انهار
انهار
امکانات سایت
مطالب خواندنی

واقعه فخ (169 ق)

بزرگ نمایی کوچک نمایی

شرح واقعه

حسين بن علي بن حسن مثلث بن حسن مثني بن امام حسن‌ مجتبي علیه‌السلام در عصر خلافت موسي بن مهدي، معروف به هادي عباسي در مدينه منوره قيام كرد و اين شهر مقدس را از سيطره عباسیان بيرون آورد و به مدت دوازده روز در آن به ساماندهي حكومت و اجراي امور مردم پرداخت و با نزديك شدن ايام حج، "درباس خزاعي" را جانشين خود در مدينه نمود و به همراه ساير علويان و پيروان خود عازم مكه معظمه گرديد و بسياري از شيعيان و بردگان مكه معظمه به خاطر رهايي از ظلم و جور عباسيان به استقبال وي شتافته و در زمره يارانش قرار گرفتند.

خبر قيام وي در مدينه و آزادسازي اين شهر و هجوم علويان به سوي مكه معظمه به اطلاع هادي عباسي چهارمين خليفه عباسيان رسيد و با توجه به نزديك شدن ايام حج و احتمال پيوستن حاجيان و ساير مخالفان بني‌عباس به علويان در حين مراسم حج، هادي را شگفت زده و سراسيمه كرد و بدين جهت در اسرع وقت لشكري بزرگ به فرماندهي محمد بن سليمان عباسي به سوي مكه گسيل داشت.

دو سپاه در روز ترويه هشتم ذی الحجه سال 169 قمري در يك فرسنگي مكه معظمه در مكاني به نام "فخ" در برابر يكديگر قرار گرفتند و پس از رد و بدل كردن پيام‌ها و عدم دستيابي به نتيجه مطلوب، متوسل به حركت نظامي و رزمي شد و با شدت تمام به نبرد پرداختند.

ياران حسن بن علي، تنها هفتصد نفر ولي سپاهيان عباسي چندين برابر آنان بودند و بدين جهت، پس از مبارزه‌اي سخت و توان‌فرسا، انقلابيون مدينه با شكست و اضمحلال مواجه شدند و بسياري از آنان از جمله خود حسين بن علي و برخي از سادات حسني مانند سليمان بن عبدالله محض و عبدالله بن اسحاق بن ابراهيم بن حسن مثني، در اين نبرد نابرابر كشته شد و تعدادي نيز زخمي و به همراه ساير بازماندگانشان اسير گرديدند.

شباهت دیگر این فاجعه با فاجعه کربلا ان بود که در اینجا نیز سر همه شهدا را بريدند و به مدينه آوردند و در مجلسى كه گروهى از فرزندان امام على عليه السلام و از جمله حضرت امام كاظم عليه السلام حضور داشتند، سرها را به تماشا گذاردند.

هيچ كس هيچ نگفت جز امام كاظم عليه السلام چون سر حسين بن على رهبر قيام فخ را ديدند فرمودند: انالله و انااليه راجعون، مضى والله مسلما صالحا صواما قواما آمرا بالمعروف و ناهيا عن المنكر ما كان فى اهل بيته مثله؛ از خداونديم و به سوى او بازمى ‌گرديم، سوگند به خدا كه به شهادت رسيد در حالي كه مسلمان و درستكار بود و بسيار روزه مى ‌گرفت و بسيار شب زنده ‌دار بود و امر به معروف و نهى از منكر مى ‌كرد، در خاندان وى، چون او وجود نداشت.[۱]

سپاهيان عباسي سرهاي شهدا را با اسيران و بازماندگان شهدا به نزد هادي عباسي در بغداد فرستادند و او دستور داد تا تمامي اسيران را گردن زدند. از آن سو، پس از شكست علويان، عمر بن عبدالعزيز بن عبيدالله بن عبدالله بن عمر بن خطاب، عامل هادي عباسي پس از فرار از مدينه، دوباره به اين شهر برگشت و انتقام سختي از علويان و مبارزان گرفت و خانه‌هاي بسياري از آنان را به آتش كشيد و اموالشان را غارت كرد.

پیشگوئی واقعه فخ توسط پیامبر و امام صادق علیه السلام

شايان ذكر است كه پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله و امام جعفرصادق علیه‌السلام رويداد مهم فخ را پيشگويي كرده و پيشاپيش در سرزمين فخ، براي حسين بن علي و ساير شهيدان اين واقعه دلنگراني نمودند.

نظر امام صادق علیه السلام در مورد قیام فخ

اين واقعه در عصر امامت امام موسي‌كاظم علیه‌السلام به وقوع پيوست و آن حضرت گرچه به صورت آشكار در آن حضور نيافت و رهبري آن را برعهده نگرفت، وليكن آن را تأييد و از باطن آنان را رهبري و راهنمايي مي‌نمود.

1-  مقاتل الطالبيين چاپ مصر ص 453.
  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات

 




پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.

کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -