انهار
انهار
مطالب خواندنی

وفات «میرزا ابوالقاسم قمی = میرزای قمی » (1353 ق)

بزرگ نمایی کوچک نمایی
میرزا ابوالقاسم بن محمدحسن شفتی قمی(۱۱۵۰-۱۲۳۱ق.) معروف به میرزای قمی، از مراجع تقلید شیعه در قرن دوازدهم و سیزدهم قمری.
میرزای قمی با برخی پادشاهان قاجار معاصر بود و آنان را به مدارا با مردم و ثبات در مذهب سفارش می‌کرد. برپایی نماز جمعه و جماعت از دیگر فعالیت‌های او به شمار می‌رفت.
مهمترین اثر او کتاب «قوانین» است که به همین جهت او را «صاحب قوانین» لقب داده‌اند. حجیت ظن مطلق، اجتماع امر و نهی در شیء واحد شخصی، جواز قضاوت برای شخص مقلّد طبق فتوای مجتهد از آراء خاص فقهی ایشان بود.
زندگینامه
میرزای قمی در سال ۱۱۵۰ق. در روستای دره باغ (در منطقه جاپلق، دهستانی در ۱۲ کیلومتری بروجرد)[۱] متولد شد و در سال ۱۲۳۱ق در شهر قم وفات یافت و در قبرستان شیخان قم مدفون شد. سال تولد او را ۱۱۵۱ و ۱۱۵۳ و درگذشتش را ۱۲۳۳ نیز گفته‌اند.[۲]
پدر وی از مردم شفت (از توابع فومن) بود که در جوانی به حوزه علمیه اصفهان و سپس به جاپلق رفته بود.[۳]
تحصیلات
میرزای قمی، علوم ادبی فارسی و عربی را نزد پدرش در روستای دره باغ آموخت آنگاه به خوانسار رفت و از شاگردان سید حسین خوانساری شد و چند سالی فقه و اصول فقه آموخت و با خواهر خوانساری ازدواج کرد. پس از این به عراق رفت و در کربلا از شاگردان آقا محمدباقر بهبهانی شد.[۴]
پس از آن با دریافت اجازه اجتهاد از بهبهانی به دره باغ برگشت و به روستای قلعه بابو (از روستاهای جاپلق) رفت وی سپس به اصفهان، مدرسه کاسه‌گران رفت و از آنجا نیز به شیراز رفت که مصادف بود با ایام پادشاهی کریم خان زند؛ و ۲ یا ۳ سال در آنجا ماند. سپس به اصفهان بازگشت و به روستای بابو رفت، برخی از طلبه‌ها در فقه و اصول از وی استفاده نمودند. گذران زندگی‌اش به سختی بود، به قم رفت و به تدریس و تألیف کتاب‌هایش پرداخت و شهرتش در ایران فراگیر و مرجع تقلید شد.[۵]
جایگاه علمی
میرزای قمی، به محقق قمی مشهور بود. حجیت ظن مطلق، اجتماع امر و نهی در شیء واحد شخصی، جواز قضاوت برای شخص مقلد طبق فتوای مجتهد از آرای خاص او در فقه و اصول بود.[۶]
فعالیت‌های سیاسی اجتماعی
میرزای قمی با برخی از پادشاهان قاجار از جمله، آقامحمدخان و فتحعلی شاه معاصر بود و با فتحعلی شاه نامه‌نگاری‌هایی داشته است.[۷] در یکی از این نامه‌ها، پادشاه را نصحیت به مدارای با مردم، و در دیگری وی را به ثبات بر مذهب حق و میل نکردن به تصوف سفارش نموده است.[۸]
وی در قم نماز جمعه و جماعت برپا می‌داشت.[۹]
آثار
گفته‌اند که بیش از ۱۰۰۰ رساله در علوم مختلف نوشته بوده است. برخی از آثار وی عبارتند از:[۱۰]
القوانین المحکمة فی الاصول (مشهور به «قوانین»؛ موضوع این کتاب اصول فقه است و سالها از کتابهای درسی حوزه‌های علمیه بوده است)
حاشیة او شرح علی شرح المختصر
شرح تهذیب العلامة
غنائم الایام فی الفقه
مناهج الاحکام
جامع الشتات (فارسی)
معین الخواص
مرشد العوام
رسالة فی الاصول الخمسة الاعتقادیة
رسالة فی قاعدة التسامح فی ادلة السنن
رسالة فی جواز القضاء والتحلیف بتقلید المجتهد.
شاگردان
برخی از شاگردان وی از این قرارند:[۱۱]
شیخ اسدالله تستری (نویسنده المقابیس)
سید محسن اعرجی (نویسنده المحصول)
کرباسی (نویسنده الاشارات)
سید عبدالله شبر (نویسنده مصابیح الانوار فی حل مشکلات الاخبار)
سید مهدی موسوی خوانساری (نویسنده الرسالة المبسوطة فی احوال ابی بصیر)
سید علی (شارح منظومه بحر العلوم)
سید جواد عاملی (نویسنده مفتاح الکرامة)
پانویس
  1. مقدمه مصحح، جامع الشتات، ص۸.
  2. مقدمه مصحح، جامع الشتات، ص۹؛ الامین، اعیان الشیعة، ج۲، ص۴۱۲.
  3. مقدمه مصحح، جامع الشتات، ص۸.
  4. مقدمه مصحح، جامع الشتات، ص۹.
  5. الامین، اعیان الشیعة، ج۲، ص۴۱۲.
  6. الامین، اعیان الشیعة، ج۲، ص۴۱۱.
  7. الحسینی السیدی، علی، مقدمه مناهج الاحکام، ص۶.
  8. الحسینی السیدی، علی، مقدمه مناهج الاحکام، ص۷.
  9. الامین، اعیان الشیعة، ج۲، ص۴۱۲.
  10. الحسینی السیدی، علی، مقدمه «مناهج الاحکام»، ص۶.
  11. الحسینی السیدی، علی، مقدمه «مناهج الاحکام»، ص۶.

  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات

ویژه نامه ماه مبارک رمضان




پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.


کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -