انهار
انهار
مطالب خواندنی

شرحی مفید

بزرگ نمایی کوچک نمایی

آرزوى بشر در طول قرنها براى درمان بيماريها سبب شد تا بتدريج ، پايه دانشى نوين به نام انتقال خون در علم پزشكى گذاشته بود. در بيشتر موارد، تنها راه نجات مصدومان يا بيماران تزريق خون است . تا به امروز هيچ ماده اى تحت هيچ شرايطى نتوانسته ، جايگزين اين مايع حياتبخش و منحصر به فرد شود و پژوهشگران تاكنون تنها به گوشه اى از اسرار اين پديده شگفت انگيز دست يافته اند.
با اندكى دقت و در نظر داشتن عواملى چون ازدياد جمعيت ، توسعه شهرها، صنعتى شدن كشور، افزايش ميزان حوادث ، گسترش و تنوع خدمات بهداشتى و درمانى ، لزوم ايجاد و تجهيز مراكز جديد درمانى و بهداشتى و نيز امكان انجام عملهاى جراحى تخصصى و پيوند اعضا در داخل كشور، اهميت مسئله انتقال خون بخوبى آشكار مى شود، و از سويى بايد به ياد داشت كه انسان تنها مولد و مصرف كننده خون خويش و گاهى هم نيازمند به يكى از مشتقات آن است .

شناخت خون
بدون ترديد خون داراى چنان ظرفيتها و قابليتهايى است كه انسان هيچ گاه نمى تواند ادعا كند كه به تمام ويژگيها و مختصات اين ماده پر رمز و راز واقف شده است . خون در حركتى پيوسته و بدون وقفه ، مسيرى در حدود 121 هزار كيلومتر را در بدن آدمى مى پيمايد تا به جريان زندگى دوام بخشد. چنين مسيرى طولانى تراز مجموع خطوط هوايى كليه شركتهاى هواپيمايى جهان است .
خون بافت زنده اى است كه در آمد و شد دايمى خود به شصت ميليارد سلول بدن سركشى مى كند و ضمن جمع آورى مواد زايد آنها، موارد لازم براى ادامه حيات و فعاليت را در اختيار سلولها قرار مى دهد.
بر خلاف تصور، خونى كه در رگهاى آدمى جارى است ، يكنواخت بدون تغيير و تحول نيست و بدين لحاظ است كه خون را بافت زنده مى شناسند. براى نمونه : به فاصله يك مژه بر هم زدن حدود ميليون و دويست هزار از سلولهاى قرمز به پايان عمر صد و بيست روزه خود مى رسند و در همين زمان مغز استخوان به همان تعداد سلول قرمز توليد و وارد جريان خود مى سازد.
استخوآنهادر طول زندگى انسان ، حدود پانصد كيلوگرم سلول قرمز توليد مى كنند و هر سلول تا پايان عمر خود هفتاد و پنج هزار بار از قلب به نقاط مختلف بدن سفر مى كند. در وهله نخست ، قلب همانند تلمبه ، خون را به اندامها و بافتها مى رساند. جارى شدن خون در رگها به صورت موجهاى متناوب و مجزا مى باشد و بدين ترتيب وظيفه تنظيم حركت خون به شاهرگها واگذار شده است . در چنين شرايطى خون به تمام بدن مى رسد. فشار خون در انتهاى مسير به صفر مى رسد و به همين دليل ورزش موجب تسريع گردش خون مى گردد.

تركيبات خون
خون از عناصر سلولى معلق در پلاسما تشكيل شده و عناصر سلولى آن عبارتند از: گلبولهاى قرمز، گلبولهاى سفيد و پلاكتها. ميزان حجم اين عناصر در خون چهل و پنج درصد است و پنجاه و پنج در صد بقيه حجم خون ، پلاسما مى باشد.
اما تركيبات خون عبارتنداز: گلبونهاى قرمز و چند لوكوسيت يا گويچه هاى سفيد شامل گرانوليست ، لنفوسيت ، مونوسيت ، پلاكتها و مقدارى محلول مانند كلسترول ، قند، املاح ، آنزيمها و چربيها كه در پلاسما غوطه ورند. براى ثابت ماندن حجم و فشار خون بايد غلظت آن همواره تحت كنترل قرار گيرد به همين منظور خون ، ميزان آب نوشيده شده را جذب و بخش ‍ زايد آن را توسط كليه ها و پوست (تعرقطعنامه دفع مى كند. وقتى بدن از نظر آب در مضيقه باشد، خون از كوچكترين ذرات آب موجود در بدن بهره بردارى مى كند و با ايجاد حس تشنگى ، آب مى طلبد و دليل احساس ‍ تشنگى پس از خونريزى نيز همين است ، زيرا در اين حالت حجم و فشار خون در بدن كاهش مى يابد و لازم است بلافاصله با ورود آب به بدن فشار خون به حالت اوليه خود باز گردد.
مهمترين عمل گلبولهاى قرمز، رساندن اكسيژن از ريه ها به سلولها و بازگرداندن گازكربنيك به ريه ها است . ريه ها با عمل دم و بازدم وظيفه جذب اكسيژن از خارج بدن و دفع گازكربنيك به خارج از بدن را به عهده دارند. مهمترين وظيفه گلبولهاى سفيد دفاع از بدن در مقابل عفونت و بيماريهاست . برخى از گلبولهاى سفيد، باكتريهاى مهاجم را در ميان مى گيرند و آنها را از بين مى برند. دسته اى ديگر از آنان در مقابل بيماريهاى مختلف در بدن ايجاد مصونيت مى كنند. گلبولهاى سفيد تك هسته اى در غدد لنفاوى ، لوزه ها، طحال ، كبد و مغز استخوان ساخته مى شوند.
پلاكتها باعث انعقاد خون در هنگام خون ريزى مى شوند و كوچكترين سلول بدن مى باشد و عمر آن بين هشت تا ده روز كه در مغز استخوان ساخته مى شوند.
پلاسما، ضمن رساندن آب و مواد غذايى به سلولها، حامل مواد پروتئينى و عوامل انعقاد خون ، مواد معدنى و هورمونهاى لازم جهت رشد بدن مى باشد؛ پلاسما مواد زايد را از سلولها مى گيرد و براى دفع به كليه ها مى رساند.
هموگلوبين ، ماده اى است پروتئينى و در گلبولهاى قرمز وجود دارد و سرخى رنگ خون را باعث مى شود. اين ماده اكسيژن را به سلولها مى رساند و انيدريد كربنيك (CO2) را به ريه باز مى گرداند.

عامل ار - هاش (H.R)
(ار - هاش ) ساختمان شيميايى پيچيده و خاصى است كه در گلبولهاى قرمز خون 90 مردم ايران وجود دارد، لذا اين افراد را (ار - هاش مثبت ) يعنى دارنده اين عامل مى نامند. در خون بقيه افراد اين عامل وجود ندارد و (ار - هاش منفى ) هستند. در خون افراد (ار - هاش مثبت ) ماده ضد آن وجود ندارد، لذا به افراد عامل مثبت مى توان هم عامل مثبت و هم عامل منفى تزريق كرد ولى به گروههاى منفى بايد خون متجانس تزريق شود. چنانچه به افراد گروه منفى خون گروه مثبت براى يكبار تزريق شود حادثه اى رخ نخواهد داد اما در صورت تكرار براساس طبيعت دفاعى بدن كه با هر عامل ناشناخته وارده به بدن مبارزه مى كند، خون جديد با ماده اى به نام پادتن مورد حمله قرار مى گيرد و عمل ار - هاش آن از بين مى رود در نتيجه خون جديد در بدن خراب و نهايتا منجر به مرگ شخص مى شود.

گروههاى خونى
گروههاى خونى براساس ساختمان شيميايى موجود در سطح گلبولهاى قرمز به چهار گروه A، B، AB و O تقسيم كرده اند. بدين ترتيب هر گروه خونى كاملا اختصاصى مى باشد و نبايد به انسانى ديگر با گروه خونى نامتجانس تزريق شود؛ اما گروه O به دليل ساختمان خاص گلبولهاى آن كه نه ضد A و نه ضد B هستند قابل تزريق به تمام گروههاى چهارگانه هستند و اصطلاحا گروه O را گروه دهنده همگانى مى نامند.

تاسيس سازمان انتقال خون ايران
در مرداد 1353 با هدف سامان بخشيدن به وضع آشفته خون رسانى و به منظور ترويج فرهنگ اهدا و تهيه و تامين خون و فرآورده هاى سالم و مطمئن و رايگان آن براى رفع نياز بيماران نيازمند، بخصوص مبتلايان به ((تالاسمى ))، ((هموفيلى )) و ((لوسمى )) به وجود آمد.
اين سازمان بتدريج با تاكيد بر اصول كلى (اهداى داوطلبانه خون و غير انتفاعى بودن سازمان )، با وضع آئين نامه ها و براساس استانداردهاى لازم براى جمع آورى ، انجام آزمايشهاى لازم ، نگهدارى و توزيع خون و فرآورده هاى آن به ارائه خدمات به صورت رايگان پرداخت و با ايجاد سرويسهاى اختصاصى به شرح زير به فعاليتهاى خود تنوع بخشيد:
- جمع آورى خون از داوطلبان اهدا و آماده سازى آن براى نجات بيماران و مصدومين .
- اجراى برنامه هاى آموزشى به منظور آشنايى مردم با اهدا و انتقال خون .
- ايجاد واحدهاى سيار و ثابت در مناطق مختلف شهرها، ايجاد پايگاه در بيمارستانها و اعزام اكيپها به مراكز تجمع مردم جهت جمع آورى خون .
- ثبت اطلاعات لازم در مورد اهدا كنندگان خون بويژه گروههاى نادر به منظور دعوت از آنان براى اهداى خون به هنگام ضرورت .
- تعيين گروه خون و ار - هاش و انجام آزمايشهاى ايمنى از قبيل ايدز، هياتيت و سفليس .
- توزيع خون و فرآورده هاى آن به مراكز درمانى و بيمارستانها.
در بخش توليد عمده ترين فعاليت سازمان انتقال خون عبارت است از:
- تهيه و تفكيك فرآورده هاى مشتق شده از خون ، مانند گلبول قرمز متراكم و شكسته شده ، پلاسما، پلاكت ، فاكتورهاى انعقادى و ساير فرآورده هاى پلاسمايى مانند آلبومين در غلظت هاى مختلف ، گاماگلوبولين و غيره .
- پژوهش در مورد دستيابى به روشهاى مناسب براى تهيه فرآورده هاى پلاسمايى و آنتى سرمها.
- تهيه پلاسما به طريقه پلاسما فرزيس .
- آزمايش تشخيص و درمان اختلالهاى . انعقادى .
- گروه بندى نسوج براى پيوند اعضا و انتقال گلبولهاى سفيد.
- آموزش پزشكان و دانشجويان پزشكى و علوم آزمايشگاهى در موارد مصرف و استفاده صحيح از خون ومشتقات آن .
- آموزش تكنيسين ها در زمينه انتقال خون و امور وابسته .
- پژوهش در مورد دستيابى به روشهاى مناسب براى انجماد خون و فرآورده هاى آن در ((ازت مايع )).
- پژوهشهاى اختصاصى در زمينه ژنتيك و ايمونولوژى ، ايمونوشيمى ، شيمى ، پروتئين ها، سرولوژى ، كرايو بيولوژى و هماتولوژى و غيره .

نگهدارى
خون در داخل كيسه هاى مخصوص بين 21 تا 45 روز (بر حسب نوع ماده انعقادى داخل كيسه ) قابل نگهدارى است . عمر خون كوتاه است و مانند هر عنصر زنده مراحل تولد - زندگى و مرگ را طى مى كند. نگهدارى خون در كيسه هاى مخصوص ، عمر عناصر حياتى آن را كم مى كند، اما خوشبختانه امروزه در مراكز انتقال خون به يارى دانش و تكنولوژى و بهره مندى از وسايل و دستگاههاى پيشرفته ، امكان تفكيك فرآورده هاى خون و پلاسمايى بدون ايجاد آلودگى ، فراهم شده است .
همان گونه كه ذكر شد مراكز انتقال خون ، توليد كننده خون نيستند بلكه فقط خونهاى اهدا شده را پس از انجام آزمايشهاى لازم و اطمينان از سالم بودن آنها و تهيه فرآورده هاى مربوطه توسط شبكه خون رسانى به نيازمندان مى رساند. به اين ترتيب ، نجات جان بيماران نيازمند بستگى به ميزان استقبال مستمر مردم از اهداى خون دارد. بدين لحاظ نبايد زمان اهداى خون به شرايط خاص همچون سوانح طبيعى يا اجتماعى مانند زلزله و جنگ محدود باشد زيرا در هر روز بلكه هر ساعت هزاران نفر به خون و فرآورده هاى آن نيازمندند و سازمان انتقال خون براى استمرار بخشيدن به ارائه خدمات به طور دايم و پيوسته به يارى همگانى مردم در جهت اهداى خون نيازمند است .
طبقه گفته كارشناسان هر فرد بالغ (بين 17 تا 65 سال ) با وزن متوسط (بيش ‍ از 5 كيلوگرم )، حدود پنچ و نيم تا شش ليتر خون دارد و با اهداى 250 سى سى تا 450 سى سى از خون خود نه تنها سلامتى خود را به محاطره نمى اندازد، بلكه ضمن كمك به سلامتى خود نجات بخش زندگى نيز ديگرى نيز خواهد شد و خون اهدا شده طى چند ساعت به لحاظ حجم و طى يك تا دو ماه به لحاظ سلولى و گلبولى جبران مى شود.
اهداكنندگان از مزاياى بيمه خون براى خود و بستگان درجه اول به مدت يكسال برخوردار مى شود اهداى خون مى تواند در كشف بيماريهاى نهفته در اهدا كنندگان كاملا موثر سالم مى تواند در هر سال تا 4 بار با فاصله هشت هفته خون اهدا كند


  

 
پاسخ به احکام شرعی
 
موتور جستجوی سایت

تابلو اعلانات

 




پیوندها

حدیث روز
بسم الله الرحمن الرحیم
چهار پناهگاه در قرآن
   
أَبَانُ بْنُ عُثْمَانَ وَ هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ حُمْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ:
عَجِبْتُ لِمَنْ فَزِعَ مِنْ أَرْبَعٍ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى أَرْبَعٍ
(۱) عَجِبْتُ لِمَنْ خَافَ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ لَمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ
(۲) وَ عَجِبْتُ لِمَنِ اغْتَمَّ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- وَ نَجَّيْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ
(۳) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ مُكِرَ بِهِ كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبادِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- فَوَقاهُ اللَّهُ سَيِّئاتِ ما مَكَرُوا
(۴) وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَرَادَ الدُّنْيَا وَ زِينَتَهَا كَيْفَ لَا يَفْزَعُ إِلَى قَوْلِهِ- ما شاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ فَإِنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ بِعَقَبِهَا- إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ مالًا وَ وَلَداً. فَعَسى‏ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ وَ عَسَى مُوجِبَةٌ
    
آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: در شگفتم از كسى كه از چهار چيز مى‌هراسد چرا بچهار چيز پناهنده نميشود:
(۱) شگفتم از آنكه ميترسد چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل« حَسْبُنَا اَللّٰهُ‌ وَ نِعْمَ‌ اَلْوَكِيلُ‌ » خداوند ما را بس است و چه وكيل خوبى است زيرا شنيدم خداى جل جلاله بدنبال آن ميفرمايد:بواسطۀ نعمت و فضلى كه از طرف خداوند شامل حالشان گرديد باز گشتند و هيچ بدى بآنان نرسيد.
(۲) و شگفتم در كسى كه اندوهناك است چرا پناه نمى‌برد بفرمودۀ خداى عز و جل:« لاٰ إِلٰهَ‌ إِلاّٰ أَنْتَ‌ سُبْحٰانَكَ‌ إِنِّي كُنْتُ‌ مِنَ‌ اَلظّٰالِمِينَ‌ » زيرا شنيدم خداى عز و جل بدنبال آن ميفرمايد در خواستش را برآورديم و از اندوه نجاتش داديم و مؤمنين را هم چنين ميرهانيم.
(۳) و در شگفتم از كسى كه حيله‌اى در بارۀ او بكار رفته چرا بفرمودۀ خداى تعالى پناه نمى‌برد« وَ أُفَوِّضُ‌ أَمْرِي إِلَى اَللّٰهِ‌ إِنَّ‌ اَللّٰهَ‌ بَصِيرٌ بِالْعِبٰادِ »:كار خود را بخدا واگذار ميكنيم كه خداوند بحال بندگان بينا است)زيرا شنيدم خداى بزرگ و پاك بدنبالش مى‌فرمايد خداوند او را از بديهائى كه در بارۀ او بحيله انجام داده بودند نگه داشت.
(۴) و در شگفتم از كسى كه خواستار دنيا و آرايش آن است چرا پناهنده نميشود بفرمايش خداى تبارك و تعالى(« مٰا شٰاءَ اَللّٰهُ‌ لاٰ قُوَّةَ‌ إِلاّٰ بِاللّٰهِ‌ »)(آنچه خدا خواست همان است و نيروئى جز به يارى خداوند نيست)زيرا شنيدم خداى عز اسمه بدنبال آن ميفرمايد اگر چه مرا در مال و فرزند از خودت كمتر مى‌بينى ولى اميد هست كه پروردگار من بهتر از باغ تو مرا نصيب فرمايد (و كلمۀ:عسى در اين آيه بمعناى اميد تنها نيست بلكه بمعناى اثبات و تحقق يافتن است).
من لا يحضره الفقيه، ج‏۴، ص: ۳۹۲؛
الأمالي( للصدوق)، ص: ۶؛
الخصال، ج‏۱، ص: ۲۱۸.


کلیه حقوق مادی و معنوی این پورتال محفوظ و متعلق به حجت الاسلام و المسلمین سید محمدحسن بنی هاشمی خمینی میباشد.

طراحی و پیاده سازی: FARTECH/فرتک - فکور رایانه توسعه کویر -