کسانی که روزه بر آنها واجب نیست
حدّ پیری برای روزه نگرفتن
سؤال: در مسأله 1450 توضیح المسائل فرموده اید: «مرد و زن پیر که روزه گرفتن براى آنها مشکل است مى توانند روزه را ترک کنند» لطفاً معیار و میزان پیرى را معیّن فرمائید.
پاسخ: میزان پیرى موکول به عرف است; یعنى توده مردم به چنین کسى پیرمرد و یا پیرزن اطلاق کنند.
منع اطباء از روزه گرفتن
سؤال: چنانچه دکتر مریض را از روزه گرفتن منع کند (با توجّه به این که بعضى از دکترها نسبت به مسائل شرعى بى اطّلاع هستند) آیا نظریّه او در این مورد قابل قبول است؟
پاسخ: اگر دکتر مورد اطمینان باشد نظریّه او قابل قبول است.
روزه برای بیمارانی که خونریزی معده دارند
سؤال: زنى هستم 63 ساله که شش بچّه به دنیا آورده ام، در دوران حاملگى و شیرخوارگى بچّه هایم (حدود 12 سال) نتوانسته ام روزه بگیرم، پس از آن نیز تا کنون هر وقت خواستم روزه بگیرم دچار خونریزى معده شده ام و با توصیه پزشکان روزه نگرفته ام، حال تکلیف روزه هاى بنده چیست؟
پاسخ: در حال حاضر شما مکلّف به روزه نیستید و احتیاط آن است که اگر قدرت دارید براى هر روز به اندازه یک مدّ طعام (750 گرم گندم) به شخص مستحق بدهید، همچنین براى ایّام گذشته که روزه نگرفته اید و تا سال بعد هم توانایى بر روزه نداشته اید.
عدم توانایی تازه مکلفین برای روزه گرفتن
سؤال: دخترى به سنّ بلوغ رسیده است; ولى به واسطه ضعف جسمى توان روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان را ندارد و بعد از ماه رمضان هم تا سال بعد نمى تواند قضا کند، حکمش چیست؟
پاسخ: باید کفّاره مدّ طعام را بدهد; یعنى براى هر روز معادل 750 گرم گندم و مانند آن به فقیر بدهد. و قضاى این روزه ها بر او واجب نیست.
روزه برای بیمارانی که مجبور به خوردن مایعات هستند
سؤال: بعضى از برادران قطع نخاعى، به دستور پزشک باید هر چند ساعت مقدارى مایعات بنوشند، وظیفه آنان براى روزه چیست؟
پاسخ: روزه از آنها ساقط است و بجاى آن، در صورتى که قدرت مالى داشته باشند، براى هر روز یک مدّ طعام کفّاره مى دهند.
ملاک پیری برای ترک روزه
سؤال: در مسأله 1450 توضیح المسائل فرموده اید: «مرد و زن پیر که روزه گرفتن براى آنها مشکل است مى توانند روزه را ترک کنند» لطفاً معیار و میزان پیرى را معیّن فرمایید.
پاسخ: میزان پیرى موکول به عرف است; یعنى توده مردم به چنین کسى پیرمرد و یا پیرزن اطلاق کنند.
روزه برای مادرانی که فرزند شیر خوار دارند
سؤال: آیا بر مادرى که بچّه شیر مى دهد، روزه واجب است؟
پاسخ: زنانى که بچّه شیر مى دهند خواه مادر بچّه باشند یا دایه، اگر روزه گرفتن باعث کمى شیر آنها و ناراحتى بچّه مى شود روزه بر آنها واجب نیست، ولى براى هر روز کفّاره (یک مدّ طعام) واجب است، بعداً نیز باید روزه را قضا کنند; امّا اگر روزه براى خودشان ضرر داشته باشد کفّاره لازم نیست، ولى بعداً روزه هاى را که نگرفته اند قضا نمایند.
روزه برای مادران که شیر می دهند
سؤال: بسمه تعالی با سلام و عرض ادب و قبولی طاعات و عبادات، احتراما خانمی که بجه ۲ ماهه دارد و از شیر او بچه استفاده میکند با توجه به وجود شیر خشک در بازار ایا خانم میتواند روزه را بجا نیاورد ؟
پاسخ: هر گاه استفاده از شیر خشک برای تغذیه فرزند او مشکلی نداشته باشدباید روزه بگیرد.
احتمال هشتاد درصدی ضرر برای روزه دار
سؤال: در بعضى موارد، پزشکان در مورد بیماران چنین اظهار نظر مى کنند: «روزه براى این فرد 80% مضر است» و منظورشان این است که طبق آمار علمى 80% افرادى که با این بیمارى روزه مى گیرند دچار ضرر شده اند. در صورتى که این اظهار نظر براى انسان یقین آور باشد، ولى وضعیّت خود را از نظر تطبیق آمار بر خودش نداند حکم روزه او چیست؟
پاسخ: چنین آمارهایى در صورتى که از اطبّاى متعهّد شنیده شود طبعاً موجب خوف ضرر مى شود، و روزه با آن واجب نیست.
سؤال: کسی که روزه باعث طول درمان و شدت بیماری اش می شود روزه برای این فرد چه حکمی دارد؟
پاسخ: بیماری که پزشک برای \"تسریع \" در درمان وی نوشیدن مایعات زیاد تجویز کرده و در صورت عدم نوشیدن مایعات به مقدار نسبتا زیاد (حین روزه‌داری) درمان وی طولانی شود یا شدت درد ناشی از بیماری اندکی بیشتر شود. در صورتی که بر اثر روزه بیماری طولانی تر و یا درد شدید تر شود مجاز است روزه را افطار کند.
موارد توصیه پزشک به ترک روزه
سؤال: در برخى بیماریها، مثل نارسایى کلیه، با اطمینان مى توان به بیمار توصیه نمود که روزه نگیرد; امّا در خیلى از موارد به علّت شکّى که در اصل بیمارى، یا چگونگى تأثیر روزه بر آن وجود دارد، یا به علّت عدم وجود تحقیقات و نتایج لازم در مورد اثرات روزه بر بسیارى از بیماریها، و کلاًّ به خاطر عدم امکان تعیین نقش روزه بر بیمارى، پزشک واقعاً نمى داند روزه را به بیمار توصیه کند یا خیر؟ در این صورت وظیفه پزشک چیست؟ آیا پزشک در صورت توصیه، یا عدم توصیه به روزه مسئول است؟
پاسخ: این مسأله دو صورت دارد: گاه براى طبیب خوف ضرر حاصل مى شود، یعنى احتمال قابل توجّهى نسبت به زیان داشتن روزه براى او حاصل مى شود، در اینجا مى تواند همان را به بیمار منتقل کند، چنانچه بیمار از قول طبیبخوف ضرر پیدا کرد روزه را ترک مى کند. صورت دوّم آن است که احتمال ضعیف و کم رنگى باشد، در اینجا نمى توان ترک روزه را به بیمار توصیه کند.
حد بیماری که موجب سقوط نماز و روزه می شود
سؤال: تا چه حد از بیمارى ها و اختلالات روحى و روانى، باعث ساقط شدن نماز و روزه مى شود؟ تشخیص آن بر عهده کیست؟
پاسخ: در صورتى که عرفاً به او دیوانه و مجنون بگویند، و یا اینکه نتواند وقت نماز را تشخیص دهد، نماز از او ساقط مى شود.
|
