فتاوای آیت الله العظمی بهجت (قدس سره)-رسانه ها

تهيّه فيلم و كارتون از زندگى ائّمه ـ عليهم السّلام ـ

سؤال685. براى آن كه مقام معنوى و شؤون ائمه اطهار و پيامبران ـ عليهم السّلام ـ محفوظ بماند، در ساختن فيلم زندگى آنان چه نكات و ضوابطى لازم است رعايت شود؟ و تهيه فيلم انيميشن (كارتون) و نمايش عروسكى از زندگى معصومين ـ عليهم السّلام ـ چه حكمى دارد؟

جواب: بايد عمل به هيچ وجه حرام نباشد و دلالت بر خلاف واقع ـ كه به منزله ى دروغ است ـ نداشته باشد و اهانت بر مقام شامخ معصومين ـ عليهم السّلام ـ نزد متشرّعه نباشد.

ويديو كلوپ ها

سؤال686. حكم اشتغال در ويديو كلوپ ها كه محل عرضه ى فيلم هاى سينمايى و محصولات فرهنگى به جامعه است، چيست؟

جواب: با فرض مشتمل بودن بر حرام، اشكال دارد.

فروش روزنامه با كلمات مقدّسه

سؤال687. آيا فروش روزنامه هايى كه معمولاً نام خدا و معصومين ـ عليهم السّلام ـ و آيات قرآنى دارد، به مغازه دارى كه از آن براى بسته بندى استفاده مى كند، جايز است؟

جواب: اگر هتك حرمت باشد و با اين قصد بفروشد، اشكال دارد.

حق نشر كتاب

سؤال688. مؤلّف كتابى با ناشرى قرار گذاشته كه حق نشر با آن ناشر باشد و بعد خود مؤلف اين حق را براى خودش برمى دارد و با ناشر ديگرى قرارداد مى بندد، آيا اشكال دارد؟

جواب: اگر قرارداد آن ها ضمن عقد لازم شرعى بوده، اشكال دارد و اگر اين حق قابل تفويض باشد، پس از تفويض به اوّلى، تفويض به دوّمى ديگر بلامحلّ است.

سؤال689. آيا (محفوظ بودن حق چاپ و نشر) از نظر شرعى صحيح است يا خير؟

جواب: بله، صحيح است.

خريد و فروش عكس هنرپيشگان و ورزشكاران و...

سؤال690. خريد و فروش پوسترهاى بعضى از هنرپيشه گان و يا ورزشكاران كه با وضع بد و يا بى حجاب مى باشند و نگاه كردن به آن ها و يا نصب آن ها در خانه به جهت علاقه به آن هنرپيشه يا ورزشكار، چه وجه ى دارد؟

جواب: چون معرضيّت براى مفسده دارد، اشكال دارد.

راديو و تلويزيون

سؤال691. راديو و تلويزيون داراى منافع حلال و حرام مى باشد. آيا خريد و فروش و انتفاع بردن از آن ها، جايز است؟

جواب: خريد و فروش به قصد منفعت حلال، مانع ندارد و هم چنين استفاده از آن در جهت حلال نيز بى اشكال است. ولى بايد به هيچ وجه از آن منفعت حرام نبرند و در دسترس كسى كه استفاده ى حرام مى كند، قرار ندهند.

آنتن ماهواره

سؤال692. آيا آنتن ماهواره جزو آلات لهو است؟ خريد و فروش و استفاده از آن، چه حكمى دارد؟

جواب: با وجود فساد، استفاده از آن و خريد و فروش آن جايز نيست.

اينترنت

سؤال693. استفاده از اينترنت چه حكمى دارد؟

جواب: تابع نحوه ى استفاده از آن است.

استراق سمع

سؤال694. آيا استفاده از وسايل استراق سمع براى تجسّس و شنيدن مكالمه مردم، ـ مانند ضبط كردن مكالمه افرادى كه كراهت از افشاى آن دارند يا كنترل تلفن اشخاص ـ چه حكمى دارد؟

جواب: در غير حال ضرورت منحصره نسبت به دفع مفسده ى مهمّ، جايز نيست.

سى دى

سؤال695. خريد و فروش سى دى چه حكمى دارد؟

جواب: اگر از مواردى باشد كه تكثير و كپى آن ممنوع بوده، جايز نيست و هم چنين اگر تنها استفاده ى حرام از آن مى شود نيز جايز نمى باشد.

تكثير نرم افزارهاى خارجى

سؤال696. برخى از نرم افزارهاى كامپيوترى از كشورهاى خارجى به داخل ايران آورده و تكثير مى شود. در آن كشورها (كشورهاى سازنده اين نرم افزارها) تكثير آن، ممنوع اعلام شده است، حكم تكثير چنين نرم افزارهايى چيست؟

جواب: مانند حق طبع و چاپ كتاب است كه اگر اضرار به مؤلّف يا ناشر محسوب شود، جايز نيست. بلكه عمل انجام گرفته توسط او محترم است. ولى اگر آن كفّار از كسانى باشند كه مالشان محترم نباشد و موجب فتنه نشود، تكثير آن جايز است.

توليد نرم افزار با استفاده از برنامه هاى تلويزيونى

سؤال697. برخى از برنامه هاى نرم افزارى، با استفاده از برنامه هاى تلويزيونى داخلى يا خارجى اعم از ماهواره... تهيه مى شود، توليد، استفاده و خريد و فروش و تكثير چنين برنامه هاى توليد شده اى چه حكمى دارد؟

جواب: اگر آن برنامه ها مشتمل بر حرام نباشد و حق ديگران نيز به آن تعلق نداشته باشد، جايز است.

فيلم هايى كه ديگران از صفحه سينما مى گيرند

سؤال698. برخى از افراد با دوربين از فيلم هايى كه در سينما پخش مى شود فيلم گرفته و پس از تبديل به سى دى آن را مى فروشند يا كرايه مى دهند، آيا استفاده از چنين فيلم هايى جايز است؟

جواب: اگر فيلم مشتمل بر حرام نبوده و حق ديگرى (اعم از فيلمساز، تهيه كننده و...) به آن تعلق نداشته باشد، جايز است.

ضبط برنامه هاى تلويزيونى

سؤال699. آيا ضبط برنامه هاى تلويزيونى و خريد و فروش و مشاهده آن جايز است؟

جواب: اگر مفسده اى نداشته باشد، جايز است.

ضبط برنامه هاى ديگران از صدا و سيما

سؤال700. برخى از برنامه هاى توليدى ديگران ـ مثل تصنيف ها، فيلم ها و... ـ كه از تلويزيون پخش مى شود، توليد صدا و سيما نيست و حقوق مربوط به تكثير آن معلوم و مشخص نيست، آيا ضبط چنين برنامه هايى از تلويزيون، جايز است؟

جواب: اگر مشتمل بر مفسده و حرام است، جايز نيست و از حيث تعلّق حق بايد احراز شود حق ديگرى به آن تعلق ندارد و گرنه اشكال ندارد.

اختلاف فتواى مرجع تقليد شكننده قفل نرم افزار با استفاده كننده از آن

سؤال701. برخى از افراد كه اجتهادا و تقليدا شكستن و يا كپى كردن و تكثير فيلم و برنامه هاى كامپيوترى را جايز مى دانند، اگر برنامه اى را بدون اجازه كپى يا تكثير كنند و در اختيار كسى كه اجتهادا يا تقليدا جايز نمى داند، قرار دهند آيا او مى تواند از چنين برنامه هايى استفاده نمايد؟

جواب: خير، نمى تواند.

توليد نرم افزار با توليدات ديگران

سؤال702. برخى از شركت ها و افراد بدون اجازه از توليدات ديگران استفاده مى كنند و سپس اجازه تكثير يا فروش محصول توليدى خود را به ديگران نمى دهند، در صورت علم مشترى به نحوه توليد غير شرعى چنين برنامه هايى، خريد و فروش و استفاده از چنين برنامه هايى چه حكمى دارد؟

جواب: جايز نيست.

استفاده از موسيقى، آواز و تصاوير ديگران در توليد نرم افزار

سؤال703. سيستم تهيه برنامه هاى نرم افزارى به گونه اى است كه هر برنامه اى به كمك برنامه هاى موجود در بازار و با ضميمه آن ها توليد مى شود كه آن برنامه ها يا به صورت اصل يك برنامه نرم افزارى است يا بخشى از آن را تشكيل مى دهد و يا موسيقى ها و آوازها و يا تصاوير آن متعلق به ديگران است، آيا خريد و فروش، تكثير و استفاده از چنين نرم افزارهايى، در صورتى كه غرض اصلى همان برنامه توليدى آن شركت باشد، جايز است؟

جواب: هر چه مشتمل بر برنامه هاى ممنوع التكثير يا مشتمل بر برنامه هاى حرام باشد، جايز نيست.

نرم افزارهاى توليد شده به صورت مشترك

سؤال704. برخى از افراد يا شركت ها، نرم افزارهايى توليد مى كنند كه از برنامه هاى توليدى ديگران در برنامه خود استفاده مى كنند، اگر بدانيم آنان بدون اجازه از برنامه هاى ديگران بهره جسته اند، آيا استفاده از چنين برنامه هايى اشكال دارد؟ اگر ندانيم كه آن ها اجازه گرفته اند يا نه، تكثير و فروش و استفاده از آن ها چه حكمى دارد؟

جواب: لازم است احراز شود كه حق ديگران به آن برنامه ها تعلق ندارد.

حاكم بودن قاعده سوق مسلمين بر بازار نرم افزار

سؤال705. نرم افزارهايى كه از بازار مسلمين تهيه مى كنيم، آيا لازم است از نحوه شرعى بودن تكثير آن فحص و جستجو كنيم يا سوق مسلمين حاكم بوده و خريدن بدون پرس و جو از خصوصيات تكثير و پخش آن جايز است؟

جواب: اگر غلبه با موارد ممنوعه است، سؤال و فحص شود.

خريد و فروش فيلم ها و نرم افزارهاى مشترك ايران و خارج

سؤال706. آيا خريد و فروش فيلم ها و نرم افزارهايى كه كار مشترك ايران و كشورهاى كفر است، شرعا اشكال دارد؟

جواب: بله، اشكال دارد.

نرم افزارهايى كه حاوى برنامه هاى ايرانى و خارجى است

سؤال707. برخى از نرم افزارها و برنامه ها متشكل از برنامه هاى مختلف يا تصاوير، آهنگ، فيلم و امكانات جانبى است كه ممكن است مثلاً آهنگ و امكانات جانبى آن متعلق به شركت هاى ايرانى بوده و بقيه برنامه ها متعلق به كفار باشد، آيا كپى گرفتن از چنين نرم افزارهايى شرعا جايز است؟ در صورتى كه هدف اصلى انسان، استفاده از برنامه هاى خارجى (متعلق به كفار) آن نرم افزار باشد چه طور؟

جواب: جايز نيست.

مشاهده فيلم هاى كپى شده

سؤال708. اگر فيلمى به صورت غير شرعى توسط فرد ديگرى كپى و تكثير شده باشد، مشاهده فرد ثالث در كنار مشاهده افراد ديگر، براى فرد ثالث ضمان آور است؟

جواب: اگر تأييد باشد جايز نيست و ضمان مبنى بر صدق اضرار و استناد آن فى الجمله به او است.

فيلم هاى خارجى با زير نويس فارسى

سؤال709. آيا فيلم هاى خارجى كه در مراكز كفر توليد شده و دوبله نشده اند؛ اما زيرنويس فارسى دارند را مى توان كپى كرد؟

جواب: خير.

فيلم هاى دوبله شده خارجى

سؤال710. آيا كپى كردن فيلم هاى خارجى كه متعلق به كفارى است كه مال آنان محترم نيست؛ ولى توسط مراكز دوبله داخلى، دوبله شده جايز است؟

جواب: جايز نيست.

كپى فيلم بر روى حافظه كامپيوتر و عودت فيلم

سؤال711. ويديو كلوپ ها برنامه هاى خود را در مدت زمان محدودى كرايه مى دهند، آيا جايز است برنامه كرايه اى را بر روى حافظه ى كامپيوتر كپى و پس از عودت دادن سى دى، از آن برنامه ى كپى شده در خارج از محدوده ى زمانى بهره برد؟ مانند فيلم هاى سينمايى، مستند و.....

جواب: اگر معلوم است كه اين كار مورد رضايت صاحب حق اصلى فيلم نيست، جايز نمى باشد البته اين در صورتى است كه محتواى فيلم مشتمل بر حرام نباشد و در غير اين صورت از اين جهت نيز جايز نيست