فتاوای آیت الله العظمی سبحانی (مدظله)

تقليد لهجه

سؤال:آيا تقليد لهجه اقوام مختلف در فيلمها و سريالها جايز است؟

جواب:بسمه تعالى: هرگاه اهانت حساب شود حرام است . والله العالم

اجبار به گناه و حد و كفاره آن

سؤال:اگر شخصى را مجبور به گناه كبيره اى كنند آيا حد و كفاره بر او واجب مى شود؟

جواب:بسمه تعالى: هرگاه آنچه به آن تهديد مى شود قابل تحمّل نباشد حد و كفاره برداشته مى شود . والله العالم

منع والدين از آشنايى با مسائل دينى

سؤال:آيا در انتخاب رشته علمى اعم از حوزه مقدسه علميه و يا ساير مراكز تحصيلى (با تشخيص صلاح آن نسبت به دنيا و آخرت) اوّلاً منع والدين چه اثرى دارد؟ آيا مسأله والدينى كه مى خواهند فرزندان خود را از رفتن به حوزه و عالم دين شدن منع نمايند اطاعت اولاد از چنين والدينى واجب است؟

جواب:بسمه تعالى: نهى والدين در اين مورد مؤثر نيست هرگاه با پدرو مادر خوشرفتارى كند در انتخاب رشته زندگى آزاد است.والله العالم

رفتن به جلسات دينى و نهى پدر و مادر

سؤال:رفتن اولاد به نمازجمعه و نماز جماعت و جلسات آموزشى دينى در صورتى كه والد و يا والدين عكس العمل منفى نشان دهند چگونه است؟ با توجه به اينكه بعضى والدين به اينگونه مسائل روى خوشى نشان نمى دهند؟

جواب:بسمه تعالى: اگر با والدين خوشرفتارى كند و احترام آنها را در نظر بگيرد در اين موارد كه تشخيص مى دهد كه مصلحت دين و دنياى اوست نهى آنها مؤثر نيست. والله العالم

بازرسى كيف و جيب فرزندان

سؤال:بازرسى لباس و كيف و جيب اولاد از طرف والدين و برداشتن پول از كيف فرزندان بدون اطلاع او شرعاً چه حكمى دارد؟ و اگر بازرسى به جهات تربيتى منتهى شود چگونه است؟

جواب:بسمه تعالى: پدر مى تواند در صورت لزوم براى حفاظت و صيانت آنان از لغزش بازرسى كند اما استفاده از اموال آنها در صورتى جايز است خود فقير باشد.والله العالم

دور ريختن غذاهاى اضافى

سؤال:آيا دور ريختن غذاهاى اضافى و يا كاغذى كه پشت آن سفيد است جايز است؟

جواب:بسمه تعالى: اسراف مطقا حرام است، بالاخص در غذاهايى كه مورد نياز عموم مردم است، هر نوع غذايى كه قابل استفاده براى انسان و يا براى طيور و حيوانات باشد دور ريختن آن حرام است و همچنين كاغذهايى كه پشت آن سفيد است نبايد دور ريخته شود مرحوم امام خمينى(قدس سره)نامه هايى كه براى ايشان مى آمد و پشت آن سفيد بود در نوشتن درس از آن استفاده مى كرد . والله العالم

زدن دو ليوان به يكديگر

سؤال:آيا زدن دو ليوان به يكديگر كه همانند زدن دو بطرى شراب به يكديگر است حرام است؟

جواب:بسمه تعالى: هرگاه زدن دو ليوان به يكديگر تشبيه به كار افراد شرابخوار باشد حتماً بايد ترك شود . والله العالم

رعايت قوانين راهنمايى

سؤال:آيا رعايت قوانين راهنمايى از جهت شرعى واجب است؟

جواب:بسمه تعالى: براى حفظ جان شهروندان اعم از راننده و غيره رعايت قوانين راهنمايى و رانندگى لازم است و تخلف از قوانين، تخلف از حكم ولايى است كه قطعاً تعزير دارد . والله العالم

احضار جن و ملائكه

سؤال:احضار جن و ملائكه و ارتباط با آنها به عنوان ارائه هنر يا كشف مشكل علمى و يا اطلاع از شخص مظنون مورد نظر شرعاً چه صورتى دارد؟

جواب:بسمه تعالى: ارتباط با ارواح اگر براى پيشرفت دانش باشد جزءِ سحر نيست و در غير اين صورت خوددارى شود.والله العالم

هيبنوتيزم

سؤال:هيبنوتيزم ويا تنوئم مغناطيسى كه اخيراً ميان افراد (خصوصاً تحصيل كرده جوان) رايج شده و شخص مورد نظر در اجراى برنامه قبلا رضايت خود را اعلام مى نمايد سپس استاد فن شروع بكار هيبنوتيزم مى كند .آيا شرعاً جايز است؟

جواب:بسمه تعالى: بهره گيرى از اين علم براى پيشرفت علوم نافع انسانى و يا جراحى و يا اثبات عالم ماوراء طبيعت اشكال ندارد و در غير اين موارد جزء تسخير حرام است. والله العالم

قهر كردن

سؤال:آيا پرهيز از قهر كردن فرد مسلمان با مسلمان ديگر بيشتر از سه روز حكم اخلاقى است يا فقهى؟

جواب:بسمه تعالى: ظاهر روايت حرمت شرعى است ولى فقهاء فتوى به مضمون آن نداده اند به شرح ارشاد اردبيلى ج 12 مراجعه شود . والله العالم

شبيه سازى انسان

سؤال:آيا شبيه سازى در مورد انسان را جايز مى دانيد؟

جواب:بسمه تعالى: شبيه سازى جايز نيست چون تصرف در خلقت است و علاوه موجب اختلال نسل و به هم خوردن نظام بشرى مى شود.والله العالم

كمك معلم به شاگرد در جلسه امتحان

سؤال:اگر معلمى در جلسه امتحان به دانش آموز براى حل سؤالات كمك كند آيا كار وى حرام است؟

جواب:بسمه تعالى: معلم و دانش آموز بايد مقررات مربوط به جلسه امتحان را رعايت كنند . والله العالم

رفتن به كليسا جهت شفا

سؤال:آيا جايز است براى شفاى مريضى به كليسا بروم و از حضرت عيسى(عليه السلام)شفا بخواهم؟

جواب:بسمه تعالى: شما مى توانيد از همه پيامبران و حضرت عيسى (عليه السلام)درخواست دعا كنيد تا در پرتو دعاى آنان خدا به شما شفا دهد و اين كار در همه جا صورت مى پذيرد و ولى نبايد براى اين كار به كليسا برويد . والله العالم

تبديل مسكونى به تجارى

سؤال:اگر مالك طبقه همكف در مجموعه ساختمانى 6 طبقه بخواهد كاربرى طبقه خود را از مسكونى به تجارى تبديل نمايد در حالى كه مزاحمتى براى ديگران ندارد آيا مالكان طبقات فوقانى حق ممانعت دارند؟

جواب:بسمه تعالى: هرگاه هيچ نوع مزاحمتى براى طبقات بالا نبوده و بر خلاف قرارداد نباشد اشكال ندارد . والله العالم

گذاشتن گوشت در روزنامه

سؤال:گذاشتن سبزى يا گوشت يا لباس درون روزنامه جايز است؟

جواب:بسمه تعالى: هرگاه مشتمل بر اسماء خداوند و يا آيات قرآنى و اسامى معصومين باشد از آن اجتناب كنند . والله العالم

رقص

سؤال:آيا رقص زن در مجلس عروسى جايز است؟

جواب:بسمه تعالى: فقط رقص زن براى شوهر جايز است آن هم نه در مجلس عروسى كه همراه با نامحرم است . والله العالم

عكس تبليغاتى زن

سؤال:مردى، عكس همسرش را كه بدون حجاب و بدون رضايت از وى به صورت كارت تبليغاتى چاپ نموده و براى تبليغ از كار خود آن را در خارج از كشور توزيع مى نمايد وظيفه زن در اين مورد چيست ؟

جواب:بسمه تعالى: در فرض سؤال كار مرد حرام است و طبق نظر حاكم تعزير مى شود و زوجه مى تواند اقدام قانونى كند . والله العالم

تفاوت سحر و كرامت

سؤال:آيا سحر يا ورزش يوگا يا تمركز فكر و برخى رياضتهاى فكرى بدون ارتكاب حرام جايز است؟

جواب:بسمه تعالى: سحر اين است كه غير واقع را واقع نشان مى دهد و چنين كارى نتيجه قدرت نفسانى انسان ساحر است ولى كرامت لطف الهى است كه از طريق بندگانش ظاهر مى شود حضرت مريم داراى كرامت بود و همچنين دخت گرامى پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) داراى كرامت بودند ولى كارهاى مرتاضان تا آنجا كه اطلاع داريم از روح قوى آنان سر مى زند و اصولاً هرگاه ارتباط انسان با عالم حس كمتر شود و به خويشتن و ماوراء تن بپردازد قدرت روحى او زيادتر مى شود بايد توجه نمود هر نوع رياضتى كه بر خلاف فطرت انسان باشد مانند مرتاضان هند جايز نيست و پيمودن راه كمال روحى در اسلام در سايه بندگى خدا است . والله العالم

كنترل تلفن

سؤال:آيا تفحص در امور اجتماعى مثل كنترل تلفن جايز است؟

جواب:بسمه تعالى: تجسس جايز نيست مگر در مواردى كه امنيت به خطر بيفتد . والله العالم

غيبت

سؤال:غيبت كسى كه هر دو طرف ( گوينده و شنونده) آگاه است حكمش چيست؟

جواب:بسمه تعالى: هرچند عيب آن شخص از نظر اين دو نفر پنهان نيست ولى اگر نوعى تعرض و تنقيص به عرض مردم است حرام است مگر اينكه انتشار عيب او فراتر از اين دو نفر باشد.والله العالم

حلالیت گرفتن

سؤال:آيا كسى از كسى حلاليت گرفت طرف مقابل دوباره مى تواند بعد از حلال كردن بگويد حلال نمى كنم ؟

جواب:بسمه تعالى: اگر حلال كرد يعنى حق خود را ساقط كرد بازگشت معنا ندارد.والله العالم

جريمه اضافه بناء و انشعاب آب

سؤال:اگر سازمان آب انشعاب آب را به مالك فروخته و ماهيانه نيز قبوض آب را دريافت كرده است در صورتى كه مالك اضافه بنا داشته باشد آيا سازمان آب مى تواند جريمه يا خسارت بگيرد؟

جواب:بسمه تعالى: در فرض سؤال بايد طبق قرارداد با سازمان عمل شود . والله العالم

رعايت قوانين راهنمايى

سؤال:آيا رعايت تمام قوانين نظام جمهورى اسلامى ايران واجب است مثل قوانين راهنمايى و رانندگى؟

جواب:بسمه تعالى:قوانين راهنمايى لازم المراعاة است. والله العالم

شعبده بازى

سؤال:آيا تردستى جهت اجراى نمايش و سرگرمى جايز است؟

جواب:بسمه تعالى: هرگاه در حواس طرف تصرف نكند بلكه بر اساس نبوغ و صنعت كارى را صورت بدهد اشكال ندارد . والله العالم

طنز از نظر اسلام

سؤال:آيا كاربرد طنز( مطلبى جدى در قالبى لطيف و كنايه) از نظر اسلام مشروع است، و آيا در آيه شريفه (ذق انك انت العزيز الكريم)(سوره دخان:49) كه نسبت به كفار است از طنز استفاده شده است؟

جواب:بسمه تعالى: هرگاه به وسيله طنز مؤمن مورد مسخره قرار نگيرد و يا روحاً ناراحت نشود اشكال ندارد و آيه مورد نظر از قبيل طنز نيست و معنى آيه اين است كه تصور مى كردى تو قدرتمند و محترم هستى . والله العالم

ريش پروفسورى

سؤال:آيا ريش پرفسورى كه اخيراً در ميان عده كثير به ويژه نسل جوان رايج شده به نظر حضرت عالى كافى است و حلق لحيه صدق نمى كند.

جواب:بسمه تعالى: كفايت نمى كند.والله العالم

مقدار كم مو در صورت

سؤال:كسى كه مردم به او مى گويند در صورتش مو نيست ولى مقدارى مو در صورت دارد (مقدارى در چانه و مقدارى در كنار گوش) آيا مى تواند صورت خود را با تيغ بزند؟

جواب:بسمه تعالى: جايز نيست، مگر بسيار كم باشد. والله العالم

سوزاندن موى صورت

سؤال:مستدعى است نظر مبارك خويش را در مورد ورزشهاى بانوان از قبيل دوچرخه سوارى ، اسب سوارى ، قايقرانى ، دو ميدانى در اماكن و معابر عمومى بيان فرماييد در ضمن بفرمائيد تماشاى اين نوع برنامه ها از تلويزيون چه حكمى دارد؟

جواب:بسمه تعالى: جايز نيست و از تماشاى اين نوع فيلمها كه مايه فساد اخلاقى است خوددارى شود. والله العالم

ريا در غير عبادات

سؤال:آيا ريا كردن در غير عبادات اثر تكليفى دارد ؟ و آيا شخصى كه به طرز خاصى راه برود و بطور خاصى لباس بپوشد و با شيوه خاصى سخن بگويد و همه اينها به ملاحظه جلب خشنودى و توجه مردم باشد عملى گناه انجام داده است ؟

جواب:بسمه تعالى: هرگاه لباس، لباس شهرت نباشد و مايه وهن ديگران نباشد، اشكال ندارد. والله العالم

اجراى تئاتر زن با مرد

سؤال:آيا بازى تئاتر مختلط زن و مرد و برگزارى سرود جمعى دختر و پسر جايز است؟

جواب:هرگاه بازى در تئاتر ملازم ارتكاب حرام يا فساد اخلاق باشد چنين بازى حرام است، سرود دسته جمعى دختر و پسر هرگاه مايه فتنه و تحريك جوانان است جايز نيست. والله العالم

كسب درآمد با مدرك خريدارى شده

سؤال:شخصى با پول، مدرك ليسانس خريده و وارد كار شده است و حقوق مى گيرد. آيا دريافت اين حقوق جايز است؟

جواب:حقوقى كه در برابر اصل كار تعيين شده مى گيرد، مشروع است، ولى حقوق اضافى كه در مقابل مدرك غير صحيح دريافت مى كند، مشروع نيست. والله العالم

اخذ اجرت براى تعليم دين يا قضاوت

سؤال:اكثر فقهاى اماميه معتقدند اخذ اجرت براى تعليم احكام دين جايز نيست. از طرفى وظيفه ى علما يا قضات، تعليم و اجراى احكام است آيا گرفتن مبالغى از مردم يا از دولت براى اين افراد جايز است؟

جواب:قاضى و كسان ديگرى كه واجبات كفايى همگانى را انجام مى دهند، دو تكليف دارند:

1. تأمين زندگانى خود و خانواده;

2. قيام به واجبات كفايى مانند قضاوت و تعليم احكام;

چون جمع بين اين دو كار امكان پذير نيست، حكومت اسلامى يا افراد ديگر بايد با دادن حقوق، زندگى اين افراد را تأمين كند تا با فراغت كامل انجام وظيفه كنند، همچنان كه در زمان اميرالمؤمنين (عليه السلام) جريان اين چنين بود و اميرمؤمنان (عليه السلام) به مالك اشتر چنين فرمود: «به قاضى به اندازه اى بپرداز كه از ديگران بى نياز شود». بنابراين پولى كه به قاضى و يا معلم امور دينى پرداخت مى شود، از اين باب است. والله العالم

تقلّب در كنكور

سؤال:اگر سؤالات كنكور از طريق غير قانونى بدست آيد و در كنكور قبول شوم، استفاده از مزاياى دانشگاه جايز است يا خير؟

جواب:هرگاه دانشگاه خصوصى باشد و مى داند كه صاحب آن به ورود چنين افراد راضى نيست در اين صورت حق استفاده ندارد . والله العالم

دستكارى در كارت هاى اعتبارى

سؤال:برخى از افراد پس از تمام شدن شارژ كارت هاى تلفن اعتبارى، با دست كارى در مدار مغناطيسى، كارت را دوباره خودشان پر مى كنند. آيا اين كار جايز است؟

جواب:حرام است. والله العالم

گرفتن اجرت براى تعليم قرآن

سؤال:برخى از مراكز قرآنى براى اجراى برنامه يا تشكيل كلاس هاى قرآنى پول مطالبه مى نمايند آيا اخذ اجرت جايز است؟

جواب:اخذ اجرت بر تعليم غير واجب مانند تعليم قرآن مكروه است البته اگر معلمان قرآن راهى براى تأمين زندگى خود ندارند مى توانند براى آن اجرت اخذ كنند و بهتر است اجرت براى آموزش هاى جنبى باشد نه براى اصل تعليم قرآن، بنابراين درخواست پول براى اداره مؤسسه اى كه قرآن را با تجويد مى آموزد، اشكال ندارد و بايد مؤمنان به اين كار علاقمند باشند به شرط اين كه مؤسسه هم در حد نياز، وجه طلب كند. والله العالم

توليد مواد مخدر

سؤال:آيا كاشت و توليد مواد مخدر و حمل و نگهدارى آن و خريد و فروش و مصرف آن و هرگونه همكارى با قاچاقچيان مواد مخدر و نيز توليد، نگهدارى، فروش و مصرف قرص هاى روانگردان جايز است؟

جواب:مجموع آنچه كه در سؤال نوشته شده است، كار حرام و معاملاتى كه روى آن انجام مى گيرد باطل است و در حقيقت اين مورد مشمول ضابطه اى است كه از امام صادق (عليه السلام) نقل شده است: «أمّا وجوه الحرام من البيع والشراء فكلّ أمر يكون فيه الفساد ممّا هو منهى عنه» . والله العالم

فرد معتاد

سؤال:فتواى حضرت عالى در خصوص فرد معتاد چيست؟ آيا گنهكار است يا بيمار؟

جواب:گنهكار است; همانند كسى كه با خوردن دارو خود را بيمار كند. والله العالم

توبه معتاد

سؤال:اگر فردى مبتلا به استعمال مواد مخدّر و روان گردان باشد، مستوجب چه عقوبتى است و چگونه بايد توبه نمايد؟

جواب:استغفار كافى است، ولى اگر ديگران را نيز معتاد سازد، بر طبق نظر حاكم شرع تعزير مى شود. والله العالم

كشيدن سيگار

سؤال:آيا كشيدن سيگار، قليان و ترياك جايز است؟

جواب:استعمال دخانيات از لحظه اى كه احساس ضرر مى نمايد، حرام است، حتماً بايد ترك كند. والله العالم

قرص اكس و امثال آن

سؤال:فتواى حضرت عالى در خصوص مواد روانگردان مثل قرص هاى اكس و امثال آن چيست؟

جواب:حكم هروئين را دارد و استفاده از آن حرام است. والله العالم

تراشيدن ريش با ماشين

سؤال:تراشيدن ريش و سبيل به وسيله ى ماشين ريش تراش چه حكمى دارد و تا چه حدى جايز است كه كوتاه شود؟

جواب:فرد مسلمان بايد در صورت خود مو داشته باشد و همين مقدار كه عرفاً بگويند ريش دارد، كافى است، امّا كوتاه كردن سبيل مطلوب است.

تراشيدن ريش به قصد تشبه به زنان

سؤال:آيا براى رشد بهتر ريش يا براى رفع خارش، مى توان ريش را تراشيد؟

جواب:به خاطر رشد يا خارش نمى توان مرتكب حرام شد. والله العالم

تراشيدن ريش به خاطر رشد بهتر

سؤال:آيا براى رشد بهتر ريش يا براى رفع خارش، مى توان ريش را تراشيد؟

جواب:به خاطر رشد يا خارش نمى توان مرتكب حرام شد. والله العالم

كشتن مورچه

سؤال:آيا كشتن حيواناتى كه ضررى به زندگى ما وارد نمى كنند، جايز است؟

جواب:هر حيوانى كه طبيعتاً موذى است يا موجب ضرر در محيط زندگى مى شود، كشتن آن مانعى ندارد. در غير اين صورت از كشتن آن اجتناب شود. والله العالم

تهيه تصاوير مستهجن براى تهديد

سؤال:تهيه ى تصاويرى مسأله دار يا مستهجن جنسى براى تهديد و اخاذى يا دام گذارى براى ضبط تصاوير جنسى جايز است؟

جواب:اين نوع كارها كه مايه   ى كشف ستر و يا وسيله   ى اخاذى و آبروريزى است، شرعاً حرام مى باشد. والله العالم