارم شیرازی
(۴) نیت نماز آیاتی که با تأخیر خوانده می شود.
سؤال: اگر نماز با تأخیر خوانده شد، هر زمان خوانده شد، به چه نیت خوانده شود؟ به نیّت ادا خوانده شود یا به نیّت قضا یا مافی الذمّه؟
پاسخ:
(۱) آیات عظام: امام خمینی، گلپایگانی، اراکی، فاضل لنکرانی، بهجت، شبیری زنجانی، صافی گلپایگانی، مظاهری، سبحانی، نوری همدانی: به نیّت ادا خوانده شود.
(۲) آیةالله العظمی خوئی: بنابراحتیاط وقت خواندن نیت ادا و قضا نکند.
(۳) آیةالله العظمی امام خامنه ای: بدون قصد ادا و قضا (قصد ما فی الذمّه) به جا آورد.
(۴) آیةالله العظمی وحید خراسانی: بنابراحتیاط واجب نیت ادا و قضا نکند.
(۵) آیةالله العظمی تبريزی: أحوط آن است كه به قصد ما في الذمه بياورد و قصد ادا و قضا نكند.
(۶) آیةالله العظمی سيستانی: احتياط مستحبّ آن است كه بعداً بدون نيت ادا و قضا بخواند.
(۷) آیةالله العظمی جوادی آملی: هر وقت به جا آورد صحیح و بجاست. {قصد ما فی الذمّه}
(۸) آیةالله العظمی مکارم شیرازی: تا آخر عمر هر وقت توانست بخواند. {قصد ما فی الذمّه}
(۵) کیفیت خواندن نماز آیات.
نماز آیات به چند طریق خوانده می شود که یکی از آنها که آسانتر و جامع فتاوای اکثر مراجع عظام است به طریق ذیل است:
بعد از نيت و تكبير و خواندن «سوره حمد»، آيه هاي يك سوره را پنج قسمت كند و يك آيه يا بيشتر از آن بخواند و به ركوع رود و سر بردارد و بدون اين كه حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به ركوع رود و همين طور تا پيش از ركوع پنجم سوره را تمام نمايد.
مثلاً به قصد سوره « قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ » بگوید:
« بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ »
به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد:
« اللَّهُ الصَّمَدُ »
به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد:
« لَمْ یَلِدْ »
به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد:
« وَلَمْ یُولَدْ »
به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد:
« وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُوًا أَحَدٌ »
به ركوع پنجم رود و بعد از ركوع بايستد و به سجده رود.
و بعد از انجام دادن دو سجده برای رکعت دوم برخیزد.
و ركعت دوم را هم مثل ركعت اول که توضیح داده شد بجا آورد.
و بعد از سجده رکعت دوم تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
استفاده از توضیح المسائل مراجع، مسأله ۱۵۰۸.
مورد توجه مقلدین آیات عظام: فاضل لنکرانی و مکارم شیرازی
چون آیات عظام: فاضل لنکرانی و مکارم شیرازی؛ احتیاطاً اجازه نداده اند یک آیه {مانند: لم یلد و لم یولد} دو قسمت شود، مقلدین این دو مرجع بزرگوار یا سوره ای را انتخاب کنند که آیه اش دو قسمت نشود {مانند سوره إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ}؛
بنابراین، اگر بخواهند به فتوای مرجع تقلیدشان عمل کنند باید؛ بعد از نيت و تكبير و خواندن «سوره حمد»، آيه هاي يك سوره را پنج قسمت كند و يك آيه از آن بخواند و به ركوع رود و سر بردارد و بدون اين كه حمد بخواند، قسمت دوم از همان سوره را بخواند و به ركوع رود و همين طور تا پيش از ركوع پنجم سوره را تمام نمايد.
مثلاً به قصد سوره « إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ » بگوید:
« بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم، إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ »
به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد:
« وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَةُ الْقَدْرِ »
به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد:
« لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ »
به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد:
« تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ »
به ركوع رود و بعد از ركوع بايستد و بگويد:
« سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ »
به ركوع پنجم رود و بعد از ركوع بايستد و به سجده رود.
و بعد از انجام دادن دو سجده برای رکعت دوم برخیزد.
و ركعت دوم را هم مثل ركعت اول که توضیح داده شد بجا آورد.
و بعد از سجده رکعت دوم تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
اما اگر بخواهند سوره « قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ » را بخوانند از احتیاط مرجع تقلیدشان به فتوای یکی از مراجع تقلیدی که اجازه دو قسمت شدن یک آیه را داده اند رجوع کنند.
(۶) منبع:
منبع توضیح المسائل مراجع، مسأله (۱۴۹۸)
موقعي كه زلزله و رعد و برق و مانند اينها اتفاق مي افتد انسان بايد فوراً نماز آيات را بخواند و اگر نخواند معصيت كرده و تا آخر عمر بر او واجب است و هر وقت بخواند ادا است.
{موافق با فتوای امام خمینی؛ آیات عظام: گلپایگانی، اراکی، فاضل لنکرانی، بهجت، صافی گلپایگانی، مظاهری، سبحانی و نوری همدانی}
*****
خوئي : مسأله- موقعي كه زلزله و رعد و برق و مانند اينها اتفاق مي افتد ، انسان بايد فوراً نماز آيات را بخواندبه نحوي كه در نظر مردم تأخير محسوب نشود و اگر تأخير كرد، معصيت كرده و بنابراحتیاط وقت خواندن نیت ادا و قضا نکند.
تبريزي: مسأله- در نماز آيات براي زلزله يا رعد و برق و بادهاي سياه و مانند آنها لازم است مكلف نماز آيات را فوراً بخواند و چنانچه تأخير بيندازد، أحوط آن است كه به قصد ما في الذمه بياورد و قصد ادا و قضا نكند.
امام خامنه ای: مسأله- هنگامی که زلزله، رعد و برق و مانند آن، (که مدت زمان وقوعش کم است) اتفاق می‌افتد، بنابر احتیاط مکلّف باید فوراً نماز آیات بخواند و اگر تأخیر بیندازد، باید آن را تا آخر عمر بدون قصد ادا و قضا (قصد ما فی الذمّه) به جا آورد.{رساله نماز و روزه، مسأله ۶۶۷}
سيستاني: مسأله- موقعي كه زلزله مي آيد يا رعد و برق و مانند اينها اتفاق مي افتد و بخواهد احتياط كند اگر وقتشان وسعت داشته باشد لازم نيست نماز آيات را فوراً بخواند و در غير اين صورت مانند زلزله بايد فوراً آن را بخواند به نحوي كه در نظر مردم تأخير محسوب نشود و اگر تأخير كرد، احتياط مستحبّ آن است كه بعداً بدون نيت ادا و قضا بخواند.
شبیری زنجاني: مسأله- موقعی که زلزله و رعد و برق و مانند این ها اتفاق می افتد مکلف باید فوراً نماز آیات را بخواند. به نحوی که در نظر مردم تأخیر محسوب نشود و اگر بدون عذر تأخیر کرد معصیت کرده و بايد هر چه زودتر بخواند و هر وقت بخواند ادا است.
وحید خراسانی: مسأله- موقعی که زلزله و رعد وبرق و مانند این ها اتفاق می افتد –چنانچه گذشت- باید نماز آیات را بخواند و باید به اندازه ای که عرفا تأخیر گفته می شود نماز را عقب نیندازد و در صورت تأخیر نماز را بجا آورد و بنابراحتیاط واجب نیت ادا و قضا نکند.
جوادی آملی: مسأله- موقعی که زلزله و رعد و برق و مانند اینها رخ می دهد انسان باید فوری نماز آیه را اقامه کند و اگر بدون عذر به جا نیاورد، معصیت کرده و تا پایان عمر بر او واجب است و هر وقت به جا آورد صحیح و بجاست.
مکارم شیرازی: مسأله- هنگامى که زلزله يا صاعقه و مانند آن اتّفاق مى افتد بايد بلافاصله نماز آيات را بخواند و اگر نخواند معصيت کرده و احتياط مستحب آن است که تا آخر عمر هر وقت توانست بخواند.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(1).gif)
(1)(3).jpg)
.jpg)
